Paris SözleĢmesine Üye Ülkelerin Birinde Tescilli Olan Markanın ‗Aynısı‟

Tescil ve tescilin ülkeselliği prensibinin bir baĢka istisnasını ise Paris SözleĢmesi‘nin 4. mükerrer 6. maddesinde düzenlenen ‗Bir Birlik Ülkesinde Tescil Edilen Markaların Birlik Üyesi Diğer Ülkelerde Korunması‘ oluĢturmaktadır. Anılan madde Ģöyledir:

Menşe ülkesinde135

usulüne uygun olarak tescil edilen her marka, bu maddede belirtilen çekinceler altında, diğer Birlik ülkelerinde, olduğu gibi136 başvuru yapmak

133 _{TanınmıĢ markaların farklı mal/hizmetler bakımından korunması gerekliliği bir görüĢe göre tanınmıĢ}

markanın sahip olduğu garanti fonksiyonundan kaynaklanmaktadır. Buna göre, tanınmıĢ markaya farklı mal/hizmetler bakımından koruma sağlanması marka sahiplerini yüksek kalitede ürünler üretmesi yolunda teĢvik edecektir. Yüksek kaliteli ürünler üretenler de kalite fonksiyonu sayesinde farklı sınıflarda korumadan yararlanacaktır. Bu görüĢ hakkındaki eleĢtiriler için bkz. MOHAMMAD A. Naser, s. 99 vd.

134 _{Yargıtay da, “…ayrıca TIGER figüratif markası Paris Sözleşmesi anlamında tanınmış olarak tescilli de}

tescilsiz de himaye göreceğinden (davacının) hukuki bir menfaatinin de bulunmadığı…‖ Ģeklinde değerlendirme

yapan BAM kararını onayarak tescil ilkesinin istisnası olduğunu kabul etmiĢtir (11. HD. 29.04.2019, 2018/1600 E. 2019/3260 K.).

135 _{Başvuru yapanın gerçek ve fiili (real and effective) bir sınai veya ticari müessese sahibi olduğu Birlik ülkesi}

veya Birlik içinde böyle bir müessesesi olmadığı takdirde ikamet ettiği Birlik ülkesi, Birlik içinde ikametgâhı da olmadığı takdirde vatandaşı olduğu Birlik Ülkesi, menşe ülkesi olarak kabul edilecektir (A2). Bu hüküm Paris

SözleĢmesi‘ne üye olmayıp da üye ülkelerde ticari veya sınai faaliyet gösteren kiĢileri de kapsam dâhilinde tutmak için düzenlenmiĢtir. Fıkrada geçen gerçek ve fiili ifadeleri SözleĢme‘ye sonradan Brüksel‘de yapılan (1897-1900) Revizyon Konferansı‘nda eklenmiĢtir. Bu ifadelerin konuluĢ amacı Birliğe üye olmayan ülke vatandaĢları için de SözleĢme‘nin uygulanmasını talep etme hakkının kötüye kullanılmasını engellemektir. Bu

30

ve korunmak üzere kabul edilecektir. Bu ülkeler nihai tescil işleminden önce yetkili makam tarafından verilmiş olan menşe ülkesindeki tescile ait bir belgenin ibrazını isteyebilirler (A1).

Sözü edilen çekinceler (istisnalar) ise Ģunlardır:

(1) Bu markaların, korunma talep edilen ülkelerdeki üçüncü kişiler tarafından kazanılmış haklara tecavüz etmesi (B1),

(2) Bu markaların ayırt edici özellikleri olmaması veya münhasıran ticarette ürünlerin cinsini, kalitesini, miktarını, amacını, değerini, menşe yerini veya üretim zamanını göstermeye yarayan veya günlük konuşmalarda dile yerleşmiş olan veya korumanın istendiği ülkedeki iyiniyetli ve alışılmış ticari uygulamalarda kullanılan işaret ve sembollerden ibaret olması (B2),

(3) Bu markaların ahlaka ve kamu düzenine aykırı olması ve özellikle kamuyu yanıltacak mahiyette olması, durumunda (B3).

Paris SözleĢmesi‘nin bu maddesinin diğer önemli fıkraları Ģu Ģekildedir:

Bir markanın korunabilir olup olmadığı belirlenirken; bütün fiili durumlar ve özellikle markanın kullanılmakta olduğu sürenin uzunluğu göz önünde tutulmalıdır (C1).

Hiçbir marka, sadece „ayırt edici karakterini değiştirmeyen ve söz konusu menşe ülkede tescil edildiği şekliyle kimliğini etkilemeyen unsurlar açısından‟ farklı olduğu gerekçesiyle diğer üye ülkelerde reddedilmeyecektir (C2).

Menşe ülkesindeki tescil, 4. maddede belirlenen sürenin sona ermesinden sonra bile olsa, süresi içinde yapılan tescil başvurularında rüçhan hakkı bundan etkilenmeyecektir (F).

Bu maddenin ilk istisnasını oluĢturan ‗üçüncü kiĢiler tarafından kazanılmıĢ haklar‘ ifadesinin kapsamına neler girmektedir? Bodenhausen‘e göre bu haklar, ilgili ülkede hali hazırda korunmakta olan markalar ya da ticaret unvanı, telif hakkı vb. haklardır. Ek olarak

nedenle gerçek ve fiili kavramlarının ne anlama geldiğinin tayini, SözleĢme‘nin uygulanmasının talep edildiği ülkenin yetkili adli ve idari makamları tarafından yapılacaktır (BODENHAUSEN, s. 34).

136

SözleĢmenin orijinal Fransızca metnindeki tabirle telle quelle, yani tescilin yapıldığı menĢe ülkedeki haliyle, hiçbir değiĢiklik yapılmadan, orijinal haliyle.

31

eğer söz konusu marka bir baĢkasının gizlilik hakkını örneğin adını veya fotoğrafını içeriyorsa bu halde de bu istisna uygulanabilecektir.137

Bir markanın, koruma talep edilen diğer ülkede korunabilir olup olmadığının tespitinde hangi durumların göz önünde tutulması gerektiğini düzenleyen C1 maddesi kanımca, bu maddenin istisnalarından olan B1‘in kapsamını açıklamak için kaleme alınmıĢtır. Fıkrada geçen bütün fiili durumlar ibaresine örnek olarak uzun bir eĢzamanlı kullanım döneminin gösterilebileceği ifade edilmiĢtir. Bu süre zarfında, çok farklı olmayan iki markanın birlikte kullanılması karıĢıklığa neden olmamıĢsa, birinin tescilli veya tescilsiz olarak korunması diğer kazanılmıĢ hakları ihlal etmeyecektir.138

Maddenin ilk fıkrasında markanın olduğu gibi (as is = telle quelle) korunacağından söz etse de daha sonra C1 fıkrasında menĢe ülkedeki tescilli markanın ayırt edici karakterini ve tescil edildiği biçimindeki kimliğini değiştirmeyen, özetle esaslı olmayan değiĢikliklerin de koruma kapsamında olacağı düzenlenmiĢtir. Anılan değiĢikliklere örnek olarak bir markanın belirli öğelerinin, menĢe ülke dıĢındaki ülkelerde tescil edilmesi amacıyla uyarlanması veya tercüme edilmesi gösterilebilir.139

Maddenin F fıkrasına göre bu maddenin uygulanması, 4. madde tarafından tanınan öncelik (rüçhan) hakkını etkilemez. AĢağıda görüleceği üzere140

, Paris Birliği‘nin herhangi bir ülkesinde marka tescili için yapılan ilk baĢvuruya dayanarak, diğer ülkelerde altı ay içinde benzer baĢvurular bakımından 4. madde rüçhan (öncelik) hakkı tanımaktadır. Bu öncelik hakkından yararlanabilmek için, ilk baĢvurunun yapıldığı ülkede baĢvurunun tescille sonuçlanıp sonuçlanmadığı önemsizdir. Buna karĢın, menĢe ülkedeki bir ilk (veya baĢka bir) baĢvuru, bu ülkede markanın tescili ile sonuçlanırsa bu marka, herhangi bir zaman sınırı olmaksızın, Birliğin diğer ülkelerinde, olduğu gibi korunmalıdır. Fakat bu markanın tescili için öncelik hakkının tanınması 4. maddeye bağlıdır.141

137 BODENHAUSEN, s. 115. 138 _{BODENHAUSEN, s. 118.} 139 _{BODENHAUSEN, s. 119.} 140 1. Bölüm, 2.3. no‘lu baĢlık. 141 _{BODENHAUSEN, s. 121.}

32

2.1.3.3. Markanın, Marka Hakkı Sahibinin Temsilcisi veya Acentesi