Güncel, günün konusu olan, şimdiki, bugünkü (haber, olay vb) olarak tanımlanmaktadır (TDK, 1998, 909). Güncel olaylar, şu anda gelişmekte olan ve haber olma niteliği devam eden vakalardır (Smith, 1963, s.v). Meydana gelmiş olan her olay tarihin bir parçasıdır. Güncel olaylar terimi, ders kitaplarında yer alacak, yakın zamanda meydana gelmiş yeni olayları belirtmek için kullanılmaktadır. Güncel olaylar, hâlâ devam eden olayların yanı sıra zaten olmuş olayları da kapsar (Otto, 1957, s. 426). Gazete, dergi, televizyon, internet ve radyo gibi kitle iletişim araçları ile insanlara duyurulan haberler güncel olaylardır. İçinde yaşadığımız yakın çevrede, ülkede ve dünyada meydana gelen, toplum ve insanlık için önemli etkileri olan, yeni meydana gelmiş ya da etkileri devam etmekte olan olaylar günceldir. Unutulan ve etkisi hissedilmeyen olaylar artık güncelliğini kaybetmiş demektir. Bir süre önce meydana gelmiş olup, insanları etkilemeye devam eden ve her an yeniden tekrarlanma ihtimali olan olaylar da güncel olaylardır. Deprem, buna iyi bir örnek olabilir. Ülkemizde ve dünyanın çeşitli bölgelerinde deprem olayının belirli aralıklarla meydana gelme ihtimalinin yüksek olduğunun, konunun uzmanları tarafından sık sık dile getirilerek bu konunun sürekli gündemde tutulması gereklidir. Çünkü bu tür afetlerin gündemden düştüğü zaman meydana gelmesi, canlı–cansız varlıkların daha fazla zarar görmesine yol açacaktır.
Öğrencilerden ders programında en çok sevdikleri dersi belirtmeleri istendiğinde Sosyal Bilgiler dersinin oranının düşük olduğu saptanmıştır. Pek çok
öğrenci ders kitabı ağırlıklı eğitimi sevmediklerini ve ders kitabı içeriğini sıkıcı buldukları ve yaşantılarıyla ilgili olmadığını düşündüklerini belirtmişlerdir. Sosyal Bilgiler öğretmenleri iyi bilinen bir eğitim prensibini uygularsa, Sosyal Bilgiler artık en az sevilen derslerden biri olmayacaktır. Bir Sosyal Bilgiler programı geliştirirken öğrencilerin günlük yaşantıları göz önünde bulundurulmalıdır (Michaelis and Garcia, 1996, s.284). Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları durumlar, meseleler, ilgilendikleri konular derste işlendiğinde öğrencinin ilgisini çekmek daha kolay olacaktır.
İçinde yaşadığımız çevrede, ülkede ve dünyada sürekli yenilikler yaşanmakta; gelişme ve değişmeler, bizleri doğrudan veya dolaylı ilgilendirmektedir. Öğrenciler, yaşadıkları toplumu ve dünyayı etkileyen olaylarla yakından alâkadar olmalı, çevreleriyle ve sınıflarıyla çeşitli fikir alışverişinde bulunmalıdırlar (Moffatt, 1957, s.231).
Günümüzde insanların güncel olaylarla ilgili az çok bilgileri vardır. Çünkü yazılı ve görsel yayın organları, o günlerde hep bu olaydan söz etmekte, insanlar en çok bu konu üzerinde konuşmaktadır. Toplumu etkileyebilecek ciddî bir durum meydana gelmişse, örneğin bir deprem olmuşsa doğal olarak o günlerdeki en önemli haber ve gündem konusu depremdir. İnsanlar hemen konu ile ilgili ayrıntılı bilgi edinebilmek için haber kaynaklarına başvurur ve yakınları ile iletişim kurmaya çalışırlar. Böyle bir günde bir araya gelen insanların ilk ve en önemli konuşma konuları depremdir. İnsanlar duygu ve düşüncelerini paylaşmak isterler. Bunlar, öğretim için hem bir bilgi kaynağı hem de bir güdüleme aracı olabilir. Güncel olaylar, eğitim ve öğretim için, okulda son derece değerli bir ortam yaratılmasına katkıda bulunabilir. Verilecek örnekler, öğretimin yapıldığı yere ne kadar yakın ise, onun yaratacağı etkiler de o derece fazla olur. Her okul ya da öğretmen, konuyu kendi öğretim programının çerçevesi içinde ele almalı ve geliştirmelidir (Binbaşıoğlu, 2004, s.15).
Güncel olayları doğru okuyabilme becerisi çok gereklidir. Toplumdaki herkesin yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası önemli olaylarla ilgili yüksek bir kavrayış düzeyine sahip olması gerekir. Toplumda her gün meydana gelen olaylar bir
arada yaşayan bireyleri etkiler, çok geniş bir alanda başkalarıyla ilişkilendirir ve etkileşim içine sokar (Ediger, 2001).
Bugünün olaylarını anlayabilmek için, dün neler olduğu da bilinmelidir. Ancak bu şekilde meydana gelen olayların sebeplerini anlamak mümkün olabilir. Geçmiş-bugün-gelecek arasında sağlam bir düşünce köprüsü kurabilmek için güncel olayların öncesinde neler olduğunun da bilinmesi gereklidir.
Yaşanan olaylardan ve sorunlardan ders alıp ileride yaşanabilecek muhtemel sorunlara karşı tedbirli olmak güncel olayların iyi bir şekilde incelenmesi ile mümkün olacaktır. Yakın çevrede meydana gelen bir trafik kazasının nasıl meydana geldiğinin bilinmesi, ortaya çıkan maddî ve manevî zararın belirtilmesi, diğer kişilere büyük dersler verir. Derste konu olarak ele alınır ve üzerinde tartışılırsa, eğitim bakımından çok büyük dersler çıkarılabilir. Çünkü somut örnekler, kişinin davranışlarının değiştirilmesinde çok büyük bir etkiye sahiptir (Binbaşıoğlu, 2004, s.14).
Güncel olayların sınırı, duruma göre değişebilir. Bu sınır, yakın çevredeki olaylar olabileceği gibi, bir başka ülkedeki veya dünyadaki bir olay da olabilir. Ülkedeki bir deprem, sel baskını, heyelan, dünya çapında oluşan bir ekonomik buhran, eğitim değeri yadsınamayacak önemli birer güncel olay olarak değerlendirilebilir. Böyle durumlarda, öğretim programlarındaki güncel konularla gerçek yaşamdaki güncel olaylar birbirleriyle ilişkilendirilmelidir (Binbaşıoğlu, 2004, s.14).
Güncel bir olayın boyutuna göre etkileme kapasitesi değişebilir. Örneğin bir trafik kazası, kaza geçirenleri daha çok etkiler. Trafik kazası, haberlerde güncel olay olarak duyurulur. Ancak birkaç gün sonra kaza ile ilgisi olmayan insanlar bu haberi çabucak unutabilirler. Deprem, daha geniş kapsamlı bir olaydır. Meydana geldiği zaman çok sayıda insanı etkiler ve yıllarca güncelliğini koruyabilir. Küresel ısınma ise bütün dünyada etkili olan ve bütün canlıları ilgilendiren bir doğal afettir. Bilim adamları tarafından küresel ısınma ile ilgili yapılan çalışmalar ve açıklamalar, zamanla ısınmanın artacağını ve artık bu konunun güncelliğini koruyacağını göstermektedir.
İnsanları doğrudan ya da dolaylı olarak, değişik şekillerde etkileyen doğal afetlere karşı bilgilenmek, insanların gerekli tedbirleri alarak korku ve panikten uzaklaşmalarını sağlar. Öğrenciler böyle etkileyici bir durumda daha istekli araştırma yaparlar. Çünkü durumun ciddiyetinin farkındadırlar. Böylece bilgiyi öğrenme ve öğrendiklerini uzun süre hatırda tutma sağlanmış olur.
Çocuklar, televizyondaki haberleri görür, yetişkinlerin sorunları tartışmasını duyar ve belki de kendi aralarında konuları tartışırlar. Seçimler, suç vakaları ve doğal afetler çocukların ilgisini çeker. Ancak çocukların çoğu, güncel olayların manasını yorumlama yeteneğinden yoksundur (Passe, 1988, s.531-533).
Sosyal Bilgiler dersi, öğrencilerin çevresinde olup bitenlere karşı duyarlı, sorumluluk sahibi, sorunlara karşı çözüm üretmek için istekli vatandaşlar olarak yetiştirilmesini hedefler. Sosyal Bilgiler dersi, güncel hayat ile iç içe olması gereken bir derstir. Öğrencilerin içinde yaşadıkları toplumdan kopmadan, güncel konulardan haberdar, bilgili birer birey olarak sosyalleşebilmesi için Sosyal Bilgiler dersi büyük önem taşımaktadır. Bunun için de güncel olayların Sosyal Bilgiler dersinde öğretilmesinin çok önemli faydaları bulunmaktadır. Güncel olaylar çocukların içinde yaşadıkları dünyayla olan tüm ilişkileriyle ilgili farkındalık düzeylerini arttırmalarını, okulda öğrendikleri bilgiler ile gerçek hayat arasında bağlantı kurmalarını, öğrendikleri bilgileri gerçek hayattaki problemlere uygulamalarını, yaşadıkları bölge ve ülkedeki yeni gelişmeleri takip etmelerini sağlar Dünya olaylarına karşı alakayı arttırmak için güncel olayları incelemek gerekir. (Erden, tarihsiz, s.161; Moffatt, 1957, s.214; Ord, 1972, s. 176).
Sosyal Bilgiler üniteleri, her zaman ilgi çekici olmayabilir. Bazen, bu ünitelerin güncel olaylarla ilişkisini kurmak zorlaşmakta, öğrencilerin karşılaştığı toplumsal sorunları anlaması ve bunlar hakkında doğru kararlar vermeleri güç olabilmektedir. Bu durumda, demokratik bir toplum yapısının gerektirdiği, birlikte yaşama ve çalışma, başkalarının düşünce ve eylemlerini anlama ve uzlaşma, bireysel ve toplumsal farkları kabullenme, her insanın değerli fakat farklı, özgür ve sorumlu bir kişi olduğunu kabul etme konusunda bilinç oluşturulamamaktadır. İnsan ilişkileri ve iletişim becerilerindeki eksiklikler, her gün üzücü olaylara neden olmaktadır.
Güncel olayların sınıfa getirilmesi, hem bu becerilerin geliştirilmesini sağlar, hem de Sosyal Bilgiler öğretimini daha etkili ve ilginç kılar (Barth-Demirtaş, 1997: 13-2).
Sosyal Bilgiler dersinde güncel olaylarla ilgili olarak yapılan etkinlikler öğrencilerde empati geliştirme, küresel düzeyde farkındalık oluşturma, hoşgörü geliştirme, bilgili bir vatandaş olmanın öneminin farkına varma gibi duyuşsal özelliklerin kazanılmasına da yardımcı olur (Deveci, 2007, s.420).
Günümüzde dünyada meydana gelen olayları incelemek ve tartışmak, tartışılan konuyla ilişkili olarak öğrencide, geçmişte ne olduğunu öğrenme isteği yaratacaktır (Moffatt, 1940, s. 219).
Yurtdışındaki çağdaş ve teknoloji destekli çalışmalara bakıldığında; örneğin, Amerika’da 1960’lı yıllarda derslerde güncel olayları öğretimde kullanırken kitle iletişim araçlarından faydalanıldığı görülmektedir. Bunlardan biri öğrencilere derste izlettirilen televizyondur (Smith, 1963, s.51). Televizyon, hem 1960’lı yıllarda hem de günümüzde eğitimde kullanılan, insanları çok büyük ölçüde etkileyen bir kitle iletişim aracıdır.
Sosyal Bilgiler dersinde güncel olayların kullanılması öğrenciler toplumsal sorunlarla karşı karşıya bırakılır ve toplumsal yaşamla kaynaşmaları sağlanır. Bu yolla Sosyal Bilgiler dersi çocuğun toplumsal kişiliğinin oluşturulmasında ve geliştirilmesinde önemli bir görevi yerine getirmiş olur.
Okulu ve dersleri güncel hayattan koparmamak için bazı önemli güncel olayları derse taşımak eğitim ve öğretimde faydalı sonuçlar elde edilmesini sağlayabilir. Güncel konularla en fazla iç içe olan derslerden biri Sosyal Bilgiler dersidir. Çocukların güncel olaylardan haberdar olmanın gerekliliğini anlaması, Sosyal Bilgiler dersinin amaçları doğrultusunda bilinçli bir vatandaş olarak yetiştirilmeleri için önemlidir.