ÖNER‹LER

Ülkemiz için büyük bir kazan›m ve e-devlet olma yolunda da güçlü bir ad›m olan e-bildirge projesinin uygu-lamaya geçti¤i bu aflamadan sonra kurumun yapmas› gerekenleri k›-saca flöylece s›ralayabiliriz:

• Dünyada ve buna paralel olarak ül-kemizde büyük ve h›zl› bir e-dönü-flüm yaflanmaktad›r. e-Bildirge uygu-lamas›n›n bu dönüflüme programsal ve teknolojik olarak ayak uydurmas›

gerekmektedir. Oluflan geliflimlere adaptasyon çok daha h›zl› sa¤lanma-l›d›r.

• Elektronik donan›m›n yeterli hâle getirilmesine önem verilmelidir. e-Dö-nüflüm ile ilgili tüm projelerin en bü-yük s›k›nt›s› donan›msal alt yap›n›n yeterli olmamas›d›r. Özellikle e-bildir-ge gibi uygulamalar›n kullan›mlar›, y›l içerisinde belirli dönemlerde daha

yo-¤un olmaktad›r. Bu yoyo-¤unluklarda ki-litlenme, hattan düflme gibi olumsuz-luklar yaflanmaktad›r. Bu

olumsuzlukl a r , k u olumsuzlukl olumsuzlukl a n › c › y a ; u y g u olumsuzlukl a m a y › ö z ü m s e -yememesi, programa güvensizlik,

kullan›c›lar›n ifllerini kolaylaflt›rmak yerine daha çok yo¤unlaflt›rmak veya müflküllefltirmekmifl gibi yans›makta-d›r. Oysa günümüz teknolojisinde, donan›mlar›n mali bedelleri de azal-m›fl olmakla beraber, yapacaklar› ifl-lemlerin kazanc› yat›r›m› çok çabuk bir flekilde karfl›layabilecektir. Unutul-mamal›d›r ki; “Köklü bürokrasi”

olarak ifade etti¤imiz geleneksel kamu yönetimi mekanizmas›n›n, kendisini yeni dönüflüme ve bu-nun gerektirdi¤i yeni ifl süreçleri-ne adapte etmifl oldu¤unu farz et-sek bile, kullan›c›lar›n da yeni nüflümü benimsemesi ve bu dö-nüflümün araç ve ortamlar›n› kul-lanmaya yatk›nl›¤› oran›nda, e-devlet dönüflümünün olgunlafl-mas› gerçekleflmifl olacakt›r.

• Uygulamada kullan›lan yaz›l›mlar›-n›n (programlar›n) daha ergonomik olmas›na dikkat edilmelidir. Program-larda genel olarak karfl›lafl›lan sorun-lar; programlar›n kullan›l›rken ak›c›

olmamas›, menülere kolay ulafl›lama-mas›, kullan›c›ya zor ve karmafl›km›fl gibi görünmesi gibi olumsuzluklard›r.

Program, bu olumsuzluklar dolay›s›y-la kuldolay›s›y-lan›lmak istenmemektedir. Bu s›k›nt›lar e-bildirge uygulamas›yla bü-yük ölçüde afl›lm›fl olsa da aksakl›klar;

kullan›c›yla birlikte olma ve tak›nt›lar›-n› iletmelerini sa¤lamayla

giderilmeli-dir. Ayr›ca, uygulamaya getirilen ye-nilikler öncelikle pilot kullan›c›lar üze-rinde test edilerek hayata geçirilmeli-dir.

• Kullan›lan program, kullan›c›ya her an yard›mda bulunmal›d›r. Kullan›c›

programda tak›ld›¤›, bulundu¤u her-hangi bir menüde programdan an›n-da yard›m alabilmelidir.

• e-Devlet uygulamalar›nda; tek tek kamu kurumlar›n›n gerçeklefl-tirecekleri projelerden çok, ulusal çapta, hizmetlerin tek kap›dan ve entegre bir flekilde sunuldu¤u projelerin hayata geçirilmesi esas amaçt›r. Bu amaç çerçevesinde; e-bildirge uygulamas› da kendi ifllevi içerisinde tüm sosyal güvenlik kuru-lufllar›yla entegre halde çal›flmal›d›r.

Bunun için tüm sosyal güvenlik kuru-lufllar› bütün sisteme adapte edilmeli-dir. Ayr›ca; ulusal çapta, hizmetlerin tek kap›dan ve entegre olma duru-munun gerçekleflmesi durumunda e-bildirge programlar› bu entegrasyo-na haz›r olmal›d›r.

• e-Bildirge uygulamas›nda, tüm ifl-lemler tamam›yla programsal ve in-ternet üzerinden yap›lmal›d›r. Kullan›-c› ayn› içerikteki bir ifllev için kuruma baflvurmamal›; böylelikle de kuru-mun hemen tüm ifllemleri online ola-rak geçeklefltirilmelidir. Baz› ifllemler için internet üzerinden imkân tan›n-mad›¤›ndan, hâlâ kuruma gidilmesi gerekmektedir.

• e-Devlet için e-vatandafllara ihtiyaç duyulaca¤›ndan, e¤itime önemli mik-tarda yat›r›m yap›lmal›d›r. Üretilen tüm e-projelerde oldu¤u gibi e-bildir-ge uygulamas›nda da e¤itimin göz ard› edildi¤i gözlenmektedir. Ayr›ca, kullan›c›lar› e¤itecek olan e¤itim ku-rumlar› da ihmal edilmektedir. e-Bil-dirgeyi uygulayacak olan meslek mensuplar›n› yetifltiren, Ticaret Lisele-rine, Üniversitelerin ilgili Fakülte ve Meslek Yüksekokullar›na “Uygula-ma CD’leri” gönderilmeli ve/veya in-ternet üzerinden “Uygulama Alan-lar›” veya “Uygulama Demo Prog-ramlar›” veyahut SSK’n›n hizmet sundu¤u web sitesinde ayr›ca bir e¤itim sayfas› yay›nlanarak e¤itim kurumlar›n›n istifadesine sunulmal›-d›r. Program›n üzerinde herhangi bir e¤itim uygulamas› yapabilme imkân›

bulunmamaktad›r. Eleman yetifltir-mek aç›s›ndan, bunun bir an önce sa¤lanmas› gerekmektedir.

• e-Bildirge uygulamas›n›n flifre giri-flinde izlenilen yol, as›l uygulay›c›lar olan meslek mensuplar›n›n ifl yükünü artt›rmaktad›r. Zira e-bildirgeye girifl flifresi, her bir iflyeri için ayr› ayr› veril-mekte ve bu iflyeri için e-bildirgeye, sadece bu flifre ile girilebilinmektedir.

Bu da onlarca mükellefi olan meslek mensuplar› için onlarca flifreyi ayr› ay-r› girmesi demektir. Hâlbuki bildir-geden sonra uygulamaya bafllayan e-beyanname uygulamas›nda oldu¤u

gibi flifre, bildirgeyi düzenleyip gön-deren meslek mensuplar›na verilmeli-dir. Meslek mensuplar›n›, tüm mükel-lefleri ad›na tek flifreyle bildirge dü-zenleyip gönderebilmelidirler. Böyle-likle bu meslek mensuplar›n›n yükü azalt›larak kolaylaflt›r›lm›fl olacakt›r.

SONUÇ

Sanayi devriminde geç kalan Türki-ye’nin; ikinci bir sanayi devrimi olarak karfl›m›za ç›kan bilgi ça¤›nda da geri kalmamas› için, özel ve kamu sek-töründen, vatandafl›na kadar tüm ülke olarak yakalamam›z gere-ken, hayat›n her safhas›nda “e-Yaflam” seviyesine ulaflmak ve bu bilinci yakalamakt›r. Bugün, hem mevcut bilgilere kolayca ulafl›p, onlar› anlamak ve özümsemek hem de yeni bilgiler üreterek top-lum refah›n› artt›rmak bir zorun-luluk haline gelmifltir.

Bu konuda; insan›m›z›n, yenilikle-re, dönüflüme ve bunun gerektir-di¤i teknolojileri kullanmaya olan yatk›nl›¤› unutulmamas› gereken bir gerçektir. Örne¤in; Türkiye, dün-yada mobil telefon kullan›m› art›fl oranlar› bak›m›ndan pek çok ülkenin ilerisinde bulunuyor. Elbette ki, bilgi ve iletiflim alt yap›s›n›n ülkemizde de istenilen seviyede olmad›¤›n› kabul etmeliyiz. Ancak, Türkiye’nin bu ko-nuda büyük geliflim gösterdi¤i de göz ard› edilmemelidir. Bu geliflimi;

mobil telefon, kablolu TV, internet ve

g e n i fl b a n t l a r › n k u l l a n › c › s a y › s › n › n a r t › fl › n a b a ¤ l › o l a r a k g ö z l e m l e m e k m ü m -kün.

Ülkemizin e-devlet dönüflümü seyrin-de, kamusal alanda e-hizmet görmek amac›yla, birçok projeler üretilmifltir.

Bunlardan biri olan e-bildirge projesi;

Çal›flma ve Sosyal Güvenlik

Bakanl›-¤›nca tasarlanan, kurumun kendi bil-gisi ve çal›flanlar›n›n eme¤iyle üretil-mifltir. Bu projenin, maddeler halinde k›saca s›ralad›¤›m›z “Kazan›mlar ve Hedefler” bafll›¤›ndaki getirileri dik-kate al›nd›¤›nda, ülkemiz için büyük bir kazan›m ve e-devlet olma yolun-da yolun-da güçlü bir ad›m oldu¤u yete-rince görülecektir.

2006 y›l›nda; 45.731.530 vatandafla, sigorta ve sa¤l›k hizmeti sunan SSK’n›n; bu büyük kitleye daha h›zl›, do¤ru ve ça¤a uygun hizmet sunabil-mesinde, e-bildirgenin büyük bir pay›

vard›r. Ayr›ca; 2003 y›l›ndaki 15,5 Milyar YTL.’l›k tahakkuk priminin an-cak %82.03 olan 12,745 Milyar YTL.’l›k bölümünü tahsil edilebil-miflken, 2005 y›l› sonu itibariyle tahakkuk eden 19,9 Milyar YTL.’s›n›n tamam›n›n tahsil edil-mifl olmas›nda da e-bildirge proje-sinin büyük katk›s› vard›r. Bu uy-gulamayla, 4,3 Milyar YTL.’s› art›fl gösteren tahakkuk miktar›n›n tama-m›n›n tahsil edilmesiyle, büyük kay›p-lar önlenmifltir. SSK’n›n, %19,25 art›fl gösteren hizmet verdi¤i nüfusuna karfl›l›k, prim yat›ran iflçi say›s› %15 atm›fl, prim tahsilât›nda da

%55,86’l›k yükselme sa¤lanm›flt›r.

Böylece, e-bildirge arac›l›¤›yla sa¤la-nan tam tahsilât baflar›s›yla; SSK’n›n hizmet verdi¤i nüfusa %36,61’lik da-ha fazla bir imkânla hizmet verilebil-mekte ve sigortal›dan da %40,86 oran›nda da daha fazla tahsilât imkâ-n› sa¤lanm›flt›r. Yine bu uygulamayla her y›l en az toplam 373.056 iflgünü kayb› önlenerek bir y›l içerisinde yak-lafl›k 6,603 Milyon YTL.’l›k iflgünü ka-zan›m› sa¤lanm›flt›r. Bu da 2006 y›l›

sonu itibariyle, üç y›lda yaklafl›k 19.809 Milyon YTL.’s› kazan›m de-mektir.

Her y›l yaklafl›k 20 katrilyonluk bir mebla¤›n internet bankac›l›¤›

arac›l›-¤›yla yap›lmas›na arac› olmak ve isra-f›n önlenmesi konusunda sadece

kâ-¤›t israf›n›n önüne geçilmesiyle, 432.000 a¤ac›n kesilmesini önleye-rek, ülkemize y›lda 6 Milyon Dolarl›k bir kazan›m sa¤lamak gibi daha nice kazan›mlar›yla e-bildirge uygula-mas›n›n büyük ve güçlü bir ad›m oldu¤u ortadad›r.

Haftan›n 7 günü, 24 saatlik dev-let, 24 saatlik kamu yönetimi ve kesintisiz hizmet getiren e-bildir-ge uygulamas›, haftada 5 gün, gün-de 8 saat aksak ve verimsiz çal›flan bir kamu yönetim sistemi modeline göre verimlili¤i artt›rm›flt›r. Modern, güvenli, daha sa¤l›kl› ve h›zl› bir uy-gulaman›n kazand›r›lmas›yla halk›n devletine güven ve sayg›nl›¤› artm›flt›r.

Tüm uygulamalarda oldu¤u gibi, çok kapsaml› ve büyük, ayr›ca bir o kadar

da problemli bir alanda uygula-maya geçen e-bildirge gibi bir pro-jenin de eksik veya aksayan yönleri olabilir. Önemli olan, bu aksakl›k ve eksikliklerini görebilmek, kabullene-bilmektir. Böylelikle de bu problemle-rini giderme çabalar›n› göstererek da-ha güzele, dada-ha do¤ruya ulaflmak gerekmektedir. Fakat bu çal›flmalar-da, çok çabuk ve h›zl› olunmal› ve uy-gulaman›n pratik hayattaki kullan›c›-lar›yla beraber e-bildirgenin ifllerli¤i güçlendirilmedir.

Tüm e-devlet projelerinde oldu¤u gi-bi e-gi-bildirge projesinde de flu üç te-mel eksiklik görülmektedir:

Birinci olarak de¤inece¤imiz eksiklik;

proje sahiplerinin de kabullenip bil-dikleri, donan›msal olarak alt yap›

eksiklikleridir. Bu eksiklik defalarca kilitlenmelere yol açt›¤› gibi geçici olarak hizmet d›fl› kalmalara da ne-den olmufltur. Proje; ülkeye, y›ll›k prim tahakkuklar›nda Katrilyonlar›, ifl-günü kazan›mlar›nda Trilyonlar› bu-lan ve sadece y›lda 43.200 Ton k⤛t tasarrufuyla 43.200.000 Dolar, 432.000 A¤ac›n kesimine mani ol-makla 500.000 Dolar, 15.768.000 m_ Su tasarrufu sa¤layarak yaklafl›k 15,768 Milyon YTL.’s›n› bulan bir ka-zan›m sa¤lam›flt›r. Projenin bu kaza-n›mlar› göz önüne al›nd›¤›nda, de¤i-nilen alt yap› eksikli¤in ne kadar kü-çük ve de¤ersiz oldu¤u anlafl›lmakta-d›r. Fakat sonuçlar› itibariyle büyük yaralar açan bir eksiklik oldu¤u ka-bullenilmeli ve kazan›mlar›yla telafi edilmelidir.

‹kinci ve bizce önemli bir eksiklikte, bu tür programlar› üretenlerin hep unuttuklar› eksiklik olan program›

kullan›c›lar›n e¤itimidir. e-Devlet projesi programlar›n hemen hepsin-de, deneme yapabilme imkân› bulun-mamaktad›r. Baz› nedenlerden dolay›

bu durum hakl› da görülse, eksikli¤in telafisi imkânlar› sa¤lanabilmelidir.

Bunun bizce en güzel çözümü; kendi web sitelerinde e¤itim amaçl› ayr› bir sayfa açmalar›d›r. Kullan›c›lar; ö¤re-nim amaçl› olarak bu sayfada uygula-ma denemeleri yaparak, program›

daha do¤ru kullanabilmeyi ö¤renebil-melidirler. Bu tarz bir e¤itim, e¤itim kurumlar›n› da desteklemifl olacakt›r.

E¤itim amaçl› olarak ilgili yerlere CD’ler de da¤›t›labilinir.

e-Devlet projelerinde, unutulan fakat sonradan hep laz›m olan bir di¤er ek-siklik de ayr› ayr› kurumlar taraf›ndan üretilen programlar›n günü geldi¤in-de birlefltirildi¤ingeldi¤in-de yani, entegras-yonlar› sa¤lanarak tek kap›dan halka hizmet sunmaya bafllamas› aflamas›n-da karfl›lafl›lacak uyum aksakl›klar›d›r.

O gün bir gün gelecektir; fakat o güne kadar büyüyüp karmafl›klafla-cak olan projelerin, standart

birlikteli-¤i olmayaca¤›ndan entegrasyonlar›

da problem olacakt›r. ‹flte bu afla-mada son safhaya ulaflm›fl olan e-devlet dönüflümü, büyük bir problemle karfl›laflacak ve uzun süreli duraksayacakt›r.

Göründü-¤üne göre de bu, kaç›n›lmaz bir son olacakt›r.

Son olarak; bu projelerde, güvenilir imza olarak adland›r›lan, dijital imza-n›n kullan›lmas›na önem verilmelidir.

Maliyeti çok fazla olamayan dijital imza uygulamas›n›n, hem imzan›n yayg›nlaflmas›, hem de projenin gü-venli¤inin sa¤lamas› aç›s›ndan önemi vard›r. Ayr›ca, projenin güvenlik so-rumlulu¤u da baflkalar›na devredile-rek, devletin üzerindeki bu sorumlu-luk da hafifletilmifl olacakt›r.

Baflta da de¤indi¤imiz gibi, sanayi

devriminde geç kalan Türkiye’nin;

ikinci bir sanayi devrimi olarak karfl›-m›za ç›kan bilgi ça¤›nda da geri kal-mamas› için elbirli¤iyle, birlikte çal›fl-mal›y›z. Bu konuda, dünyan›n da önüne geçebilecek gücün bizde bu-lundu¤u inanc›nday›z. ‹nan›yorum ki;

içinde bulundu¤umuz e-dönüflüm sürecinden, vatandafllar›yla, özel sektör kurulufllar›yla ve tabii ki kamu kurumlar›yla, Türkiye yüz ak›yla ç›kacakt›r.

KAYNAKLAR

1.“e-Bildirge Uygulamas› Hakk›nda ‹flverenlere Yönelik Bilgiler”,

http:// www. purymm.com.tr/sirkulerdocs/Sirkü%202004-28%20Ek1%20%20Ge-nel%20Bilgiler%20ve%20Kullan›m%20K›lavuzu.doc, Eriflim Tarihi: 08-06-2004Eri-flim Tarihi: 08-06-2004

3. http://www.basesgioglu.org/calismalar_projebildirge_01.asp, Eriflim Tarihi: 25-05-2004 4. http://www.basesgioglu.org/calismalar_projebildirge_02.asp, Eriflim Tarihi: 25-05-2004 5. http://www.basesgioglu.org/calismalar_projebildirge_04.asp, Eriflim Tarihi: 25-05-2004 6. http://www.bilisimsurasi.org.tr/e-turkiye/docs/e-sosyal_guvenlik_taslak_rapo-ru.doc, Eriflim Tarihi: 01-05-2006

7. http://www.calisma.gov.tr/e_bildirge/e_bildirge.htm, Eriflim Tarihi: 25-05-2004 8. http://www.izmircevre.gov.tr/default.asp?L=TR&mid=180 - 20k, Eriflim Tarihi: 01-06-2006 9. http://www.ssk.gov.tr, Eriflim Tarihi: 01-05-2006

10. www.ssk.gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/nisan_2006.xls, Eriflim Tari-hi: 09-Haziran-2006

11. www.ssk.gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/aralik_2006.xls, Eriflim Tari-hi: 06-Mart-2007

12. http://www.uniaktivite.net/ajanda/ ajanda.asp?uid=46&id=1542 - 50k, Eriflim Tarihi: 01-06-2006

13. http://www.wwf.org.tr/tr/haberler.asp?id=232 08-06-2006, Eriflim Tarihi:: 01-06-2006 14. ÜNEY, Tuncer; Türkiye Biliflim Vakf› Projeler Koordinatörü, www.e-imza.gen.tr/

index.php?Page=KoseYazisi&YaziNo=28&YazarNo=29 - 20k, Eriflim Tarihi: 01-06-2006