Veri Toplama Araçları

Bilimsel araştırmalarda konu, amaç ve sınırlılık kavramlarına bağlı olarak birbirinden farklı özellikler gösteren veri toplama teknikleri farklı çalışma konusu oluşturabilecek kapsamlı bir içeriktedir. Anket, görüşme, gözlem, deney ve kaynak tarama bilimsel araştırmalarda kullanılan veri toplama teknikleri olarak ifade edilebilmektedir (Ural ve Kılıç, 2006: 55).

Görüşme veya mülakat (interview), sözlü iletişim yoluyla veri toplama tekniği olarak tanımlanabilir. Çoğunlukla yüz yüze olarak gerçekleştirilen görüşme, telefon vb. gibi anında ses ve resim ileticileriyle de olabilmektedir. Görüşmenin genel olarak 3 temel amacı bulunmakla birlikte bunlar; iş birliği sağlanması ya da sürdürülmesi, sağaltım (tedavi-kendine güvenin arttırılması) ve araştırma verisi toplanması şeklinde sıralanabilmektedir (Karasar, 2005: 165-166);

Görüşme (mülakat) tekniğinin başka bir tanımı yapıldığında, araştırmacı tarafından yöneltilen sorular karşısında kişi veya kişilerin davranış, düşünce ve hisleri doğrultusunda ifade ettikleri bilgileri toplamaya yarayan nitel veri toplama ve bir araştırma yöntemi olarak ifade edilmektedir (Bilim, 2007: 27). Görüşme tekniği yapılandırılmış görüşmeler, yarı yapılandırılmış görüşmeler ve yapılandırılmamış görüşmeler olarak farklı ölçek yapılarında kullanılabilen ve derin bilgiye ulaşabilen

143

veri toplama araçlarındandır (Mil, 2007: 3). Bu bağlamda görüşme tekniğinin sınıflandırılması Tablo 14’te yer almaktadır:

Tablo 14. Görüşmelerin Sınıflandırılması

Yapılandırılmış Görüşmeler (Structured

Interview)

 Genel olarak nitel araştırmalarda çok sık kullanılmamakla birlikte yapıları ankete benzemektedir.

 Önceden belirlenen sorulardan oluşmaktadır. Kişiye belirli bir sıra halinde sorularak, kişi belirli seçeneklere doğru yönlendirilmektedir.

 Görüşme esnasında araştırmacı hızlı kodlamalar yaparak veri toplamaya çalışmaktadır.

 Yapılandırılmış görüşmeler çok fazla esnek olmamakla birlikte, açık ve kapalı uçlu sorular seçilebilmektedir.

Yarı Yapılandırılmış Görüşmeler (Semi-Structured

Interview)

 Yarı yapılandırılmış görüşmede de daha önceden belirlenmiş sorular bulunmaktadır.

 Soruların belirli bir sırayı takip etme zorunluluğu yoktur.

 Daha önceden belirlenmeyen ek sorular sorulabilmektedir.

 Tüm özelliklerinden dolayı daha esnek bir yapıya sahiptir.

Yapılandırılmamış Görüşmeler (Unstuctured Interview)

 Yapılandırılmamış görüşmelerde daha önceden belirlenmiş sorular bulunmamaktadır.

 Genel soruların sorulması veya temel konulara değinilmesi ile görüşme süreci başlamaktadır.

 Sıkı bir prosedür izlemediğinden dolayı bu görüşme türü çok esnek bir yapıya sahiptir.

 Görüşme gerçekleştirilen kişinin kişisel bilgileri, düşünceleri ve duygularının cevaplara yansıması büyük olasılık olmaktadır.

Kaynak: Bilim, 2007: 30-31’den uyarlanmıştır.

Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında, ilgili bireylerin araştırma konusuna yönelik görüşlerinin alınması amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme tekniği seçilmiştir.

Görüşme yönteminin tercih edilmesinde en büyük etkenler araştırmacılara esneklik sağlaması, veri toplanması sürecinde daha fazla kontrole sahip olunması ve araştırma konusu hakkında derinlemesine bilgi sahibi olunmak istenmesi olmuştur. Bunların yanında, görüşme ortamının sakin olması ile görüşme sürecine hâkim olunarak ortam üzerindeki kontrolün sağlanmasıdır. Görüşme sorularının önceden belirlenmiş olması ve ortamda veri kaynağının teyit edilmesinin sağlanmasına

144

yönelik fırsatın oluşması görüşme yönteminin seçilmesinde başka bir sebep olmuştur.

Görüşmeler 14 katılımcı ile kendi işletmesinde, 4 katılımcı ile de farklı bir mekânda gerçekleştirilmiştir. Seçilen katılımcılar ile gerçekleştirilen görüşmeler yaklaşık 10-45 dakika arası bir zamanda yapılarak veriler elde edilmiştir.

Görüşme için hazırlanan görüşme formu bölgesel kalkınma ve turizm girişimciliği alanlarındaki literatür dikkate alınarak oluşturulmuştur. Görüşme soruları turizm girişimcilerinin bölgesel kalkınmada rollerinin belirlenmesine yönelik 15 adet açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Görüşme soruları oluşturulduktan sonra uzman iki akademisyenin değerlendirme ve görüşlerine başvurulmuştur. Değerlendirme ve görüşler sonucunda görüşme formu son şeklini almıştır. Bu bağlamda yarı yapılandırılmış görüşme kapsamında işletme sahibi turizm girişimcilerine aşağıdaki sorular yöneltilmiştir:

 Sizi turizm alanında girişimciliğe yönelten nedenler nelerdir?

 İşletme kurarken örnek aldığınız bir işletme ya da işletmeler oldu mu? İşletme yerini ve sunduğunuz hizmet türünü seçerken öne çıkan faktörler nelerdir?

 İşletmenizde yöreye özgü yiyecek ve içeceklerin sunumu ve satışı yapılıyor mu?

 Çalıştırılan personelleriniz bölge içinden mi bölge dışından mı seçiliyor? Sezon içi ve yoğun dönemlerde istihdam oranı değişiyor mu?

 İşletmenin ihtiyaçları bölge içinden mi bölge dışından mı temin ediliyor?  İşletmeniz mevsimsellik sorunundan etkileniyor mu? Yılın her ayı hizmet

veriyor musunuz?

 İşletmenize yönelik tanıtım ve reklam yapıyor musunuz, bunlar hangi faaliyetleri kapsıyor? Bu faaliyetler ziyaretçilerin gelme oranına nasıl etki ediyor?

 İşletmenize gelen ziyaretçiler daha çok nereden geliyor?

 İşletmenizde müşterilerinize yenilikçi fikirler kapsamında geliştirdiğiniz ürün ya da hizmet bulunuyor mu?

145

 Turizm girişimciliğinin arttırılmasına yönelik neler yapılabilir? Turizm girişimciliğinin gelişmesi kapsamında yerel yönetimler size destek oluyor mu, bu bağlamda bölgede girişimciliği teşvik etmek için eğitim ya da destek sağlıyor mu?

 Turizm alanında yapılan girişimlerin bölgeyi ziyaret eden turistler üzerinde nasıl bir etki oluşturduğunu düşünüyorsunuz?

 Turizm alanında girişimcilikte bulunmanız sizce bölgedeki kültürel ve sosyal aktivite imkânlarını nasıl etkiliyor? Bu aktiviteleri arttırdığını düşünüyor musunuz?

 Akçakoca’nın altyapı ve üstyapı imkânları sizi nasıl etkiliyor?

 Akçakoca’da turizm girişimciliğinin artmasını tehdit eden unsurlar olduğunu düşünüyor musunuz?

 Akçakoca’da turistik unsurlar yeterince değerlendirilebiliyor mu? Size katkısı ne oranda gerçekleşiyor?