Performans Sistemine İlişkin Öneriler

Katılımcılar ileride oluşabilecek problemlerin çözümü için en fazla performans sistemine ilişkin öneriler getirmişlerdir. Hem mevcut performans sistemine ilişkin sorunlara işaret etmişler hem de bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri sunmuşlaradır.

İşaret edilen sorunlara bakıldığında en dikkat çeken sorunun etik boyutta olduğu görülmektedir, katılımcılara göre bu sistem hekimleri hastaya zarar vermeden etik olmayan uygulamalar yapmalarına neden olmaktadır. Bunun yanı sıra bazı hekimler performans sistemine ilişkin bazı benzetmelerde bulunmuşlar sistemin adı performans olsa dahi uygulamaları açısından adını yansıtmadığını bildirmişlerdir. Öte yandan hekimler performans sistemine olumsuz bakmadıklarını aksine hekimleri çalıştıran bir sistem olduğunu ancak bu sistemin kurulduğundan bugüne geldiği noktada birtakım değişikliklere uğradığını ve en önemli eksikliğinin denetim ve izleme olduğunu bildirmişlerdir. Hekimler arasında yapılan uygulamalarda branşlar arasında puanlamaların mutlaka ciddi anlamda revize edilmesi gerektiğini vurgulayarak bazı branşlarda performansın kaldırılmasını dahi önermişlerdir. Hekimler ayrıca sıklıkla temel maaş sistemine vurgu yapmış temel maaşın artırılıp performans ödemesinin temel maaşın altında olması gerekliliğini ve performans ödemelerinin emekliliğe yansıtılması gerekliliğini vurgulamışlardır. Hekimin gelir baskısı altında sağlıklı karar veremeyeceğini hatta ve hatta performans kaygısı ile uzmanlık alan seçimi yaptıklarını ve gelir baskısının tercihlerini etkilediği yönünde görüş bildirmişlerdir. Sonuç olarak hekimlerin görüşlerinden yola çıkıldığında performans sistemi hekimlerin branş seçimlerinde önemli bir belirleyicidir denilebilir.

Katılımcıların performans sistemine ilişkin öneriler ile ilgili ifadelerinden örnekler aşağıda verilmiştir:

Ya en başta bu performans sistemi bence yanlış, önce buradan başlamak lazım. Yani biz daha fazla hasta bakarak para alıyoruz, bu kötü bir şeydir. Bir ülkenin gelişmişlik düzeyini gösteren bazı endeksler var, koruyucu hekimlik fazla olması lazım. Mesela bir yerde koruyucu hekimliğin

artmış olması, fazla hasta olmaması, o ülkenin gelişmişliği ile direkt ilgili artık ama şu an biz ne yapıyoruz, fazla hasta bakana daha fazla para veriyoruz, fazla girişimsel işlem yapana daha fazla para veriyoruz, bence bunlar yanlış yani sen gelişmiş bir ülkenin şeyine aykırı hareket ediyorsun mantığına aykırı. Performans farklı bir şekilde düzeltilmesi lazım hani bu sabit maaşlarını artması lazım ve hani her branşa göre performans düzenlemesi getirilmesi lazım. Belki girişimsel işlemler üzerinden olmaması lazım, belki cerrahi branşlar da olabilir bu sistem. Çünkü onlar da anestezi var, birden fazla işlem var gerçekten, işlem sayısına göre yaptığı girişimsel işleme göre performansı hesaplanabilir. Ama mesela Çocuk Psikiyatride bir işlem yoğunluğu yok ki, seans yapılıyor. Buna da seans başına verilebilir, ne bileyim hasta sayısı azaltılır, seans süresi artırılır, belki hasta azalırsa mağduriyet var gibi gözüküyor, ama öyle bir şey yok, her hastaya gerektiği gibi bakılır. Çünkü gerçekten psikiyatri önemli bir branş ve gerçekten tanı koymada seansların önemi çok büyük. Bu seansları mesela 20 dakika yarım saat yapsa bu da, bir kuralı olsa gelen hastalara derse ki doktorun bugünkü hasta sayısı da doldu, belki uzun sürelere randevu verilir ama bunu da şöyle aşabiliriz, TUSta kontenjan artışı yapılabilir. Çocuk Psikiyatristlerinin sayısı artırılabilir, yani kural getirilince bir süre sonra insanlar alışır bence ya niye alışmasın.

Kesinlikle performans branşa göre olması lazım yani (H13, kadın, 42 yaş).

Yani maaşlarımızın düzeltilmesi gerekiyor. Sabit ek ödeme denilen bir ödeme sistemi var ki, saçma bir sistem diye düşünüyorum. Onun dışında emekli olurken sabitlerin maaşlarımıza yansıtılması gerekiyor. Diğer performansa dayalı ek ödemenin ise hani artı olması gerekiyor, yani bizim geçinebilecek kadar hayat standardımızı sağlayabilecek kadar bir hekimin doğru düzgün bir maaşı olmalı, onun üzerine de performansa dayalı ek ödeme belki ekstrası olmalı, bunu da verirken hekimlerin almış olduğu risk, yapmış olduğu işlemler, tabii ki göz önüne alınmalı. Ama tabii bu arada hekimleri bu durum birbirine de düşürebiliyor böyle bir sıkıntı da var, o açıdan baktığınız zaman da çirkin görünüyor. Yani sen beş işlem yaptın, ben on işlem yaptım, hani buraya getirmek de bana biraz çirkin geliyor bana göre bu işin hani dediğim gibi branşlara göre ayarlanarak, sabit bir rakam belirlenmeli diye düşünüyorum. Ama tabi öbür taraftan da insanların tabi performansını bir şekilde denetlemeniz de gerekiyor, kontrol etmeniz gerekiyor (H2, kadın, 48 yaş).

Yani bir dengeleme olması lazım, performans sistemi devam etsin, puanlar yeniden belirlensin, yani kişinin kaç dakikada ne yapabileceği iyi hesap edilsin, aynı anda 2 – 3 tane ameliyat yazılıyorsa, kaçta başlamış kaçta bitmiş hepsi anestezi fişlerinde var zaten, ameliyat notunda da var, yani aynı anda 3 tane ameliyat yapan hekim için, o türlü şeylere önlem alınsın ve en düşüğü ile en yükseği arasında iki kat belki fark olabilir ama 10 kat olmasın yani. Dengelensin ek ücretler dengelensin, sonra nöbetler adil ve eşit olsun, nöbet sonrası dinlenmeye izin verilsin nöbet sonrası bir gün değil iki gün mesela izin verilebilir, sonra yıllık izinlerimizi kullanalım, ki ben şu anda kullanamıyorum, şahsen yıllık izne gittiğimiz zaman, o ayın döneri alamıyorsunuz sadece 5 gün, 5 gün iki defa izin alabiliyorsunuz (H3, erkek, 59 yaş).

Performans hekimleri hastaneye bağladı bir defa, eskiden neydi devlette sürekli hekimler kaytarıyordu, adam öğleye kadar hastaneye gelirdi, öğleden sonra doktor bi vizite çıkar ondan sonra 1 saat oyalanır, hadi muayenehaneye bu performanstan daha yanlış bir şeydi bence. Ben aynı zamanda devletçi bir adamım, haa hasta sağlık hizmetini hastaneden alacağına neden gidip dışardan alsın, bu sistem doktoru zengin etmekten başka ne, e tabi eskiden özel hastaneler de bu kadar yaygın değildi, meydan tamamen doktora kalmıştı, ha bunu söylerken performans sistemi dört dörtlük işliyor demek istemiyorum haaa. Eksikleri de var, boşlukları da var, sorunlar var yani sistemde. Mesela performanslar şişiriliyor hekimler yapmadıkları işlemleri yapmış gibi şişirip tabi sistem buna müsait ortalamayı tutturmak için bunu yapmak zorunda oluyor. Bir defa performans sistemi sürekli denetlensin ve güncellensin aslında ki arada işlemlerde ve puanlarda güncelleme yapılıyor ama kastım bu değil. Mesela Cildiyede çok ciddi düzeltilmesi gereken durumlar var, burda yapılan çok küçük işlemlerin puanları çok büyük, risk yok bu branşta, mesela riske göre puanlama yapılsın. Öbür taraftan yapılanlara bakıyorsun, işlemlere bakıyorsun bu sistemin performans ile uzaktan yakından alakası yok kardeşim bu sistem deforme olmuş bir sistem aslında deformans olur olsa olsa (H6, erkek, 52).

Şöyle olabilir, riske dayalı olabilir, yaptığın girişime bağlı değil de, sayıya bağlı değil de riske bağlı olsun sistem. Ancak her hekimin maaşı ve toplam eline getirecek olan para toplam çalışıp hak ettiği kadar olmalı, hani bir fark olmalı yani riske girenle girmeyen arasında (H14, kadın, 41 yaş).

Bence performansı başka bir şeyin üzerine kurgulamalıydı. Performansa karşı değilim ama uçurum olmamalı. Hekimin varlığı bile bir değer olmalı. Bunu da devlet olarak siz birincisi çalışma ortamını düzenleyerek yaparsınız, sosyal hakları düzenleyerek yaparsınız birde geliri belli bir düzeye getirerek yaparsınız. Emsal olan ilin valisi ilin en yüksek gelirini alır bir valinin ama yüksek maaşının yanında ek gelirleri vardır. Birçok kurumun doğal üyesidir ve oradan da ek geliri vardır. Eğitimini referans alan bir gelir düzeyi garantilersiniz bunun üstüne iyi çalışan hekimi bir miktar ama bizim bugün aldığımız döner maaşımızın iki misli hak ettiğimiz döner iyi çalışan bir hekimin hak ettiği döner maaşından fazla bu tam tersi olmalı (H7, erkek, 46 yaş).

Ne yapılması lazım, bana göre bir hekimin belli bir hayat kalitesinin üzerinde yaşaması lazım.

Yani gerçekten öyle çünkü adam yurt dışında yapıyor, yani en çok kazananlar hekimler, yani bu iş adamları şeyler hariç, çünkü adamların yaptığı iş riskli, hekimin bu işi severek yapması gerekiyor, motive edilmesi gerekiyor. Motivasyon ne ile olacak? para ve hastaların geri dönüşleri. Doktor rahat olacak ama çok hasta bakmaya zorlanmayacak. Az hastaya bakarsan daha detaylı bakarsın, daha memnun edersin. Mesela benim şu anki durumumda bunu gördüm.

Ben poliklinik yapmıyorum, poliklinikte iken burdan daha yoğun çalışıyordum, tabiki günlük 70 hasta bakıyordum, o yoğunlukta, hem insanın sinirleri geriliyor, hem bir sonraki hastayı düşünüp o hastaya daha hızlı anlatıyorsun, yani insani ilişkiden kopuyorsun, tamamiyle moda mod tıbbi ilişkiye giriyorsun. Ama şu anda serviste daha rahat hareket edebiliyorum, hastalarla muhabbet edebiliyorum, konuşabiliyorum, daha sakinim çünkü şuan, mesela hastalarla iletişimim çok iyi, o yüzden hani hiçbir sıkıntı yaşamadım, şu kaç aydır sadece servis bakıyorum, hiçbir hasta ile sorunum olmadı, ama poliklinikte hergün hastalarla ile kavga ettim. Yani şey bu parasını çok vereceksin, dediğim gibi hak ettiği kadar vereceksin, hastalara sınırlama getireceksi,n fiksi olacak yani performans değil, işin uzmanları bunları belirleyecek yani şeyi, ne derler zorluğu, riski, şartları, yoğunluğuna göre bir şey yapacaklar bir fiyat belirleyecekler. Mesela Kadın Doğum diyelim ki 30.000 alacak atıyorum bunu, nöroloji uzmanları 15.000 alacak böyle bir şey olacak sabit bir şey ona göre insanlar kaliteli çalışacak (H8, kadın, 39 yaş).

Ne yapılması lazım sorusuna gelirsek, öncelikle girişimsel işlemler listesinin gözden geçirilmesi lazım. Bunun kriteri çok farklı. Atıyorum yapmış olduğun işin performansı örneğin bir ameliyat için düşünecek olursak her ameliyatın performansı aynı olmayabilir kabul ediyorum.

Değiştirilmeli revize edilmeli (H9, erkek, 48 yaş).

Denetim denetim denetim. Başka yapacak hiçbir şey yok. Sen sistemi kurguladıysan bu sistemi denetlemek zorundasın. Yani düşünsene bir yeni bir sistem getiriyorsun sonra bu sistemi izlemek gerek sistemi izledikten sonra aksaklıklar var mı yok mu bakmak gerek ondan sonra da denetlemek gerek değil mi normal olan budur. Ama bizim ülkemizde maalesef bu yok bu sistemi getirdiler. Yani performans sistemini getirdiler ama hiçbir denetim yapılmadı (H12, erkek, 49 yaş).