Aritmetik Nüfus Yoğunluğu

Yoğunluk hesaplamaları içerisinde en çok kullanılanı aritmetik nüfus yoğunluğudur. Aritmetik nüfus yoğunluğu hem hesaplama hem yorumlama ve karşılaştırma yapma yönlerinden pratik olduğu için en çok kullanılan yöntemdir.

Aritmetik Nüfus Yoğunluğu = Toplam Nüfus (kiĢi) / Yüzölçümü (km2

) Aritmetik Nüfus Yoğunluğu = 111 698 / 2 945,5 km2 = 37,9 kişi/km2

Silifke‟nin 2007 yılı verilerine göre, aritmetik nüfus yoğunluğu 37,9 kişi/km2_{‟dir. Ülkemizde 2007 yılında aritmetik nüfus yoğunluğu 92 kişi/km}2_‟dir

(TÜİK, 2009). Buna göre Silifke‟nin aritmetik nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altındadır.

Silifke‟de nufusun ve aritmetik nüfus yoğunluğunun (2007 yılı hariç) sürekli arttığı görülmüştür. 1940 yılında 10,5 olan bu yoğunluk, 1950 yılında 12,6‟ya, 1960 yılında 18,2‟ye, 1970 yılında 21,1‟e, 1980 yılında 26,3‟e çıkmıştır. 1990 yılında ise aritmetik nüfus yoğunluğunda önemli bir artış meydana gelmiş aritmetik nüfus yoğunluğu 36,6‟ya çıkmıştır. 2000 yılında ise aritmetik nüfus yoğunluğu 53,1‟e ulaşmıştır. Ancak 2007 yılında bu yoğunluk 37,9 kişi/km2‟ye gerilemiştir (Tablo 52). 1940 ve 1950‟li yıllarda ilçe yüzölçümü fazla olduğu için aritmetik nüfus yoğunlukları düşüktür. Bununla birlikte 1960 yılında aritmetik nüfus yoğunluğu 1950 yılına göre ortalama olarak iki kat artmıştır. Bunun sebebi ise 1953 yılında kurulan Erdemli ilçesinin Silifke‟den toprak koparmasıdır. Böylece yüzölçümü azalan Silifke‟nin aritmetik nüfus yoğunluğunda artış meydana gelmiştir.

Tablo-52: Silifke’de Aritmetik Nüfus Yoğunluğunun DeğiĢimi (1940-2007) Yıl Yüzölçümü (km2_{) Nüfus (kiĢi) Aritmetik Nüfus Yoğunluğu (km}2_/kiĢi)

1940 4 329 45 329 10,5 1950 4 329 54 433 12,6 1960 2 945,5 53 504 18,2 1970 2 945,5 62 072 21,1 1980 2 945,5 77 416 26,3 1990 2 945,5 107 685 36,6 2000 2 945,5 156 351 53,1 2007 2 945,5 111 698 37,9 Kaynak: TÜİK Genel Nüfus Sayımı Sonuçları

Aritmetik nüfus yoğunluğu en çok kullanılan yöntem olmasına rağmen pek güvenilir değildir. Çünkü bu formüle göre nüfusun araziye eşit olarak dağıldığı varsayılır. Ancak araştırma sahasında yerleşmeye müsait olmayan, dağlık araziler, bataklık alanlar, çayır ve mera alanları ile ormanlık araziler yerleşme dışı olmasına rağmen eşit oranda nüfuslanmış gibi kabul edilmektedir. Yoğunluk hesaplamalarında aritmetik nüfus yoğunluğu tek başına bir anlam ifade etmiyeceği için başka formüllerde kullanılmaktadır.

Aritmetik nüfus yoğunluğu yerleşmeler bazında incelendiğinde, yerleşmeler arasında önemli farklar olduğu görülmektedir. Aritmetik nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yerleşme 2 101,6 kişi/km2

ile Silifke kentidir. Silifke kentinde aritmetik nüfus yoğunluğunun fazla olmasının nedeni, Silifke‟nin yörede çekim merkezi olması ve sürekli olarak dışarıdan göç almasıdır. Aritmetik nüfus yoğunluğunun fazla olduğu diğer alanlar ise Taşucu (590,6 kişi/km2_{), Atayurt (326,1 kişi/km}2

), Atakent (286,8 kişi/km2_{), Burunucu (214,5 kişi/km}2_{) sayılabilir (Tablo 53).}

Görüldüğü gibi aritmetik nüfus yoğunluğunun fazla olduğu alanlar genelde beldedir ve çevrelerine göre ekonomik faaliyetlerin yoğunlaştığı alanlardır.

Yerleşmeler içinde aritmetik nüfus yoğunluğunun en az olduğu yer Kırobası köyüdür (0,5 kişi/km2_{). Çünkü bu köyün yüzölçümü oldukça büyüktür. Ayrıca}

Yenisu (1,8 kişi/km2

), Nasrullah (1,9 kişi/km2), Gedikpınarı (1,9 kişi/km2), Cılbayır (2,1 kişi/km2_{) köylerinde de aritmetik nüfus yoğunluğu azdır (Tablo 53). Bu}

yerleşmeler genel itibari ile yükseltinin fazla olduğu, tarım alanlarının sınırlı olduğu sahalarda kurulduğu için sürekli olarak göç vermektedir.

Tablo-53: Silifke’de YerleĢmelerin Aritmetik Nüfus Yoğunlukları (2007) YerleĢmenin Adı Nüfusu Alanı (km2₎ Aritmetik Nüfus Yoğ. YerleĢmenin Adı Nüfusu Alanı (km2₎ Aritmetik Nüfus Yoğ. Akdere beldesi 2 145 58,1 36,9 Keben 747 14,35 52 Arkum beldesi 2 359 12,98 181,7 Kepez 112 27,85 4 Atakent beldesi 5 612 19,57 286,8 Keşlitürkmenli 288 17,1 16,8 Atayurt beldesi 7 403 22,7 326,1 Kıca 455 51,17 8,9 Ayaştürkmenli 30 2,6 11,5 Kırobası 229 502,67 0,5 Bahçeköy 180 - - Kırtıl 54 - - Bahçederesi 151 16,5 9,2 Kızılgeçit 86 21,7 4 Bayındır 145 23,43 6,2 Kocaoluk 230 38,6 6 Bolacalıkoyuncu 823 4,3 191,4 Kocapınar 126 36,67 3,4 Burunucu 708 3,3 214,5 Kurtuluş 1 105 75,82 14,6 Bükdeğirmeni 330 6,12 53,9 Narlıkuyu beld. 2 944 52,6 56

Cambazlı 698 21,14 33 Nasrullah 44 22,8 1,9 Cılbayır 105 49,9 2.1 Nuru 754 31,3 24 Çadırlı 284 29,67 9,6 Ortaören 131 11,89 11 Çaltıbozkır 876 81,9 10,7 Ovacık 847 21,68 39 Çamlıbel 140 18,4 7,6 Örenköy 308 46,57 6,6 Çamlıca 144 - - Öztürkmenli 64 6,2 10,3 Çatak 390 72,68 5,4 Pelitpınarı 266 28,1 9,5 Çeltikçi 384 - - Sabak 428 20,4 20,9 Demircili 388 21,52 18 Sarıaydın 1 501 321,17 4,7 Ekşiler 124 14,57 8,5 Senir 565 29,1 19,4 Evkafçiftliği 203 29,8 6,8 Seydili 452 8,,8 51,4 Gedikpınarı 66 34,3 1,9 Seyranlık 242 87,32 2,8

Gökbelen 150 10,48 14,3 Silifke merkez 52 961 25,2 2 101,6 Gülümpaşalı 429 5,4 79,4 Sökün 534 12,58 42,4

Gümüşlü 190 29,17 6,5 Sömek 760 35,5 21,4 Gündüzler 257 52,4 4,9 Şahmurlu 187 12,8 14,6 Hırmanlı 338 25,4 13,3 Taşucu beldesi 7 820 13,24 590,6 Hüseyinler 521 18,3 28,5 Tosmurlu 946 31,59 29,9

Işıklı 1 351 63,2 21,4 Türkmenuşağı 85 16,65 5,1 İmambekirli 345 11,85 29,1 Ulugöz 656 7,4 88,6

İmamlı 680 30,56 22,2 Uzuncaburç bel. 1 989 118,6 17 İmamuşağı 665 69,77 9,6 Yeğenli 706 21,85 32,3

Karahacılı 258 23,7 10,8 Yenibahçe 333 15,17 22 Karakaya 339 47,7 7,1 Yenisu 111 63,34 1,8 Kargıcak 455 16,16 28,1 Yeşilovacık bel. 2 563 71,9 35,6

Kavak 216 32,11 6,7 Uşakpınarı 223 - - Özboynuinceli - - - Toplam 111 698 2 945,35 37,9

Kaynak: TÜİK ,2008 ve Silifke İlçe Tarım Müdürlüğü, 2008. 2.1.4.2. Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu

Aritmetik nüfus yoğunluğunun sakıncalarını gidermek için yoğunluklar tüm yüzölçüme göre değil de, yalnızca yerleşilmiş alanlar ya da ekili-dikili alanlara göre de hesaplanabilir. Buna fizyolojik ya da beslenme yoğunluğu denilmektedir. Bir ülkenin nüfusunu besleyebilme yeterliliğini ortaya koyduğu için daha yararlı bir

ölçüttür (Tümertekin ve Özgüç, 1998: 336). Araştırma sahasında fizyolojik nüfus yoğunluğu yerleşmelere göre farklılık göstermektedir (Tablo 54).

Tablo-54: Silifke’de YerleĢmelerin Fizyolojik Nüfus Yoğunlukları (2007) YerleĢmenin Adı Nüfusu Tarım

Alanı (km2₎ Fizyolojik Nüfus Yoğ. YerleĢmenin Adı Nüfusu Tarım Alanı (km2₎ Fizyolojik Nüfus Yoğ. Akdere beldesi 2 145 - - Keben 747 4,2 177,9 Arkum beldesi 2 359 - - Kepez 112 3,5 32 Atakent beldesi 5 612 - - Keşlitürkmenli 288 7,05 40,9 Atayurt beldesi 7 403 - - Kıca 455 12 37,9 Ayaştürkmenli 30 4,5 6,7 Kırobası 229 16 14,3 Bahçeköy 180 2,8 64,3 Kırtıl 54 0,7 77,1 Bahçederesi 151 1,4 107,8 Kızılgeçit 86 3,25 26,5 Bayındır 145 3,75 38,7 Kocaoluk 230 11 20,9 Bolacalıkoyuncu 823 8 102,9 Kocapınar 126 6 21 Burunucu 708 4,5 157,3 Kurtuluş 1 105 72 15,3 Bükdeğirmeni 330 1,65 200 Narlıkuyu beld. 2 944 - -

Cambazlı 698 7,2 96,9 Nasrullah 44 1,6 27,5 Cılbayır 105 3,5 30 Nuru 754 11 68,5 Çadırlı 284 4,7 60,4 Ortaören 131 2,5 52,4 Çaltıbozkır 876 17,2 50,9 Ovacık 847 6,25 135,5 Çamlıbel 140 6,5 21,5 Örenköy 308 10 30,8 Çamlıca 144 4 36 Öztürkmenli 64 0,5 128 Çatak 390 16 24,4 Pelitpınarı 266 4,3 61,9 Çeltikçi 384 3,05 114 Sabak 428 5 85,6 Demircili 388 6,15 63 Sarıaydın 1 501 7 214,4 Ekşiler 124 1,6 77,5 Senir 565 9,5 59,5 Evkafçiftliği 203 7,6 26,7 Seydili 452 3,1 145,8 Gedikpınarı 66 3,7 17,8 Seyranlık 242 79 3

Gökbelen 150 1 150 Silifke merkez 52 961 - - Gülümpaşalı 429 3,3 130 Sökün 534 8 66,8

Gümüşlü 190 3,5 54,3 Sömek 760 10 76

Gündüzler 257 15,5 16,5 Şahmurlu 187 36,6 51 Hırmanlı 338 4,5 75,1 Taşucu beldesi 7 820 - - Hüseyinler 521 4,25 122,6 Tosmurlu 946 4,65 203,4

Işıklı 1 351 7,2 187,6 Türkmenuşağı 85 2,5 34 İmambekirli 345 4,25 81,2 Ulugöz 656 4,1 160

İmamlı 680 7,5 90,7 Uzuncaburç Bel. 1 989 - - İmamuşağı 665 9 73,9 Yeğenli 706 9,6 73,5

Karahacılı 258 2,6 99,2 Yenibahçe 333 14,8 22,5 Karakaya 339 4,3 78,8 Yenisu 111 6 18,5 Kargıcak 455 2,75 165,5 Yeşilovacık bel. 2 563 - -

Kavak 216 21,5 10 Uşakpınarı 223 - - Özboynuinceli - - - Toplam 111 698 545,50 204,8

Kaynak: TÜİK, 2008 ve Silifke İlçe Tarım Müdürlüğü, 2008.

Sahada ekili dikili arazilerin oranı sürekli olarak artmaktadır. 2007 yılı içerisinde Aksıfat Sulama Suyu Projesi‟nin faaliyete geçmesi sonucu 10 km2

Ancak ekili dikili arazinin köylere dağılımında yeni bir ölçüm yapılmadığı için hala eski değer olan 545,5 km2

kullanılmaktadır (Silifke İlçe Tarım Müdürlüğü, Kaymakamlık Brifingi, 2008).

Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu = Toplam Nüfus / Ekili Dikili Arazi Toplamı Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu = 111 698 / 545,5 km2 = 204,8 kiĢi/km2

2007 yılına göre Silifke‟nin Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu 204,8 kişi/km2_‟dir.

Silifke ilçesinde fizyolojik nüfus yoğunluğundan anlaşılacağı gibi 2007 yılı verilerine göre Silifke‟de 1 km2‟_{lik tarım arazisinin 204,8 kişiyi doyurması}

gerekmektedir ve bu sayı sürekli olarak artış göstermektedir.

Silifke‟de yerleşmelerin fizyolojik nüfus yoğunlukları arasında önemli farklılıklar olduğu görülmektedir. Örneğin Sarıaydın köyünde fizyolojik nüfus yoğunluğu 214,4 kişi iken, Seyranlık köyünde 3 kişidir (Tablo 54). Bunun nedeni şu şekilde açıklanabilir: Sarıaydın köyünün nüfusu fazla, tarım alanları ise azdır. Nüfusun tarım alanlarına oranlanması sonucu, Sarıaydın köyünün fizyolojik nüfus yoğunluğu yüksek çıkar. Seyranlık köyünde ise, Sarıaydın köyünün aksine tarım alanları çok geniş, nüfusu azdır. Sonuçta Seyranlık köyünde fizyolojik nüfus yoğunluğu Sarıaydın köyüne nazaran düşüktür. Bu metoda göre ilçe nüfusunun tamamı tarımla uğraşıyormuş gibi hesaplandığı için tam olarak güvenilir değildir.