İşkoliklik ve İş Tatmini Arasındaki Regresyon Analiz

Bağımlı değişken olan iş tatmini ile bağımsız değişkenler olan işkolikliğin aşırı çalışma ve kompulsif çalışma boyutları arasındaki ilişki regresyon analizi ile test edilmiştir. Model bir bütün olarak anlamlı bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçları Tablo 2’de gösterilmektedir. Analize göre çoklu belirlilik katsayısı R² 0,041 olup, iş tatminindeki değişimin %4’ü modeldeki bağımsız değişkenler tarafından açıklanmaktadır. Regresyon analizi sonucuna göre, aşırı çalışma boyutundaki bir birimlik artış, iş tatmininde 0.21 birimlik bir arttışa neden olmaktadır. Kompulsif çalışma boyutu ve iş tatmini arasındaki ilişki ise, istatistiki olarak anlamsız bulunmuştur. Ancak modelde değişkenler arası ilişkilerin zayıf olduğu görülmektedir. Bu sonuca göre H2 hipotezi desteklenmemektedir.

Tablo 2: İş Tatmini ve İşkoliklik Arasındaki Regresyon Analizi

4. Sonuç

Günümüz çalışma yaşamı, örgütlerin beklentilerinin sürekli olarak artması ve aşırı iş yükü gibi nedenlerle bireylerin eskisine oranla daha çok çalışmasına neden olmaktadır. Birçok örgütte kurumsal kültür, aşırı çalışmayı teşvik etmekte ve ödüllendirmektedir. Çalışma yaşamından kaynaklanan talepler ve baskılar nedeniyle birey bir süre sonra rol çatışmasıyla karşı karşıya kalmaktadır. Bu duruma bireyin kişisel ihtiyaçları ve kişilik özelliklerinin de eklenmesiyle birey, iş ve özel yaşam arasında denge kurmakta zorlanmakta ve zaman içinde iş-aile çatışmasıyla karşı karşıya kalabilmektedir. Diğer taraftan bireyin yaşamdan aldığı hazzın önemli bir parçası olan iş tatmini kavramı da işkoliklikle yakından ilişkilidir. Sözü edilen nedenlerle işkolikliğin bireyler üzerindeki etkilerinin incelenmesi son yıllarda araştırmacıların ilgisini çeken bir konu olarak güncelliğini sürdürmektedir. Çalışmada, işkoliklik davranışı sergilediği varsayılan akademisyenler üzerinde işkoliklik, iş- Bağımlı Değişken: İş-Aile

Çatışması

Bağımsız Değişkenler Durbin-Watson:1,873 t Değeri Anlam Düzeyi

SABİT TERİM 0,913 4,037 0,00 Aşırı Çalışma ,36 6,720 0,00 Kompulsif çalışma ,089 1,656 0,09 R2 _,164 Düzeltilmiş R2 _,159 F Değeri ve Anlamlılık Düzeyi 34,569 0,000

Bağımlı Değişken: Duygusal Tükenmişlik

Bağımsız Değişkenler Durbin-Watson:2,053 t Değeri Anlam Düzeyi

SABİT TERİM 3,223 14,585 0,000 Aşırı Çalışma ,219 3,101 0,002 Kompulsif Çalışma -,024 -,345 0,73 R2 _,041 Düzeltilmiş R2 _,036 F Değeri ve Anlamlılık Düzeyi 7,661 0,01

işkolikliğin aşırı çalışma ve kompulsif çalışma boyutları ile iş-aile çatışması arasında pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgular çalışmanın varsayımlarıyla uyumludur ve konuya ilgili yazın tarafından desteklenmektedir. Brady vd (2008), Bounebright (2003), Bakker vd. (2009) tarafından yapılan çalışmalar işkoliklik ve iş- aile çatışması arasında pozitif ilişki saptayan çalışmalardan bazılarıdır. Diğer taraftan, çalışmanın ikinci kısmında elde edilen bulgular, varsayılandan farklı çıkmıştır. Araştırma sonucunda, işkolikliğin aşırı çalışma boyutu ve iş tatmini arasında pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Kompulsif çalışma boyutu ile iş tatmini arasında ise, istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bununla birlikte, analiz sonucunda elde edilen bulguların alan yazındaki bazı çalışmalarla benzerlik gösterdiğini belirtmek mümkündür. Maclowitz (1980), işkoliklerin işleriyle ilgili faaliyetlerden yüksek düzeyde tatmin olduklarını ifade etmektedir. Snir ve Harpaz (2004) aşırı çalışma ve iş tatmini arasında pozitif bir ilişki bulunduğunu belirtmektedir. Bu sonucun diğer bir nedeninin de akademisyenlik mesleğinin doğasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Farklı örneklemler üzerinde, farklı araştırma modelleri kullanılarak yapılacak çalışmaların sayısının artmasının konuyu açıklığa kavuşturacağı düşünülmektedir.

Kaynakça

Ayesha, T., Tasnuva, R., (2013), “Gaining The Insight of Workaholism, Its Nature and Its Outcome: A Literature Review”, International Journal of Research Studies In Psychology, 2(2), pp 81-92.

Azıri, B., (2011), “ Job Satisfaction A Literature Review”, Management Research And Practice, 3(I.4), pp 77-86.

Aziz, S., & Zickar, M. J., (2006), “A Cluster Analysis İnvestigation Of Workaholism As A Syndrome”, Journal of Occupational Health Psychology, 11, pp 52-62.

Bakker, A.B. and Oerlemans, W. (2011), “Subjective well-being in organizations”, in Cameron, K.S. and Spreitzer, G.M. (Eds), The Oxford Handbook of Positive Organizational Scholarship, Oxford University Press, New York, NY, pp. 178-189.

Bakker, A.B., Demerouti, E., Burke, R.,(2009) “Workaholism and Relationship Quality: A Spillover–Crossover Perspective”, Journal of Occupational Health Psychology , 14(1), pp 23– 33.

Brady, R., Vodanovich S.J., Rotunda, R.,(2008), “The Impact of Workaholism on Work-Family Conflict, Job Satisfaction, and Perception of Leisure Activities”, The Psychologist Manager Journal, 11, pp 241-263.

Bilgin, Nuri (1995), Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar (Sistem Yayıncılık). Burke, R.J., Richardsen, A.M., Mortinussen, M., (2006), “Workaholism, Organizational Life and Well-being of Norwegian Nursing Staff”, Career Development International, 11(5), pp 463-477.

Chang, Kyung-Moon, (2002), “The Influences of Work-Family Conflict and Sex- Role Identitynon Married Female Teacher’s Job Involvement”, Journal of Korean Home Economics Association English Edition, 3 (1), pp 95-109.

Doğan, T., Tel, F.D., (2011),“Duwas İşkoliklik Ölçeği Türkçe Formunun (Duwastr) Geçerlik Ve Güvenirliğinin İncelenmesi”, AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1),ss 61-69.

Efeoğlu, İ. E., (2006), İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu Ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi,

Frone, M. R., Yardley, J.K., & Markel, K.S., (1997), “Developing and testing an integrative model of the work-family interface”, Journal of Vocational Behavior, 50, pp 145-167. Halepota, J.A., Irani, Z., (2010), “ The Impact of Organizational Antecedents on Employee Job Satisfaction: An Emprical Evaluation of Public Sector Employees in Pakistan”, European, Mediterranean&Middle Eastern Conference on Information Systems, Abu Dhabi, Aprill 12- 13.

Hamermesh, D. S., Slemrod, J., (2005), “The Economics of Workaholism:We Should not Have Worked on This Paper”, NBER Workingpaper Series, 11566, August.

Harpaz, I., Snir, R., (2003), “Workaholism: Its Definition and Nature” Human Relations, 56(3), pp 291-319.

Martinson,B.,Griffin,J.M., (2003), “Contributions of Job Strain and Workaholism to Work- Family Conflict”, Center for Demography and Ecology -University of Wisconsin-Madison, CDE Working Paper No. 24.

Özaydın M.M., Özdemir, Ö., (2014), “Çalışanların bireysel özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), ss 251-281.

Parasuraman, S., & Simmers, C. A., (2001), “Type of employment, work-family conflict and well-being: A comparative study”, Journal of Organizational Behavior, 22, pp 551-568. Pekdemir, I., Koçoğlu, M., (2014), “İşkoliklik İle İş Yaşam Dengesi Arasındaki İlişkide Kişilik Özelliklerinin Aracılık Rolü Üzerine Bir Araştırma”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), ss 309-337.

Robinson, B. E., (2001), “ Workaholism and Family Functioning: A Profile of Familial Relationships, Psychological Outcomes, and Research Considerations”, Contemporary Family Therapy, 23 (1), Human Sciences Press Inc..

Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., Heijden, F., Prins, J. T., (2009), “Workaholism, Burn-out and Well-being Among Junior Doctors: The Mediating Role of Role Conflict”, Work&Stres, 23(2), pp 155-172.

Shimazu, A., Demerouti, E., Bakker, A.B., Shimada, K., Kawakami, N., (2011), “Workaholism and Well-being Among Japanese Dual-earner Couples: A Spillover-crossover Perspective”, Social Science & Medicine, 73 (3), pp 399-409.

Shimazu, A., Schaufeli, W.B., (2009), “Is Workaholism Good or Bad for Employee Well- being? The Distinctiveness of Workaholism and Work Engagement among Japanese Employees”, Industrial Health, 47, pp 495–502.

Wijhe, C., Peters, M., Schaufeli, W. B., (2014), “Enough Is Enough: Cognitive Antecedents of Workaholism and Its Aftermath”, Human Resource Management, 53 (1), pp 157-177. Yaniv, G., (2011), “Workaholism and Marital Estrangement: A Rational-Choice Perspective”, Mathematical Social Sciences, 61, pp 104-108.

İŞLE İLGİLİ STRES FAKTÖRLERİ, İŞE ADANMIŞLIK VE PROAKTİF ÇALIŞAN