Siyasal Katılım Hakkında Yapılan Tanımlar

Siyasal katılım, bireylerin vatandaşlık görevi olarak siyasal yapıya aktif katılmalarıdır.

Siyasal katılım, “oy vermeyi de içerecek şekilde kampanyalarda çalışma, siyasal tartışmalara girme, siyaset adamlarıyla ilişki kurma ve benzeri şekildeki pek çok sayıdaki davranışsal faaliyetlerdir213_{.” Siyasal katılım, ’’Siyasal katılmanın}

vatandaşların siyasal sistem karşısındaki durumlarını, tutumlarını ve davranışlarını belirten bir kavramdr214_.’’

Siyasal katılım, ’’Siyasal katılma demokratik yönetim biçiminin ön koşulu olmakla birlikte, sadece demokrasiye özgü bir davranış değildir. Siyasal katılma bütün siyasal sistemler için büyük önem taşımaktadır215_.’’

Siyasal katılım, “Karşılaştırmalı Siyasal Katılma’’ adlı çalışmasında Kalaycıoğlu, siyasal katılmayı siyasal eylem olarak kabul etmektedir. Amacı siyasal karar alma mekanizmasını etkilemek olan, otonom olarak bir yöntemi benimseyip bunu uygulayan herkes siyasal katılma eyleminde bulunmaktadır216_.’’

Siyasal katılım, ’’öncelikle belirtilmesi gereken nokta, siyasal katılmanın her şeyden önce bir siyasal davranış olarak genel insan davranışları arasında yer aldığıdır217_.’’

Siyasal katılım, ’’vatandaşların, merkezi veya yöresel devlet organlarının personelini yahut kararlarını etkilemek üzere kendilerince ya da başkalarınca tasarlanmış hukuki veya hukuk dışı, başarılı veya başarısız eylemlere girişmeleri” dir218_.’’

Siyasal katılım, ’’özel şahısların ve onların oluşturduğu daha kapsamlı birimlerin kendilerini yöneten kadroların seçim ve eylemlerini etkilemek için

216 _{Ersin Kalaycıoğlu, Karşılaştırmalı Siyasal Katılma, Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine} Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, No. 10, İstanbul, 1983, ss. 8-13.

217 _{Deniz Baykal, Siyasal Katılma Bir Davranış İncelemesi, Ankara Üniversitesi, Siyasal} Bilgiler Fakültesi Yayınları, No. 302, Ankara, 1970, ss. 27-31.

giriştikleri çabalardır219_{.” Siyasal katılım, ’’siyasal katılmanın, bireyin siyasal sistem}

karşısındaki durumunu, tutumunu ve davranışlarını gösteren bir kavramdır220_.’’

Siyasal katılım, ’’Vatandaşların hükümet yetkililerinin seçimi ve onların yaptıkları işleri doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemek amacıyla giriştikleri yasal eylemler.’’

Siyasal katılım, “Merkezi veya yöresel devlet organlarının her düzeyinde, siyasal yöneticilerin seçimi ve kamu işlerinin yönetimini ya da siyasi yöneticilerin seçimini etkilemek amacıyla yasal olan veya olmayan araçlara başvuruyu benimseyen, örgütlü veya örgütsüz, sürekli veya süreksiz, başarı veya başarısızlıkla sonuçlanan bütün iradi eylemlerdir”221_.

Siyasal katılımın tanımlanmasında, niyet ve irade sorunu araştırmacılar tarafından en çok tartışmaya yol açan konulardan bir tanesidir. Weiner, siyasal katılımı iradi eylemlerle sınırlı tutarken, Huntington ve Nelson bu düşünceye karşı çıkarak, irade dışı veya çeşitli zorlamalara bağlı olarak gerçekleşen katılımlarında kapsam alanına dahil edilmesini savunurlar. Bu tartışmalar çerçevesinde siyasal katılma değerlendirildiğinde, gönüllü katılma ve zorunlu katılma olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Gönüllü veya iradi katılma, devlet organlarınca alınacak kararları etkilemek üzere bireyin baskı altında kalmadan kendi iradesiyle tasarlanmış faaliyetlere katkıda bulunmasıdır.

Mobilize veya zorunlu katılma ise; devlet organlarınca alınacak kararları etkilemek üzere bireyin kendisi dışındaki kişi ya da kişilerin (geleneksel liderler, zengin toprak sahipleri, cemaat liderleri, vb.) veya tehdit, zorlama, nüfuz sahibi kişiye duyulan saygı, bağlılık, maddi çıkar gibi sebeplerden dolayı, bu süreçte yer almasıdır222_.

Siyasal katılım kavramı üzerine yapılan tüm bu tanımlardan sonra, şunu söylemek mümkündür. Konunun uzmanları siyasal katılım kavramının tanımına ilişkin uzlaşı sağlayamamışlardır. Ancak tanımlar incelendiğinde, ortak noktalar olarak, siyasal katılmanın temelde bireylerin siyasal sistem karşısında ki davranış bicimi olduğu söylenebilir. Bireyler, siyasal yapılanmalarla ilgili eylemlere herhangi bir baskı altında kalmadan aktif bir şekilde katılmaları, yapılanmayı etkileme ve kendilerinde gelişen olaylardan etkilenmeleri olarak değerlendirilebilir. Birey temel hak ve özgürlüklerini, siyasete katılarak ve siyasal mekanizmayı etkileyerek elde

220 _{Bülent Daver, Siyaset Bilimine Giriş, Siyasal Kitapevi, Ankara, 1993, ss. 200-205.} 221 _{Çam, a.g.e., ss. 65-66.}

edebilirler. Çağdaş demokratik ve modern toplumlarda bireylerin, bireysel haklarını elde edebilmelerinin en önemli koşullardan birisidir.

Siyasal katılım, bireysel kazanımlarla birlikte ülkenin çağdaş demokratik sistemini de güçlendirir. Çağdaş demokrasilerde siyasal yöneticiler gücünü halktan aldığı için, siyasal sistem bireylere siyasal yöneticileri denetleme olanağını da vermektedir. Buda siyasal karar vericilerin daha dikkatli davranmalarına neden olmaktadır. Çağdaş demokrasilerde siyasal katılım bireylere, bilinçli vatandaşlık özelliği kazandırarak, ülke yönetiminde hem yönetilen hem de yöneten olanaklarını da sunmaktadır. Siyasal katılmanın tanımı üzerinde ortak noktalar olduğu gibi fikir ayrılıklarının da olduğunu söylemek mümkündür. Yapılan incelemelerde, siyasal katılma kavramının tanımıyla ortaya çıkan en belirgin fikir ayrılığı tutumların siyasal katılma olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorunudur. Bu durum siyasal katılım kavramını tanımlayan uzmanlar arasında anlaşmazlığa neden olmuştur.

Siyasal katılım, “bir davranışın siyasal katılım olarak sayılabilmesi için, onun siyasal topluluk üyesi olan birey tarafından tasarlanmış bir eylem olarak tanımlanabilir223_{.” Siyasal katılım, ’’ vatandaşların siyasal sistem karşısındaki durum,}

tutum ve davranışlarını gösteren bir siyasal kavram olarak ifade edilebilir“224_.

Siyasal katılım, “toplumun üyesi olan vatandaşların siyasal sistem karşısında durumlarını, tutumlarını ve davranışlarını belirleyen bir kavramdır225_.”

Geniş anlamda yapılacak bir siyasal katılma tanımında, kişilerin siyasete ilgi dereceleri, siyasal yaşamda etkin olup olmama hissi ki, buna siyasal etkinlik duygusu da diyebiliriz, katılma ile yakından ilgili kavramların siyasal katılma tanımının içinde yer almasını gerektirmektedir226_.