Tan›m›
Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 58. maddesinin ikinci f›kras›
gere-¤ince, kanuni grev, toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas› s›ras›nda uyuflmazl›k ç›k-mas› halinde iflçilerin ekonomik ve sosyal durumlar› ile çal›flma flartlar›n› koru-mak veya gelifltirmek amac›yla Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanunu hü-kümlerine uygun olarak yap›lan grevdir. fiu halde, grev niteli¤ini tafl›yan her ifl
b›-Grevin kanuni bir grev niteli¤ini tafl›mas› için mutlaka iflçi sendikas›
taraf›ndan Kanunda belirlenmifl usule uygun olarak al›nm›fl bir ifl b›rakma karar›n›n mevcut olmas› gerekir.
Kanuni grev: Toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas›
s›ras›nda uyuflmazl›k ç›kmas› halinde iflçilerin ekonomik ve sosyal durumlar› ile çal›flma flartlar›n› korumak veya gelifltirmek amac›yla Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanunu hükümlerine uygun olarak yap›lan grevdir.
rakma kanuni bir grev de¤ildir. Kanuni bir grevden bahsedilebilmesi için bu gre-vin Kanunda 58. maddenin ikinci f›kras›nda yer alan unsurlar› da bünyesinde ta-fl›mas› gerekmektedir.
Unsurlar›
Kanuni grevin tan›m›na iliflkin düzenlemeden grevin kanuni bir grev niteli¤inde olabilmesi için mesleki amaç ve Kanunda belirlenmifl usule uygun olma unsurlar›-n›n bulunmas› gerekti¤i sonucuna ulafl›lmaktad›r. Ancak, greve iliflkin yasal düzen-lemeler bir bütün olarak de¤erlendirildi¤inde bu iki unsura grevin yasaklanmam›fl veya engellenmemifl olmas› unsurlar› da ilave edilmelidir.
Mesleki Amaç
Kanuni grev, bir defa toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas› s›ras›nda ortaya ç›kan uyufl-mazl›klar› çözmek amac›yla yap›lmal›d›r. Bu nedenle, toplu hak uyufluyufl-mazl›klar›n- uyuflmazl›klar›n-da veya toplu ifl sözleflmesi süresi içerisinde ortaya ç›kan toplu menfaat uyuflmaz-l›klar›nda grev yap›lamaz. Bundan baflka, grev iflçilerin ekonomik ve sosyal du-rumlar› ile çal›flma flartlar›n› korumak veya gelifltirmek amac› güdülerek yap›lmal›-d›r. Sözgelimi, iflçilerin çal›flma flartlar›n› iyilefltirmek ya da uygulanmakta olan ça-l›flma koflullar›n›n kötülefltirilmesine engel olmak için yapt›klar› grev, amaç unsu-runu içerir. Bu amac› içermeyen grev, kanun d›fl› grev niteli¤ini tafl›r.
Kanunda Belirlenmifl Usule Uygun Olma
Kanuni bir grevden söz edilebilmesi için amaç unsurunun haricinde, Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununda öngörülmüfl olan s›k› usuli koflullara da uygun davran›lmas› gerekir. Bu kapsamda, grevin kanuni bir grev niteli¤inde olabilmesi için öncelikle bar›flç› çözüm yollar›ndan taraflar›n sonuç alamam›fl olmalar›, daha sonra da grev karar›n›n al›nmas›, ilan edilmesi, uygulanmas› hususlar›nda Kanun-da öngörülmüfl ayr›nt›l› prosedürü aksatmaKanun-dan uygulamak gerekmektedir.
• Bar›flç› Çözüm Yollar›ndan Sonuç Al›namamas›
Toplu ifl sözleflmesi ba¤›tlama yetkisine sahip olan iflçi sendikas›, bu yetkiye sa-hip oldu¤unun tespit edilmesinin hemen ard›ndan grev karar› alarak uygulamaya koyamaz. Yetkili sendikan›n bunu yapabilmesi için öncelikle Kanunda belirtilen esaslara uygun olarak iflveren sendikas› veya iflveren sendikas› üyesi olmayan ifl-veren ile toplu görüflme sürecini iflletmesi ve toplu menfaat uyuflmazl›¤›n›n arabu-luculuk aflamas›ndan geçirilmesi gerekir. Sendika, arabuarabu-luculuk aflamas› tamam-land›ktan ve arabulucu taraf›ndan düzenlenen tutana¤›n görevli makamca ilgilile-re tebli¤ edilmesinden sonra yine Kanundaki esaslara uymak flart›yla bir gilgilile-rev ka-rar› alarak uygulamaya koyabilir.
• Grev Karar›
Grev karar› alabilecek olan sendika, toplu görüflme sürecini iflletmifl ve arabu-luculuk aflamas›nda uyuflmazl›¤›n taraf› olan toplu ifl sözleflmesi ba¤›tlama yetkisi-ne sahip iflçi sendikas›d›r. Anayasa’da iflçilerin grev hakk›na sahip oldu¤u belirtil-mifl olsa da, iflçiler bu haklar›n›, yetkili sendikalar› arac›l›¤›yla kullanabilirler. Bu nedenle, iflçilerin grev karar› alma yetkileri bulunmad›¤› gibi iflçi konfederasyonla-r›n›n da grev karar› alma yetkileri bulunmamaktad›r. Daha önceki aflamalarda, al›-nan toplu ifl sözleflmesi yapma yetkisi kaybedilmiflse, yetkisi düflen iflçi sendikas›-n›n alaca¤› grev karar› üzerine uygulanan grev kanun d›fl› olacakt›r. Arabuluculuk süresinin sonunda anlaflma sa¤lanamam›flsa, arabulucu, üç iflgünü içinde uyufl-mazl›¤› belirleyen bir tutanak düzenler ve bu tutana¤a uyufluyufl-mazl›¤›n sona
erdiril-Kanuni grevin unsurlar›
flunlard›r:
• Mesleki amaç,
• Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununda belirlenmifl usule uygun olmas›,
• Grevin yasaklanmam›fl olmas›,
• Grevin engellenmemifl olmas›d›r.
Toplu hak uyuflmazl›klar›nda veya toplu ifl sözleflmesi süresi içerisinde ortaya ç›kan toplu menfaat uyuflmazl›klar›nda grev yap›lamaz.
mesi için gerekli gördü¤ü önerileri de ekleyerek görevli makama tevdi eder (m.50/5). Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 50. maddesinin beflinci f›kras›nda belirtilen ve arabulucu taraf›ndan düzenlenen uyuflmazl›k tutana¤›n›n görevli makam taraf›ndan tebli¤i tarihinden itibaren altm›fl gün içerisinde grev ka-rar› al›nabilir. Bu süre içerisinde, grev kaka-rar›n›n al›nmamas› veya grev yasaklar›n-da Yüksek Hakem Kuruluna baflvurulmamas› halinde toplu ifl sözleflmesi yapma yetkisi düfler (m.60/1, m.51/1). Süre geçtikten sonra grev karar› al›narak uygulama-ya konulmuflsa, bu grev kanun d›fl› bir grev niteli¤ini tafl›uygulama-yacakt›r. ‹flyeri toplu ifl sözleflmelerinde, grev karar› iflyerini kapsam›na al›r. ‹flletme toplu ifl sözleflmelerin-de, grev karar› iflletme kapsam›ndaki bütün iflyerlerine yönelik olmal›d›r. Bir iflçi sendikas›n›n bir iflveren sendikas›yla yürüttü¤ü grup toplu ifl sözleflmelerinde ise baz› iflyerlerinin grev kapsam› d›fl›nda b›rak›labilmesi mümkündür. Nitelim, Sendi-kalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 60. maddesinin alt›nc› f›kras›nda yer alan
“Grup toplu ifl sözleflmesine iliflkin uyuflmazl›klarda grev karar›, uyuflmazl›¤›n kapsam›ndaki iflyerlerinin bir k›sm› için al›nm›fl olsa dahi lokavt karar› uyuflmaz-l›¤›n kapsam›ndaki baflka iflyerleri için de al›nabilir” fleklindeki hükümle bu hu-sus aç›kça düzenlenmifltir.
‹flçi konfederasyonlar›n›n ald›¤› grev karar› kanuni grev midir?
• Grev Karar›n›n Uygulamaya Konulmas›
Toplu ifl sözleflmesi ba¤›tlamaya yetkili olan iflçi sendikas›nca, arabulucu tara-f›ndan düzenlenen uyuflmazl›k tutana¤›n›n görevli makam taratara-f›ndan tebli¤ tari-hinden itibaren altm›fl gün içerisinde al›nan grev karar›, uyuflmazl›¤›n taraf› olan ifl-veren sendikas› veya sendika üyesi olmayan iflifl-verene tebli¤ edilir (m.60/2). Grev karar›, iflçi sendikas›nca, iflyeri veya iflyerlerinde derhal ilan edilir (m.60/3). Bun-dan baflka, toplu ifl sözleflmesi ba¤›tlamaya yetkili olan iflçi sendikas›nca, arabulu-cu taraf›ndan düzenlenen uyuflmazl›k tutana¤›n›n görevli makam taraf›ndan
tebli-¤i tarihinden itibaren altm›fl gün içerisinde alt› iflgünü önceden karfl› tarafa bildiri-lecek tarihte grev uygulamaya konulabilir. Grevin uygulanaca¤› tarihin, bu süre içerisinde karfl› tarafa bildirilmemesi halinde toplu ifl sözleflmesi yapma yetkisi dü-fler (m.60/1). Grev karar›n›n uygulanaca¤› tarih, iflçi sendikas›nca, karfl› tarafa teb-li¤ edilmek üzere notere ve bir örne¤i de görevli makama tevdi edilir. Uygulama tarihi, iflçi sendikas›nca ayr›ca iflyeri veya iflyerlerinde derhal ilan edilir (m.60/5).
Grevin kanuni bir grev niteli¤i tafl›mas› için iflçi sendikas›n›n, ald›¤› grev karar›n›n uygulamaya konulaca¤› tarihi, karfl› tarafa tebli¤ edilmek üzere notere tevdi etme-si yeterlidir, bunun ayn› süre içerietme-sinde muhataba ulaflmas›na gerek yoktur. Noter taraf›ndan tebligat›n, uyuflmazl›¤a taraf olan iflveren sendikas› veya sendika üyesi olmayan iflverene yap›lmas› gerekir.
Grev karar›n›n altm›fl gün içinde al›narak, uygulanmas›na iliflkin kural grev ka-rar›n›n fazla geciktirilmeden uygulamaya konulmas›na, iflverene alt› iflgünü önce-den bildirilerek grev karar›n›n uygulamaya konulmas›na iliflkin kural da iflverenin karfl› karfl›ya kalaca¤› sürpriz grevlerin meydana getirece¤i zararlar›n önlenmesine hizmet etmektedir. Grevin geçici olarak yasakland›¤› hallerdeki uyuflmazl›klarda yasa¤›n kalkmas›ndan itibaren altm›fl gün içinde alt› iflgünü önce karfl› tarafa bildi-rilmek kayd›yla greve devam edilir (m.62/2). Bildirilen tarihte bafllamayan grev hakk› düfler. Süresi içinde grev karar› uygulamaya konulmam›flsa ve al›nm›fl bir lo-kavt karar› da yoksa veya lolo-kavt da süresi içinde uygulanmaya konulmam›flsa yet-ki belgesinin hükmü kalmaz (m.60/4).
Arabulucu taraf›ndan
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
Grev karar›, iflyerinde veya iflyerlerinde iflçi altm›fl gün içerisinde alt›
iflgünü önceden karfl› tarafa bildirilecek tarihte uygulamaya konulabilir.
Grevin Yasaklanmam›fl Olmas›
Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanunu, güvenlik, genel sa¤l›k veya kamu ya-rar›n›n korunmas› amac›yla baz› hallerde grev yap›lmas›n› yasaklam›flt›r. Kanunda grev yasaklar›; sürekli ve geçici grev yasaklar› olarak düzenlenmifltir. Yasa¤›n bu-lundu¤u ifller ve yerlerde sadece grev de¤il lokavt yoluna baflvurmak da mümkün de¤ildir. Grev yap›lmas›n›n yasaklanm›fl oldu¤u hallerde, toplu ifl sözleflmesi ba¤›t-lama yetkisi olan iflçi sendikas›nca grev karar› al›narak uyguba¤›t-lamaya konuba¤›t-lamaz.
Buna uygun davran›lmazsa, yap›lan grev kanun d›fl› grev nitelinde olur.
• Sürekli Grev Yasaklar›
Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 62. maddesinde grev yasa¤›n›n bulundu¤u ifller ve yerler belirtilmifltir. Bu ifller ve yerlerde grev karar› al›nmas› ve uygulanmas› mümkün de¤ildir. Bu nedenle, grev yasa¤›n›n söz konusu oldu¤u hallerde, grev yasa¤›n›n söz konusu olmad›¤› hallerde oldu¤u gibi toplu görüflme süreci iflletilir, arabuluculuk aflamas› tamamlan›r. Bu aflamadan sonra, grev aflama-s›na geçilmez, uyuflmazl›k zorunlu tahkim yoluyla çözüme kavuflturulur.
Kanunun 62. maddesinde afla¤›da belirtilen ifller ve yerlerde grev yap›lamaya-ca¤› öngörülmüfltür;
1. Can ve mal kurtarma ifllerinde, 2. Cenaze ifllerinde ve mezarl›klarda,
3. fiehir flebeke suyu, elektrik, do¤al gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve da¤›t›m›
ile nafta veya do¤al gazdan bafllayan petrokimya ifllerinde, 4. Bankac›l›k hizmetlerinde,
5. Milli Savunma Bakanl›¤› ile Jandarma Genel Komutanl›¤› ve Sahil Güvenlik Komutanl›¤›nca do¤rudan iflletilen iflyerlerinde,
6. Kamu kurulufllar›nca yürütülen itfaiye ve flehi içi toplu tafl›ma hizmetlerinde, 7. Hastanelerde.
• Geçici Grev Yasaklar›
Sürekli grev yasaklar›ndan farkl› olarak, geçici grev yasaklar›nda grev hakk›n›n kullan›m› geçici bir süre için mümkün olmamaktad›r. Grevin geçici olarak yasak-lanmas›na neden olan olay›n devam etti¤i süre içerisinde grev karar› alabilmek, grev karar› al›nm›flsa karar› uygulamaya koyabilmek, grev karar› uygulamaya ko-nulmuflsa greve devam edebilmek mümkün de¤ildir.
Afla¤›da belirtilen hallerde geçici grev yasa¤› bulunmaktad›r;
Bakanlar Kurulu, genel hayat› önemli ölçüde etkileyen do¤a olaylar›n›n gerçek-leflti¤i yerlerde bu durumun devam› süresince yürülükte kalmak kayd›yla gerekli gördü¤ü iflyerlerinde grevi yasaklayabilir. Yasa¤›n kalkmas›ndan itibaren altm›fl gün içinde alt› iflgünü önce karfl› tarafa bildirilmek kayd›yla grev uygulamas›na de-vam edilir (m.62/2). S›k›yönetim Kanununun 3-f maddesi gere¤ince, s›k›yönetim halinde s›k›yönetim komutan›, grev yetkilerinin kullan›lmas›n› sürekli olarak dur-durabilir veya izne ba¤layabilir. Bafllad›¤› yolculu¤u yurt içindeki var›fl yerlerinde bitirmemifl deniz, hava, demir ve kara ulaflt›rma araçlar›nda grev yap›lamaz (m.62/3).
Grev Engelleri
Grev Bakanlar Kurulunca ertelendi¤inde veya grevin iflçiler taraf›ndan grev oyla-mas› yoluyla uygulanmaoyla-mas› sa¤land›¤›nda yahut mahkeme karar›yla grev durdu-ruldu¤unda grev engeli ortaya ç›km›fl olmaktad›r. Böyle durumlarda, toplu ifl söz-leflmesi ba¤›tlama yetkisi olan iflçi sendikas›nca al›nm›fl olan grev karar› uygulama-ya konulamaz veuygulama-ya uygulanmauygulama-ya bafllanm›fl olan bir greve devam edilemez.
• Grevin Ertelenmesi
Karar verilmifl veya bafllanm›fl olan kanuni bir grev, genel sa¤l›¤› veya milli gü-venli¤i bozucu nitelikte ise Bakanlar Kurulu bu uyuflmazl›kta grevi altm›fl gün sü-re ile erteyebilir. Erteleme süsü-resi, karar›n yay›m› tarihinde bafllar (m.63/1).
Erteleme karar›n›n yürülü¤e girmesi üzerine Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 60. maddesinin yedinci f›kras› gere¤ince, Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakan› veya Bakan taraf›ndan görevlendirilen arabulucu, uyuflmazl›¤›n çözümü için erteleme süresince her türlü çabay› gösterir. Erteleme süresi içerisinde taraflar aralar›nda anlaflarak uyuflmazl›¤› özel hakeme de götürebilir (m.63/2).
Erteleme süresinin sonunda anlaflma sa¤lanamazsa, alt› iflgünü içinde taraflar-dan birinin baflvurusu üzerine uyuflmazl›k Yüksek Hakem Kuruluca çözülür. Aksi takdirde iflçi sendikas›n›n yetkisi düfler (m.63/3). Bu durumda, toplu menfaat uyufl-mazl›¤›, Yüksek Hakem Kurulu taraf›ndan kesin olarak karara ba¤lan›r. Erteleme süresi içerisinde, ola¤anüstü arabuluculuk yoluyla veya özel hakem yoluyla gide-rilmemifl olan toplu menfaat uyuflmazl›¤›, Yüksek Hakem Kurulunca kesin olarak çözümlenece¤i için grevin erteleme süresi sonunda uygulamaya konulabilmesi mümkün olmaz. Bu nedenle, grevin Bakanlar Kurulunca al›nacak bir kararla erte-lenmesi sonucunda grev yasaklanm›fl gibi bir durum ortaya ç›kmaktad›r. Ancak, Bakanlar Kurulu, altm›fl günlük erteleme süresi dolmadan erteleme kararnamesini yürürlükten kald›r›rsa veya mahkeme taraf›ndan erteleme karar› hakk›nda yürüt-meyi durdurma veya iptal karar› verilirse grev karar› bu tarihten itibaren, karfl› ta-rafa tebli¤inden itibaren altm›fl gün içinde ve karfl› tata-rafa noter arac›l›¤› ile alt› ifl-günü önce bildirilecek tarihte uygulamaya konabilir (m.37/IV).
Bakanlar Kurulunun grevi ertelemesi karar› gerçekten grevin ertelenmesi midir?
• Grev Oylamas›
Grev oylamas›, al›nan grev karar›n›n uygulanaca¤› iflyerinde veya iflyerlerinde çal›flmakta olan iflçilerin iradeleriyle grevi engelleyebildikleri demokratik bir süreç-tir. Her ne kadar, grev karar› alma yetkisi iflçi sendikas›nda olsa da, sendikaca tem-sil edilen iflçiler, al›nan grev karar›na ra¤men çal›flt›klar› iflyerinde grevin uygulan-mamas›n› isteyebilirler. Bu nedenle, hukuk sistemimizde grev oylamas› kurumu kabul edilerek, iflçilere ço¤unlu¤un iradesiyle grevin uygulanmas›na engel olma hakk› tan›nm›flt›r. Bu çerçevede, grev karar›n›n iflyerinde ilan edildi¤i tarihte o ifl-yerinde çal›flan iflçilerin en az dörtte birinin ilan tarihinden alt› iflgünü içinde iflye-rinn ba¤l› bulundu¤u görevli makama yaz›l› baflvurusu üzerine görevli makamca talebin yap›lmas›ndan bafllayarak alt› iflgünü içinde grev oylamas› yap›l›r (m.61/1).
Her iflçinin ayr› bir grev oylamas› talebinde bulunmas› zorunlulu¤u bulunmamak-tad›r. ‹flçiler, grev oylamas› talebini içeren bir metni topluca imzalayarak da talep-te bulunabilirler. Bundan baflka, grev oylamas› o iflyerinde çal›flan iflçiler taraf›ndan talep edilecektir. Grev oylamas› talep etme hakk› olan iflçiler bak›m›ndan herhan-gi bir ayr›m yap›lmam›flt›r. Bu nedenle, grev karar› alan iflçi sendikas›n›n üyesi ol-sun ya da olmas›n tüm iflçiler grev oylamas› talebinde bulunabilir. ‹flletme toplu ifl sözleflmesi yap›lmas›na iliflkin uyuflmazl›kta grev oylamas› talebi, iflletmenin her bir iflyerinin ba¤l› bulundu¤u görevli makama yap›l›r. Grev oylamas› isteyen iflçi-lerin say›s›n›n yeterli orana ulafl›p ulaflmad›¤›n›n tespiti ile grev oylamas›n›n sonuç-lar› iflletme merkezinin ba¤l› bulundu¤u görevli makamda toplan›r ve toplu sonuç orada belirlenir (m.61/4). Grup toplu ifl sözleflmesi yap›lmas›na iliflkin uyuflmazl›k-ta grev oylamas› uyuflmazl›k-talebi, grubun herbir iflyerinin ba¤l› bulundu¤u görevli makama
Karar verilmifl veya bafllanm›fl olan kanuni bir grev, genel sa¤l›¤› veya milli güvenli¤i bozucu nitelikte ise Bakanlar Kurulu bu uyuflmazl›kta grevi altm›fl gün süre ile erteyebilir.
Erteleme süresinin sonunda
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
Grev oylamas›, al›nan grev karar›n›n uygulanaca¤›
yap›l›r. Grev oylamas› isteye iflçilerin say›s›n›n yeterli orana ulafl›p ulaflmad›¤›n›n tespiti ile grev oylamas›n›n sonuçlar› her iflyeri için ayr›ca belirlenir (m.62/5).
Grev oylamas›n› nas›l yap›lava¤›na iliflkin usul ve esaslar, Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›nca ç›kar›lacak bir yönetmelikle belirlenecektir (m.61/6).
Grev oylamas›na iliflkin itirazlar, oylama gününden bafllayarak üç iflgünü için-de mahkemeye yap›l›r. ‹tiraz, mahkemece üç iflgünü içiniçin-de kesin olarak karara ba¤lan›r (61/2).
Oylamada grev ilan›n›n yap›ld›¤› tarihte iflyerinde çal›flan iflçilerden oylamaya kat›lanlar›n salt ço¤unlu¤u grevin yap›lmamas› yönünde karar verirse, bu uyufl-mazl›kta al›nan grev karar› uygulanamaz. Bu durumda Sendikalar ve Toplu ‹fl Söz-leflmesi Kanununun 60. maddesinin birinci f›kras›nda belirtilen altm›fl günlük süre-nin sonuna kadar anlaflma sa¤lanamazsa veya Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 51. maddesinin birinci f›kras›nda belirtilen grev oylamas› sonucunda grev yap›lmamas› yönündeki karar›n kesinleflmesinden itibaren ifllemeye bafllaya-cak alt› iflgünlük süre içerisinde iflçi sendikas›nca Yüksek Hakem Kuruluna baflvu-rulmazsa yetki belgesinin hükmü kalmaz (m.61/3, m.51/1).
• Mahkeme Karar›yla Grevin Durdurulmas›
Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununda, grev hakk›n›n iyiniyet kurallar›-na ayk›r› tarzda toplum zarar›kurallar›-na ve milli servete zarar verecek flekilde kullan›ld›¤›-n›n tespit edilmesi halinde taraflardan birinin veya Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Ba-kan›n›n baflvurusu üzerine mahkemece, uygulanmakta olan grevin durdurulmas›-na karar veilece¤i hükme ba¤lanm›flt›r (72/1). Grevin durdurulmas›durdurulmas›-na iliflkin veri-len mahkeme karar› üzerine, greve devam edilirse, bu grev kanun d›fl› grev olur.
Kanunda grevin mahkeme karar›yla durdurulabilece¤inin öngörüldü¤ü bir di¤er hal, kanun d›fl› grevin tespiti davalar›d›r. Karar verilen veya uygulanmakta olan bir grevin kanun d›fl› olup olmad›¤›n›n tespitine iliflkin davalarda, hakim tedbir olarak dava konusu grevin durdurulmas›na karar verebilir (m.71/2). Grevin tedbiren dur-durulmas›na iliflkin verilen mahkeme karar› üzerine uygulanan grev, kanun d›fl›
grev niteli¤indedir.
Kanuni Grevin Sonuçlar›
Grevin ‹fl Sözleflmeleri Üzerindeki Etkisi
Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 67. maddesinin birinci f›kras›nda, kanuni bir grevin ifl sözleflmeleri üzerinde do¤urdu¤u sonuç düzenlenmifltir. Buna göre, kanuni greve kat›lan, greve kat›lmayan veya kat›lmaktan vazgeçip de grev nedeniyle çal›flt›r›lmayan iflçilerin ifl sözleflmeleri grev süresince ask›da kal›r. Bu-nun anlam›, ifl sözleflmesinin her iki taraf› da, sözleflmeden do¤an temel borçlar›-n› kanuni grev sona erinceye kadar yerine getirme yükümlülü¤ünden kurtulur. Ka-nuni bir grev sebebiyle ifl sözleflmesi ask›da kalacak olanlar; greve kat›lan, greve kat›lmayan veya kat›lmaktan vazgeçip de grev nedeniyle çal›flt›r›lmayan iflçilerdir.
Kanuni olmayan bir greve kat›lan iflçiler ile kanuni bir greve Sendikalar ve Toplu
‹fl Sözleflmesi Kanununun 65. maddesi gere¤ince zorunlu olarak kat›lamayacak olan iflçilerin ifl sözleflmeleri kanuni bir grev sebebiyle ask›ya al›nm›fl olmaz. Kanu-ni grev süresince, ifl sözleflmeleri ask›da kalan iflçilerin ifl sözleflmesinden do¤an ifl-görme borcu ile iflverenin emir ve talimatlar›na uyma borcu, iflverenin de ücret ödeme borcu ortadan kalkar. Bu borçlar›n d›fl›nda kalan borçlar, sözgelimi iflçinin sadakat borcu kanuni grev süresince de devam eder. Bu nedenle, kanuni grev sü-resi içerisinde iflverenin güvenini kötüye kullanmak, h›rs›zl›k yapmak, iflverenin
Grev oylamas›nda, grev ilan›n›n yap›ld›¤› tarihte iflyerinde çal›flan iflçilerden oylamaya kat›lanlar›n salt ço¤unlu¤u grevin yap›lmamas› yönünde karar verirse o iflyerinde grev uygulanamaz.
Grev oylamas› sonucunda iflçiler grevin
uygulanmamas›na karar verirlerse ve uyuflmazl›kta taraf olan iflçi sendikas›, oylama sonucunun kesinleflmesinden itibaren alt› iflgünü içerisinde Yüksek Hakem Kuruluna
baflvurmazsa, yetki belgesinin hükmü kalmaz.
meslek s›rlar›n› ortaya atmak gibi do¤ruluk ve ba¤l›l›¤a uymayan davran›fllarda bu-lunmak suretiyle sadakat borcunu ihlal eden iflçinin ifl sözleflmesi, ‹fl Kanununun 25/II-e maddesi gere¤ince iflveren taraf›ndan derhâl feshedilebilir. Ancak, ask› ne-deniyle yerine getirilme zorunlulu¤u ortadan kalkan iflgörme borcunu ifa etmeyen iflçinin ifl sözleflmesinin iflveren taraf›ndan feshedilebilmesi mümkün de¤ildir. Ka-nuni grev sona erdikten sonra, kaKa-nuni grev sebebiyle ask›ya al›nm›fl olan borçlar yeniden ifa edilmeye bafllan›r. ‹flçi iflgörme borcunu yerine getirmek üzere ifle bafl-lamak, iflveren de iflçileri ifle bafllatmak ve ask› halinin sona ermesi nedeniyle üc-ret ödeme borcunu yerine getirmek zorundad›r.
4857 say›l› ‹fl Kanunu metni için http://www.csgb.gov.tr adresine bakabilirsiniz.
Kanuni bir grev karar›n›n al›nmas›na kat›lma, teflvik etme, greve kat›lma veya greve kat›lmaya teflvik etme bir iflçinin ifl sözleflmesi feshedilemez (m.66/2). Dü-zenlemede, iflverenin ifl sözleflmesini salt belirtilen bu olgulardan birine dayanarak bildirimsiz olarak feshedemeyece¤i benimsenmifltir. Hiç kuflkusuz, kanuni grevin devam etti¤i süre içerisinde meydana gelen veya kanuni grevin bafllang›c›ndan ön-ce ortaya ç›km›fl hakl› bir sebebe dayan›larak ifl sözleflmesinin iflverenön-ce bildirim-siz olarak feshedilebilmesi mümkündür. Sözgelimi, iflçinin grev esnas›nda iflvere-nin fleref ve haysiyetine dokunacak sözler söylemesi halinde veya iflçiiflvere-nin grev es-nas›nda iflyerinde zarara sebebiyet vermesi yahut h›rs›zl›k yapmas› gibi hallerde ‹fl Kanununun 25/II maddesi gere¤ince ifl sözleflmesinin iflverence hakl› sebebe da-yan›larak feshedilebilmesi mümkündür.
‹fl sözleflmesinin süreli feshinin söz konusu oldu¤u hallerde, bildirim süreleri kanuni grevin devam etti¤i süre boyunca ifllemez. Kanuni bir grev süresince ifl söz-leflmeleri ask›da kalan iflçilerin ifl sözleflmesinin, grevin bafllamas›ndan önce
‹fl sözleflmesinin süreli feshinin söz konusu oldu¤u hallerde, bildirim süreleri kanuni grevin devam etti¤i süre boyunca ifllemez. Kanuni bir grev süresince ifl söz-leflmeleri ask›da kalan iflçilerin ifl sözleflmesinin, grevin bafllamas›ndan önce