B. Savclk Faaliyetinin Bütünlüü lkesi
2. Savclk Faaliyetinin Bütünlüü lkesinin Etkileri
a. Ülkemizde Mevcut Hukuki Düzenlemeler Karsnda Uygulanmakta Olan Durum
aa. ç Emir Yetkisi
5235 sayl Adli Yarg lk Derece Mahkemeleri le Bölge Adliye Mahkemelerinin Kurulu, Görev ve Yetkileri Hakknda Kanun33 m. 18 uyarnca “Ar ceza mahkemesi Cumhuriyet basavcsnn; ar ceza mahkemesinin yarg çevresinde görevli Cumhuriyet basavclar, Cumhuriyet basavcvekilleri, Cumhuriyet savclar ile bal birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardr. Asliye ceza mahkemesi Cumhuriyet basavcsnn o yer yarg çevresinde görevli Cumhuriyet savclar ile bal birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardr”. Benzer düzenleme 2802 sayl Hakimler ve Savclar Kanunu m. 5’te bulunmaktadr. Buna göre, “…Yargtay Cumhuriyet Basavcs, Yargtay Cumhuriyet savclar üzerinde, Dantay Basavcs, Dantay savclar üzerinde, ar ceza Cumhuriyet basavclar, merkezdeki Cumhuriyet savclar ile bal ilçe Cumhuriyet basavclar ve Cumhuriyet savclar üzerinde, gözetim ve denetim hakkna sahiptir”. Nitekim 5235 sayl Kanun m. 20/ 1- (2)’de Cumhuriyet savcsnn, Cumhuriyet basavcs tarafndan verilen adlî ve idarî görevleri yerine getirme görevinin bulunduu düzenlenmitir. Bu iki kanunda yer alan düzenlemeler iç emir yetkisinin varln
32
Buradaki tek kstlama, çeitli ilemleri gerçekletiren savclarn ayn Cumhuriyet basavcl adna faaliyette bulunuyor olmas gerekliliidir (Keyman, s. 187).
33
ortaya koymaktadr. Dolaysyla burada ifade edilmek istenen Cumhuriyet basavclar ile Cumhuriyet savclar arasndaki idarî açdan var olan hiyerarik ilikidir34.
Cumhuriyet savcsnn Adalet Bakan karsndaki konumu ile Cumhuriyet basavcs karsndaki konumu birbirinden farkldr. Cumhuriyet savcsna emir verme hakkna sahip olan tek makam Cumhuriyet basavcldr. Adalet bakan- basavc ilikisinden daha ileri olan basavc- savc ilikisinin doal sonucu her basavclk çevresinin bu makamn ba saylan basavc tarafndan tek elden idare edilmesidir35. Bir baka deyile, bir çok kola ayrlarak faaliyetlerini yerine getiren savclk makamnn, bu kollar hareket ettiren tek bir irade tarafndan (Cumhuriyet basavcs) yönlendirildii36 ve bu noktadan hareketle savcln tek bal bir tarzda örgütlendii söylenebilir37. Bugün kabul edilen ve uygulamada da etkisini fazlasyla gösteren düünce, bu tek bal örgütlenme dolaysyla Cumhuriyet basavcs altnda görev yapan Cumhuriyet savclarnn kendi mutlak hakimiyetlerine dayanarak deil, Cumhuriyet basavcsnn birer temsilcisi olarak ilemlerini gerçekletirdikleri düüncesidir38. Dolaysyla bu görü uyarnca Cumhuriyet savcsnn gerçekletirdii ilemler hukukî geçerlik bakmndan Cumhuriyet basavcsnn ilemiymi gibi görülür39. Ayrca, uygulamada ve doktrinde kabul edilen görü Cumhuriyet
34Volk, § 6 kn. 4; Krey/ Pföhler, s. 145; Kühne, Strafprozessrecht, kn. 141; Beulke, kn. 84. 35Keyman, s. 190.
36Karlsruher Kommentar- Schmid/ Schoreit, GVG § 144 kn. 1; Keyman, s. 190.
37Peters, Strafprozeß, § 23 III 3; Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 146 kn. 18; Karlsruher
Kommentar- Schmid/ Schoreit, GVG § 144 kn. 1; Rüping, s. 31; Krey/ Pföhler, s. 145; Hellmann, kn. 84; Hartmann/ Schmidt, kn. 157.
38 Bkz. Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 144 kn. 2; Karlsruher Kommentar- Schmid/
Schoreit, GVG § 144 kn. 3; Schäfer Gerhard, Die Praxis des Strafverfahrens, 4. Auflage, Stuttgart
Köln Berlin Mainz 1976, § 6 I; Roxin/ Schünemann, § 9 kn. 5; Kühne, Strafprozessrecht, kn. 140;
Volk, § 6 kn. 3; Krey/ Pföhler, s. 146; Schlüchter, s. 36; Rüping, s. 31; Ranft, kn. 228; Beulke,
kn. 82; Hellmann, kn. 88. Bu görü, Cumhuriyet savcsnn, Cumhuriyet basavcsnn yerine ilem yapyor olduu eklinde de ifade edilebilir (bkz. Peters, Strafprozeß, § 23 III 3). Bu düüncenin eletirisi için bkz. aada II B 2 b bal altnda yaplan deerlendirmeler.
39 Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 144 kn. 2. Bu nedenle aada da belirtilecei gibi,
Cumhuriyet savcsnn gerçekletirdii ilem, savcln iç ilikisi kapsamnda verilen emre uygun olup olmadndan bamsz bir ekilde hukuki alanda geçerliliini korur. Örnein duruma savcsnn kovuturma evresinde kanunyolundan vazgeçmesi halinde, bu açklamas Cumhuriyet
savcsnn yalnzca Cumhuriyet basavcsnn temsilcisi olarak görev yaptn; Adalet Bakan’nn temsilcisi olarak faaliyette bulunmadn dile getirmektedir40.
ç emir yetkisi savcln tek bal ve hiyerarik yapsnn bir ifadesidir41. Gerçekten iç emir yetkisi görünürde Cumhuriyet basavcsnn 5235 sayl Kanun m. 18/ 1- (3) uyarnca “Gerektiinde adli göreve ilikin ilemler yapmak, durumalara katlmak ve kanunyollarna bavurmak” görevi ile de örtümekte ve sonuç olarak savcln tek bal ve hiyerarik bir yapya sahip olmasn salamaktadr. Ayrca savclk ilemlerinin tamam mahkeme kararlarnn aksine bir hakim veya mahkeme tarafndan denetlenebilme/düzeltilebilme imkanna sahip deildir; sadece kanunda gösterilen ilemler bakmndan savclk kararlarna kar hakim veya mahkeme denetimi gerçekleebilir. Bu sebeple iç emir yetkisinin ayn Cumhuriyet basavcl çevresindeki savclk ilemlerinin (özellikle kamu davasnn açlmas ve takipsizlik kararlar bakmndan) birlik ve istikrar sergilemesini teminat altna ald söylenmektedir42. Bugün doktrinde ve uygulamada kabul edilen bu düünce, Cumhuriyet savcsnn Cumhuriyet basavcs tarafndan verilen emirleri yerine getirme zorunluluu bulunmasnn onun özerkliini olumsuz olarak etkileyip etkilemediini ayrca aratrmamaktadr43. Çünkü, bu görüe göre emir ald makam, temsilcisi olarak görev yapt Cumhuriyet basavcsdr. Bu görüe göre, Cumhuriyet basavcsnn verecei emir idari faaliyete ilikin olabilecei gibi adli faaliyete ilikin de olabilir.
basavcsnn emrine aykr olsa dahi geçerliini koruyacaktr (bkz. BGH, vom 03.07.1964- 2 StR 208/ 64 (NJW 1964, s. 1969); Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 144 kn. 2; Roxin/
Schünemann, § 9 kn. 5; Karlsruher Kommentar- Schmid/ Schoreit, GVG § 144 kn. 4).
40Krey/ Pföhler, s. 146. Kald ki, Adalet Bakan’nn savcnn sahip olduu yetkilere sahip olmad
da söylenmelidir (krl. Krey/ Pföhler, s. 146; Roxin/ Schünemann, § 9 kn. 5). Ancak, Cumhuriyet savcs ne Cumhuriyet basavcsnn ne de Adalet Bakan’nn temsilcisidir. Cumhuriyet savcs yalnzca Cumhuriyet basavcl makamnn temsilcisidir.
41Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 146 kn. 18; ayrca krl. Krey/ Pföhler, s. 148.
42Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 146 kn. 18.
43
bb. Astn Adli Faaliyeti Yerine Getirmedeki Özerklii
Emir verme yetkisinin varlna ramen Cumhuriyet savclar yalnzca Cumhuriyet basavclnn temsilcisi olarak deil bunun yannda görevlerini ifa haklarna dayal olarak faaliyet gösterirler44. Emrin yerine getirilip getirilmedii savcln iç meselesidir; dolaysyla hakim veya mahkemeye kar bir anlam ifade etmemektedir. Bunun bir sonucu olarak da Cumhuriyet savcsnn gerçekletirdii ilemin geçerlilii ilemin kendisine verilen emir ile uyumlu olup olmadna bal deildir45. Dolaysyla hukuka uygun olarak Cumhuriyet basavcsnn verdii balayc emir yalnzca iç ilikide sonuç dourup Cumhuriyet savcsnn, verilen emre uyma yükümlülüüne aykr olarak gerçekletirdii ilem hukukî alanda geçersiz olmayacaktr46. Ayrca savclk makamnn ba olan Cumhuriyet basavcsnn, Cumhuriyet savcsndan bu dosyay almas ve kendisinin ya da görevlendirecei baka bir Cumhuriyet savcsnn ilgili ilemi gerçekletirmesi, verilen emrin yerine getirilmemesinin yaptrm olarak görülebilir47.
cc. Üstün (Cumhuriyet Basavcsnn) Konumu
Cumhuriyet basavcs savclk tekilatnda idarî faaliyet bakmndan nüfuz sahibidir. Cumhuriyet basavclna bal olarak faaliyet gösteren Cumhuriyet
44Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 142 kn. 5; Erem, s. 148.
45BGHSt, 19, 382; Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 146 kn. 40; Karlsruher Kommentar-
Schmid/ Schoreit, GVG § 146 kn. 10; Meyer- Goßner, GVG vor § 146 kn. 8.
46Karlsruher Kommentar- Schmid/ Schoreit, GVG § 146 kn. 10; Meyer- Goßner, GVG vor § 146
kn. 8; Peters, Strafprozeß, § 23 III 3; Roxin/ Schünemann, § 9 kn. 5; Kühne, Strafprozessrecht, kn. 140; Beulke, kn. 82; Hellmann, kn. 88. Alman Mahkemeler Tekilat Kanunu § 144’te savcnn herhangi bir özel yetkiye sahip olmakszn görev alanna giren her konuda ilem yapmaya yetkili olduu düzenlemesine yer verilmitir. Hukukumuzda ise 5235 sayl Kanun m. 20/1- (1)’de Cumhuriyet savcsnn adli göreve ilikin ilemleri yapmak, durumalara katlmak ve kanunyollarna bavurmak görevlerinin bulunduu düzenlemesi yer almaktadr. Bu hükümlerin yukarda açklanan, verilen emre aykr olarak gerçekletirilen ilemin hukuki alanda geçerli olmas gereinin dayana olduu söylenmelidir (Beulke, kn. 82; Hellmann, kn. 91).
47 Keyman, s. 191. Fakat aada II B 2 b bal altnda yaplacak açklamalarda da deinilecei
üzere bu yetki Cumhuriyet savclarnn özerkliklerini ortadan kaldracak ekilde deil; oldukça istisnai durumlarda son çare olacak ekilde kullanlmaldr.
savclar fiilî olarak geni bir özerklie ve bireysel sorumlulua sahip olmalarna ramen hukukî anlamda sadece Cumhuriyet basavcl makamnn temsilcisi olarak hareket etmektedirler48. Cumhuriyet basavcsnn 5235 sayl Kanun m. 18/1- (2) uyarnca “Basavcln verimli, uyumlu ve düzenli bir ekilde çalmasn salamak, i bölümünü yapmak” görevi bulunmaktadr. Yine 5235 sayl Kanun m. 18/2-3’e göre, “Ar ceza mahkemesi Cumhuriyet basavcsnn; ar ceza mahkemesinin yarg çevresinde görevli Cumhuriyet basavclar, Cumhuriyet basavcvekilleri, Cumhuriyet savclar ile bal birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardr. Asliye ceza mahkemesi Cumhuriyet basavcsnn o yer yarg çevresinde görevli Cumhuriyet savclar ile bal birimler üzerinde gözetim ve denetim yetkisi vardr”.
dd. Emir Verme Yetkisinin Snrlar
aaa. Kovuturma Mecburiyeti lkesi
Emir verme yetkisi öncelikle kovuturma mecburiyeti ilkesi tarafndan snrlanmaktadr49. Kanunun savcya herhangi bir takdir yetkisi brakmad ve kesin bir ekilde belirli bir ilemin yaplmasn ondan bekledii hallerde bundan farkllk gösteren emirler hukuka aykr nitelikte olur50. Fakat, Türk Hukuku’nda Cumhuriyet basavcs dndaki bir makamn Cumhuriyet savcsna emir verme yetkisi bulunmad; Cumhuriyet basavcsna da Adalet Bakan’nn sadece idarî faaliyetler ile snrl olarak emir verme yetkisi bulunduu için Cumhuriyet savcsna verilecek
48
Bizzat basavcnn temsilcisi olduklar görüü için bkz. Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 142 kn. 6.
49
Alman Hukuku’nda ise bu snrlamann öncelikle yine kovuturma mecburiyeti ilkesinden kaynakland ifade edilse de genel olarak Alman Anayasas § 20/ 3’te yer alan yürütme ve yarg erklerinin kanun ve hukuk ile bal olduu düzenlemesinden kaynakland dile getirilmektedir. Bkz. Löwe- Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 146 kn. 21; Krey/ Pföhler, s. 148; Hund, s. 472;
Beulke, kn. 85; Hellmann, kn. 94.
emrin kovuturma mecburiyeti ilkesi ile snrlanmas Türk Hukuku bakmndan bir özellik arz etmeyecektir51.
bbb. Cumhuriyet Savcsna Takdir Yetkisi Tannan Haller
Cumhuriyet savcsna kanun tarafndan takdir yetkisi tannan hallerde Cumhuriyet basavcsnn verecei emir, takdir yetkisinin kullanlmasn ortadan kaldracak dereceye varmamaldr52. Aksi takdirde kanunun Cumhuriyet savcsna verdii takdir yetkisinin bir anlam kalmayacaktr. Kald ki, Cumhuriyet basavcsnn Cumhuriyet savcsnn adli faaliyetine kural olarak müdahale etme hakk bulunmad kabul edilmelidir53. Fakat, bugün uygulamada Cumhuriyet basavcsnn Cumhuriyet savcsna örnein m. 171 uyarnca takipsizlik karar vermemesi yönünde talimat verdii ya da tavsiyelerde bulunduu görülmektedir.
ccc. Hukuka Aykr Emir
Hiçbir durumda Cumhuriyet basavcsnn verecei emir hukuka aykr amaçlarn yerine getirilmesine hizmet edemez. Cumhuriyet basavcsnn Cumhuriyet savcsna verecei emir hukuka ve iin esasna aykr olamaz54.
51
Ancak, Alman Hukuku’nda Adalet Bakan’nn adli konularda da emir verme yetkisinin bulunduu kabul edildiinden Adalet Bakan’nn basavcnn ya da savcnn yükümlülükleri ve sorumluluklarna dikkat etmesi gerektii; zira, Adalet Bakan’nn da kovuturma mecburiyeti ilkesi ile bal olduu yüksek yarg kararlarnda ve doktrinde vurgulanmaktadr. Bkz. BGH, vom 23. 9. 1960 - 3 StR 28/60(NJW 1960, s. 2346); OLG Celle, vom 30. 4. 1971 - 2 Ws 94/71 (NJW 1971, s. 1375); Karlsruher Kommentar- Schmid/ Schoreit, GVG § 146 kn. 7; Meyer- Goßner, GVG vor § 146 kn. 3.
52
Aksi yönde ve takdir alann amamak kouluyla emir verilebilecei yönünde bkz. Löwe-
Rosenberg/ Schäfer/ Boll, GVG § 146 kn. 23; Ranft, kn. 237; Kühne, Strafprozessrecht, kn. 140; Joachimski/ Haumer, s. 32.
53
Bu düüncenin daha ayrntl deerlendirmesi için bkz. aada II B 2 b bal altnda yaplan açklamalar.
54 BGHSt 9, 223, 229; Karlsruher Kommentar- Schmid/ Schoreit, GVG § 146 kn. 10; Meyer-
Cumhuriyet basavcsnn Cumhuriyet savcsna hukuka aykr emir vermesi durumunda Anayasa m. 137 ve TCK m. 24/ 2’ye göre hareket edilecektir. Bu nedenle Cumhuriyet basavcsnn verdii emrin hukuka aykr olduunu düünen Cumhuriyet savcs Anayasa m. 137’ye göre hareket etmeli ve emri yerine getirmemeli; bu aykrl emri verene bildirmelidir. Ancak, Cumhuriyet basavcs emrinde srar eder ve bu emrini yaz ile yinelerse emir yerine getirilmelidir. Bu durumda Anayasa m. 137 emri yerine getirenin sorumlu olmayacan belirtmitir. Buna karlk, Anayasa’da bu durumda emri verenin sorumlu olup olmayacana ilikin bir düzenleme yer almamaktadr. Fakat, hukuka aykr bir ilemin yerine getirilmesi bakmndan kural, bu ilemin sonuçlarna katlanmak ve sorumlu olmak olduuna göre, Anayasa’da bu konuda herhangi bir düzenlemeye yer verilmemi olmas emri veren makam olan Cumhuriyet basavcsnn bu ilem bakmndan sorumluluk tadn ortaya koyar. Ancak, eer Cumhuriyet basavcsnn verdii emrin konusu suç tekil ediyor ve Cumhuriyet savcs buna ramen bu emri yerine getiriyorsa bu durumda Anayasa m. 137/ 2 ve TCK m. 24/ 3 uyarnca bu emir hiçbir suretle yerine getirilmemesi gereken bir emir olduundan hem emri veren hem de emri yerine getirenin sorumluluu doar. Cumhuriyet basavcsnn Cumhuriyet savcsna, yürütülmekte olan bir soruturma dosyasnn kapatlmas emrini vermesi bu hususa örnek oluturmaktadr.
ddd. Duruma Savcsnn Durumadaki Faaliyetine likin Olarak Emir Verilebilmesi Hususu
Doktrinde savcnn muhakemede her ne kadar basavcdan ald emre uyma zorunluluu bulunduu ileri sürülüyor da olsa çounluk görüü, verilen emre uyma zorunluluunun duruma evresinde özellikle delillerin deerlendirilmesi ve esas hakkndaki mütalaa bakmndan bulunmadn savunmaktadr55. Bu düünce, savcnn delillerin deerlendirilmesi ve esas hakkndaki mütalaasnn da mahkemeye tannan güvencelere balanmas gerektiini, mahkemenin bu hususlara ilikin olarak
55Roxin/ Schünemann, § 9 kn. 13; Schäfer, § 6 III 2; Beulke, kn. 86; Joachimski/ Haumer, s. 32;
kanaatini özgürce ve durumada önüne gelen-tartlan noktalara bal olarak vermesine dayandrmaktadr. Dolaysyla vastaszlk ilkesinin sonucu olarak bu görü ileri sürülmekte; vastaszlk ilkesinin uygulanmas bakmndan hakim ve savc arasnda ayrm yaplmamas gerektii ifade edilmektedir56.
Fakat, Cumhuriyet savcsnn Cumhuriyet basavcsndan adlî faaliyete ilikin hiçbir konuda emir almamas gerekir. Çünkü, Cumhuriyet savcs muhakemenin bütünü bakmndan ele alndnda yapt faaliyet özellikle soruturma evresinde temelde hakimin faaliyetinden çok da farkl deildir. Dolaysyla vastaszlk ilkesinin Cumhuriyet savcs bakmndan uygulanabilmesi onun basavcdan muhakemenin bütünü süresince adlî faaliyetine ilikin emir almamasn zorunlu klar. Bu nedenle yukarda belirtilen düünceye dayal bir ayrm yaplmas, gerçein bir ksmnn göz ard edildiini göstermektedir; çünkü, savcnn duruma evresinde emir almamas gerektiini ileri süren yazarlarn bu görülerini dile getirirken savcnn soruturma evresindeki faaliyeti bakmndan ayn düünceyi paylamamalar hem anlamszdr hem de düüncelerini temelsiz klmaktadr.
b. Ülkemizdeki Mevcut Uygulamaya likin Eletirilerimiz
Uygulamada Cumhuriyet basavcsnn Cumhuriyet savcs karsndaki emir verme yetkisi oldukça geni bir ekilde yorumlanmaktadr. Bu geni yoruma dayanarak kimi zaman Cumhuriyet basavclarnn Cumhuriyet savclarna her konuda emir vermesi söz konusu olmaktadr. Fakat, bu geni yorumlama Cumhuriyet savclarn Cumhuriyet basavcs karsnda ilevlerini tam olarak yerine getiremeyecek bir konuma indirgeyebilir.
Kanmzca olmas gereken, Cumhuriyet basavcsnn iç emir yetkisini kullanarak Cumhuriyet savcsna adlî faaliyete ilikin emir vermesinin son derece istisnaî durumlara özgü olarak uygulanmas olmal ve Cumhuriyet basavcs adlî faaliyetin yerine getirilmesi bakmndan Cumhuriyet savcsnn özerkliine sayg
56
göstermelidir57. Oysa bugünkü uygulamamz basavcnn yetkilerinin oldukça geni bir ekilde düzenlendii Almanya’daki uygulamaya benzer ekilde gerçeklemektedir. Fakat, bu yerinde deildir; çünkü, öncelikle Alman Mahkemeler Tekilat Kanunu’nda basavcnn yetkileri geni bir ekilde açkça düzenlenmitir. Bizde ise bu tür bir açklk yoktur ve ayrca var olan yetkinin de “gerektiinde” kullanlaca düzenlenmitir. Ayrca her ne kadar son yllarda ülkemizde hukuk devleti olmak bakmndan bir çaba hissedilmekteyse de Almanya hukuk devleti olmak bakmndan Türkiye’den oldukça ileridedir. Bunun yansra, hukuk devleti olmak bakmndan her ne kadar ülkemiz kadar olmasa da çeitli sorunlar yaayan talya’da 1990’l yllarn banda yaplan kanun deiiklii ile basavclarn savclara emir verme yetkisi kural olarak kaldrlm ve çok sk ve açk snrlamalara balanmtr. Ülkemizde ise yapsal sorunlar bize daha yakn olan talya’y göz önüne almak gerekirken yapsal sorunlar ülkemizdeki sorunlarla hiç örtümeyen Alman uygulamasnn esas alnmas uygulamada tpk u anda olduu gibi keyfîlik tehlikesi ve hukuk devleti ile badamayan, adlî faaliyetin özerkliine ters düen sonuçlar dourmaktadr. Dolaysyla uygulamada gerçekletirildii gibi Cumhuriyet basavcs istedii her konuda Cumhuriyet savcsna emir vererek ona müdahale etmemelidir.
Bu düüncelerimizin temelini u hususlar oluturmaktadr:
57
Nitekim talya’da da bizim burada ifade etmeye çaltmz uygulama 90’l yllarda kanunkoyucu tarafndan düzenlenerek hayata geçirilmitir. talya’daki düzenlemeye göre hem Adalet Bakan’nn hem de basavcnn savcya kural olarak emir verme yetkisi bulunmamaktadr. Basavcnn yalnzca açkça snrlandrlm “yerine geçerek ilem yapma” ve “ilgili i bakmndan baka bir
savcy görevlendirme” hakk bulunmaktadr. Buna göre yalnzca; savcnn görevini ifada çok ar
bir engelin ortaya çkmas, faaliyet bakmndan çok önemli bir gerekliliin olumas ya da savcnn görevden ihraç edilmesi halleri ile snrl olarak basavc bu yetkilerini kullanabilecektir. Ayrca bu ekilde snrlandrlm olan basavcnn “yerine geçerek ilem yapma” ve “ilgili i bakmndan
baka bir savcy görevlendirme” yetkilerinin kötüye kullanlmasnn önüne geçebilmek ve
effafln güvence altna alabilmek amacyla basavcnn bu yetkilerini yazl biçimde gerekçelendirmesi zorunluluu getirilmitir. Böylece soruturma evresine gizli ve açk müdahalelerden talyan Hukuku’nda söz edebilmek pek mümkün gözükmemektedir (Maier Winfried, “Wie unabhängig sind Staatsanwälte in Deutschland ?”, ZRP 2003, s. 390; Kühne, Strafprozessrecht, kn. 1272).
x Cumhuriyet basavcsnn her konuda Cumhuriyet savcsna emir verme yetkisinin bulunduunun kabulü, Cumhuriyet savcsnn Cumhuriyet basavcsnn temsilcisi olarak görev yapt ve bu nedenle onun yerine ilemde bulunduu düüncesine dayandrlamaz. Çünkü, Cumhuriyet savclar Cumhuriyet basavcsnn deil, Cumhuriyet basavcl makamnn temsilcisi olarak faaliyette bulunurlar. Bu sebeple örnein iddianamenin banda Cumhuriyet basavclnn ad yazlr. Cumhuriyet basavcl makamn temsil etmek makamn ba olan Cumhuriyet basavcsn temsil etmek deildir. Cumhuriyet basavcsnn statüsünü yalnzca makamn ba olarak tespit etmek ve idarî faaliyet yönünden özel bir göreve sahip bulunduunu kabul etmek gerekir. Cumhuriyet basavcsn bu ekilde niteledikten sonra Cumhuriyet basavcsnn emir verme yetkisinin varlna ramen Cumhuriyet savclarnn yalnzca Cumhuriyet basavcsnn temsilcisi olarak deil bunun yannda görevlerini ifa haklarna dayal olarak faaliyet gösterdiklerini de vurgulamak gerekir58. Dolaysyla Cumhuriyet savcs yalnzca Cumhuriyet basavcs tarafndan verilen emirleri yerine getirmekle görevli bir memur deil, kendi adlî faaliyetini özerk bir ekilde yerine getirmek hakkna sahip hukuk adamdr.
x Öte yandan Cumhuriyet basavcsnn Cumhuriyet savcsnn adlî faaliyetine sk sk müdahale etmesi Cumhuriyet savcsnn görevini yerine getirmez duruma gelmesine sebep olur. Çünkü, böyle bir konuma itilen Cumhuriyet savcs öncelikle her zaman üzerinde bir bask unsuru hissedecektir. Bu da onun, görevlerini gereince yerine getirebilmesini engeller. Bu sebeple Cumhuriyet savcsna geni bir özerklik salanmas ve adlî faaliyetini vicdannca ve hür iradesiyle yerine getirmesinin temin edilmesi uygulamada mutlaka hayata geçirilmelidir.
x Uygulamada savclk makamnn idarî ve adlî faaliyeti birbirinden kesin ve