Meclis Üyelerine Göre Türkiye’nin Karşı Karşıya Olduğu En Önemli Üç Sorun Alanı

Alan araştırması formunda, araştırmaya katılan yerel meclis üyelerinin ülkenin genel sorunlarını (en önemli gördükleri ilk üç sorun alanı) nasıl değerlendirdiklerini ölçmek için bazı sorular bulunmaktadır. Deneklerin verdikleri cevaplar çerçevesinde, meclis üyelerince en önemli görülen üç sorun alanı belirlenmiştir.

Buna göre, meclis üyelerinin, makro bağlamda birinci derecede önemli gördükleri sorun, işsizliktir (% 60,9). Sosyal ve ekonomik eşitsizlik (% 54,7), ikinci en önemli sırayı almaktadır. Üçüncü sorun alanı olarak, bürokrasinin hantallığı/verimsizliği gelmektedir (% 32,2).

250

Türk siyasal geleneği dikkate alınarak bir değerlendirme yapıldığı zaman, sağ eğilimli partilerin iktidarda oldukları dönemde, küçük ve büyük sermaye sahipleri, aktif siyasetle daha çok ilgilenmekte, sol eğilimli partilerin iktidarları döneminde ise, entelektüel ve bürokratların aktif siyaset içinde yer aldığı görülmektedir. Yalnız araştırma ölçeğinde, örneğin, AKP veya CHP’nin hangi meslek grupları bağlamında temsil edildiklerine ilişkin bir çapraz tablo yapıldığı zaman, oranlar da dikkate alınırsa, sağ – sol parti ve meslek grubu ayrımının, günümüz için anlamsız gözüktüğü anlaşılmaktadır.

251 _{Böyle bir durum, özellikle, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerindeki siyasal yapı için geçerli iken,}

çok partili hayata geçme çabaları ve toplumsal sınıf (sermaye ve işçi sınıfı) ların güçlenmesi temelinde, Türk siyaseti kabuk değiştirmiş olarak değerlendirilmekteydi. Türk siyasetinde tersine bir durum, günümüz siyasal yapılanması için geçerlidir. Günümüzde, Türk siyasetinin, kuramsal ve yapısal olarak, aynen Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerinde olduğu gibi, yani ideoloji ekseninde yapıldığını belirtmek yanlış olmayacaktır. Artık, siyasete temel oluşturan, maddi ve sınıfsal çıkarlara yönelik mücadeleler değil, hangi ideolojinin egemen olması gerektiğine ilişkin tartışma ve mücadelelerdir. Bu durum, özellikle, 11. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçim sürecinde de kendisini açık biçimde göstermiştir. Buradan hareketle, Türk siyasal hayatında, katılım temelli ideolojik bir krizin yaşanmakta olduğu iddia edilebilir.

3.2.2.1. İşsizlik sorununa meclis üyelerinin bakışı Tablo 18: “İşsizlik” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı

Sıklık (f) Yüzde (%) G. Yüzde (%) T. Yüzde (%)

Evet 168 60,9 60,9 60,9

Hayır 108 39,1 39,1 100

Toplam 276 100 100

Türkiye’nin en önemli sorunlarının ilk sırasında işsizliği gören meclis üyesi sayısı, 168 kişidir (% 60,9). İşsizliğe yerel bakışı gösteren bu sonuç, meclis üyelerinin ülkenin en önemli sorunu olarak işsizliği işaret ettiklerini göstermektedir252. Konuya ilişkin olarak, bölgesel bağlamda yerel siyasetçilerin ne düşündükleri anlamlılık (ki – kare) testi, t – testi ve varyans analizi testi ile incelendiği zaman ilginç sonuçlarla karşılaşılmaktadır.

Aşağıda, işsizliğe ilişkin cevapların AKP – DTP, CHP – DTP ve CHP – DTP eksenlerinde varyans analizi içeren tablo yer almaktadır.

Tablo 19: Siyasal Parti Üyelerinin (AKP-CHP-DTP) İşsizlik Olgusuna Bakışı

(I) Temsil Edilen Siyasal Parti (J) Temsil Edilen Siyasal Parti Ortalamaların Farkı (I-J) S. Hata p AKP CHP 0,01 0,071 0,983 DTP -0,37 (*) 0,149 0,036 CHP AKP -0,01 0,071 0,983 DTP -0,38 (*) 0,156 0,040 DTP AKP 0,37 (*) 0,149 0,036 Türkiye’nin Karşı Karşıya Olduğu En Önemli Sorun: İşsizlik CHP 0,38 (*) 0,156 0,040 Siyasal Partiler

Ort±Sh Ort±Sh Ort±Sh p ANOVA

Testi 1,36 ± 0,038 1,34 ± 0,060 1,73 ± 0,041 0,042 * Farklılık, 0,05 düzeyinde anlamlıdır.

Varyans analizi sonucuna göre, AKP – DTP (p<0,050) ve CHP – DTP (p<0,050) üyelerinin işsizlik sorununa bakışı arasında anlamlı bir farklılaşma bulunurken, AKP – CHP üyeleri arasında ise, anlamlı bir farklılaşma bulunamamıştır253. İşsizliğe bakışta siyasal partiler arası farklılaşmaya ait tabloda yer alan veriler, meclis üyelerinin sağlık hizmetlerinin yerelleşmesi sürecinde homojen olmadıkları, siyasal partiler ve coğrafi

252 _{Türkiye’nin makro açıdan en önemli sorunu olarak değerlendirilen “istihdam” sorunu, yerel seçilmişler}

bağlamında da önemli görülmektedir. Böyle bir sonuca ilişkin olarak, yerel yönetimlerin de, istihdam sorununu, özellikle, yerel düzeyde çözebilecek projeler geliştirmeleri, merkezi yönetimin de, bunu kendi öz kaynakları veya sağlayabileceği fonlar ile desteklemeye çalışması önerilebilir.

253

İlgili tablodaki verilerin siyasal bağlamda yorumlanması durumunda, bu araştırma ölçeğinde, DTP’nin ulusal karakter yansıtmadığı, aksine, yerel veya bölgesel karakter yansıttığı görülmektedir çünkü DTP, ulusal alanda, işsizliği en önemli sorunlar arasında görmemekte, aksine, diğer parti mensubu üyelerin ulusal sorunlar arasında öncelik vermediği, azınlık ve etnik kökenli sorunları, Türkiye’nin en önemli sorunları arasında, ilk sırada gördüğünü belirtmektedir.

bölgeler bağlamında farklılaştıklarını belirten Hipotez 1 (H1)’in ilk alt hipotezini test etmede işlevseldir. İlgili tabloda yer alan veriler,

H0: “Meclis üyeleri, ülkeyi ilgilendiren sorunların önceliklerinin belirlenmesinde

farklılaşmamaktadır”

H1: “Meclis üyeleri, ülkeyi ilgilendiren sorunların önceliklerinin belirlenmesinde

farklılaşmaktadır”

Hipotezlerinden, null hipotez olan H0 değerinin reddedilmesini gerektirmektedir

(p<0,05) çünkü test sonucu elde edilen p değeri,

α

değeri olarak belirlenen 0,05’ten küçük çıkmıştır.

3.2.2.2. Meclis üyelerinin sosyal ve ekonomik eşitsizliğe bakışı

Tablo 20: Sosyal ve Ekonomik Eşitsizlikle İlgili Soruya Verilen Cevapların Dağılımı

Sıklık (f) Yüzde (%) G. Yüzde (%) T. Yüzde (%) Evet 151 54,7 54,7 54,7 Hayır 125 45,3 45,3 100 Toplam 276 100 100

Meclis üyelerine göre, Türkiye’nin en önemli ikinci sorun alanı, sosyal ve ekonomik eşitsizlik olarak gözükmektedir. Sosyo – ekonomik eşitsizliği, önemli bir sorun alanı olarak değerlendiren meclis üye sayısı, 151 kişidir (% 54,7). Meclis üyelerine göre, makro sorunlar sıralamasında ikinci sırayı, sosyo – ekonomik eşitsizlik almaktadır. İstihdam sorununun yerel düzeyde çözümüne katkı sağlayabilecekleri gibi, yerel yönetimler, sosyo – ekonomik sorunların çözümüne katkı sağlayabilir. Bunun için, merkezi yönetimin, yerel yönetimlere yasal, yönetsel ve siyasal destek sağlaması önemli bir şarttır.

Tablo 21: Siyasal Partilerin (AKP – CHP – DTP) Sosyo-Ekonomik Eşitsizliğe Bakışı Türkiye’nin Karşı Karşıya Olduğu En Önemli Sorun:

Sosyal ve Ekonomik Eşitsizlik

Temsil Edilen Siyasal Parti Evet Hayır Toplam

Sıklık (f) 78 82 160

Yüzde (%) 60,5 77,4 68,1

AKP

Grup içi Yüzde (%) 48,8 51,3 100

Sıklık (f) 41 23 64

Yüzde (%) 31,8 21,7 27,2

CHP

Grup içi Yüzde (%) 64,1 35,9 100

Sıklık (f) 10 1 11

Yüzde (%) 7,8 0,9 4,7

DTP

Grup içi Yüzde (%) 90,9 9,1 100

Sıklık (f) 129 106 235

Toplam Yüzde (%) 100 100 100

Ki-kare Değeri Sd p Değeri

Anlamlılık

Testi 10,374 2 0,006

Siyasal parti üyelerinin sosyo – ekonomik eşitsizliğe bakışları arasında anlamlı bir farklılaşma olup olmadığı Tablo 20’de gösterilmiştir. Sosyo – ekonomik eşitsizliği ülkenin en önemli sorunları arasında görenlerin % 60,5’i, AKP’li, % 31,8’i, CHP’li ve % 7,8’i, DTP’li üyelerden oluşmaktadır. Sosyo – ekonomik eşitsizliği en önemli sorunlar arasında görmeyenlerin ise, % 77,4’ü AKP’li, % 21,7’si CHP’li ve % 0,9’u DTP’lidir. Yukarıda yer alan tablodaki veriler de, Hipotez 1 (H1)’in ilk alt hipotezini test etmede

işlevseldir. İlgili tabloda yer alan veriler sonucunda,

H0: “Meclis üyeleri, ülkeyi ilgilendiren sorunların önceliklerinin belirlenmesinde

farklılaşmamaktadır”

H1: “Meclis üyeleri, ülkeyi ilgilendiren sorunların önceliklerinin belirlenmesinde

farklılaşmaktadır”

hipotezlerinden, H0 hipotezi reddedilmiştir çünkü siyasal parti üyelerinin (AKP –

CHP – DTP) sosyo – ekonomik eşitsizliğe bakışı arasında anlamlı bir farklılaşma bulunduğunu görülmektedir (p<0.05). Buradan hareketle, denilebilir ki, Büyükşehir belediyeleri örneğinde ve yerel düzlemde AKP, sosyo – ekonomik eşitsizliğe en duyarsız parti görünümü çizerken, DTP, en duyarlı siyasal parti olarak gözükmektedir.

3.2.2.2.1. Coğrafi bölge ve sosyo – ekonomik eşitsizliğe bakış arasındaki ilişki Tablo 22: Coğrafi Bölgelerin Sosyo – Ekonomik Eşitsizliğe Bakışı

Türkiye’nin Karşı Karşıya Olduğu En Önemli Sorun: Sosyal ve Ekonomik Eşitsizlik

Coğrafi Bölgeler Evet Hayır Toplam

Sıklık (f) 13 24 37

Yüzde (%) 8,6 19,2 13,4

Akdeniz Bölgesi

Grup içi Yüzde (%) 35,1 64,9 100

Sıklık (f) 33 22 55

Yüzde (%) 21,9 17,6 19,9

İç Anadolu Bölgesi

Grup içi Yüzde (%) 60 40 100

Sıklık (f) 17 5 22

Yüzde (%) 11,3 4 8

G.Doğu Anadolu

Belgede Sağlık hizmetlerinin dönüşümü sürecinde yerel yönetimlerin tutum ve beklentileri : Büyükşehir belediyeleri örneği (sayfa 154-158)