GAINS OF AND PROBLEMS AND SUGGESTIONSGAINS OF AND PROBLEMS AND SUGGESTIONS
3- e-B‹LD‹RGE UYGULAMASINDAN SONRAK‹ KAZANIMLAR VE HEDEFLER:
Türkiye, e-devlet dönüflüm süreci içerisinde birçok projeyi hayata geçirmifltir.
Bu projelerde amaç; yap›lmas› gerekli kamu hizmetlerinin otomasyonu, in-sanî hatalardan ar›nd›r›lmas›, bilgilere eriflim kolayl›¤› ve çabuklu¤u sa¤lamak-t›r.
e-Devlet Projelerinde Temel Amaç:
Kamu hizmetlerinin otomasyonunu sa¤lamak,
Hizmetlerinin insanî hatalardan ar›nd›r›lmas›n› sa¤lamak, Bilgilere eriflim kolayl›¤›n› sa¤lamak,
Bilgilere eriflim çabuklu¤unu sa¤lamakt›r.
Bu dönüflüm süreci içerisinde, e-Devlet çal›flmalar›n›n en önemlilerinden biri; tasar›m ve dizayn› tamamen ülkemiz insan›na ait olan; Maliye Ba-kanl›¤› ile Çal›flma ve Sosyal Güvenlik BaBa-kanl›¤›n›n hayata geçirdi¤i “e-Bildirge” projesidir.
e - B i l d i r g e p r o j e s i n i n h a y a t a g e ç i r i l m e -si amac›yla, hukukî, idarî ve teknik alt
yap›n›n oluflum çal›flmalar› sonuçlan-d›r›lm›flt›r. Böylelikle e-bildirge proje-si, 2004 y›l›nda kullan›ma haz›r hâle getirilmifltir. Devletin; e-bildirge pro-jesini hayata geçirmesiyle; 2004 y›l›n-dan bu yana ulaflt›¤› hedeflerini flöy-lece s›ralayabiliriz: (basesgiog-lu.org/01.asp, 2006-calisma.gov.tr, isggm.calisma.gov.tr, 2006-purymm.com.tr, 2006)
• SSK, 2006 y›l›nda; 7.817.637 zo-runlu sigortal›, 294.509 iste¤e ba¤l›, 272.858 ç›rak, 180.000 tar›m sigor-tal›s› ile 33.461 topluluk sigortas›na ba¤l› olmak üzere toplam 8.598.465 sigortal› ve 4.493.097 emekliye daha sa¤l›kl›, h›zl› ve güvenilir hizmet vere-bilmektedir.
• Bu uygulamayla SSK, 2006 y›l›nda, sigortal›, emekli ve bunlar›n aile bi-reyleri olmak üzere toplam 45.731.530 vatandafla, sigorta ve sa¤l›k hizmetini daha h›zl›, do¤ru da-ha kaliteli, ça¤a uygun ve standart maliyetlerle yap›lmas›n›n sa¤lanmas›
büyük ölçüde sa¤lanabilmifltir.
• SSK’n›n hizmet verdi¤i nüfus oran›;
2003 y›l›nda 35.292.680 kifliden 2006 y›l›nda 45.731.530 kifliye yük-selerek 10.438.850 kiflilik art›flla
%29,58 artm›flt›r. Buna karfl›l›k, si-gortal› iflçi say›s›ndaki art›fl ise;
6.750.460’dan 8.598.465’e yüksele-rek %27,37 artm›flt›r. Tahakkuk eden prim miktar› da 15.536,8 Milyon YTL.’s›ndan, 2005 y›lsonunda 19.865,378 Milyon YTL.’s›na yükse-lerek 4.328,578 Milyon YTL.’l›k arta-rak %27,86’i bulmufltur. SSK, 2006 y›l› Mart ay› itibariyle %15 artan iflçi-sinden %27,86 prim art›fl› sa¤layarak prim gelirlerinde %12,86’lik bir kaza-n›m sa¤lam›flt›r. Nüfus oran›na göre de, Mart-2006’da %19,25 artan nü-fusa da %27,86’lik prim kazanc›yla daha iyi hizmet verebilme imkân›na sahip olmufltur.
• 2003 y›l›nda, her iflyerinin bir ele-man› en az bir SSK memurunun me-saisini meflgul etmesi sonucunda ay-da toplam 31.088 iflgünü kayb› söz konusu olmaktayd›. Bu uygulamayla 2004 y›l›ndan itibaren bu konuyla il-gili iflgünü kayb› kalkm›fl olmakla be-raber 2006 y›l› sonuna kadar üç y›lda yaklafl›k 1.119.168 iflgünü de kaza-n›lm›flt›r.
Tablo-3
Kaynak: www.ssk.gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/aralik_2006.xls, Eriflim Tarihi: 06-Mart-2007
• ‹flgünü kay›plar›n›n önlenmesi sonucu, bir y›l içerisinde yaklafl›k 6,603 Mil-yon YTL.’l›k iflgünü kazan›m› sa¤lanm›flt›r. Bu da 2006 y›l› sonu itibariyle yak-lafl›k 19,809 Milyon YTL.’s› kazan›m demektir.
• Bu sistemle; SSK’ya ödenen 2005 y›lsonu itibariyle yaklafl›k 20 Milyar YTL.’l›k bir mebla¤›n, Türkiye’de hacmi çok düflük olan internet bankac›l›¤›na kayarak, bu alan›n geliflmesine de katk› sa¤lam›flt›r.
• 01-May›s–2004 tarihinde hayata geçen e-bildirge uygulamas›yla; bu tarihe kadar iflverenlerden ayr› ayr› al›nan, “Ayl›k Sigorta Primleri Bildirgesi”,
“Dört Ayl›k Sigorta Primleri Bordrosu” ve “Ayl›k Sosyal Güvenlik Des-tek Primi Bordrosu”, “AYLIK PR‹M VE H‹ZMET BELGES‹” ad› alt›nda bir-lefltirilmifl durumdad›r. ‹flverenler daha önceden verdikleri bu belgeler yerine sadece Ayl›k Prim ve Hizmet Belgesini internet üzerinden online olarak dol-duracaklard›r. Ayl›k Prim ve Hizmet Belgesi; Türkiye'nin veya dünyan›n her
ye-e-B‹LD‹RGE’DEN SONRA SSK’NIN H‹ZMET VERD‹⁄‹ NÜFUS
2000 2001 2002 2003 2004 2005
(Aral›k) 2006 (Kas›m) Toplam
Sigortal› 6.565.167 6.136.107 6.563.187 6.750.460 6.952.848 7.544.167 8.598.465 Zorunlu
Sigortal› 5.254.125 4.886.881 5.223.283 5.615.238 6.181.251 6.803.862 7.817.637 Ç›raklar 253.301 191.187 215.259 231.915 219.000 256.590 294.509
‹ste¤e
Ba¤l› 843.957 888.675 942.024 697.630 327.962 267.720 272.858 Topluluk 29.109 27.058 33.458 40.409 47.918 27.995 33.461 Tar›m 184.675 142.306 149.163 165.268 176.717 188.000 180.000 Emekli
Say›s› 3.339.327 3.560.638 3.747.573 3.935.523 4.120.866 4.308.186 4.493.097 AileBireyleri 22.541.181 21.592.466 22.993.730 24.610.697 26.771.763 29.123.424 32.639.968 Kapsamdaki
Toplam
Nüfus 32.445.675 31.289.211 33.304.490 35.296.680 37.845.477 40.975.777 45.731.530
r i n d e n , i n t e r n e t o r t a m › n d a , 7 g ü n 2 4 s a a t , s a ¤ l › k l › v e g ü v e n l i b i r fl e k i l d e , v e -rilebilmektedir. Böylelikle, zaman ve iflgününden tasarruf sa¤lanm›flt›r.
• Bildirge internet üzerinden düzenli verildi¤i takdirde, yeni bildirge kolayca oluflturulabilmektedir. Zira sistemde, her ay yeniden bildirge haz›rlamak yeri-ne, bir önceki ay›n bildirgesini sistemden ça¤›r›p, üzerinde düzeltme yapma imkân› sa¤lanm›flt›r. Bu arada, piyasada kullan›lan ticari bordro programlar›
ve XML editörleri veya SSK'n›n "www.ssk.gov.tr" web adresinden ücretsiz ola-rak temin edilebilmekte ve Excel format›nda bir tablo ile bildirge toplu olaola-rak sisteme aktar›labilmektedir. Bu düzen, kullan›c›lar için büyük kolayl›klar ve za-man kazan›m› sa¤lamakla birlikte projenin kullan›c›lar taraf›ndan çabucak ka-bullenmelerini de sa¤lam›flt›r.
Tablo-4
Kaynak: www.ssk.gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/nisan_2006.xls, Eriflim Tarihi: 09-Haziran-2006
e-B‹LD‹RGE’DEN SONRA SSK’NIN MAL‹ DURUMU
e-Bildirge’den Önce e-Bildirge’den Sonra Kazan›m Tahakkuk
Eden 15.536,8 Milyon YTL. 19.865,378 Milyon YTL. 4.328,578 Milyon YTL.
Tahsil
Edilen 12.745,0 Milyon YTL. 19.865,378 Milyon YTL. 7.120,378 Milyon YTL.
PrimKayb› 2.791,8 Milyon YTL.
Tahsilat›n internet bankac›l›¤›
arac›l›¤›yla yap›lmas› dolay›s›yla tahakkuk eden tüm miktar tahsil edilmifltir. Böylece PR‹M KAYBI SIFIRDIR.
4.328,578 Milyon YTL.
‹flgünü Kayb›
Her Ay 31.088 gün (2 Görevli x 15.544
‹flyeri)
‹fllemlerin internet üzerinden yap›lmas› dolay›s›yla belgelerin takibi için herhangi bir görevlinin tahsisine gerek kalmad›¤›ndan bu konuda ‹fiGÜNÜ KAYBI YOKTUR.
Her Ay en az 31.088 gün Kazanç Sa¤lanm›flt›r.
‹flgünü Kayb›n›n Maliyeti (2006 Y›l›
Asgari Ücretti)
Her Ay 550.257 YTL.
(31.088 x 531 / 30) Y›ll›k Toplam 6,603 Milyon YTL.
(15.544 x 531 / 30 x 12)
‹fllemlerin internet üzerinden yap›lmas› dolay›s›yla belgelerin takibi için herhangi bir görevlinin tahsisine gerek kalmad›¤›ndan
‹fiGÜNÜ MAL‹YET‹
SIFIRDIR.
Her Ay en az 550.257 YTL.
Y›ll›k Toplam en az 6,603 Milyon YTL.
Kazanç Sa¤lanm›flt›r.
• Sistemde oluflturulan bildirgenin onaylanmas› ifllemi için ayr›ca herhangi bir resmi kuruma yönlendirilmeden internet üzerinden ve an›nda yap›lmas›, yine internet üzerinden istenildi¤i zaman, ifllem tarih ve saatini gösteren “Barkot-lu Tahakkuk Fifli” ve “Ayl›k Prim ve Hizmet Belgesi” ç›kt›s› al›nabilmesi, kulla-n›m› kolaylaflt›ran, zaman kazakulla-n›m› sa¤layan ve olumlu psikolojik etki olufltu-ran bir di¤er uygulamad›r.
• Prim tahakkuk ifllemleri yan›nda, prim ödemeleri de otomatik ödeme veya internet bankac›l›¤› yoluyla bankaya gitmeden daha kolay, daha h›zl› yap›la-bilmekte, böylelikle internet bankac›l›¤›na büyük bir katk›da bulunulmaktad›r.
Bu uygulamayla banka kuyruklar›nda bekleme dönemi de bitmifl durumdad›r.
Bu durum bankac›l›k sektörü için de büyük kazan›m ve kolayl›k olmakla bir-likte, canlanan internet bankac›l›¤› arac›l›¤›yla daha h›zl›, modern bir hizmet sunabilme imkân› sa¤lanm›flt›r. ‹fllemlerin internet bankac›l›¤›yla yap›lmas›, bankalarda iflgünü kazan›m› sa¤lam›fl, kullan›lan kapasite ve elemanlar›n bafl-ka hizmetlere yönlendirilebilmesi sa¤lanm›flt›r.
Tablo-5
Kaynak: - www.ssk.gov.tr/sskdownloads/anasayfa/istatistik/nisan_2006.xls, Eriflim Tarihi:
09-Haziran-2006
ARTIfi ORANLARI
2003 2006
(Kas›m)
Art›fl Oran›
(%)
Sigortal› 6.750.460 8.598.465 %27,37
Kapsamdaki Toplam
Nüfus 35.296.680 45.731.530 %29,58
2003 2006
(Mart)
Art›fl Oran›
(%) Tahakkuk
Eden Prim 15.536,8 Milyon YTL. 19.865,378 Milyon YTL. %27,86 Tahsil
Edilen 12.745,0 Milyon YTL. 19.865,378 Milyon YTL. %55,86
- www.ssk.gov.tr/sskdownloads/ana-sayfa/istatistik/aralik_2006.xls, Eri-flim Tarihi: 06-Mart-2007
• Bu uygulama sonucunda, bankala-r›n toplanan bedelleri SSK’ya bildirim-leri zaman almas› gecikmebildirim-leri de ön-lemifl ve bunun sonucunda da her-hangi bir cezai dururuma düflülme-mifltir. Çünkü tüm ifllemler; tek mer-kezde ve an›nda toplanm›fl, program vas›tas›yla derlenip istenilen yere, is-tenilen bilginin iletilmesi anl›k duru-ma getirilmifltir.
• Prim ödemelerini, üç ay gibi bir sü-rede ödemeyen bir iflverenin bütün bankac›l›k ifllemleri bloke edilerek ödeme sa¤lanmakta, hesab›n›n ol-mamas› durumunda ise herhangi bir banka ile ifllem yapmas› an›nda ilk önce prim ödemesi sa¤lanarak kay›p ve kaçaklar önlenmektedir.
• e-Bildirge projesiyle iflverenler, Si-gorta Müdürlüklerine gitmeden iflyer-lerinin tahakkuk-tahsilat bilgilerini ta-kip edebilmektedirler.
• ‹flyerlerinin geçmifl dönem sigorta
primi, iflsizlik primi, idari para cezas›, e¤itime katk› pay›, özel ifllem vergisi, damga vergisi borçlar› detayl› olarak görülebilmektedir.
• e-Bildirge projesiyle, sigortal› hiz-met giriflleri ayl›k yap›ld›¤›ndan, si-gortal›lar; emeklilik, geçici ifl göre-mezlik, sa¤l›k karnesi, iflsizlik sigorta-s› ödemeleri, sa¤l›k provizyonu vb.
kurum hizmetlerinden daha h›zl› ya-rarlan›labilmektedir.
• e-Bildirge öncesinde; bilgilerin, bel-li merkezlerde bilgisayar kay›tlar›na aktar›l›yor olmas›yla oluflan gecikme ve zaman kayb› vs. gibi kay›plar, ifl-lemlerin dünyan›n her yerinden 7 gün 24 saat kesintisiz olarak internet üzerinden yap›l›yor olmas›yla önlen-mifltir.
• SSK’ya olan borçlar›n ö¤renebilme-si de her an internet hizmetiyle çok daha kolay hâle gelmifltir. Bu durum-da iflverenlerin sigorta müdürlükleri-ne gitmek için ayr› bir zaman ve me-sai harcamalar›na gerek kalmam›fl ve müdürlüklerin de bu hizmet için ayr›
bir zaman ay›rmalar› önlenmifltir.
Tablo-6
• Bu projeyle, tüm ifllemler ve SSK, daha fleffaf bir hâle gelmifl durumdad›r.
• SSK’n›n, ‹flverenler hakk›ndaki gerekli tüm bilgilere, an›nda ve do¤ru ola-rak ulaflmas› mümkün olmufltur.
• Tüm Türkiye’de, 2004 A¤ustos ay›nda, aktif olarak uygulamaya bafllayan e-bildirge uygulamas›yla, arflivlemeler daha düzenli, sa¤l›kl› ve h›zl› yap›labil-mektedir. Bunun sonucu olarak da; arflivleme maliyetleri azalm›fl, istenilen tüm istatistikî bilgilere son derece sa¤l›kl› ve h›z› bir flekilde ulafl›labilinmifltir.
Tüm bu baflar›ya da daha az personel kullanarak ve bürokrasiye tak›lmadan, daha ça¤dafl bir ortamda var›lm›flt›r. ‹statistikî bilgiler; SSK’n›n internetteki
“http://www.ssk.gov.tr/wps/portal/!ut/p/.cmd /cs/.ce/ 7_0_A/.s / 7_0_5RO/_th/J_0_CH/_s.7_0_A/7_0_5RH/_s.7_0_A/7_0_5RO” web ad-resinde bir önceki aydan bafllamak üzere Ocak ay›na kadar ve geçmifle yöne-lik olarak da 2000 y›l›na kadarki istenilen tüm bilgilere, tabloland›r›lm›fl, dü-zenlenmifl, grafiksel bir biçimde haz›r halde ve an›nda ulafl›labilir hâle getirilmifltir.
• Bu uygulamayla, gelecek y›llara ait sa¤l›k hizmetlerini ülke genelinde plan-lanmak daha kolay ve mümkün hâle gelmifltir.
• e-Bildirge ile ilgili tüm ifllemlerin, online olarak internet üzerinden rahatl›k-la yap›rahatl›k-labilmesi, kurum personelinin daha rahat çal›flmas›n› sa¤rahatl›k-lanm›flt›r.
• Kurum 2006 y›l›nda 42.086.853 vatandafla hizmet vermektedir. Bu kadar büyük bir kitlenin yaz›flma ifllemleri düflünüldü¤ünde çok büyük bir israf›n olu-flabilece¤i ortadad›r. Bu israf; bilgisayar ortam›nda ve ifllemlerin internet üze-rinden yap›lmas›yla büyük ölçüde afl›lm›flt›r.
‹fiVERENLER‹N ÇALIfiANLARI ‹Ç‹N DÜZENLEMEK ZORUNDA OLDU⁄U BELGELER
e-Bildirge’den Önce e-Bildirge’den Sonra
Ay l›k Sigorta Primleri Bildirgesi
Dört Ayl›k Sigorta Primleri Bordrosu
Ay l›k Sosyal Güvenlik Destek Primi Bordrosu
AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİ
(‹nternet Üzerinden 7 gün 24 saat Güvenilir Hizmet)
• e B i l d i r g e i fl l e m l e r i n i n i n t e r n e t o r t a m › n d a y a p › l › y o r o l m a s › k a ¤ › t i s r a f › n › n ö n -lemesine de yard›mc› olmufltur. 45.731.530 nüfusa hizmet veren SSK’n›n bir
y›ll›k zaman içinde her bir vatandafl için bir sayfa k⤛t kulland›¤› varsay›lsa:
(Her sayfan›n 90 gram oldu¤unu kabul edilirse) 40 milyon sayfa 3600 ton
kâ-¤›t demektir. Çevrecilerin verdi¤i bilgiye göre 1 ton kullan›lm›fl kâkâ-¤›t 8 m bo-yunda 40 cm çap›nda 4 a¤aç, 20 cm çap›nda 16–17 a¤aç kesilmesini önlü-yor (wwf.org.tr, 2006-izmircevre.gov.tr, 2006). Her iki gruptan yar›s›n›n kul-lan›ld›¤›n› varsayarsak irili ufakl› 10 a¤aç eder. Ek olarak, 280 m_ alan tahrip edilmez, 1.080 kg kirletici gaz›n atmosfere at›lmas› engellenir, çöp sahalar›n-da 10 m_ alansahalar›n-dan tasarruf edilir. Bu durumsahalar›n-da e.bildirge kullan›m›n›n, bir ay-da 36 bin, y›lay-da 432 bin a¤aç kesilmesini önledi¤ini söyleyebiliriz (6 milyon
$/Y›l). Y›lda 3.024.000 m_ alan tahrip edilmeyecek, 11.664 ton kirletici at›k gaz atmosfere sal›nmayacak, 108 bin m_ çöp alan›ndan tasarruf edilecek (Üney, 2006). 1 ton k⤛t üretilirken de 365 m_ su kirletilmekte de oldu¤un-dan bu uygulamayla ayda 1.314.000 m_ su kirletilmeyerek kazan›lm›fl olacak-t›r (uniaktivite.net, 2006).
Tablo-7
KA⁄IT TASARRUFUYLA ELDE ED‹LEN KAZANIM e-Bildirgenin Hayata Geçirilmesiyle Ayda Elde Edilen
Kazan›m Y›lda Elde Edilen Kazan›m 1 Ton K⤛d›n
Elde Edilmesi ‹çin
Harcananlar 3600 Ton K⤛t Tasarrufu Ay l›k Getirisi 3.600.000 Dolard›r.
43.200 Ton K⤛t Tasarrufu Y›ll›k Getirisi
Ay l›k Getirisi 500.000 Dolard›r.
432.000 A¤aç Kesilmeyecektir.
Y›ll›k Getirisi 6 Milyon Dolard›r.
280 m_’lik Ormanl›k Alan Tahrip Ediliyor.
1.008.000 m_’lik
Ormanl›k Alan Korundu. 12.096.000 m_’lik Ormanl›k Alan Korundu.
1.080 kg Gaz
Atmosferi Kirletiyor. 3.888.000 kg
Atmosferi Kirletici Gaz 46.656.000 kg Atmosferi Kirletici Gaz Elde Edilen K⤛d›n
Ku llan›m›ndan Sonra 10 m_ Çöp Sahas›
‹flgal Ediliyor.
36.000 m_
Çöp Sahalar›ndan Tasarruf 432.000 m_
Çöp Sahalar›ndan Tasarruf Elde Edilen K⤛d›n
Ku llan›m› ‹çin 365 m_
Su Harcan›yor
1.314.000 m_ Su Tasarrufu Ay l›k Getirisi 1,314 Milyon YTL.’d›r
(1.000 m_’lük Sarfiyat Bedeli 1 YTL.’s›
Kabul Edildi¤inde)
15.768.000 m_ Su Tasarrufu Y›ll›k Getirisi 15,768 Milyon YTL.’d›r
(1.000 m_’lük Sarfiyat Bedeli 1 YTL.’s›
Kabul Edildi¤inde)
• Kaliteli sa¤l›k hizmetleri verebilmek ve bu hizmetleri standart maliyetlerle yap›lmas›n› sa¤lanmak mümkün hâle getirilmifltir.
• Emeklili¤e ne kadar süre kalm›fl gi-bi detayl› gi-bilgilere hemen ulafl›lagi-bil- ulafl›labil-mektedir.
• Emeklilik ifllemleri çok daha h›zl› ve sa¤l›k yap›labilmektedir.
• Sa¤l›k hizmeti almaya hak kazanan veya bu hakk› kaybeden sigortal›lar›n hizmet al›mlar› efl zamanl› olarak ya-p›labilmektedir.
• Bildirge ve bordrolar›n bilgisayar kay›tlar›na geç girilmesi nedeniyle, ifl-sizlik sigortas› fonundan istifade ede-meyen sigortal›lar art›k zaman›nda bu fondan yararlanabilmektedir.
• Sosyal Güvenlik Kurulufllar› norm ve standart birli¤ine kavuflturmak da-ha mümkün ve kolay hâle getirilmifl-tir.
• Devlet bütçesi ve dolayl› olarak ça-l›flanlar için en büyük sorun prim ka-y›plar›yd›. Sistem bu kay›plar› önleye-bilmifltir.
• Uygulamada; bilgi ve iletiflim tek-nolojilerinden yararlan›lm›fl, bunun sonucunda da ekonomik ve sosyal yaflam›, ça¤›n gereklerine uygun hâle getirme, vatandafllar›m›za daha iyi bir kamu hizmeti sunma, kamu yöne-timini iyilefltirme, e-Devlete uluslara-ras› boyutta, uygulanabilirlik kazan-d›rma hedeflerine büyük ölçüde
ula-fl›lm›flt›r. Bu hizmetin, halkta olufltur-du¤u psikolojik faydas›n›n büyük ol-du¤u da göz ard› edilmemelidir.
• Projenin ilk aya¤› olan çal›flan iflçile-rin, sigorta bilgilerinin internet üze-rinden SSK’ya bildirilmesi ifllemi, yeni-liklere ön ad›m olmufl ve e-bildirgenin ard›ndan, örne¤in “e-Beyanname Projesi” hayata geçirilmeye bafllan-m›flt›r.