Grev
Grev, Anayasa’n›n sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler bafll›kl› 3. Bölümünde bir hak olarak düzenlenmifltir. An›lan bölümde yer alan 54. maddeye göre, toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas› s›ras›nda, uyuflmazl›k ç›kmas› halinde iflçiler grev hakk›na sahiptirler. Bu hakk›n kullan›lmas›n›n flartlar›, kapsam› ve istisnalar› kanunla dü-zenlenir. Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 58. maddesinin birinci f›k-ras›nda grev genel olarak, iflçilerin, topluca çal›flmamak suretiyle iflyerinde faaliye-ti durdurmak veya iflin niteli¤ine göre önemli ölçüde aksatmak amac›yla, aralar›n-da anlaflarak veya bir kuruluflun ayn› amaçla topluca çal›flmamalar› için verdi¤i ka-rara uyarak ifli b›rakmalar› fleklinde tan›mlanm›flt›r. Ayn› maddenin ikinci f›kras›n-da ise, Anayasa hükmüne paralel olarak kanuni grev tan›mlanm›flt›r. Buna göre toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas› s›ras›nda uyuflmazl›k ç›kmas› halinde, iflçilerin ekonomik ve sosyal durumlar› ile çal›flma flartlar›n› korumak veya gelifltirmek ama-c›yla, bu Kanun hükümlerine uygun olarak yap›lan greve kanuni grev denir. Ka-nuni grev için aranan flartlar gerçekleflmeden yap›lan grev ise kanun d›fl›d›r (m.58/3).
Görüldü¤ü gibi Türk hukuk sisteminde sadece toplu pazarl›k sürecinde ortaya ç›-kan menfaat uyuflmazl›klar› bak›m›ndan grev hakk› tan›nm›flt›r. Buna karfl›l›k hak uyuflmazl›klar›nda greve gidilmesi kanun d›fl›d›r. ‹fl hukuku ba¤lam›nda bireysel ya da toplu ifl sözleflmeleriyle ya da kanunla tan›n›p hukuk düzenince korunan ve sa-hibine bundan yararlanma yetkisi veren menfaatler olarak tan›mlayabilece¤imiz hak-lardan kaynaklanan uyuflmazl›klar›n çözümü konusunda ifl mahkemeleri görevlidir.
Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 60 ve devam› maddelerinde gre-vin uygulanmas› ve s›n›rlar› ayr›nt›s›yla düzenlenmifltir. Kanununa uygun olmak kofluluyla, bir grev karar›n›n al›nmas›na ya da greve kat›lmak veya bunlar› teflvik etmek nedeniyle iflçilerin ifl sözleflmeleri feshedilemez (m.66/2). Ayr›ca, kanuni greve kat›lan, greve kat›lmayan veya kat›lmaktan vazgeçip de grev nedeniyle ça-l›flt›r›lamayan ve kanuni lokavta maruz kalan iflçilerin ifl sözleflmeleri grev ve lokavt süresince ask›da kal›r.
Bir ifl mücadelesi arac› olarak grev hakk›, uluslararas› düzeyde de güvence al-t›na al›nm›flt›r. Bu konudaki bafll›ca uluslararas› düzenlemeleri yürürlük s›ras›na göre, Sendika Özgürlü¤ü ve Örgütlenme Hakk›n›n Korunmas›na iliflkin 87 say›l›
ILO sözleflmesi (1948), Avrupa ‹nsan Haklar› Sözleflmesi (1950), Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara ‹liflkin Uluslararas› Sözleflme (1956) ve Gözden Geçirilmifl Av-rupa Sosyal fiart› (1961 tarihli Sosyal fiart ve Ek Protokoller) fleklinde s›ralamak ola-nakl›d›r. Ancak belirtmek gerekir ki an›lan uluslararas› belgeler greve ortak bir sis-tematik anlam kazand›rmamaktad›r.
An›lan uluslararas› belgelerden Türkiye taraf›ndan onaylanan 87 say›l› ILO Söz-leflmesinde do¤rudan greve iliflkin aç›k bir düzenleme ye almamaktad›r. Bununla birlikte, sözleflmenin 10. maddesinde örgüt, çal›flanlar›n ve iflverenlerin menfaatle-rine hizmet ve bu menfaatleri savunma amac› güden her türlü kurulufl biçiminde tan›mlanm›flt›r. Söz konusu savunman›n iflçiler aç›s›ndan hakl› görülen bafll›ca ara-c›n›n grev oldu¤u bugün modern ifl hukukunda genellikle kabul edilmektedir. Ni-tekim ILO Sendikal Özgürlükler Kurulunun çeflitli kararlar›nda da grev hakk›n›n ifl-çilerin ve örgütlerinin ekonomik ve sosyal menfaatlerinin korunmas›n›n meflru ara-c› oldu¤u aç›kça vurgulanmaktad›r.
Grev: ‹flçilerin, topluca çal›flmamak suretiyle iflyerinde faaliyeti durdurmak veya iflin niteli¤ine göre önemli ölçüde aksatmak amac›yla, aralar›nda anlaflarak veyahut bir kuruluflun ayn›
amaçla topluca çal›flmamalar› için verdi¤i karara uyarak ifli b›rakmalar›d›r.
Kanuni Grev: Toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas› Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanunu hükümlerine uygun olarak yap›lan grevdir.
Yine Türkiye taraf›ndan onaylanan Gözden Geçirilmifl Avrupa Sosyal fiart›nda grev hakk› aç›kça düzenlemifl ve fiart› onaylayan Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin menfaat uyuflmazl›¤› durumunda çal›flanlar›n ve çal›flt›ranlar›n, bir önceki toplu ifl sözleflmesinden do¤an yükümlülükleri sakl› kalmak kayd›yla grev hakk› dahil or-tak hareket hakk›n› tan›yacaklar› öngörülmüfltür (m.6/IV). Görüldü¤ü gibi Avrupa Sosyal fiart›nda grev sadece menfaat uyuflmazl›klar› bak›m›ndan hakl› bir ifl müca-delesi arac› olarak kabul edilmifltir. Di¤er deyiflle toplu ifl sözleflmelerinin yap›lma-s›n› zorlama amac› d›fl›nda, mevcut bir toplu sözleflme hükmünün yorumlanmas›
ya da toplu sözleflmeden do¤an haklar›n talebi gibi hak uyuflmazl›klar›nda grevin bir mücadele arac› olarak kullan›lmas› hak olarak tan›nmam›flt›r. Avrupa sosyal flart› grev hakk›n›n kabul edilmesi konusunda sadece akit devletleri yükümlü k›l-makla yetinmemekte bu hakk› do¤rudan vatandafllara tan›maktad›r. Sosyal fiart›n 6. maddesinde grev hakk›n›n çal›flanlara ve bu kapsamda kamu görevlilerine de tan›nd›¤› görülmektedir. Oysa Anayasa, Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanu-nu ile Kamu Görevlileri Sendikalar› ve Toplu Sözleflme KaKanu-nuKanu-nu incelendi¤inde grev hakk›n›n sadece iflçilere tan›nd›¤› görülmektedir. Bu itibarla toplu ifl mevzu-at›m›z›n greve iliflkin düzenlemeleri Avrupa Sosyal fiart›n›n 6. maddesiyle uyumlu de¤ildir.
Lokavt
Lokavt da grev gibi Anayasa’n›n sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler bafll›kl› 3.
Bölümünde düzenlenmifltir. Ancak bir ifl mücadelesi arac› olarak aç›kça tan›nmak-la birlikte, hak otan›nmak-larak nitelendirilmedi¤i görülmektedir. Zira Anayasa’n›n 54. mad-desinde grevden hak olarak söz edilirken, hak terimi kullan›lmaks›z›n iflverenin lo-kavta baflvurmas›ndan söz edilmifl ve grev gibi lokavt›n usul ve flartlar› ile kapsam ve istisnalar›n›n da kanunla düzenlenece¤i öngörülmüfltür. Ayn› flekilde Sendika-lar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununda da lokavt hak oSendika-larak ifade olunmaks›z›n ta-n›nm›flt›r. Ancak aç›kça hak olarak nitelendirilmese de lokavta baflvurma yetkisinin iflverenin iradesine ba¤l› olarak Anayasa’da ve Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununda tan›nmas› neniyle lokavt›n da bir hak niteli¤i tafl›d›¤› genellikle kabul edilmektedir. Bununla birlikte grev bir sosyal hak iken lokavt›n ekonomik bir hak oldu¤u kabul edilmektedir. Zira grev riski sadece çal›flanlara yönelik oldu¤u ve grev neniyle iflçiler genellikle tek geçim kayna¤› olan ücretlerinden yoksun kald›k-lar› halde, lokavt halinde iflverenler aç›s›ndan sadece bir üretim kayb› söz konusu olacakt›r.
Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununda lokavt genel olarak, iflyerinde faaliyetin tamamen durmas›na sebep olacak tarzda, iflveren veya iflveren vekili ta-raf›ndan kendi karar›yla veya bir kuruluflun verdi¤i karara uyarak, iflçilerin toplu-ca iflten uzaklaflt›r›lmas› fleklinde tan›mlanm›flt›r (m.59/1). Kanun, kanuni lokavt›
ise toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas› s›ras›nda uyuflmazl›k ç›kmas› ve iflçi sendika-s› taraf›ndan grev karar› al›nmasendika-s› halinde bu Kanun hükümlerine uygun olarak ya-p›lan lokavt fleklinde tan›mlam›flt›r (m.59/2). Görüldü¤ü gibi kanuni lokavt esas iti-bariyle toplu ifl sözleflmesi sürecinde taraflar aras›nda pazarl›k dengesinin kurul-mas› amac›yla bir savunma arac› olarak öngörülmüfltür. Di¤er deyiflle iflveren sen-dikas›n›n, toplu pazarl›k sürecinde iflçi sendikas› taraf›ndan uyuflmazl›k ç›kar›l›p grev karar› al›nmadan lokavt ilan etmesi olanakl› de¤ildir. Kanuni lokavt için ara-nan flartlar gerçekleflmeden yap›lan lokavt kanun d›fl›d›r (m.59/3).
Bu noktada belirtmek gerekir ki, grevde oldu¤u gibi kanuni lokavtta da ifl söz-leflmeleri sona ermez ask›da kal›r (m.67/1). Di¤er deyiflle iflçi ifl görmez ve
karfl›l›-Lokavt: ‹flyerinde faaliyetin tamamen durmas›na sebep olacak tarzda, iflveren veya iflveren vekili taraf›ndan kendi karar›yla veya bir kuruluflun verdi¤i karara uyarak iflçilerin topluca iflten uzaklaflt›r›lmas›d›r.
Kanuni Lokavt: Toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas›
s›ras›nda uyuflmazl›k ç›kmas› ve iflçi sendikas›
taraf›ndan grev karar›
al›nmas› halinde Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanunu hükümlerine uygun olarak yap›lan lokavtt›r.
¤›nda ücret alamaz. Asl›nda ask›ya al›nan iki temel edim ifl görme ve ücrettir. Bu-na karfl›l›k borç iliflkisi ve bu kapsamda iflçinin iflverene karfl› sadakat borcu ve iflin görülmesi d›fl›nda kalan emirlerine itaat borcu, iflverenin ise iflçiyi gözetme ve eflit ifllem borçlar› devam eder. Bu süreçte varl›¤›n› sürdürdü¤ünü belirtti¤imiz söz ko-nusu borçlar ile iflverenin yönetim hakk›n›n greve ve lokavt dolay›s›yla iflin
niteli-¤i elverdiniteli-¤i oranda devam edeceniteli-¤i aç›kt›r. Dolay›s›yla bu dönemde iflçinin iflveren-le aras›ndaki ba¤›ml›l›k iliflkisi s›n›rlanmakla birlikte varl›¤›n› korumaktad›r. Ancak Kanunun aç›k hükmü gere¤i, iflçiye ücret ve di¤er sosyal yard›mlar›n ödenmedi¤i bu dönem, k›dem tazminat› hesab›nda dikkate al›nmaz. Toplu ifl sözleflmelerine veya hizmet akitlerine bunun aksine hüküm konmas› da yasaklanm›flt›r (m.67/3).
Ancak iflçiler grev ve lokavt süresince Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas›
Kanununun ilgili hükümlerinden yararlanmaya devam ederler (m.66/3).
Lokavt›n bir savunma arac› olarak kabul edilmesi nedeniyle akla gelen flu soru-nun da yan›tlanmas› gerekir. ‹flçiler grev nedeniyle çal›flmaktan kaç›n›rken, ifl söz-leflmeleri de feshedilmedi¤ine göre iflçilerin topluca iflten uzaklaflt›r›lmas› ne anlam ifade eder? Bu durumda iflverenler aç›s›ndan lokavt›n nas›l bir savunma ifllevi söz konusu olabilir? Hemen belirtmek gerekir ki, Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 60. maddesinin alt›nc› f›kras› uyar›nca, grup toplu ifl sözleflmesine ilifl-kin uyuflmazl›klarda grev karar›, uyuflmazl›¤›n kapsam›ndaki iflyerlerinin bir k›sm›
için al›nm›fl olsa dahi lokavt karar› uyuflmazl›¤›n kapsam›ndaki baflka iflyerleri için de al›nabilir.
Grev s›ras›nda ücret ödenmeyece¤i için, iflçiler ve sendikalar›n›n gerekti¤inde uzun zaman alabilecek bir greve gitmelerinin mali güç gerektirdi¤i aç›kt›r. Bu ne-denle grup toplu ifl sözleflmefllerine iliflkin uyuflmazl›klarda uyuflmazl›¤›n kapsa-m›ndaki iflyerlerinin bir k›sm›nda greve gidilse bile e¤er iflverenler di¤er iflyerlerin-de iflyerlerin-de faaliyeti durdurmay› göze alabiliyorsa, greve gidilmeyen iflyerleriniflyerlerin-de iflyerlerin-de lo-kavt ilan ederek iflçi sendikas›n› anlaflmaya ikna etmeye çal›flabilir. Yine Sendika-lar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununun 75. maddesinin üçüncü f›kras›na göre gre-vin uygulanmas›na son verilmesi lokavt›n, lokavt›n uygulanmas›na son verilmesi grevin kald›r›lmas›n› gerektirmez. fiu halde iflveren iflçiler grev uygulamas›na son verse dahi lokavt› sürdürüp iflçileri çal›flt›rmamak suretiyle iflçileri daha iyi koflul-larda anlaflmaya ikna etmeye çal›flabilir. An›lan düzenlemeler lokavt›n savunma amaçl› olarak kabul edilmesiyle ba¤daflmad›¤›ndan tart›flmaya aç›k ise de bu dü-zenlemeler nedeniyle iflçi sendikalar›n›n greve giderken iyi düflünmesi, gerekli ma-liyet hesaplar›n› yapmas› gerekir aksi halde, iflverenin lokavt ilan edip an›lan araç-lar› kullanmak suretiyle geçece¤i savunma karfl›s›nda bafaraç-lar›s›z olabilir.
Lokavt grevden farkl› olarak ekonomik haklar aras›nda kabul edildi¤i için, ulus-lararas› düzenlemelerde de çok fazla dile getirilmemifltir. Ancak ulusulus-lararas› dü-zenlemelerin yorumundan iflverenlerin de lokavt hak ve özgürlü¤üne sahip olduk-lar› sonucuna var›labilmektedir. 87 say›l› ILO sözleflmesinde grev gibi lokavta ilifl-kin olarak da aç›k bir düzenlemeye yer verilmemifltir. Ancak uluslararas› temelini bu sözleflmede bulan örgütlenme özgürlü¤ünün hakl› bir mücadele arac› olarak grev özgürlü¤ünü de içerdi¤i sonucuna var›ld›¤›n› yukar›da belirtmifltik. Bu sözlefl-menin 10. maddesinde örgüt tan›m›, çal›flanlar›n ve iflverenlerin menfaatlerine hiz-met ve bu menfaatleri savunma amac› güden çal›flanlar ve iflverenlerin her türlü kuruluflu fleklinde yap›lm›flt›r. Nas›l ki iflçiler aç›s›ndan maddede geçen hizmet ve savunman›n hakl› görülen arac›n›n grev oldu¤una karar veriliyorsa, bu arac›n iflve-renler bak›m›ndan da lokavt oldu¤u sonucuna var›labilir.
Avrupa Sosyal fiart›nda ise, greve iliflkin olarak daha önce belirtti¤imiz üzere, menfaat uyuflmazl›¤› durumunda çal›flanlar›n ve çal›flt›ranlar›n, bir önceki toplu ifl sözleflmesinden do¤an yükümlülükleri sakl› kalmak kayd›yla grev hakk› dahil or-tak hareket hakk›n›n tan›nd›¤› dikkate al›nd›¤›nda, oror-tak hareketin iflverenler aç›-s›ndan lokavt› içerdi¤i sonucuna var›labilir. Bununla birlikte, fiart›n 32. maddesine göre bu düzenlemenin hükümleri yürürlükte bulunan veya yürürlü¤e konabilecek olan ve korunan kiflilere daha uygun koflullar sa¤layan iç hukukun veya ikili veya çok tarafl› antlaflma ve sözleflme hükümlerine halel getirmeyece¤i öngörülmüfltür.
An›lan maddede sözü geçen korunan kiflilerin esasen iflçiler oldu¤u zira fiart›n da-ha güçsüz konumdaki iflçileri koruma amac›n›n a¤›r bast›¤› kabul edilerek, akit devletlerin mevzuat›nda lokavt›n kanuni kabul edilmemesinin fiarta ayk›r›l›k olufl-turmayaca¤› da söylenebilir.
‹fl hukukunda toplu ifl iliflkilerinin yerini aç›k-lamak.
‹fl hukuku, ifl sözleflmesine dayal› olarak çal›flan ve bu itibarla iflçi olarak adland›r›lan ba¤›ml› ça-l›flanlarla iflverenleri aras›ndaki ifl iliflkilerini dü-zenleyen hukuk dal›d›r. ‹flveren karfl›s›nda güç-süz durumda bulunan iflçinin korunmas› ihtiyac›
ifl hukukunun borçlar hukukundan ayr›l›p
ba-¤›ms›z bir disiplin olarak geliflmesine neden ol-mufltur. ‹fl hukuku, 18. ve 19. yüzy›llarda bat› Av-rupa’da Sanayi Devrimine paralel olarak iflçi s›n›-f›n›n ortaya ç›kmas›yla birlikte do¤mufltur. ‹flçi s›n›f› içinde kendi kendine yard›m fikrinin gelifl-mesi, iflçilerin ç›karlar›n› korumak için biraraya gelmeleri, önce birleflmenin suç olmaktan ç›kar›-l›p ceza ba¤›fl›kl›¤› tan›nmas› ve giderek hukuk düzenince bir hak olarak kabul edilmesiyle so-nuçlanm›flt›r. ‹flçinin bireysel düzeyde sakatlan-mas› olas›l›¤› bulunan iradesinin yerine, birleflme özgürlü¤ünden yararlan›larak oluflturulan kolek-tif iradenin geçmesi ile de toplu ifl hukukunun temelleri at›lm›flt›r. Zaman içinde toplu ifl sözlefl-mesi hak ve özgürlü¤ü ile grev ve lokavt haklar›
anayasalarda tan›nmaya bafllanm›fl, toplu ifl hu-kuku da buna paralel olarak geliflmifltir.
Liberalizmin sosyalleflti¤i dönemde toplu ifl hu-kuku bafll›ca iki k›s›mdan oluflmaktad›r. Bunlar-dan ilki iflçilerin birleflmek suretiyle oluflturduk-lar› ve sendika olarak adland›r›lan örgütsel yap›-n›n kuruluflu, iflleyifli, iç ve d›fl iliflkileri, faaliyet-leri ve sona ermesine iliflkin hukuki iliflkifaaliyet-lerin düzenlendi¤i sendikalar hukukudur. ‹kinci k›-s›mda ise iflçi sendikalar›n›n iflverenler ya da ör-gütleriyle üyelerinin kolektif menfaatlerini koru-mak üzere yapt›klar› görüflmelerin, bu görüflme-ler s›ras›nda ortaya ç›kan uyuflmazl›klar›n çözü-müne iliflkin, uzlaflt›rma, arabuluculuk, tahkim gibi alternatif çözüm yollar› ile grev ve lokavt gi-bi ifl mücadelesi araçlar›n›n ve nihayet taraflar aras›nda anlaflmaya var›ld›¤› takdirde ba¤›tlanan toplu ifl sözleflmelerine iliflkin konular›n düzen-lendi¤i toplu ifl sözleflmesi hukuku yer al›r.
Toplu ifl hukukunda temel kavramlar› tan›m-lamak.
Sendika:‹flçilerin veya iflverenlerin çal›flma ilifl-kilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve ç›-karlar›n› korumak ve gelifltirmek için en az yedi iflçi veya iflverenin biraraya gelerek bir iflkolunda faaliyette bulunmak üzere oluflturduklar› tüzel kiflili¤e sahip kurulufllard›r.
‹flçi: Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanunu-nun 2. maddesinin üçüncü f›kras›na göre iflçi, 4857 say›l› ‹fl Kanununda tan›mland›¤› gibidir. ‹fl Kanununun 2. maddesinin birinci f›kras›nda iflçi,
ifl sözleflmesine dayal› çal›flan gerçek kifli olarak tan›mlanm›flt›r.
‹flveren: Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Ka-nunda, iflveren tan›m› konusunda ‹fl Kanununa at›f yap›lm›flt›r. ‹fl Kanununa göre iflveren, iflçi çal›flt›ran gerçek veya tüzel kifli ya da tüzel kifli-li¤i bulunmayan kurum ve kurulufllard›r.
‹flveren Vekili: ‹flveren ad›na iflletmenin bütünü-nü yönetenlerdir.
‹flyeri: Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanu-nunun 2. maddesinin üçüncü f›kras›nda iflyeri kavram› konusunda ‹fl Kanunundaki tan›ma at›f yap›lm›flt›r. ‹fl Kanununun 2. maddesinin birinci f›kras›nda iflyeri, iflveren taraf›ndan mal veya hiz-met üretmek amac›yla maddi olan ve olmayan unsurlar ile iflçinin birlikte örgütlendi¤i birim ola-rak tan›mlanm›flt›r. Maddenin ikinci f›kras›na gö-re, iflverenin iflyerinde üretti¤i mal veya hizmet ile nitelik yönünden ba¤l›l›¤› bulunan ve ayn›
yönetim alt›nda örgütlenen yerler (iflyerine ba¤l›
yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uy-ku, y›kanma, muayene ve bak›m, beden ve mes-leki e¤itim ve avlu gibi di¤er eklentiler ve araçlar da iflyerinden say›l›r.
Toplu ‹fl Sözleflmesi: ‹fl sözleflmesinin yap›lma-s›, içeri¤i ve sona ermesine iliflkin hususlar› dü-zenlemek üzere iflçi sendikas› ile iflveren sendi-kas› veya sendika üyesi olmayan iflveren aras›n-da yap›lan sözleflmedir.
Konfederasyon:De¤iflik iflkollar›nda en az befl sendikan›n biraraya gelerek meydana getirdikle-ri tüzel kiflili¤e sahip kurulufltur.
Grev:‹flçilerin, topluca çal›flmamak suretiyle ifl-yerinde faaliyeti durdurmak veya iflin niteli¤ine göre önemli ölçüde aksatmak amac›yla, aralar›n-da anlaflarak veya bir kuruluflun ayn› amaçla top-luca çal›flmamalar› için verdi¤i karara uyarak ifli b›rakmalar›d›r.
Kanuni Grev: Toplu ifl sözleflmesinin yap›lmas›
s›ras›nda uyuflmazl›k ç›kmas› halinde, iflçilerin ekonomik ve sosyal durumlar› ile çal›flma flartla-r›n› korumak veya gelifltirmek amac›yla, Kanun hükümlerine uygun olarak yap›lan grevdir.
Lokavt: ‹flyerinde faaliyetin tamamen durmas›na sebep olacak tarzda, iflveren veya iflveren vekili taraf›ndan kendi karar›yla veya bir kuruluflun verdi¤i karara uyarak, iflçilerin topluca iflten uzak-laflt›r›lmas›d›r.
Kanuni Lokavt: Toplu ifl sözleflmesinin yap›l-mas› s›ras›nda uyuflmazl›k ç›kyap›l-mas› ve iflçi sendi-kas› taraf›ndan grev karar› al›nmas› halinde Ka-nun hükümlerine uygun olarak yap›lan lokavtt›r.
Özet
N
A M A Ç1N
A M A Ç21. ‹flçilerin veya iflverenlerin çal›flma iliflkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve gelifltirmek için meydana getirdikleri tüzel kiflili¤e sahip kurulufl afla¤›dakilerden hangisidir?
a. Birlik b. Dernek c. Sendika d. Koalisyon e. Menfaat kardeflli¤i
2. ‹flçilerin iflveren kurulufllar›na, iflverenlerin de iflçi kurulufllar›na üye olamamalar›na ne ad verilmektedir?
a. Sendikalar›n safl›¤› ilkesi b. Sendikalar›n sadeli¤i ilkesi c. Sendikalar›n k›s›tl›l›¤› ilkesi d. Sendikalar›n kontrolü ilkesi e. Bireysel sendika özgürlü¤ü ilkesi
3. Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanunu anlam›n-da iflyerinin tan›m› konusunanlam›n-da afla¤›anlam›n-daki kanunlaranlam›n-dan hangisine at›f yap›lm›flt›r?
a. ‹fl Kanunu b. Medeni Kanunu c. Birlikler Kanunu d. Dernekler Kanunu e. Türk Borçlar Kanunu
4. Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununda üst kurulufl olarak afla¤›dakilerden hangisine izin veril-mifltir?
5. Konfederasyon de¤iflik iflkollar›ndan en az kaç sen-dikan›n biraraya gelmesiyle kurulabilir?
a. 3 b. 5 c. 7 d. 8 e. 9
6. Sendikalar ve Toplu ‹fl Sözleflmesi Kanununa göre sendikal örgütlenme hangi esasa dayanmaktad›r?
a. ‹flyeri b. ‹flkolu c. Meslek d. E¤itim e. Gelir düzeyi
7. ‹flveren güdümündeki sendikalara ne ad verilmektedir?
a. Sar› sendika b. ‹stisna sendika c. K›rm›z› sendika d. Ba¤›ml› sendika e. Güdümlü sendika
8. Türk hukuk sisteminde grev hakk› hangi uyuflmaz-l›kta tan›nm›flt›r?
9. ‹flyerinde faaliyetin tamamen durmas›na sebep olacak tarzda, iflveren veya iflveren vekili taraf›ndan kendi kara-r›yla veya bir kuruluflun verdi¤i karara uyarak, iflçilerin topluca iflten uzaklaflt›r›lmas›na ne ad verilmektedir?
a. Grev b. Lokavt c. Boykot d. Meflru eylem e. Zorlay›c› eylem
10. ‹flçilerin, topluca çal›flmamak suretiyle iflyerinde faaliyeti durdurmak veya iflin niteli¤ine göre önemli ölçüde aksatmak amac›yla, aralar›nda anlaflarak veya-hut bir kuruluflun ayn› amaçla topluca çal›flmamalar›
için verdi¤i karara uyarak ifli b›rakmalar›na ne ad ve-rilmektedir?