İlköğretim I. Kademe Programlarındaki Öğrenci Ürün Dosyası Boyutuna İlişkin

Öğretmenler “Öğrenci ürün dosyası çalışmaları ile öğrenme ve değerlendirme süreçleri bütünleşmektedir.” maddesine katılmışlardır. İlköğretim I. kademe programlarındaki süreç değerlendirmesinin tavsiye edildiği göz önüne alınırsa, öğretmenlerin öğrenci ürün dosyası çalışmaları ile öğrenme ve değerlendirme süreçleri bütünleştiği yönünde görüş ifade etmeleri olumlu bir yaklaşımdır.

Öğretmenler “Öğrenci ürün dosyası hazırlanması öğrenci açısından fazla zaman almaktadır.” maddesine katılmışlardır. Öğretmenler, öğrenci ürün dosyasının hazırlanmasının öğrenci açısından fazla zaman aldığını düşünmektedirler. Yapılan görüşmelerde de, öğretmenlerin bu yönde görüş bildirdikleri görülmüştür. Bunun sebebi, özellikle küçük sınıflarda dosya düzenlemesinin zaman alması olabilir.

“Öğrenci ürün dosyası çalışmaları öğrencilerin özgüvenini artırmaktadır.”

maddesine katılım yüksek oranda olmuştur. Öğrencilerin kendilerine ait bir dosyalarının olmasının öğrencilerin özgüveninin artmasında rol oynadığı söylenebilir.

“Öğrenci ürün dosyası çalışmaları öğrenci ve öğretmen arasındaki iletişimi güçlendirmektedir.” maddesine öğretmenlerin katıldığı tespit edilmiştir. Bu açıdan bakıldığında, öğrenci ürün dosyalarının öğrenme süreci bakımından olumlu sonuçlar doğuracağı söylenebilir.

Öğretmenler, “Öğrenci ürün dosyası çalışmaları ile her öğrenci bireysel gelişimine göre değerlendirilebilmektedir.” maddesine katılmışlardır. Meisels ve Steel’in de (1991) belirttiği gibi, öğrenci ürün dosyaları öğrencinin kendi çalışmalarını, her bir öğrencinin kendi ilerleyişini izlemesini sağlar ve bireysel olarak öğrencilerin performanslarının değerlendirilmesi için temel sağlar (Akt. Kaptan ve Korkmaz, 2003). Bu bağlamda, ilköğretim I. kademe programlarındaki da süreç değerlendirmesinin vurgulandığı göz önüne alınırsa öğretmenlerin bu yönde düşünmesi programların işleyiş sürecine olumlu katkılar sağlayabilir.

“Öğrenci ürün dosyasının kapsamı hakkında öğrenci ve öğretmen birlikte karar vermektedir.” maddesinde öğretmenlerin çoğunluğu kararsız kalmıştır. Bu da, öğrenci ürün dosyası içeriğinin oluşturulmasının büyük ölçüde öğretmenlere bağlı olduğunun bir göstergesi olabilir. Yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlar da bu yönündedir. Öğretmenlerin çoğunluğu, öğrenci ürün dosyalarının içeriğine kendilerinin karar verdiklerini belirtmişlerdir. Buna sebep olarak da öğrencilerin sadece en sevdikleri çalışmaları koymaları istemesini göstermişlerdir. Oysaki öğrenci

ürün dosyaları öğrencinin kendi kendisini de bireysel olarak değerlendirmeleri açısından oldukça yararlıdır. Bunun dışında, öğrenci ürün dosyası öğrencileri kendi öğrenme hedeflerini belirlemeleri açısından cesaretlendirebilir (Bergeron, Wermuth ve Hammer, 1997). Öğrenci ürün dosyalarının öğrencilerin kendilerini bireysel olarak değerlendirebilme açısından yararlı olabilmesi de, onların da bu sürece etkin katılımı ile gerçekleşebilir. Bu açıdan, öğrencilerin öğrenci ürün dosyalarının amacı ile ilgili olarak bu bilince ulaşmaları sağlanmalı ve öğretmen ile öğrenci dosyanın içeriği hakkında birlikte karar vermelidir.

“Öğrenci ürün dosyası çalışmaları, öğrencide sorumluluk bilincini geliştirmektedir.” maddesine katılım yüksek oranda olmuştur. Karip (2007) öğrenci ürün dosyalarının öğrencilere üst düzeyde sorumluluk vererek kendi kendilerini değerlendirme becerisi kazandırması açısından yararlı olduğunu belirtmiştir.

Öğretmenlerin bu maddeye katılmaları öğretmenlerin de bu yönde düşündüğünün bir göstergesi olabilir. Ancak yukarıda da belirtildiği gibi “Öğrenci ürün dosyasının kapsamı hakkında öğrenci ve öğretmen birlikte karar vermektedir.” maddesinde öğretmenler kararsız kalmışlardır. Buradan, öğretmenlerin öğrenci ürün dosyasının öğrencilerin sorumluluk duygusunu geliştireceğine inandıkları, ancak bunun için öğrencilerle birlikte çalışma konusunda kararsız kaldıkları söylenebilir.

Öğretmenler, “Öğrenci ürün dosyası çalışmaları ile öğrencinin gelişimi daha doğru bir şekilde izlenmektedir.” ve “Öğrenci ürün dosyası çalışmaları, öğrencilerin ilgi alanlarının anlaşılmasını kolaylaştırmaktadır.” maddelerine katılmışlardır.

Buradan, öğretmenlerin öğrenci ürün dosyasının öğrenme ve değerlendirme sürecine olan yararlığına inandıkları sonucuna ulaşılabilir.

Öğretmenler, “Öğrenci ürün dosyası çalışmaları sayesinde veliler de öğrencilerin gelişiminden haberdar olmaktadırlar.” ve “Öğrenci ürün dosyası çalışmalarıyla ilgili olarak öğretmen, öğrenci velileriyle iletişim kurabilmektedir.”

maddelerinde kararsız kalmışlardır. Norman’ın (1998) yaptığı araştırmada, aileler öğrenci ürün dosyalarının kendileri için öğrenme sürecinin bir kanıtı niteliğinde

olduğunu belirtmişlerdir. Bu açıdan düşünüldüğünde, velilerin bu sürece katılımının öğrenme ve değerlendirme süreçlerinin verimli bir şekilde işlemesi açısından yararlı olacağı söylenebilir. Ancak, ankete katılan öğretmenler velilerin bu sürece tam olarak katılmadıkları yönünde görüş ifade etmişlerdir. Yapılan görüşmelerden elde edilen veriler de bu yorumu destekler niteliktedir. Özellikle ilçe ve köylerde çalışan öğretmenler velilerinin bu sürece hiç katılmadıklarını, öğrencilerin dosyalarıyla ilgilenmediklerini belirtmişlerdir. Yaşanan en büyük problemler, düzenleme ve dosyaların yenilenmemesi olarak ortaya çıkmıştır. Görüşmelerden ve anket verilerinden elde edilen sonuçlardan yola çıkılarak, ailelerin bu sürecin yararı ve işleyişi hakkında yeterince bilince ulaşamadıkları söylenebilir.

Öğretmenler “Öğrenci ürün dosyası çalışmaları öğrencilerin gelecekteki çalışmalarına ışık tutmaktadır.” maddesine katılmışlardır. Buradan, öğretmenlerin öğrenci ürün dosyalarının öğrencilerin daha sonraki çalışmalarını belirlediğini düşündükleri sonucuna ulaşabiliriz.

Öğretmenler, “Kullanılan ödevler ve projeler öğrencinin kendi kendine öğrenmesine fırsat vermektedir.” ve “Kullanılan ödevler ve projeler öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirmektedir.” maddelerine katılmışlardır. Buradan öğretmenlerin ödevlerin ve projelerin yararlılıklarına inandıkları sonucuna ulaşılabilir. Ancak, yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlar bunların uygulanmasıyla ilgili olarak bir takım sorunlar yaşandığı yönündedir. Bu sorunlardan ilki, ödev ve projeler için gereken materyal sıkıntısı olarak ortaya çıkmıştır. İkincisi ise, ailelerin öğrencilerin kendi ürünlerini ortaya çıkarmaları gerektiği bu süreçte, rollerinin ne olduğunu tam olarak anlayamamış olmalarıdır. Öğretmenlerden gelen yanıtlara göre, eve verilen ödev ve projelerin birçoğu veliler tarafından yapılmaktadır. Özellikle il merkezinde çalışan öğretmenler, gelen ödev ve projelerin öğrenci kapasitesinin çok üstünde olduğunu ve veliler tarafından yapıldığının çok açık olduğunu belirtmişlerdir.

Görüşmelerden elde edilen verilere bağlı olarak, velilerin değerlendirme sürecinin amacını tam olarak kavrayamadıkları ve hala yarışmacı anlayışı sürdürdükleri söylenebilir. Bunun temel nedeni de, velilerin değerlendirme süreçleriyle ilgili olarak

yeterince bilgilendirilmemiş olmaları ve programların velilere yeterince tanıtılmamış olması olarak gösterilebilir.

Öğrenci ürün dosyası boyutuna ilişkin görüşler yalnızca öğretmenlerin kıdemine göre farklılaşmıştır. Yine 1-5 yıl arası görev yapan öğretmenler; 6-10 yıl arası görev yapan öğretmenlere, 16-20 yıl arası görev yapan öğretmenlere ve 21 yıldan uzun zamandır görev yapan öğretmenlere göre yeni programlardaki öğrenci ürün dosyası boyutuna ilişkin daha olumlu görüşler bildirmişlerdir.

5.5. İlköğretim I. Kademe Programlarındaki Kavram Ağları Boyutuna