Kavramsal Ağlar

Yazar Anahtar Kelimelerinin birlikte oluşum ağı (Author’s Co-occurrence Network) Şekil 4’de görülmektedir. Rural Tourism literatürü elips kürelerden oluşan 5 adet düğüm kümelerine bölünmüş, kümelerdeki her elips bir yazar anahtar kelimesini temsil etmektedir. Elipsler arasındaki bağlantı çizgileri bağlı olduğu elipsler arasında ilişki olduğu anlamına gelmektedir.

Şekil 4. Rural Tourism Literatüründeki Yüksek Frekanslı Anahtar Kelimelerin Birlikte Ortak Oluşum Ağı

Rural Turizm ile birlikte Agritourism kelimesinin de yeni bir ağ bağlantı kümesi oluşturmuş olması dikkat çekmektedir. Ortak kelime analizi, anahtar kelimelerin bir arada bulunmasının bir dosyadaki belgelerin içeriğini tanımladığı fikrine dayanmaktadır (Callon, Courtial ve ark., 1991). Bunu dikkate alarak yazarlar (Cobo, López-Herrera ve ark., 2011), performans analizi ve bilimsel haritalamayı birleştirerek belirli bir araştırma alanını kavramsal bir şekilde ölçmek amacıyla her bir alt dönem için ortak kelime analizi yoluyla temaları tespit etmeyi ve bunu düşük boyutlu bir uzayda veya stratejik diyagramlarda göstermeyi ve temaların evrimini analiz etmeyi görselleştirmişlerdir. Birlikte oluşumun kümelenme sonucu, merkezilik ve yoğunluk dikkate alınarak temsil edilebilmektedir.

Merkezlik, bir kümenin diğer kümelerle etkileşim derecesini ifade etmektedir. Yoğunluk ise bir kümenin iç bütünlüğünü ifade etmektedir.

Bu iki ölçü, belirli bir alt dönemin tespit edilen kümelerini stratejik bir diyagramda kategorize etmek ve dinamik bir analiz için bir ilk adım sağlamak için yararlı olabilmektedir (Cobo, López-Herrera ve ark., 2011).

Stratejik bir diyagramda dört bölge veya kadran bulunmaktadır (Şekil 10). Bu bölgeler şu şekilde tanımlanabilir: Motor Themes (1), Highly Developed and Isolated Themes (2), Emerging or Declining Themes (3), Basic and Transversal Themes (4).

Birinci çeyrek temalar, bir çalışma alanının yapılandırılması için önem arz etmektedir. Motor temadaki anahtar kelimeler güçlü iç bağlara sahiptir. Daha yaygın olarak birlikte görünürler ve bu durum onları nispeten daha “gelişmiş” hale getirir. (Cobo, López-Herrera ve ark., 2011). Rural

Tourism alanını şekillendirmek için önemli ve iyi geliştirilmiş temaları içermektedir.

İkinci çeyrek temalar, oldukça gelişmiş ancak izole edilmiştir (Cobo, López-Herrera ve ark., 2011). Gelişmiş ve izole temalar Rural Tourism araştırmalarının geliştirilmesi için önemlidir, ancak yeterince geliştirilmemiştir.

Üçüncü çeyrek temalar, daha iyi olmak için ortaya çıkabilecek veya araştırma alanının dışına çıkabilecek yeni temalardır (Cobo, López-Herrera ve ark., 2011). Bu temalar sadece zayıf bir şekilde geliştirilmiş olmakla kalmayıp, aynı zamanda Rural Tourism alanı için düşük bir öneme sahiptir.

Dördüncü çeyrek temalar, üzerinde çok fazla araştırma yapılmış olup iyi gelişmiş iç bağlara sahiptir (Cobo, López-Herrera ve ark., 2011). Rural Tourism alanı için hayati önemi vardır.

Rural Tourism araştırmalarının 1988 ve 2020 yılları arasındaki tematik gelişimi dinamik bir bakış açısıyla analiz edilmeye çalışılmıştır.

Araştırma dönemi (1988-2020) belge sayısı ve zaman penceresi dikkate alınarak birbirini izleyen üç alt döneme ayrılmıştır. Aynı zaman dilimini kapsayan alt dönemlerin belirlenmesi yaygın görünmekle birlikte, ilk alt dönem erken yıllarda yayınlanan sınırlı yayınlar nedeniyle 24 yıl olarak sabitlenmiştir. Sonraki üç alt dönem sırasıyla 4-3-2 şeklinde belirlenmiştir.

Söz konusu bölümleme aynı zamanda Bibliometrix’in yazılım ayarı bölümlemesidir. Bu şekilde Rural Tourism konusunun özellikle son yıllardaki gelişimi görülebilecektir. Sonuç olarak, tüm araştırma dönemi (1988–2020) birbirini takip eden dört alt döneme (1988–2011, 2012–2015, 2016–2018, 2019-2020) bölünmüştür.

Her bir alt dönemdeki Rural Tourism araştırmalarının Stratejik Diyagramları Şekil 5’te sunulmuştur. Stratejik Diyagram; en az beş kez tekrarlanan ilk 250 yazar anahtar kelimeleri kullanılarak Bibliometrix tarafından oluşturulmuştur. En çok tekrarlanan anahtar kelimeler son derece uygun anahtar kelimeler olarak tema kümeleri halinde gruplandırılmıştır.

Her küme en çok tekrar sayılı ilk üç kelime ile temsil edilmiştir. Kürelerin boyutu küreyi temsil eden anahtar kelimenin sıklığı ile orantılıdır.

Şekil 5. Rural Tourism Araştırmalarının Stratejik Diyagramı (1988–2020) Dördüncü çeyrek temasında en çok tekrar edilen ve en çok ilişkili olan kelimelerin yer aldığı görülmektedir. Bu da bu kelimelerin iyi gelişmiş iç bağlara sahip olduğunu Rural Tourism alanı için temel öneme sahip olduğunu gösterir.

Yayın sayısı fazla olan temalar esas olarak dördüncü çeyrekte yer almaktadır ki bu oldukça mantıklıdır. Çünkü temel ve değişken temalar Rural Tourism alanının ana odak noktasıdır. Bu kelimeler tema içerisinde; 1988-2011 yıllarında 4 kümede, 2012-2015 yıllarında 5 kümede, 2016-2018 yıllarında 4 kümede ve 2019-2020 yıllarında 4 kümede kümelenmiştir. 2019-2020 yıllarında birinci kümeyi Rural Tourism, ikinci kümeyi Destination, üçüncü kümeyi Perceptions ve dördüncü kümeyi Attitudes kelimeleri temsil etmektedir.

Üçüncü çeyrek temasındaki kelimelerin Rural Tourism araştırmaları açısından pek bir önemi bulunmamaktadır. Bu kelimeler tema içerisinde;

1988-2011 yıllarında 1 kümede, 2012-2015 yıllarında 0 kümede, 2016-2018 yıllarında 2 kümede ve 2019-2020 yıllarında 1 kümede kümelenmiştir.

2019-2020 yıllarında kümeyi Demand kelimesi temsil etmektedir.

İkinci çeyrek temasındaki kelimeler Rural Tourism araştırmalarının geliştirilmesi için önemlidir, ancak yeterince geliştirilmemiştir. Bu kelimeler tema içerisinde; 1988-2011 yıllarında 4 kümede, 2012-2015 yıllarında 6 kümede, 2016-2018 yıllarında 4 kümede ve 2019-2020 yıllarında 4 kümede kümelenmiştir. 2019-2020 yıllarında birinci kümeyi Management, ikinci kümeyi Behavior, üçüncü kümeyi Urbanizaton ve dördüncü kümeyi Dematel kelimesi temsil etmektedir.

Birinci Çeyrek temasındaki kelimeler Rural Tourism alanını şekillendirmek için önemli ve iyi geliştirilmiş kelimelerdir. Bu kelimeler tema içerisinde; 1988-2011 yıllarında 1 kümede, 2012-2015 yıllarında 1 kümede, 2016-2018 yıllarında 1 kümede ve 2019-2020 yıllarında 1 kümede kümelenmiştir. 2019-2020 yıllarında birinci kümeyi Satisfaction kelimesi temsil etmektedir.

Şekil 6. Rural Tourism Araştırmasının Tematik Gelişimi (1988–2020)

Rural Tourism temalarının tarihsel olarak nasıl geliştiğini değerlendirmek için dört dönemlik Tematik Harita’ya ek olarak Şekil 6’da sunulan dört dönemlik Tematik Evrim Haritalaması (Thematic Evolution) yapılmıştır.

Tematik Evrim Haritalaması yapabilmek için Sankey Diyagramı kullanılmıştır. Sankey diyagramında, her bir birleşme noktası, en yüksek tekrar sayılı alt dönem bağlantıları olan kelimeler ile ifade edilir. Birleşme noktasının büyüklüğü, karşılık gelen tema için anahtar kelime sayısı ile orantılıdır. Birleşme noktaları arasındaki akış hatları, tema kümelerinin zaman içerisindeki değişim yönünü göstermektedir. Birleşme noktasının kenar genişliği, bağlantılı alt dönem kelimelerinin toplamı kadardır.

Alt dönemler boyunca gelişen bir tema, tematik bir alan olarak kabul edilebilmektedir (Shi, Duan ve ark., 2020).

Bibliometrix’de Tematik Evrim Haritası oluşturulurken Şekil 6’da sunulan esaslar kullanılmıştır. Ana temamız olan Rural Tourism teması ilk dönemden son döneme kadar mevcudiyetini korumuştur. İlk dönemdeki Rural Tourism teması, ikinci dönemde Rural Tourism, Impact, Preferences ve Management temalarını beslemiştir. İkinci dönemdeki Rural Tourism teması üçüncü dönemde Rural Tourism ve Perception temalarını beslemiştir. Üçüncü dönemdeki Rural Tourism teması ise son dönemdeki Attitides, Demand, Rural Tourism, Destination, Management, Satisfaction ve Perceptions temalarını beslemiştir.

Son dönemde Demantel, Demand, Behavior, Destination ve Urbanizaton temalarının Rural Tourism temaları ile birlikte alt temalardan beslenen yeni temalar olarak oluştuğu görülmektedir.