Silifke ġehri ve ġehirsel Fonksiyonları

Silifke şehir merkezinde bireyler, köy yaşamından tamamen soyutlanmış olarak değil köy kent sürekliliğini sağlayan bir yaşam biçimini sürdürmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde görülen bu durumun en büyük sebebi şehir merkezlerinin sürekli olarak köyden gelen göçlerle beslenmesidir. Araştırma sahasında köyden göç eden bireylerin aynı mahallede oturması, kentleşme olgusunu yavaşlatmakta, köy kültürünü şehir merkezine taşımaktadır (Keleş, 1990: 359).

Bir yerleşmeye, şehirsel nitelik kazandıran unsurlara şehirsel fonksiyonlar denir. Şehirsel fonksiyonlar genelde çalışan nüfusun sektörlere göre dağılımı yanında, şehirde verilen ticaret, sağlık, eğitim, kültür hizmetleri ile yönetim açısından ele alınmaktadır. Şehirlerin gelişip büyümelerinde birden fazla fonksiyon etkili olabilir. Silifke şehrinde hizmet fonksiyonu başta olmak üzere tarım ve sanayi fonksiyonları gelişmiştir. Bunun yanında şehirde bulunan eğitim, sağlık, kültürel, ticari ve idari hizmetler nüfusun genel ihtiyaçlarını yeterince karşılamaktadır.

2.2.2.4.1.1. Hizmet Fonksiyonu

Silifke şehrinde istihdam edilen nüfusun büyük bir kısmı hizmet sektöründe çalışmaktadır. 13 735 kişi olan istihdam nüfusunun % 74,1‟i (10 181 kişi) hizmet sektöründe yer alır.

2.2.2.4.1.2. Yönetim Fonksiyonu

Silifke şehri, 8‟i belediye örgütlü olmak üzere 74 köy yerleşmesinin bağlı olduğu bir ilçe yönetim merkezidir. Silifke 1869 yılında Mersin sancağının merkezi, 1919‟da bağımsız sancak haline gelmiştir. 1924 yılında yeni kurulan, Mersin ilinin merkezi yapılmış, 1933 yılında Mersin, Mersin ilinin merkezi olunca, Silifke ilçe olarak Mersin iline bağlanmıştır (Silifke Kaymakamlığı, 2008).

Silifke şehrinin nüfusu, ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927‟den 1997‟e kadar sürekli artış göstermiş, 1997 yılından sonra nüfus azalmaya başlamıştır. Sahada nüfusun en fazla olduğu yer Silifke şehir merkezidir (Foto 7). Şehir merkezinde nüfusun fazla olmasında yönetim fonksiyonunun önemi büyüktür. Çünkü şehirde yönetim fonksiyonunun gelişmesine bağlı olarak zamanla diğer fonksiyonlarda gelişmiş ve şehirleşme süreci de hızlanmıştır.

Silifke şehrinde, ilçe teşkilatında bulunması gereken zorunlu kamu kurum ve kuruluşların hepsi mevcuttur. Kamu kuruluşlarının dışında çeşitli odalar (Ticaret ve Sanayi Odası, Bakkallar ve Bayiler Odası gibi), kooperatifler (Tarım Kredi Kooperatifi gibi) ile siyasi parti, sendika, dernek, vakıf temsilcilikleri de yönetim fonksiyonu kapsamına girmektedir.

İlçenin, yönetim fonksiyonu kazanmasında belediyenin önemi büyüktür. Belediye halka altyapı, üstyapı gibi birçok alanda hizmet götürmekte, ilçenin planlı şehirleşmesini sağlamaktadır (Foto 8).

2.2.2.4.1.3. Ticaret Fonksiyonu

Silifke şehrinde, özellikle 1984 yılında SEKA Akdeniz Müessesesi‟nin açılmasından sonra, ticaret alanında büyük ilerlemeler olmuştur. Ayrıca KKTC‟ne bağlantı sağlanan gümrük kapısının bulunması ilçede ticareti geliştirmiştir.

Silifke‟de 2007 yılında Ticaret ve Sanayi Odası‟na kayıtlı 1 945 işyeri vardı. Bu işyerlerinin faaliyet alanı incelendiğinde birbirinden farklı birçok işyerinin olduğu görülmektedir. Bu işyerlerinin birçoğu sahada nüfusun en fazla bulunduğu şehir merkezinde yer almaktadır. Ticari işyerlerinin fazlalığına bağlı olarak, şehir merkezinde yaşayanlar günlük ve periyodik ihtiyaçlarını rahatça karşılamaktadırlar.

Silifke‟de önemli bir ticari yere sahip olan semt pazarları, pazar gün hariç her gün kurulmaktadır. Pazartesi günü Mukaddem Mahallesi, salı günü Sayağzı

Mahallesi, çarşamba günleri Bucaklı Mahallesi, perşembe günü Evyap mevkii, cuma günü Gazi Mahallesi, cumartesi günü Gölalanı mevkiinde pazar kurulmaktadır. Bunlar içerisinde ticari potansiyeli en fazla olanı cuma pazarıdır. Çünkü köylüler cuma günü şehre inmekte, fazla olan tarımsal ve hayvansal ürünlerini pazarlamakta, ihtiyaçlarını satın almaktadırlar.

2.2.2.4.1.4. Sağlık Fonksiyonu

Silifke şehrinde sağlık hizmetleri, 1 devlet hastanesi, 1 verem savaş dispanseri, 3 sağlık ocağı, 25 adet özel sağlık kuruluşu tarafından yürütülmektedir. Şehir merkezinde toplam 383 sağlık personeli halka hizmet vermektedir. Bunların 278‟i devlet hastanesinde, 70‟i sağlık ocaklarında, 22‟si acil servislerde, 13‟ü verem savaş dispanserinde çalışmaktadır.

İlçede sağlık kurumları içerisinde en önemlisi, Silifke Devlet Hastanesi‟dir. Hastanede 215 yatak kapasitesi mevcuttur. Silifke Devlet Hastanesi bünyesinde çocuk, fizik tedavi, genel cerrahi, enfeksiyonel hastalıklar, deri ve zührevi hastalıklar, göz, nöroloji, iç hastalıklar, kadın doğum, KBB, Nürosirürji, ortopedi, üroloji, göğüs hastalıkları, acil, diş, kardiyoloji ve yoğun bakım üniteleri mevcuttur. Silifke Devlet Hastanesi‟nde 2007 yılında; 27 uzman hekim, 16 pratisyen hekim, 6 diş hekim, 2 eczacı, 77 hemşire, 34 ebe, 20 laboratuar teknisyeni, 14 röntgen teknisyeni, 9 anastezi teknisyeni, 3 diş teknisyeni, 3 sağlık memuru, 11 memur, 5 şoför, 13 hizmetli, 5 acil tıp teknisyeni, 4 hastane müdürü ve yardımcıları, 5 baştabip ve yardımcıları, 1 fizyoterapist, 2 diyetisyen, 1 biyolog, 1 psikolog, 1 tıbbi teknolog ve 18 diğer personel olmak üzere toplam 278 adet personeli mevcuttur.

Silifke şehrinde, mevcut sağlık kuruluşları halkın temel sağlık ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Silifke Devlet Hastanesi‟nin 3 farklı binada parçalı olarak hizmet vermesi, hizmetleri aksatmakta fiziki mekân olarak problemler yaşanmaktadır. Bunun yanında Silifke Devlet Hastanesi ve sağlık ocaklarında ebe ve diğer sağlık personeli eksiği mevcuttur. Sağlık ocaklarında ve devlet hastanesinde belirtilen bina, personel ve araç-gereç eksiklikleri tamamlandığında şüphesiz sağlık hizmetlerinin kalitesi ve ulaşılabilirliği daha da artacaktır.

2.2.2.4.1.5. Kültürel Fonksiyonlar

Silifke şehrinde kültürel fonksiyonlar içerisinde eğitim-öğretim kurumları başta gelir. Şehir merkezinde 15 ilköğretim okulu, 1 anaokulu, 18 lise, 2 yüksekokul, 1 çıraklık eğitim merkezi, halk eğitim merkezi, 10 dershane, 2 özel okul, 4 sürücü kursu, 3 öğrenci yurdu, 2 rehabilitasyon merkezi vardır. İlköğretim okullarında ve liselerde yaklaşık 728 öğretmen, 12 985 öğrenci, 413 derslik bulunmaktadır.

Araştırma sahasında liselerin etki alanı, ilköğretim okullarından daha fazladır. Çünkü liselerin büyük çoğunluğu ilçe merkezinde toplandığı için köylerden birçok öğrenci lise eğitimi almak için ilçe merkezine gelmektedir.

İlçede bulunan Selçuk Üniversitesi ve Mersin Üniversitesi‟ne bağlı meslek yüksekokulları da şehrin kültürel hayatını olumlu yönde geliştirmektedir. 1992 yılında açılan Selçuk Üniversitesi Silifke Meslek Yüksekokulu Silifke‟de faaliyete geçmiş, ancak 2000 yılından sonra Taşucu beldesine taşınarak; Silifke-Taşucu Meslek Yüksekokulu adını almıştır. Okulda, 1 231 birinci öğretim, 625 ikinci öğretim olmak üzere toplam 1 856 öğrenci öğretim görmekte ve 22 akademik personel hizmet vermektedir. 1994 yılında açılan Mersin Üniversitesi‟ne bağlı Silifke Meslek Yüksek Okulu‟nda 246 öğrenci öğrenim görmekte ve 9 öğretim elemanı bulunmaktadır. 2007-2008 akademik yılında açılan Mersin Üniversitesi Silifke Uygulamalı Teknoloji Fakültesi 40 öğrenci ile eğitim-öğretime başlamıştır.

Silifke şehrinde 2007 yılı itibari ile kültür alanında etkili olan toplam 112 tane dernek bulunmaktadır. Bu derneklerin 67 tanesi sosyal dernek olup, 20 tanesi dini hizmet alanında, 12‟si spor alanında, 7‟si kültür-sanat, 6‟sı kamu yararına faaliyet göstermektedir. Bunun yanında Silifke şehrinde toplam 329 kapasiteli 7 tane kreş ve gündüz bakımevi, 44 kapasiteli 1 huzurevi ve 30 kapasiteli 2 tane çocuk kulübü bulunmaktadır (Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, 2008: 39).

Silifke şehrinde, kültürel fonksiyonlar içerisinde ilçe halk eğitim merkezinin faaliyetleri önemli bir yere sahiptir. Silifke halk eğitim merkezinde, gerek ilçe tarım müdürlüğü gerekse ilçe milli eğitim müdürlüğü ile birlikte yapılan faaliyetlerde Silifke halkı birçok konuda bilgilendirilmektedir. Bu çalışmalar dâhilinde çeşitli kurslar açılmaktadır. 2006-2007 eğitim öğretim döneminde 30 değişik alanda toplam 150 adet kurs açılmıştır. En fazla kurs açılan dal 44 adetle bilgisayar, 29 adetle halkoyunlarıdır. Halk eğitim kurslarına toplam 2 681 kursiyer başlamış, 2 490

kursiyer kursları başarıyla bitirerek, belge almaya hak kazanmıştır (Tablo 60). Şehirde ayrıca çıraklık merkezinde 2006-2007 eğitim öğretim döneminde 199 öğrenci çıraklık, 124 öğrenci kalfalık eğitimi almıştır.

Tablo-60: Silifke Halk Eğitim Merkezinde Açılan Kurslar (2006-2007) Kursun Adı Açılan Kurs Sayısı BaĢlayan Kursiyer Belge Alan Kursiyer

Bilgisayar 44 971 915 Metal işleri 2 21 11 Ağaç işleri 2 18 10 Makine nakışı 7 69 69 Ebru 1 19 19 Ahşap boyama 1 17 17 Ev aksesuarları 1 15 15

Cam ve Seramik boyama 1 18 18

İpek kurdele yapımı 1 18 18

Parça birleştirme 3 34 34 Overlokçu 1 26 26 Giyim, ev aksesuarları 3 34 25 Kalorifer ateşçiliği 4 83 83 Arıcılık 6 226 226 Organik tarım 2 39 39 El sanatları 1 2 2 Elektrik tesisatı 1 14 14 Kuaförlük 1 8 8 Resim 1 9 9 Avcılık 2 60 60

Aile çocuk eğitimi 4 57 57

Voleybol 1 14 14 Masa tenisi 1 12 12 OKS hazırlık 9 155 126 ÖSS hazırlık 1 30 0 Halk oyunları 29 477 477 İngilizce I. kademe 6 120 101

İngilizce II. Kademe 2 34 31

Okuma- yazma I. Kademe 10 52 34

Okuma- yazma II. Kademe 2 29 20

Toplam 150 2 681 2 490

Kaynak: İlçe Halk Eğitim Merkezi, 2008.

Silifke şehrinde geniş kapsamlı bir adet halk kütüphanesi bulunmaktadır. Silifke Halk Kütüphanesi‟nde 2007 yılı itibari ile 11 027 adet kitap bulunmakta olup, kütüphaneden 2007 yılında 49 944 okuyucu faydalanmıştır. İlçe halk kütüphanesi, Mersin ilçeleri arasında en fazla kullanılan kütüphanedir (Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, 2008: 32).

2.2.2.4.1.6. Tarım Fonksiyonu

Silifke şehrinde, elverişli iklim şartları ve verimli tarım topraklarının varlığına bağlı olarak tarım fonksiyonu önemli bir yere sahip olup faal nüfusun % 13,8‟i (1 897 kişi) tarım sektöründe çalışmaktadır. Silifke şehrinde halkın büyük bir kısmı tarım dışı (hizmet, sanayi) sektörlerinde çalışmasına rağmen tarım, nüfusun büyük bir kısmı için ikinci iş olmaktadır. Köyden göç ederek şehir merkezine yerleşen birçok insan köyündeki tarım arazisine hafta sonları giderek ekim-dikim ve bakım faaliyetleri yapmaktadır. Yani tarım, ilçe halkı için yan gelir kaynağı olmaktadır.

Silifke şehrinde tarımla uğraşan ailelerin meskenleri, diğer meskenlere göre farklılık göstermektedir. Evler genelde şehir dışında yer almakta ayrıca direkler üzerine inşa edilen evlerin alt katları tarım aletlerinin konulduğu depo olarak kullanılmaktadır. Silifke şehrinde, hayvancılık faaliyetleri daha önceki yıllara göre giderek azalmaktadır. Bunun en büyük sebebi ise şehir yaşamının hayvan beslemeye müsait olmaması ve bunun gerektirdiği şartlardır.

2.2.2.4.1.7. Sanayi Fonksiyonu

Silifke şehrinde, sanayi sektörü, hizmet ve tarım sektörlerinden sonra üçüncü sırayı alır. Faal nüfusun % 12‟si (1 643 kişi) sanayi sektöründe çalışmaktadır. Silifke‟de sanayi denince ilk akla gelen SEKA Akdeniz Müessesesi‟dir. Sanayide istihdam eden nüfusun büyük bir kısmı bu tesiste çalışmaktadır. Ancak günümüzde SEKA Akdeniz Müessesesi‟nin üretim faaliyetlerinin durdurulması ve özelleştirilme kapsamına alınması, sanayi sektöründe çalışan insan sayısının sürekli azalmasına neden olmaktadır.

Ayrıca şehirde bulunan küçük sanayi sitesinde 205 işyeri bulunmakta olup, ortalama her işyerinde 4 işçi çalışmaktadır. Sanayi sitesindeki işyerlerinin büyük bir kısmı çok küçük atölyeler şeklindedir (Mersin Ticaret ve Sanayi Odası, 2008).

2.2.3. YerleĢmelerde Mesken Tipleri