Tercih Edilme Nedenleri

Hekimlerin en çok tercih ettiği branşlar “Dahili Tıp Bilimleri”, “Cerrahi Tıp Bilimleri” ve “Temel Tıp Bilimleri” olarak güncel tıp pratiğinde kullanıldığı gibi kategorileştirilmiştir. Dahili Tıp Bilimleri; Cildiye, Fizik Tedavi, Çocuk Psikiyatri ve

Enfeksiyon Hastalıkları; Cerrahi Tıp Bilimleri; Kulak Burun Boğaz, Ortopedi, Plastik Cerrahi ve Göz Hastalıkları; Temel Tıp Bilimleri; Mikrobiyoloji, Biyokimya, Radyoloji, Patoloji, Nükleer Tıp branşları olarak sıralanmıştır.

Hekimlerin son yıllarda tercih edilen branşların tercih edilmelerine ilişkin nedenler “toplumun özelliğinden kaynaklı nedenler” ve “branşın özelliklerinden kaynaklı nedenler” olarak gruplamdırılmıştır. Tercih edilme nedenlerine ilişkin kavram haritası Şekil 8’de gösterilmiştir.

Şekil 6: Son Yıllarda En Çok Tercih Edilen Branşaların Tercih Edilme Nedenlerine İlişkin Kavram Haritası

1.2.2.1. Toplumun Özelliğinden Kaynaklı Nedenler

Hekimlerin son yıllarda değişen tercihlerinin toplumun özelliğinden kaynaklı nedenlerine ilişkin katılımcılar hastaların bilinçsiz olduğunu bu durumun hekimlere şiddete varan tepkilere yol açtığını, medyanın, dizilerin bu durumu etkilediğini ve artık hekimlere eskisi gibi saygı kalmadığını ifade etmişlerdir. Aile Hekimliği Uzmanı H13 bu durumu “Eskiden bizim mesleğimizin bir saygınlığı da vardı, bu da bizi tatmin ederdi. Zaten para kazanmak için bence tıp fakültesi seçilmez, kimsenin para için bu zorluklara katlanacağını ben zannetmiyorum. Mesela git arsa al, sat daha çok kazanırsın yani. Meslek saygınlığı olmazsa olmaz bundan dolayı bence mesleğiniz kötüye gidiyor.” şeklinde ifade etmiştir.

Toplumun özelliğinden kaynaklı nedenler alt kategorisinde “Bilinçsiz hasta”,

“medyadan takip etme”, “kültür düzeyi”, “hastaların dizilerden etkilenmesi”, “hastaların doktorlara düşmanlığı”,” toplumda doktorlara saygı kalmaması” kodları oluşturulmuş, katılımcıların bu kategoriye ilişkin ifadelerinden örnekler aşağıda verilmiştir

Birde anlayış meselesi sistemle de alakalı. Birincisi insanların bir yerde doyumsuzluğu var.Artık medya, o, bu, herkesin hastalıkla ilgili bir fikri var. Saygı kalmadı, bir sürü olumsuz şart var yani. Toplumda eğitim noksanlığı var evet ama hekimlerde de var. Şöyle bir örnek vereyim ben gözümle gördüm. Bir insanın en değerli varlığı çocuğudur çocuğu düşmüş, kafa travması, hiçbir şey yok ama beyin kanaması olabilir mi olabilir. Acile getirmiş, çocuğum düştü, kafasını çarptı diye hekim gerekeni yapmış, çocuğu müşahedeye almış, tıbbi olarak tamamen doğru ama eksik bir yönü var, aileye açıklama yapmıyor bilgilendirmiyor. 1 saat sonra adam geliyor, benim çocuğum niye hala yatıyor diyor, endişeli bir baba, zaten eğitim düzeyi düşük, geliyor sataşıyor hekime, hekimde ona cevap veriyor, bir kargaşa başlıyor, hekim zaten dövüş kavga bilen bir insan değil ki kalkıp yumruk atacak hali yok. Ama karşısındaki öyle değil.Bir tane vuruyor, alın size sağlıkta şiddet. Karşımızda ne yazık ki İsviçre’de yaşayan bir aile yok. Sosyo kültürel düzeyi ortaların altında bir aile ile karşı karşıyayız. Hiç hekimi döven bir öğretmen duydunuz mu? duymazsınız. Bizim bunlara çözüm bulmamız lazım (H7, erkek, 46 yaş).

Evet yani dediğim gibi, eskiden hekimin karşısına çıkarken insanların saygı gösterme durumu vardı. Ama şimdi o kadar yok, medya, diziler, filmler de çok etkiliyor. Doktor bu hasta ölürse sen de ölürsün diyen insanlar türedi. Filmlerde onları görüyorlar sonra insanlar da demek ki böyle olacak diyor (H9, erkek, 48 yaş).

Çünkü Amerika’da ve bazı Avrupa ülkelerinde özellikle bazı ülkelerde insanlar hastalıklarını biliyorlar. Çünkü bilinçliler, sağlık eğitimi alıyorlar, okullarda dersler var ve hastaneye gelmeden önce 1. basamak sağlık hizmetleri çok güzel çalışıyor. Aile hekimine uğramadan veya ambulanstaki doktor onay vermeden kafanıza göre acile gelemiyorsunuz. Ama bizim ülkemizde maalesef böyle değil. İnsanlar artık doktora saygı duymuyor. Halk için söylüyorum mesela pratisyene fort gözüyle bakıyorlar. Sadece rutin hasta bakıp geçiyor sanıyorlar ama bence o arkadaşlara haksızlık oluyor (H10, erkek, 43 yaş).

Belki de insanlarımızın hastalıkla ilgili bilinci olmadığı için, komşudan aldığı ilaçla iyi olacağına inanan, kırıkçıya çıkıkçıya gittikten sonra hastaneye kolum iyileşmedi diye gelen bir sürü insan var. Bunlarla muhatapsın yani önce toplumun kafasını çalıştırmak lazım, kafası çalışınca

otomatikman diyecek ki, ya ben önce bir Aile Hekimine gideyim. Baktı oldu olmadı, hastaneye gelir ya da sevk edilir ama şuan Aile Hekimlikleri ilaç yazdırma yeri olarak görülüyor, sadece ilaç yazılıyor oralarda, ilaç yazılan bir yer haline dönüştü (H10, erkek, 43 yaş).

1.2.2.2. Branşın Özelliğinden Kaynaklı Nedenler

Branşın özelliğinden kaynaklı nedenleri branşa özgü nedenler şeklinde açıklamışlardır. Örneğin Üroloji Uzmanı H12 dahili branşlar için“…mesela Cildiyenin hiçbir riski yoktur, performansı tavandan alır, tercih edilir, niye tercih etmesin, ben burada ameliyat yapıyorum, hasta kanıyor, hasta ölüyor, risk alıyorum, onunla cebelleşiyorum, rahat adamlar yani.”, Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı H7 ise “Fizik Tedavi, Cildiye başta bunlar akla geliyor. Çünkü; acil yok, icap yok, ölüm yok, stres yok, az koyuyor risk almıyor, en az benim kadar geliri var, tercih ediliyor.”, Aile Hekimliği Uzmanı H13 ise temel tıp bilimleri branşları için “…sanki işte Cildiye hani benim gördüğüm kadarıyla Biyokimya, preklinik branşlar yani, hatta bu aralar sadece onlar tercih ediliyor Biyokimyacılar. Mesela Çocuk Psikiyatri ile aynı parayı alıyor yani rahat, stres yok bir şey yok. Onlar sadece mesaili çalışıyor gün içinde işlerini erken bitirip gidiyorlar. Sonra ne diyeyim KBB olabilir böyle branşlar sanki daha çok tercih edilir durumda cerrahi branşlara tabii ki rağbet yok”, Acil Tıp Uzmanı H10 ise cerrahi branşlar için “…minör cerrahisi de olan, ee fakat sadece düz poliklinik bile yapsa sadece parasını kazanacağı, Göz gibi, KBB gibi majör cerrahiler değil de, küçük cerrahiler olan branşlara kaymaya başladılar. İşi az olsun havasında şimdi insanlar.” şeklindeki ifadeleri ile tercih edilen branşların özelliklerine değinmişlerdir.

Katılımcıların dahili, cerrahi ve temel tıp bilimleri branşlarının özellikleri ile ilgili ifadelerinden örnekler aşağıda verilmiştir:

…Radyoloji uzun zamandır tercih ediliyor. Nispeten daha rahat bir branş, artı kazancı iyidir, son zamanlarda Fizik Tedavi, Cildiye artı laboratuvar branşları (H7, erkek, 46 yaş).

Preklinik branşlar atıyorum Biyokimya. Çok fazla risk yok, işini bitir çık (H12, erkek, 48 yaş).

Şimdi insanlar Biyokimya, Radyolojiyi seçiyorlar. Hem rahat, hastayla filan uğraşmam, hem iyi kazanırım diyor hekimler (H3, erkek, 59 yaş).

Mesela Biyokimya, Radyoloji öyle çok rağbet görüyor. Bunlarda nöbet yok, hasta ile karşılaşma yok, stres yok, döner sermaye fazla alıyor (H5, erkek, 46 yaş).

Fizik Tedavi, Cildiye, Radyoloji bu branşlar tercih ediliyor en çok hatta dur sıralamaya koyarsak, birinci sıra Radyoloji, ikinci sıra Fizik tedavi, üçüncü sıra Cildiye derim ben neden radyoloji çünkü onlar hasta görmüyor, hasta görse bile işlemini yapıp yolluyor, risk almıyor, öyle olunca şimdi hasta görülmeyen branşlara yöneldi hekimler, sonra ek ödemesi de iyi ,hem rahat hem de çok kazandırıyor, Fizik Tedavi zaten hep tercih edilirdi orda da bi poliklinik yapılıyor zor değil,

yani genelde zaten dikkat et bayanlar tercih eder bu branşları, cildiye de öyle yok efendim elinde bir yara çıkmış da sonra sırtında küçücük bir ben varmış, geliyor adam polikliniğe, doktor ona bir kesi atıyor, diyelim alıyor ya da işte yakalım diyor, hepi topu beş dakika, e sonra dünyanın puanını topluyor (H6, erkek, 52 yaş).

Klinik branşlardan yani Dermatoloji, Fizik Tedavi, ee onun dışında, klinik olmayan temel branşlar, Radyoloji, hasta görmediği için, Radyoloji tercih ediliyor mesela, yani hastayla iletişime girmemek için insanlar Radyolojiye yöneliyor, radyolojinin puanı çok iyi. En iyi branşlar bunlar. Dermatoloji de daha rahat, acili yok ,yatan hastası komplike değil, çok sıkıntılı hastası olmuyor, kazancı iyi, ee sonra başka hangi bölümler, Plastik Cerrahi falan tercih edilebiliyor yani bu şekilde, bu branşlar (H8, kadın, 39 yaş).

Yüksek puanlı branşlardan biri Dermatoloji. O hep yüksekti zaten, eskiden beri popülerdi.

Malpraktis ihtimali de çok düşük, onun haricinde özel sektörde de yeri var, kazanç ihtimali çok yüksek bir branş, onun haricinde Fizik Tedavi var çok tercih edilen bir bran,ş onda da yine hem cerrahi olmamasının ciddi bir avantajı var hekim açısından hem de rahat (H11, erkek, 38 yaş).

En çok tercih edilenler Biyokimya, Dermatoloji, Fizik Tedavi, Mikrobiyoloji, Çocuk Psikiyatrisi bunlar tercih ediliyor. En yüksek puan Çocuk Psikiyatrislerinde şuan şöyle ki sayı az, risk daha az, daha az hasta bakıyorsun, dışarıda muayenehane açma şansın daha yüksek, muayenehane açtın hastanın gelme ihtimali daha yüksek. Eskiden Çocuk Psikiyatrisi çok azdı, zamanla sayısı daha arttı. İnsanların da Çocuk Psikiyatrisine götürme durumları arttı, biraz da bilinç de arttı, dikkat eksikliği, hiperaktivite denilen bir hastalık var şimdi, eskiden çok hareketli yerinde duramıyor denilirdi bu çocuklara, şimdi tanılı hasta bunlar (H9, erkek, 48 yaş).

Cildiye, Radyoloji Biyokimya gibi branşlar gittikçe artmaya başladı. Bence nedeni büyük ihtimalle biraz önce konuştuğumuz gibi hasta ile temas etmek istemiyor insanlar (H1, erkek, 60 yaş).

Son yıllarda preklinik, tanıya yönelik branşlar daha fazla tercih ediliyor. Tercih ediliyor olması da tabii bu branşın çok iyi olduğu anlamına gelmiyor. Bizim branşın durumu hiç iç açıcı değil.

Kadrolar dolu, enfeksiyon hastalıkları ile ortak laboratuvar hakları var mesela. Bir de son yıllarda herkes bizim branşa yöneldi diye önemsiz bir branşmış gibi görünüyor (H4, kadın, 45 yaş).

Duyduğum kadarıyla çevremden duyduğum kadarıyla laboratuvar branşları Radyoloji gibi Patoloji gibi daha şey branşlar tercih ediliyor, rahat (H2, kadın, 48 yaş).

Evet demin de dediğim gibi, son yıllarda, şu an böyle komplikasyon olmayan, performans olarak döner sermayeden, fazla puan alan, performans puanları yüksek, preklinik branşlar özellikle Biyokimyadır, Radyolojidir, Mikrobiyolojidir, laboratuvar bölümleri işte (H5, erkek, 46 yaş).

Temel bilimler diye biliyorum, hasta bakmayan, malpraktis olaylarından dolayı şu sıralar biz de bu dosyalara bakıyoruz. Muhakkik olarak görüyorum insanlara sürekli nasıl dava açabiliriz peşindeler, bazıları haklı yerde dava açıyor tabii ki ama bazısı sadece tazminat almak amaçlı yapıyor. Bu konuda Doktorlar mağdur. Ha bir de riski az olan bölümleri, daha rahat olan, yani çalışma koşulları uygun olan, düzenli bir hayat kurabilecekleri, maaşı da iyi olan, döneri çok olan genelde tercih ediliyor (H14, kadın, 41 yaş).

Cildiye gibi, Göz gibi, KBB, Laboratuvar branşları gibi branşları tercih ediyor hekimler. Nedeni belli hekimler artık birşeylerden kaçıyor, rahat da etmek istiyor (H10, erkek, 43 yaş).

1.3. Uzmanlık Alan Tercihlerinin Değişmesi Sonucu Oluşabilecek