Araştırmanın Tasarımı

Araştırma Creswell’in (2014: 94) Keşfedici Desen Uygulamasında Temel Prosedür ve Akış Şemasına uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırma, araştırma tasarımı doğrultusunda, 4 adım olarak planlanmış, bu adımlara ilişkin ayrıntılara aşağıda yer verilmiştir (Şekil 1).

Araştırmanın 1. Adımı: Araştırma nitel araştırma yöntemi ile başlamıştır.

Sosyal bilimler alanında yapılan araştırmalarda, olguların ve olayların kendine özgü ortamlar ve koşullarda incelenmesi, araştırmacının bu ortam ve durumlar içerisinde incelediği olgu ve olayları daha ayrıntılı ve derinlemesine incelemesi, anlamlandırmaya ve yorumlamaya çalışması nitel araştırma yaklaşımının temelini oluşturmaktadır. Nitel araştırma, insan ve grup davranışlarının nedenini ve nasılını anlamaya yönelik öznel araştırmalardır (Gürbüz ve Şahin, 2017: 406).

Araştırmada nitel araştırma yöntemi olarak “Fenomenoloji Yöntemi”

seçilmiştir. Olgubilim araştırmaları, birkaç kişinin bir fenomen ya da kavramla ilgili yaşanmış deneyimlerinin ortak anlamlarını tanımalamak için yapılmaktadır. Bu tür araştırmalarda bir fenomeni deneyimleyen katılımcıların ortak özellikleri öne çıkartılmaktadır. Amaç, bir fenomenle ilgili bireysel deneyimleri evrensel nitelikte bir açıklamaya indirgemektir (Bal, 2016: 113; Gürbüz ve Şahin, 2017: 411).

Araştırmanın amacına uygun olarak nitel kısımda 4 adet soru hazırlanmıştır.

Araştırma sorularına geçmeden önce katılımcıyı alıştırmak ve tanımak adına yaş, uzmanlık alanı, toplam meslekte geçen süre sorulmuş, bu sorulardan sonra araştırma sorularına geçilmiştir. Nitel araştırmanın soruları şu şekildedir:

 Soru 1: Sizce hekimlerin branş tercihlerini hangi faktörler etkiler?

o Sonda: Sizce hekimler uzman olmak zorunda mı?

 Soru 2: Sizce son yıllarda özellikle hangi branşlar tercih ediliyor?

o Sonda: Bu branşların tercih edilmesinin nedenleri nelerdir?

o Sonda: Önümüzdeki yıllarda tercih edilen branşlara yığılma olur mu?

 Soru 3: Uzmanlık alan tercihlerinin değişmesi sonucu ne gibi problemler olabilir?

o Sonda: Sağlık sektörü açısından oluşabilecek problemler nelerdir?

o Sonda: Hastalar açısında oluşabilecek problemler nelerdir?

 Soru 4: Problemlerin önüne geçebilmek için önerileriniz nelerdir?

o Sonda: Performansa dayalı ek ödeme uygulama sistemine ilişkin önerileriniz nelerdir?

o Sonda: Sağlık sistemine ilişkin önerileriniz nelerdir?

Araştırmanın soruları belirlendikten sonra görüşme sürecinin planlanmasına geçilmiştir. Araştırmacı tarafından uzman hekimlerle irtibata geçilerek hekimlerden randevu talep edilmiştir. Araştırma süresi boyunca zamanlama sırası takip edilmiş öncelikle nitel verilerin toplanması, transkript edilmesi ve çözümlenmesi yapılmıştır.

Araştırmada nitel bulgular 4 tema altında yapılandırılmıştır. Bu temalar; tıpta uzmanlık branşlarına etki eden faktörler, son yıllarda hekimlerin değişen tercihlerine ilişkin nedenler, değişen tercihlerin ileriki yıllarda oluşturabileceği problemlere ilişkin sorunlar ve sorunların önüne geçebilmek için yapılan öneriler olarak gruplandırılmıştır.

Temaların altına kategoriler ve bu kategorilere ilişkin kodlar oluşturulmuştur.

Araştırmanın 2. Adımında; nitel araştırma neticesinde elde edilen tema ve kategorilere ilişkin 100 ifadeden oluşan soru havuzu oluşturulmuş, bu soru havuzu sağlık yönetimi alanında çalışan 3 öğretim üyesine uzman görüşü alınmak üzere gönderilmiştir. Uzman görüşleri doğrultusunda 100 ifade 55 ifadeye düşürülmüştür. 55 ifadeden oluşan ölçme aracı 3 intörn hekime gönderilerek ifadelerin anlaşılıp

anlaşılmadığı sorulmuş, intörn hekimlerin önerileri doğrultusunda bazı ifadelerde düzeltme yapılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasının uygulaması için Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığından gerekli izinler alınmıştır. Gerekli izinler alındıktan sonra örneklem seçimine geçilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçme aracında bulunan ifade sayısının 5 katı baz alınarak en az 275 katılımcıya ulaşmak hedeflenmiştir. Ölçeğin tıp fakültesinde okuyan 3., 4., 5., ve 6. sınıf öğrencileri ile TUS sınavına hazırlanan hekimlere uygulanmasına karar verilmiş, 1. ve 2. sınıf öğrencileri kapsam dışı bırakılmıştır.

Araştırmanın 3. Adımında; Araştırma ölçeği uygulanmasına geçilmiş, uygulamanın yaz dönemine denk gelmesi nedeniyle online anket formu oluşturularak veriler toplanmıştır. Araştırma kapsamında toplam 502 tıp öğrencisi ve TUS sınavına hazırlanan hekimlere uygulama yapılmıştır. Ölçme aracının uygulanması sonucunda toplanan veriler Statistical Packag for the Social Sciences (SPSS) paket programına girilmiş, uygulanacak istatistiksel yöntemler planlanmıştır. Araştırma ölçeğinin boyutlarını belirlemek amacıyla faktör analizi, verilerinin normal dağılım göstermesi nedeniyle ise bağımsız örneklem t testi, ANOVA ve Tukey testleri uygulanmasına karar verilmiştir. Ayrıca verilerin tanımlayıcı istatistikleri de çıkarılmış, ölçeğe ilişkin güvenilirlik analizleri de yapılmıştır.

Araştırmanın 4. Adımında ise; nitel sonuçlara ilişkin genel değerlendirme, nicel sonuçlara ilişkin bulgular yazılmıştır. Nitel sonuçların nitel sonuçlarla desteklenip desteklenmediği tartışılmış, araştırmanın sonuçları yazılmıştır.

Araştırma sonuçları doğrultusunda araştırmanın önerileri yazılarak araştırma sonlandırılmıştır.

ADIM 1ADIM 2ADIM 3ADIM 4

Nitel Aşamanın Planlaması ve Uygulanması

 Nitel araştırma sorularının oluşturulması

 Etik Kurul izni alınması

 Görüşme yapılacak hekimlerin belirlenmesi -maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi

 Branş hekimleri ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniği yoluyla verilerin toplanması

 Araştırma sorularını cevaplamak üzere ve ikinci aşama için gereken bilgileri sağlamak için toplanan verilere ilişkin temaların oluşturulması ve nitel aşamaya uygun olarak verilerin çözümlenmesi

Nitel Araştırma Sonucunda Nicel Aşamaya Geçiş İçin Strateji Geliştirilmesi

 Nitel verilerin çözümlenmesi sonucunda nicel aşama için sorular oluşturma

 Uzman görüşüne yollama

 Gerekli izinlerin alınması

 Katılımcıların seçimi

 Örneklem belirlenmesi

Nicel Aşamanın Uygulanması

 Oluşturulan veri toplama aracının uygulanması

 Veri analizi için istatistiksel yöntemin seçimi

 Toplanan verilere açımlayıcı faktör analizi, bağımsız örneklem t testi, one way ANOVA ve Tukey testi, betimsel istatistiklerin yapılması ve fark analizlerinin yapılması

 Güvenilirlik analizleri

Nitel ve Nicel Verilere İlişkin Sonuçların Yorumlanması

 Nitel sonuçların özetlenerek yorumlanması

 Nicel sonuçlara ilişkin bulguların yazılması

 Nitel bulguların nicel bulgularla desteklenip desteklenmediğinin yazılması

 Sonuç ve önerilerin yazılması

Şekil 1: Araştırmanın Tasarımı