Bu çalışmada Türkiye’nin giderek artan yaşlı nüfusuna yönelik sağlık ve bakım hizmetlerini sunabilmek yapmak zorunda olduğu zihniyet ve politika değişimlerine yönelik analizler sunulmuştur. Çalışmada öncelikle Türkiye’nin yaşlı bakım politikalarında nerede olduğu, sonrasında ise nerede olması gerektiği değerlendirilmiştir. Çalışmada önerilen politika adımlarının hayata geçirilmesi için bir yandan yasal değişikliklere öte yandan ise kapsamlı politika değişikliklerine ihtiyaç vardır. Bu çalışmada zikredilen sorunlara çözüm üretecek politika planlaması yapılmadığı takdirde Türkiye’nin önümüzdeki yirmi yıl içerisinde yaşlanma krizinin etkilerini çok ağır bir şekilde yaşayacağı öngörülmektedir.
Küresel Bir Sorun Olarak Yaşlanma: Türkiye ve İngiltere Politikalarının Karşılaştırmalı Bir Analizi adlı çalışmada irdelenen veriler Türkiye’de yaşlılığın fırsata dönüştürülebilmesini sağlamak amacıyla aşağıdaki politika stratejilerini gerektirmektedir:
1. Sosyal güvenliğin kapsamının genişletilmesi günümüzde de her ülkenin en önemli hedeflerinden birisidir. Ülkemizde, sosyal güvenlik sisteminin iyileştirilmesi amacıyla geliştirilecek ve yaşlılık politikalarını etkileyecek olan politika önerileri arasında şunlar ön plana çıkmaktadır:
Yaşlıların işgücüne aktif katılımını sağlayan ve teşvik eden
düzenlemelerin hayata geçirilmesi; kayıt dışı istihdamın önlenmesi ile aktif sigortalı sayısının arttırılması sağlanmalıdır.
Ülkemiz için bir model geliştirilirken farklı modellerde yaygın olarak
gözlenen ortak uygulamaların örnek alınması da bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Örneğin, dünyada başarılı uygulamaları bulunan evde sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetleri entegrasyonunun sağlanması, evde bakım uygulamalarının da geliştirilerek sürdürülmesi gerekmektedir.
2. Yaşlılar, engelliler ve çocuklar öncelikli olmak üzere toplumun farklı kesimleri için yaşanabilirliği artırmayı hedefleyen; fırsat eşitliğini ve hakkaniyeti gözeten mekânsal planlama ve kentsel tasarım uygulamaları hayata geçirilmesi gerekir. Köylerdeki nüfus yoğunluğunun düşmesi nedeniyle yaşlı ve engelli
bireylerin, ekonomik ve sosyal hayata katılımı ile bakım ve diğer sosyal hizmetlere erişimini kolaylaştırmak amacıyla yerel düzeyde kamunun hizmet sunum kapasitesi güçlendirilmesi gerekir.
3. Yaşlılığın getirdiği bazı dezavantajlar yaşlı nüfus tarafından daha yoğun hissedilmektedir. Dolayısıyla Türkiye açısından önemli bir diğer yapısal sorun olan kırsal yoksulluk olgusu kronik bir hal almaktadır. Aktif yaşlanma politikaları, kırsal yoksulluk konusunu temel alarak geliştirilmeli ve bu politikaların etkinliği sağlanmalıdır. Ancak bu şekilde aktif yaşlanma politikalarının hedefi olan sosyal içerme sağlanabilecektir.
Yaşlıların kendi çevrelerinden uzaklaşmadan evlerinde bakımını sağlamaya yönelik hizmetler çeşitlendirilerek yaygınlaştırılacak ve yaşlılara yönelik kurumsal bakım hizmetlerinin sayı ve niteliği artırılacaktır. Artan yaşlı nüfusun aktif bir hayat sürmesi, sağlıklı ve güvenli yaşam şartlarına erişimi sağlanacak, toplumda kuşaklar arası dayanışma güçlendirilecektir.
4. İngiltere’de, 2015/16 itibariyle, 2010/11'den bu yana toplamda yaşlı insanların sosyal bakımında toplam olarak 160 milyon sterlin kesinti yapılmıştır. Yaklaşık 1.2 milyon yaşlı (1,183,900) gerekli aktiviteleri yerine getirmede ihtiyaç duydukları yardımı alamamaktadırlar. İngiltere’de insanlar evlerinde bağımsız bir şekilde kalabilsinler diye sağlanan destekler bakım hizmetlerinde yapılan kesintilerden ciddi bir şekilde etkilenmiştir. Türkiye’de ise bu durumun aksine evde bakım ücreti dahil olmak üzere yaşlılara sunulan maddi ve araçsal desteğin sayı ve çeşitliliği gün geçtikçe artmaktadır. İngiliz refah modelinde gerileme yaşanırken Türkiye refah modelinin gelişmekte olan bir model oluşu reform yapabilme kapasitesi açısından önemli bir olumlu veri oluşturmaktadır.
5. İngiltere’deki yaşlı sosyal politika alanlarındaki uygulamalardan biri de yaşlı köyleri uygulamasıdır. İngiltere’de yaşlılar için özel olarak oluşturulmuş olan ve “yaşlılar köyü” olarak adlandırılan özel bölgeler bulunmaktadır. Buradaki yaşlılar, kurumsal anlamda kendileriyle ilişkide olan profesyonellerle daha yakın irtibattadırlar. Aynı zamanda, kendilerine ait kararları kendileri alabilecek
savunulmaktadır. Ancak yaşlıların yaşadığı toplumdan izole olmasına neden olabilecek bu tür modellerin zararlarını en aza indirerek ülke gerçeklerine göre düzenlenmesi gerekir.
6. İngiltere’de kurum bakımı (residential care) alan insan sayısı da 2010/11 ile 2013/14 arasında 166,82066 dan 160,74567 sayısına az bir oranda düşmüştür. Bu % 3,6 oranında bir eksilmedir. Huzurevlerinde bulunan yaşlı sayısı da düşmüştür ancak bu oran evde bakım hizmetlerinden daha azdır. Bu sonuç ülkemizde yaşlının bulunduğu çevre içerisinde yaşamasını ve desteklenmesini amaçlayan evde bakım hizmetlerinin yaşlı tarafından tercih edildiğini göstermektedir.
9. İngiltere’de yaşlı insanların sayıları giderek artmaktadır ve kronik rahatsızlıkların oranı daha hızlı artmaktadır, ancak genel olarak sağlık bakımına yapılan yatırımlar demografik değişiklikler ve yüksek talebe yol açan diğer etmenlerin etkisiyle baş etmekte yetersiz kalmaktadır ve son beş yıl içinde sosyal bakıma yapılan harcamalar dikkat çekici bir şekilde azalmıştır. Ülkemizde de yaşlı nüfusun sayısını gittikçe artmaktadır. Yaşlılarımızın gerek duyduğu sağlık ve bakım hizmetlerinin yapı ve niteliğinin de bu çerçevede güçlendirilmesi gerekir.
KAYNAKÇA
Abel-Smith, B. The Hospitals, 1800-1948: A Study in Social Administration in England and Wales. Harvard University Press. 1964.
AÇSHB (Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı). "Yaşlılığa Genel Bakış", https://www.huzurevleri.org.tr/docs/shcek_yasliliga_genel_bakis.pdf (Erişim tarihi: 21.10.2018). Tarihsiz.
Age UK. Briefing: Health and Care of Older People in England. 54-57. 2017.
Age UK. Later Life in the United Kingdom, January 2018. ss. 3-17. 2018. Akdemir, N. “Evde bakım”. II, Ulusal Geriatri Kongresi Bildiri Kitabı. Antalya: Gero-Yay. 2003.
Aközer, M., Nuhrat, C., ve Say, Ş. “Türkiye’de yaşlılık dönemine ilişkin beklentiler araştırması”. Aile ve Toplum. ASPB Yayını. Ekim-Aralık, 2011. ss: 103- 127.
Aktan, C. C., ve Vural, İ. Y. Gelir Dağılımında Adalet(siz)lik ve Gelir Eşit(siz)liği: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemleri, Yoksullukla Mücadele Stratejileri. Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayınları. 2002.
Akyüz, F. “Sosyal yardımdan sosyal sigortaya: bismarckyan ve ingiltere sosyal güvenlik sistemlerinin tarihsel dönüşümü”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1(5). 2008.
Altan, Ö. Z. Sosyal Politika, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. 58- 70. 2006.
Altan, Ö.Z., ve Şişman, Y. “Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar”. Kamu İş Dergisi, 7, 2: 1-36. 2003.
Altıntaş, H., Attila, S., Sevencan, F., Akçalar, S., Sevim, Y., Solak, Ö. S., ... & Velagiç, Z. “Ankara’da bir yaşlı bakımevinde yaşayan yaşlılarda depresyon belirtilerinin taranması”. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 5(5). ss. 332-342. 2006.
Anderberg, D., Kondyles, I. “Partnership penalties and bonuses created by UK welfare programs”, Cesifo Economic Studies, 54(1). 2008.
Apt, W. (2013). Germany's new security demographics: military recruitment in the era of population aging. Springer Science & Business Media.
Arın, T. “Refah Devleti, Sosyal Güvenliğin Yoksunluğu”, içinde Neoliberalizmin Tahribatı, (Edit. Neşecan Balkan, Sungur Savran), Metis Yayınları, İstanbul. 2003.
Aslan, M., & Hocaoğlu, Ç. Yaşlanma ve Yaşlanma Dönemiyle İlişkili Psikiyatrik Sorunlar. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 53- 62. 2017.
ASPB, EHGM. ASPB 2013 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara. 2013.
ASPB. Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistikler,
(http://eyh.aile.gov.tr/data/551169ab369dc57100ffbf13/B%C3%BClten- Temmuz2017.pdf), (17.04.2018). 2018.
ASPB. İl Bilgi Notları, Ankara. 2016.
ASPB. Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı Uygulama Programı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara. 2012.
AÇSHB. EHGM. Sıkça Sorulan Sorular, (https://eyh.aile.gov.tr/sikca-
sorulan-sorular), (27.12.2018).2018.
Avrupa Komisyonu. Council of Europe European Commission for the
efficiency of justice (CEPEJ). http://www.coe.int/t/dghl/cooperation/cepej/
evaluation/2014/Rapport_2014_en.pdf, Erişim tarihi: 19.06.2018). 2014.
Aydın, A. H., ve Gök, S. “İngiltere’de kamu personel sisteminde değişim: geleneksel westminster model’inden esnek örgütlenme modeline doğru”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(2), 21-38. 2015.
Balseven, H. “İngiltere’de Refah Reformlarının Ekonomi Politiği”. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (18), 1-29. 2009.
Başar, Ö. Bazı batı ülkeleri ile karşılaştırmalı olarak türk kamu personel yönetiminde sınıflandırma ve ücretlendirme sistemleri. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü̈ Yüksek Lisans Tezi. Antalya. 2007.
Baydar, T. Yönetim Etiği Açısından İngiltere’deki Kamu Yönetimi Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. 2004.
Beatty, C., S. ve Fothergill, D. DLA Claimants: A New Assessment, Department for Work and Pension, Research Report, No.585. s.12. 2009.
Beland, D. ve Shinkawa, T. “Public and Private Policy Change: Pension Reform in Four Countries”, The Policy Studies Journal, 35(3), 349-371. 2007.
Berkman, B. ve Ambrosio, S. Handbook of social work in health and aginig. New York: Oxford University Press. 2006.
Bilir, N. “Yaşlanan Toplum”. Sağlıklı Yaşlanma. Ankara: Geriatri Derneği Yayını. 25-33. 2004.
Bingöl, S.E. Yerel yoksulluk yönetimi: ingiltere örneği ve sosyal belediyecilik bağlamında Türkiye’de büyükşehir belediyeleri üzerine bir araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Kamu Yönetimi Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara. 2015.
Bland, R. “Independence, privacy and risk: two contrasting approaches to residential care for older people”. Ageing and Society, 19, 539-560. 1999.
Boyraz, C. “Neoliberal populism and governmentality in Turkey: The foundation of communication centers during the AKP era”. Philosophy and Social Criticism 44 (4), 437-452. 2018.
Buğra, A. ve Keyder, Ç. “The Turkish welfare regime in transformation”. Journal of European Social Policy, 16(3), 211–228. 2006.
Bulut, N. “Küreselleşme: “sosyal devletin sonu mu?’”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52 (2), 173-197. 2003.
Burnham, J. ve Horton, S. Public Management in the United Kingdom: A New Introduction, Palgrave Macmillan. 2012.
Canpolat, Ş.B. “Nüfus projeksiyonlarında yaşlı nüfus ve yaşlılara yönelik sosyal politikalar”, Dördüncü Nüfusbilim Kongresi, 6 Kasım, Ankara. 2015.
Çadır, M. “İngiltere’de yaşlılara yönelik sosyal hizmetlerin dönüşümü: huzurevi sektörüne genel bir bakış”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 39, 9-32. 2017.
Çağlar, T. Türkiye ve Almanya’da Karşılaştırmalı Yaşlı Bakım Model ve Uygulamaları, H.Ü. Sosyal Hizmet Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara. 2015.
Çatak, B., Kılınç, A. S., Badıllıoğlu, O., Sütlü, S., Sofuoğlu, A. E., & Aslan, D. “Burdur’da evde sağlık hizmeti alan yaşlı hastaların profili ve evde verilen sağlık hizmetleri”. Turkish Journal of Public Health. 10(1), 13-21. 2012.
Çelik, E. ve Güney, A. “Kayıt Dışı İstihdam Olgusu Ve Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam”, İktisadiyat. 1(1). s. 213-248. 2017.
Çetin, H. Türkiye’de sosyal hizmetler ve sosyal yardımların yeniden yapılanması üzerine bir değerlendirme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara. 2014.
Çilingiroğlu, N., ve Demirel. S. “Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı”. Türk Geriatri Dergisi. 7(4). 225-230. 2004.
Çolak, M., ve Özer, Y.E. “Sosyal politika anlamında aktif yaşlanma politikalarının ulusal ve yerel düzeydeki analizi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Güz-14. 55: 115-124. 2015.
Dedeoğlu, S. “Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı”. Çalışma ve Toplum. 2, 41-54. 2009.
Dinçer, Ö. ve Yılmaz, C. “Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim”, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma 1 Kitabı. Ankara. T.C. Başbakanlık. 2003.
Dölek, B. Türkiye’de üniversite hastanelerindeki geriatri bilim dallarına
bağlı geriatri ünitelerinde verilen hizmetin sosyal hizmet temelinde
değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi. 2011. Drake, R. F. “Disabled people, new labour, benefit and work”, Critical Social Policy. 20 (4). s.431. 2000.
Durukan, G. Birleşik Krallıkta Yerel Yönetimler. Ankara. 2011. Dünya Bankası. World Bank Annual Report, 2013. 2014.
Ekşi, H. “Düzenleyici Kurumlara İngiltere Örneği Üzerinden Bakmak”. Sayıştay Dergisi, 72: 68. 2009.
Emiroğlu, V. Yaşlılık ve yaşlının sosyal uyumu. Ankara: Şafak Matbaacılık. 1995.
Eroğul, C. Çağdaş Devlet Düzenleri. (7. Baskı) Ankara. İmaj Yayınevi. 2010. Erol, S. (). ‘Küresel Bir Sorun Olarak Demografik Dönüşüm: Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler’ Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (37), 75-123.2016. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/spcd/issue/27089/28328
Ersoy, A. F., Tokyürek Ş., Arpacı F. ve Demirci A. “Huzurevlerinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kalitesi”. III. Ulusal Yaşlılık Kongresi Kitabı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Yayını. 379-381. 2005.
Esatoğlu, E.A., Özdemir, C. Türkiye’de Yerel Yönetimler Tarafından Sunulan Evde Bakım Hizmetleri, http://slideplayer.biz.tr/slide/2656400/ (Erişim: 01.02.2017). 2014
Eser S, Saatli G, Eser G, Baydur H, Fidaner C. “Yaşlılar İçin Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Modülü Whoqol-Old: Türkiye Alan Çalışması Türkçe Sürüm Geçerlilik Ve Güvenilirlik Sonuçları”. Türk Psikiyatri Dergisi 21: 37-48. 2010.
Eurostat. European Statistics Database.
Farnham, D. ve Horton, S. Managing the New Public Services. Macmillan. 1996.
Ferrera, M. “Sosyal Avrupa’da Güney Avrupa Refah Modeli”. Sosyal Politika Yazıları 195-229. İstanbul. 2006.
Forder, J. ve Allan, S. Competition in the Care Homes Market. A Report for the OHE Commission on Competition in the NHS. 2011.
Gavrilov L.A., Heuveline P. “Aging of Population.” in: Paul Demeny and Geoffrey McNicoll (Eds.) The Encyclopedia of Population. New York. Macmillan Reference USA. 2003.
GEBAM. Yaşam kalitesi rehberi. Ankara: GEBAM Yayını. 2003.
Gökbayrak, Ş. Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Risk Gruplarına Yönelik Sosyal Politikalar Dersi Notları. 2016.
Goldstone, J. A., Kaufmann, E. P., & Toft, M. D. (Eds.). (2012). Political Demography: How population changes are reshaping international security and national politics. Oxford University Press.
Goldstone, J. A., Marshall, M. G., & Root, H. (2014). Demographic growth in dangerous places: concentrating conflict risks. International Area Studies Review, 17(2), 120-133.
Gökçe-Kutsal, Y. “Geriatri”. Hacettepe Tıp Dergisi. 31 (2),13-18. 2000. Gönülaçar, Ş. “Kamuda İç Denetçiler İle Müfettişler Arasındaki Görev Örtüşmesi Sorununa Bir Çözüm Önerisi”. Mali Hukuk Dergisi. Sayı 148. 2010.
Grant, L. “Women’s disconnection from local labour markets: real lives and policy failure”, Critical Social Policy, 29. 2009.
Greener, J. The Bottom Line: An ethnography of for-profit elderly residential care. Dissertation Thesis. University of Nottingham. 2011.
Güler, B. A. Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri (2. Baskı). Ankara. İmge Kitabevi. 2009.
Güngör F. ve Özuğurlu M. “İngiliz Yoksul Yasaları: Paternalizm, Piyasa yada Sosyal Devlet”, Working Paper Series. 1997.
Güngör, N. “Yaşlılıkta Sosyal Bütünleşme”. Sosyal Devlet Yaklaşımında 2000’li Yıllara Doğru “Olgun Gençlik” Sempozyum Kitabı. Ankara. 1995.
Gürbüz, Y. Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler. İstanbul. Beta Yayıncılık. 2. Baskı. 1987.
Gürsoy, Feray. “Geriatrik Anestezi”, http://www.jcam.com.tr/files/JCAM- 4102.pdf (Erişim tarihi: 21.10.2018). 2018.
Hablemitoğlu, Ş., ve Özmete, E. Yaşlı Refahı: Yaşlılar İçin Sosyal Hizmet. Kilit Yayınları. Ankara. 2010.
Hacettepe Üniversitesi. "Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Dizisi-153, 18-24 Mart Ulusal Yaşlılar
Haftası" Bilgi Notu,
http://www.halksagligi.hacettepe.edu.tr/duyurular/halkayonelik/yaslihaftasi.pdf (Erişim tarihi: 21.10.2018). Tarihsiz.
Haas, Mark L. "A geriatric peace? The future of US power in a world of aging populations." International Security 32.1 (2007): 112-147.
Haas. Mark L. “Population Aging and International Conflict”, July 2017. http://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefor e-9780190228637-e-589 (Erişim: 04.02.2019).
Higgs, P., ve Victor, C. Institutional Care and The Life Course. Jessica Kingsley Press. 1993.
HMSO. Home Office Local Authority and Allied Personal Social Services. Report of the Seebohm Committee. London: HMSO. s.96. 1968.
Işıkhan, V. “Yaşlıların Yaşam Kalitesi”. Gönül Erkan ve Vedat Işıkhan (Ed.). Antropoloji ve Yaşlılık. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu. 125-136. 2000.
İkizoğlu, M. “Ulusal gazetelerde ele alınan yaşlılara ilişkin sorunların yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi”. I. Türkiye Uluslar arası Gerontoloji Sempozyumu Bildirileri Kitabı. İsmail Tufan (Ed.). Antalya: Gero-Yayınları. ss. 217- 269. 2005.
İkizoğlu, M. “Yoksulluk ve Sosyal Yardım İlişkisi: Ankara Mamak İlçesinde Ampirik Bir Araştırma”. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi.13 (1), 86-112. 2002.
İnaç, H. ve Ünal, F. “İngiltere’de yerel yönetimler”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:16. 2006.
Judge, K., ve Sinclair, I. Residential Care for Elderly People. HMSO. 1986. Kalaycıoğlu, S. Yaşlılar, “Yaşlı Yakınları ve Hizmet Verenler Açısından Yaşlanma İle İlgili Süreçlerin Ankara İli Genelinde Toplumsal Kesimlere Göre Farklılaşması”. İsmail Tufan (Ed.). I. Türkiye Uluslar arası Gerontoloji Sempozyumu Bildirileri Kitabı. Antalya: Gero-Yay. 17-25. 2005.
Kalkınma Bakanlığı. Yaşlanma Özel İhtisas Komisyonu Raporu 2023. Ankara. 2014.
Karahan, A. ve Güven, S. Yaşlılıkta Evde Bakım. Geriatri. 5(4), 23-33. 2002. Karakuş, B. Türkiye’de Yaşlılara Yönelik Hizmetler. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yayınları. 2018.
Karasar, N. Bilimsel Araştırma Yöntemi, Beta Yayınları, Ankara. 2015.
Karasu, K. İngiltere Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri. (Edt. Nuray E. Keskin). Ankara. AÜ SBF KAYAUM Yayınları. 2004.
Kaufmann, F.X. European Foundations of The Welfare State. US: Berghahn Books. 2012.
Kaye, Lenard W. Home Care and Home Services. Encyclopedia of Aging (Vol. 2), (Eds. David J. Ekerdt et.al.,) Thomson and Gale, USA. 2002.
Koray, M. Sosyal Politika, Ankara: İmge Kitabevi. 2005.
Koşar, N. G. Sosyal Hizmetlerde Sosyal Yardım Alanı: Yoksulluk ve Sosyal Hizmet. Ankara: Şafak Matbaacılık. 2000.
Koşar, N. G. Sosyal Hizmetlerde Yaşlı Refahı Alanı. Ankara: Şafak Matbaacılık. 1996.
Kurşun, A. ve Rakıcı, C. “Türkiye ve Sosyal Refah Devletlerindeki Sağlık Harcamalarının Analizi”, İnsan Hakları Yıllığı, 32, 77-105. 2014.
Kurşun, A., ve Rakıcı, C. “Sosyal refah devletinin tarihi süreci ve günümüz bazı refah devletlerinin değerlendirilmesi”. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi. 2(2). 135-156. 2016.
Laing, W. Laing's Healthcare Market Review 2002-2003. London, Laing & Buisson. 2002.
Laing, W., ve Buisson, R. Care Home Costs Continue to Rise Ahead of Local Authority Fee Settlements.2015.
Laing, W., ve Buisson, R. Care of the Elderly People Market Survey 2013/14. Londra: Laing and Buisson.2013.
Leroy, M. (1986). Human population as a factor in strategic policy and action. Global Resources and International Conflict: Environmental Factors in Strategic Policy and Action, 159-182.
Leroy, M. (2012). Population and world politics: The interrelationships between demographic factors and international relations (Vol. 4). Springer Science & Business Media.
Lewis, J. “Older People and the health–social care boundary in the uk: half a century of hidden policy conflict”. Social Policy & Administration. 35 (4). 343-359. 2001.
Leuprecht, C. (2010). International security strategy and global population aging. Journal of Strategic Security, 3(4), 7.
Leuprecht, C. (2014). Political demography of Canada–United States co- dependence: defence and security. Canadian Foreign Policy Journal, 20(3), 291-304.
LPI, Legatum Prosperity Index. http://www.prosperity.com/#!/country-list (Erişim tarihi: 29. 05. 2018). 2015.
Manning, N. Mutual admiration? OECD advice to the UK. The OECD and European Welfare States. 197-210. UK: Edward Elgar Publishing.2004.
Manthorpe, J. Iliffe, S. Clough, R. Cornes, M., Bright, L., Moriarty, “J. Elderly people's perspectives on health and well-being in rural communities in England: findings from the evaluation of the national service framework for older people”. Health and Social Care in the Community 16 (5). 460-468. 2008.
Maraba, B. & Şener, H. F. Yaşlılık Döneminde Vücut Formu Değişimlerine Bağlı Olarak Kadın Giyiminde Yaşanılan Sorunlar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 9(2).2016.
Means, R. “Safe as houses? Ageing in place and vulnerable older people in the UK”. Social Policy & Administration. 41(1). 65-85.2007.
Means, R., ve Smith, R. “From public assistance institutions to ‘sunshine hotels’: Changing state perceptions about residential care for elderly people. 1939– 48”. Ageing & Society. 3(2). 157-181.1983.
Means, R., ve Smith, R. From Poor Law To Community Care: The Development of Welfare Services for Elderly People 1939-1971. Bristol: University of Bristol.2007.
Millar, J. Making work pay, making tax credits work: assessment with specific reference to lone-parent employment, International Social Security Review. 61(2).25-27.2008.
Mitchell, G. ve Agnelli, J. Person-centred care for people with dementia: Kitwood reconsidered. Nursing Standard. 30(7).46-50.2015.
Mortimer, J., ve Green, M. Briefing: The Health and Care of Older People in England 2015. Age UK. October.2015.
Muammer, A. K. “Yaşlılık Olgusu Üzerine Uygulamalı Bir
Araştırma”. Journal of International Social Research. 9(42).2016.
National Institute for Health and Care Excellence. Using Quality Standards to Improve Practice in Care Homes for Older People. NICE. Londra. 2015.
National Institute on Aging (Tarihsiz) "Why Population Aging Matters, A Global Perspective", https://www.nia.nih.gov/sites/default/files/2017-06/WPAM.pdf (Erişim: 04.02.2019).
OECD. Social Expenditure Database 2014. 2015.
Office for National Statistics Overview of the UK Population: November 2018".
file:///C:/Users/AliceinWonderland/Downloads/Overview%20of%20the%20UK%20 population%20November%202018.pdf (Erişim tarihi: 18.11.2018).2018c.
Oğlak, S. Uzun süreli evde bakım hizmetleri ve bakım sigortası. Türk Geriatri Dergisi, 10(2).100-108.2007
Oğuz, H. İngiliz kamu personel yönetimine genel bir bakış: kamu hizmetlerine giriş, performans değerlendirme ve disipline ilişkin düzenlemeler. Sayıştay Dergisi, Sayı:78. 2010.
Onat, Ü. Sosyal politikalar açısından yaşlılık. Geriatri 2002. Yeşim Gökçe Kutsal (Ed.). Ankara: GEBAM.2003.
Onat, Ü. Yaşlılar için sosyal hizmetler. Yaşlılar ve Belediyeler. Ankara: Belediyecilik ve Halk Sağlığı Eğitim ve Araştırma Merkezi. 81-83.2005.
Onat, Ü., ve Tufan, B. Yaşlanma ve sosyal hizmet. 2. Ulusal Yaşlılık Kongresi Kitabı. Velittin Kalınkara (Ed.). Denizli: Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği. 69-80.2003.
ONS, Office for National Statistics. (Erişim linki: https://www.ons.gov.uk/economy/ grossdomesticproductgdp/timeseries/mwb7/ukea, Erişim tarihi: 20.06.2018). 2018a.
ONS, Office for National Statistics. (Erişim linki:
https://www.ons.gov.uk/aboutus/
transparencyandgovernance/freedomofinformationfoi/ukpopulation2017, Erişim
tarihi: 20.06. 2018). 2018b.
ONS, Office for National Statistics. Changes in the Older Resident Care Home Population between 2001-2011. Agust. 1. 2014.
ONS, Office for National Statistics. National Population Projections.2012. ONS, Office for National Statistics. National Population Projections: 2016- based Statistical Bulletin.2016.
Onur, B. Gelişim psikolojisi: yetişkinlik, yaşlılık, ölüm. Ankara: İmge Yayınevi. 1995.
Ottmann, J. Social exclusion in the welfare state: the ımplications of welfare reforms for social solidarity and social citizenship”. Journal of Social Theory, 11 (1).