Ġnternet Alan Adları (Domain Names)

Ġnternet alan adları 5809 sayılı Elektronik HaberleĢme Kanunu‘nda tanımlandığı haliyle, internet üzerinde bulunan bilgisayar veya internet sitelerinin adresini belirlemek için kullanılan internet protokol numarasını tanımlayan adlardır.

5809 sayılı Kanuna dayanılarak ―.tr‖ uzantılı internet alan adları yönetimine iliĢkin usul ve esasları düzenlemek üzere Ġnternet Alan Adları Yönetmeliği yayımlanmıĢtır.230

Yönetmelikte alan adı sahibinin hak ve yükümlülükleri; alan adını tahsis süresi boyunca kullanma, alan adı tahsisini yenileme, alan adından feragat etme, hizmet aldığı kayıt kuruluĢunu değiĢtirme Ģeklinde düzenlenmiĢ fakat internet alan adıyla benzer alan adlarının veya markaların kullanımı halinde buna karĢı itiraza iliĢkin bir hüküm yer almamıĢtır.

Ġnternet alan adlarıyla iliĢkili bir düzenleme de SMK m. 7/3(d)‘de bulunmaktadır. Anılan düzenleme Ģöyledir:

“Aşağıda belirtilen durumlar, işaretin ticaret alanında kullanılması hâlinde, ikinci fıkra hükmü uyarınca yasaklanabilir:

[…] d) İşareti kullanan kişinin, işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bağlantısı olmaması şartıyla işaretin aynı veya benzerinin internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük ya da benzeri biçimlerde kullanılması.”

228 _{ARSLAN Ġbrahim, Tescilsiz Markaların Korunması, SÜHFD, Cilt 16, Sayı 1, Yıl 2008, s. 36-37.} 229

ARKAN, C. I, s. 109, dn. 172.

60

Bu fıkra esasen markayı korumaktadır çünkü burada markanın benzerinin internet alan adı olarak kullanılmasının yasaklanabileceği düzenlenmiĢtir. Anılan fıkrada ―işaret‖ kelimesi kullanılmıĢ olsa da burada kastedilen markadır. Nitekim madde gerekçesinde de ifade edildiği üzere bu bentte markanın internette kullanılması hali düzenlenmiĢtir. Gerçekten de hak ve yetkisi olmadığı halde baĢkasına ait bir markanın aynı veya benzerinin internet alan adı olarak kullanılması marka hakkının ihlalidir.231

Madde baĢlığının ―Marka Tescilinden Doğan

Hakların Kapsamı ve İstisnaları‖ Ģeklinde olması da bunu doğrulamaktadır.

Bizim açıklığa kavuĢturmak istediğimiz husus ise internet alan adının SMK m. 6/3 anlamında bir öncelik hakkı olup olamayacağıdır. BaĢka bir deyiĢle, ticaret sırasında kullanılan bir iĢaret olarak internet alan adı hakkına dayanarak sonraki markanın tesciline itiraz hakkı verip vermeyeceğidir. SMK‘da internet alan adının bir öncelik hakkı olduğuna iliĢkin açık bir hüküm veya SMK m. 7 kapsamında korunabilen bir hak olduğuna iliĢkin bir hüküm yoktur.

Buna karĢın, Ģüphesiz ki bir kiĢi veya teĢebbüsü tanıtma ve kaynak gösterme yolunda, alan adına harcanan emeğin korumasız bırakılması düĢünülemez. Ġnternet alan adının bir fikri mülkiyet hakkı olarak SMK m. 6/6 kapsamında korunabilmesinin önü açıktır. Zira artık günümüzde alan adları fikri mülkiyet hukukundaki ―iĢaret‖in veya ―tanıtma vasıtası‖nın anlamını yüklenip bir malvarlığı değeri kazanmıĢtır.232

Dolayısıyla artık günümüzde internet alan adlarının bir fikri mülkiyet hakkı olarak SMK m. 6/6 kapsamında korunabileceği Ģeklinde bir değerlendirme yapılabilir.

Peki, alan adlarının SMK m. 6/3 kapsamında korunması mümkün müdür? Bu sorunun cevabı yine, alan adlarının özel olarak korunup korunmadığına göre belirlenir. Fakat hemen belirtelim ki, alan adı hakkına koruma sağlayacak özel bir hüküm yoktur. Alan adı hakkının korunması doktrinde asli koruma (haksız fiil hükümlerine göre) ve tali koruma (tanıtma iĢaretleri hukuku hükümlerine göre) olmak üzere ikiye ayrılmıĢtır. Asli korumanın, alan adının tanıtma ve ayırt etme fonksiyonunun dıĢında iktisadi değer ve şahsiyet unsuru bakımından gerekli olduğu ifade edilmiĢtir. Buna karĢın tali koruma ise alan adının sahip olduğu tanıtma ve ayırt etme yönüne iliĢkindir.233

231 _{SULUK (KARASU/NAL), s. 389.} 232

TEKĠNALP, s. 25. Aksi görüĢte olan Karan/Kılıç ise “[…] ancak sınai mülkiyet hakkı vermeyen işaret

sahipleri 3. fıkra korumasından yararlanır. Örneğin İnternet‟teki ticaret sırasında kullanılan bir alan adı […]”

demek suretiyle alan adlarını fikri mülkiyet hakkı olarak değerlendirmemiĢtir (KARAN/KILIÇ, s. 206-207 no. 8.5.2.2.2).

61

Bu tali koruma; adın korunmasına iliĢkin hükümler, ticaret unvanının korunmasına iliĢkin hükümler, haksız rekabet hükümleri, SMK‟nın markayı koruyan hükümleri olarak belirtilmiĢtir.234

Fakat burada belirtelim ki, bir alan adının markayı koruyan hükümler kapsamında korunabilmesi için marka olarak tescil edilmiĢ olması gerekir. Yani burada alan adının SMK hükümleri kapsamında korunmasından kastedilen alan adının aynı zamanda bir tescilli marka olmasıdır.

Alan adının, adın korunmasına iliĢkin hükümler çerçevesinde korunması ise bu alan adının bir medeni ada dayanması durumunda söz konusu olmaktadır. Yani burada alan adının bir medeni ad olması hali söz konusudur.235

Alan adının, ticaret unvanının yerini tutmak amacıyla kullanılması halinde ticaret unvanının korunmasına iliĢkin hükümlerden faydalanabileceği ancak bunun için kiĢi veya iĢletmeyi bir ticaret unvanı gibi tanıtma kudretine sahip olması gerektiği ifade edilmiĢtir.236

Bunlar dıĢında, doktrinde sayılan alan adı korumasına iliĢkin hükümlerin tamamı genel hüküm niteliğindedir ve bu korumalar esasen alan adının aynı zamanda bir tescilli marka veya bir medeni ad vb. olmasından kaynaklıdır. Oysa alan adları, asli fonksiyonu olan tacir olup olmama ayrımı yapılmaksızın kiĢi veya organizasyonları tanıtması ve ferdileĢtirmesi bakımından haksız rekabet hükümleri dıĢında özel olarak korunmamaktadır. Dolayısıyla internet alan adları ticaret sırasında kullanılan bir baĢka iĢaret olarak SMK m. 6/3 kapsamına girebilmektedir.

SMK m. 6/3 kapsamına girebilmek için aranan markasal kullanım koĢuluna alan adları bakımından örnek vermek gerekirse aĢağıdaki iki durumda internet alan adının markasal kullanıldığı söylenebilir:

i. Markayı taĢıyan malların tanıtılması amacıyla kurulan internet sitesinin alan adı markayla aynı ise. (Bu durumda alan adı ile fiilen kullanılan ürünler üzerindeki markanın ayniyeti söz konusudur.)237

ii. Özellikle internetten perakende satıĢ hizmeti veriliyorsa, web sitesinde verilen hizmetin alan adıyla iliĢkilendirildiği durumlarda.

234 _{OĞUZ, s. 347-353.} 235 _{OĞUZ, s. 348.} 236 OĞUZ, s. 349. 237 _{YASAMAN / YÜKSEL, C. I, s. 635.}

62