e-B‹LD‹RGE UYGULAMASINDAN ÖNCEK‹ DURUM:

e-Bildirge; “iflverenlerin; çal›flt›rd›klar›

iflçilerine ait sigorta bildirimlerini, in-ternet üzerinden vermeleri ve bildi-rimlere ait tahakkuk bedellerini de internet bankac›l›¤› yoluyla ödeyebil-meleri için oluflturulan elektronik bir portald›r” (basesgioglu.org/01.asp, 2006–calisma.gov.tr, 2006-sggm.ca-lisma.gov.tr, 2006-purymm.com.tr, 2006). e-Bildirge; Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›n›n, 06.08.2003 tarih ve 25191 say›l› resmi gazetede yay›nlanan 4958 say›l› kanunla, SSK ifllemleri ile ilgili baz› belgelerin, inter-net ortam›nda verilmesini sa¤lad›¤›

bir projedir. e-Bildirge projesinin amac›; devlet taraf›ndan verilen hiz-metlerin, ça¤a ve teknolojik geliflme-lere uygun olarak verilmesi, bürokra-tik ifllemlerin azalt›lmas›d›r. Proje, bu haliyle de “e-devlet” dönüflümünün ilk örnekleri aras›nda yerini alm›flt›r.

a- e-Bildirge Uygulamas›ndan Önce

‹flverenlerin Durumu: (basesgiog-lu.org/04.asp,ssk.gov.tr, 2006-bilisimsurasi.org.tr, 2006)

v ‹flverenler, çal›flt›rd›klar› iflçiler için her ay “Ayl›k Sigorta Prim Belgesi”

düzenliyor ve bu belgeleri ait oldu¤u ay› takip eden ay›n sonuna kadar da SSK’ya veriyorlard›.

v ‹flverenler çal›flt›rd›klar› iflçiler için ayr›ca “Dört Ayl›k Sigorta Primleri Bordrosu” düzenliyor ve onayl› bir

ö r n e ¤ i n i d e i fl y e r i n e a s m a k z o r u n d a y -d›lar.

v ‹flyerindeki sigortal›lar›n listesini, si-gorta sicil numaralar›n›, çal›flt›klar› sü-releri, sigortal›lar›n ad ve soyadlar›n›

gösteren “Sosyal Güvenlik Destek Prim Bordrosu”’nu düzenleyerek ifl-yerinde iflçilerin görebilece¤i bir yere asmak zorundayd›lar.

v Ay sonlar›nda haz›rlanan bu bildir-geler, Sigorta Müdürlüklerine götü-rülmekte ve tahakkuklar› al›nmaktayd›.

v Al›nan tahakkuk makbuzlar› ile iflve-renler, banka kuyruklar›nda tahak-kuk bedellerini ödemekteydiler.

v ‹flverenler, çal›flt›rd›¤› iflçilere iliflkin sigorta ve tahakkuk bilgilerini al›p pri-mini yat›rmak üzere Sigorta Müdür-lükleri ve banka kuyruklar›na girecek her ay en az bir kifliyi ilgili ifllemleri yü-rütmek amac›yla görevlendirmekteydi.

v ‹flverenler, SSK’ya olan bakiye borç-lar›n› ö¤renebilmeleri için bizzat Si-gorta Müdürlüklerine gitmeleri ge-rekmekteydi.

v ‹flverenlerin, kamu kurumlar› ile yapt›klar› ve yapacaklar› ifllerde (özel-likle ihalelerde) gerekli olan, SSK’ya

prim borcu olmad›¤›n› gösterir belge-ler zaman›nda ve do¤ru olarak ver-melerinde s›k›nt› yaflanmaktayd›.

v Sigorta Müdürlüklerine bildirimde bulunan iflverenler, ayn› bilgileri Böl-ge Çal›flma Müdürlüklerine de yap-maktayd›lar.

b- SSK’n›n e-Bildirge Uygulamas›ndan Önceki Durumu:

Çal›flma ve Sosyal Güvenlik

Bakanl›-¤›’na ba¤l› SSK’n›n e-bildirgeden ön-ceki durumunu da flöylece özetleye- biliriz:(basesgioglu.org/04.asp,2006-ssk.gov.tr, 2006-bilisimsurasi.org.tr, 2006) v SSK; sigortal›, emekli ve bunlar›n ai-le bireyai-leri olmak üzere, e-bildirge uy-gulamas›ndan önceki y›llar olan, 1999 y›l›nda toplam 30.974.340, 2003 y›l›nda da toplam 35.296.680 vatandafla, sigorta ve sa¤l›k hizmeti sunmaktayd›.

v SSK, 2003 y›l›nda; 5.615.238 zo-runlu sigortal›, 697.630 iste¤e ba¤l›, 231.915 ç›rak, 165.268 tar›m sigor-tal›s› ile 40.409 topluluk sigortas›na ba¤l› olmak üzere toplam 6.750.460 sigortal› ve 3.935.523 emekliye hiz-met vermekteydi.

Tablo-1

Kaynak: www.ssk.gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/aralik_2006.xls, Eriflim Tarihi: 06-Mart-2007

v SSK; Yurtd›fl›nda bulunan 3.574.164 vatandafllara Sosyal Güvenlik Sözlefl-meleriyle ilgili olarak Sigorta ve Sa¤l›k hizmeti sunmaktayd›.

v 2003 y›l›nda toplam 15.450,060 Milyon YTL.’s› gelire karfl›l›k, 20.258,677 Milyon YTL.’s› gider yapan SSK’n›n, kamu maliyesine yükü, söz konusu y›l için toplam 4.808,617 Milyon YTL.’s› olmufltu.

v SSK; 2003 y›l›nda tahakkuk eden 15.536,8 Milyon YTL.’l›k primin 12.745,0 Milyon YTL.’l›k bölümünü tahsil edebilmifltir.

v SSK’ya kay›tl› 777.177 iflyeri bulunmaktad›r. Ortalama olarak, her 50 iflye-rinin ifllemlerini bir meslek mensubunun yürüttü¤ü düflünüldü¤ünde, her ay en az 15.544 kifli, SSK Müdürlüklerine giderek ilgili ifllemleri yürütmeye çal›fl-makta ve yine en az bir SSK memurunun mesaisini alçal›fl-maktayd›. Bu nedenle, bir ay içinde yaklafl›k 2x15.544 (31.088) iflgünü kayb› söz konusu olmaktayd›.

e-B‹LD‹RGE’DEN ÖNCE SSK’NIN H‹ZMET VERD‹⁄‹ NÜFUS

2000 2001 2002 2003 2004

Sigortal› 6.565.167 6.136.107 6.563.187 6.750.460 6.952.848 Zorunlu

Sigortal› 5.254.125 4.886.881 5.223.283 5.615.238 6.181.251 Ç›raklar 253.301 191.187 215.259 231.915 219.000

‹ste¤e Ba¤l› 843.957 888.675 942.024 697.630 327.962

Topluluk 29.109 27.058 33.458 40.409 47.918

Tar›m 184.675 142.306 149.163 165.268 176.717

Emekli

Say›s› 3.339.327 3.560.638 3.747.573 3.935.523 4.120.866 AileBireyleri 22.541.181 21.592.466 22.993.730 24.610.697 26.771.763 Kapsamdaki

Toplam

Nüfus 32.445.675 31.289.211 33.304.490 35.296.680 37.845.477

Tablo-2

Kaynak: www.ssk.gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/aralik_2006.xls, Eriflim Tarihi:

06-Mart-2007

v SSK’daki arfliv ve arflivleme maliyetleri gittikçe yükselmekle beraber arflivle-re ulaflabilme imkân› çok yavafl ve sa¤l›ks›z hâle gelmiflti.

v Kaliteli sa¤l›k hizmetleri verebilmek ve bu hizmetleri standart maliyetlerle yap›lmas›n› sa¤lanmak mümkün de¤ildi.

v Emeklilik ifllemleri çok hantal ve sa¤l›ks›z yap›labilmekteydi.

v ‹flverenlerin ay sonlar›nda haz›rlad›klar› bildirgeleri Sigorta Müdürlüklerine götürmeleri sonucunda izdihamlar oluflmakta, sa¤l›kl› bir hizmet sunulama-maktayd›.

v Az personel ve uygun olmayan flartlarda çal›flan müdürlüklerin ifl yükleri art-makta ifllemler zaman›nda ve verimli olarak yetifltirilememekteydi. Bunun so-nucunda personel ek mesaide çal›flt›r›lmaktayd›. Ek mesaide personel çal›flt›r-ma sonucunda ücret ödenmekte ve bu da çal›flt›r-maliyetleri artçal›flt›r-maktayd›.

v ‹fllemlerin yetifltirilememesi sonucunda personel al›mlar›na gidilmekteydi.

Bu durum maliyeti ayr›ca art›rd›¤› gibi hantallaflmalara da neden olmaktayd›.

e-B‹LD‹RGE’DEN ÖNCE SSK’NIN MAL‹ DURUMU

Gelirleri (2003 Y›l› ‹tibariyle) 15.450,060 Milyon YTL.

Giderleri (2003 Y›l› ‹tibariyle) 20.258,677 Milyon YTL.

Kamu Maliyesine Yükü - 4.808,617Milyon YTL.

(Gelirler – Giderler)

Tahakkuk Eden 15.536,8 Milyon YTL.

Tahsil Edebilmifltir 12.745,0 Milyon YTL.

Prim Kayb› 2.791,8 Milyon YTL.

‹flgünü Kayb› Her Ay 31.088 gün

(2 Görevli x 15.544 ‹flyeri)

‹flgünü Kayb›n›n Maliyeti (2006 Y›l› Asgari Ücretti)

Her Ay 550.257,6 YTL.

(31.088 x 531 / 30) Y›ll›k Toplam 6,603 Milyon YTL.

(31.088 x 531 / 30 x 12)

v Birçok ifllemlerin manüel olarak yap›lmas›, afl›r› ifl yükünün bulunmas›, per-sonel yetersizli¤i, bilgilere ulaflabilme zorlu¤u ve bunun zaman almas›, sigor-tal›lar›n hizmetlerine iliflkin al›nan bordrolar›n ifllemlerinin sadece belli mer-kezlerde bilgisayar kay›tlar›na aktar›lmas› dolay›s›yla gecikmeli olarak ya-p›labilmesi gibi olumsuzluklar, tüm gerekli ifllerin zincirlemeli olarak aksama-s›na neden olmaktayd›.

v Sa¤l›k hizmeti almaya hak kazanan veya bu hakk› kaybeden sigortal›lar›n hizmet al›mlar› efl zamanl› olarak yap›lamamaktayd›.

v Bildirge ve bordrolar›n bilgisayar kay›tlar›na geç girilmesi nedeniyle, iflsizlik sigortas› fonundan istifade etmek isteyen sigortal›lar zaman›nda bu fondan yararlanamamaktayd›lar.

v ‹flverenlerin kamu kurumlar› ile yapt›klar› ve yapacaklar› ifllerde (özellikle iha-lelerde), gerekli olan SSK’ya prim borcu olmad›¤›n› gösterir belgeler zaman›n-da ve sa¤l›kl› verilememekteydi.

v Kay›t d›fl› iflsizlikle mücadele için gerekli altyap› haz›r de¤ildi.

v SSK kay›tlar› sa¤l›kl› tutulmad›¤›ndan sahte emeklilikler gündeme gelmek-teydi.

3- e-B‹LD‹RGE UYGULAMASINDAN SONRAK‹ KAZANIMLAR VE