Güncel olayları öğretmenin en iyi yollarından biri, tartışmalı olanları seçmektir. Güncel meseleler ve güncel olaylar bazen eş anlamlı kullanılabilir. Güncel olayların hepsi tartışmalı değildir. Olaylar, birisi onları söz konusu yapana kadar
tartışmalı bir olay değildirler. Bir kişi bir konuyu gündeme getirir ve başkaları karşı çıkarsa o zaman bu tartışmalı bir olay haline gelir, güncel meseleler, incelenmekte olan güncel olay ile ilgili birtakım tartışmalar olduğunu gösterir. İnsanlar bazı sorunları nasıl çözecekleri konusunda hem fikir olmadıklarından onlara tartışmalı sorunlar adı verilmektedir. Güncel meseleler, çevre, insan hakları, dünyanın çeşitli bölgelerinde meydana gelen çatışmalar vb gibi süregelen sorunlardır. Toplumda ve okul çevresindeki pek çok güncel olay çok az tartışma ya da anlaşmazlığa sebep olabilir (Ord, 1972, s.178; Parker, 2001, s.188-190; Welton-Mallan, 1999, s.337).
Öğrencilerin bugünü ve şu andaki duruma nasıl geldiğimizi anlamalarını sağlamak için tartışmalı ve duyarlı konuları ele almak gerekmektedir. Tartışmalı konular, insanları rahatsız veya tedirgin eder, önyargılara sebep olur (Stradling, 2003, s.82).
Güncel meseleleri eğitimde kullanmada amaç, çocukların problem üzerinde tartışmalarını, okumalarını ve yazmalarını sağlamak ve bu etkinlikleri ders içinde öğretmektir (Parker, 2001, s.197).
Öğretmenler, çocukların televizyon gibi kitle iletişim araçları ve seyahat yolu ile edindikleri temel bilgileri küçümsememelidirler. Olaylar kendi çevreleri ile sınırlı kalmayabilir. Çocuklar, başka ülkelerdeki çocukların yaşantıları ile ilgili sorunları basitleştirilmiş bir yöntemle anlayabilirler. Basit terimlerle çocuklar pek çok ilginç ülke ve dünya olayını tartışabilirler (Ord, 1972, s.178).
Birinci sınıftaki öğrenciler bile haberleri tartışmaktan hoşlanabilirler. Öğrencilere kendilerine yakın olan ya da kavrayabilecekleri bir düzeyde olan olayları tartışma fırsatı verilmelidir. Sosyal Bilgiler dersi içeriğinin yapısından dolayı haberlerdeki güncel meselelerin ya da önemli olayların çoğu derste ele alınan konularla doğrudan ilişkilidir. Bu olayların kullanımı işlemekte olan üniteleri büyük ölçüde güçlendirecektir. Tartışma için seçilen bazı güncel sorunlar ya da güncel olaylar işlenmekte olan konularla doğrudan bağlantılı olmayabilir. Fakat çocukların daha eleştirel okumasına yardımcı olma ya da onlara daha açıkça ayrım yapma becerisini geliştirme konusunda yardımcı olma gibi Sosyal Bilgiler dersi amaçlarına ulaşmanın bir yolu olarak kıymetlidirler (Ord, 1972, 176).
Haberlerle ilgili güncel tartışmalar, öğrencileri her çeşit tartışmalı konuyla karşı karşıya getirir. Sosyal kaygılar ya da sosyal meseleler olarak da adlandırılan, devam eden sorunlar güncel bir olayı tartışmalı bir soruna dönüştürür. Mantıklı insanların neler yapılması gerektiği konusunda farklı düşüncelere sahip olmaları normaldir (Parker, 2001, s.188).
Tartışmalı konuları öğretilirken öğretmenler, rollerinin bir düşünce sisteminin esaslarını öğreten kişi olmak değil; rehberlik etmek olduğunun farkında olmalı ve çocukların sorunları eleştirel ve açık bir şekilde ele almalarına yardım etmelidirler. Tartışmalı bir sorun öğretirken öğretmenin çocuklara medeni ve açık fikirli olma eğitimini geliştirme konusunda yardımcı olma, bilgi kaynaklarını değerlendirme ve tek bir sorun üzerinde çoklu bakış açıları geliştirmeye çalışma konularında özel bir sorumluluğu vardır.
Genç bireyler kolay etkilendikleri için her zaman kendileri için bir otorite olan öğretmenin görüşlerinden aşırı derecede etkilenmeleri kaçınılmazdır. Bu nedenle öğretmen konu ile ilgili tüm tarafların adil bir şekilde tarafsız olarak sunulduğundan emin olmak zorundadır. Çocuklara fikirlerini açığa vurmadan önce sorunun tüm yönlerini dinleme alışkanlığı, öğretmen tarafından kazandırılmalıdır. Fakat henüz tam olarak kavranmamış ve konuyu iyi bilen insanlar arasında fikir farklılıkları yaratabilecek sorunlarda çocuklara kişisel bir görüşü kabul ettirmeye çalışmamak mesleki bir zorunluluktur. Böyle durumlarda öğretmenlerin temel amacı çocuklara kendi kendilerine nasıl düşüneceklerini ve eleştirel yargı gücünü geliştirmeyi öğretmek olmalıdır. Öğretmen başka yetişkinlerin farklı fikirlerinin olabileceğini ve tartışılmakta olan konu ile ilgili pek çok açık görüş farklılıkları olduğunu vurgulamaya özen göstermeli, öğrencileri fikirleri farklı olabilecek saygı duydukları başka yetişkinlerle sorunları tartışmaya teşvik etmelidir. Böylece çocuk, sorunları iyi niyetle ele alan mantıklı insanlar arasında samimi görüş farklılıkları olabileceğini öğrenir. Çocuklar, sorunlarla ilgili tutumunun sebeplerini içtenlikle açıklayan, başka insanların görüşlerinin de dinlenmesi konusunda ısrar eden, farklı görüşleri kabul eden bu görüşlere değer veren bir öğretmene saygı duyacaklardır (Ord, 1972, s.180; Parker, 2001, s.188).
Çocukların, tartışma esnasında “hemen bir sonuca varma” eğilimlerini yavaşlatmak önemli bir husustur. Meseleleri yeterince düşünüp tartıtıktan sonra dikkatli bir şekilde karar vermelerini sağlamak gerekmektedir. Öğrencilerin, düşünceli vatandaşlar olma becerilerini ve eğilimlerini geliştirmeleri önemlidir (Parker, 2001, s.191).
Pek çok güncel sorun çocukların kavrayış düzeylerinin üstündedir. Derste ele alınacak tartışmalı konuları seçerken dikkatli olmak gerekir. İlköğretim öğrencilerinin olgunluk düzeylerine, ihtiyaçlarına, ilgilerine ve çalışmalarına uygun olan tartışmalı konular seçilmelidir. Deneyimli öğretmenler, bunların içinden çocukların düzeylerine uygun olanlarını incelemek için seçebilirler. Toplum, ebeveynler ya da çocuklar arasında gerginliğe, düşmanlığa ya da acımasız duygulara neden olabilecek karışık, tahrik edici ya da aşırı tartışmalı konulardan kaçınılmalıdır. Çocuklar için önemli ve mümkün olduğu kadar ılımlı güncel sorunları tartışmak daha uygundur (Michaelis and Garcia, 1996, s.284; Ord, 1972, s.180).
Bazı sorunlar anlayışlı bir şekilde incelenmesi gereken, farklı bakış açılarına sahip, cevaplanmamış sorular olarak ele alınır. Bazı sorunlar kısaca ele alınırken bazıları gelecekte tekrar gözden geçirilecek, süregelen problemler olarak basitçe tanıtılabilir ve bazıları da önemlerinden dolayı ayrıntılı olarak incelenebilir (Michaelis and Garcia, 1996, s.284).
Öğrencilerin önceden bilgi sahibi oldukları, başka yerlerde okuyup duydukları ve farklı görüşler belirttikleri tartışmalar çok önemlidir. Sorunların soru şeklinde belirtildiğine ve soruların oldukça kuvvetli olduğuna dikkat edilmelidir. Bunlar tekrarlanan sorunlardır; İnsanlar onlarla yıllarca uğraşmış, fakat hiçbir zaman tam olarak çözememişlerdir. Böyle bir soru sorarak öğretmen çocukların tartışma, okuma ve yazma becerilerini geliştiren öğrenim etkinlikleri planlamaktadır. Toplumun bir ferdi olmanın sorumluluklarından biri böyle problemlere çare bulmaktır (Parker, 2001, s.197).
Sorunların etrafında işlenen ünite planlaması 20. yüzyılda Sosyal Bilgiler eğitiminde kullanılan en gözde yaklaşımlardan biridir. Sorun-merkezli bir ünitenin merkez odağı dün ve bugün olduğu gibi yarın da tartışmalı olacağı kesin olan sürekli
toplum tartışmasıdır. Bu, tarih boyunca pek çok kültürde insanları uğraştıran bir sorun olmalıdır. Aşağıdaki sorunlar bu türden olabilecek sorunlardır (Parker, 2001, s.196-197):
• Yoksulluk: yoksulluğun sorumlusu kimdir?
• İnsan-çevre etkileşimi: İnsanların ekonomik üretim uğruna ve iş sağlamak için çevreye verdikleri zarara ve kirliliğe ne kadar izin verilmelidir?
• Adalet: toplum kanunlara karşı gelenleri nasıl cezalandırmalıdır. “göze göz” den daha iyi yöntemler var mıdır?
• Barış ve savaş: Barış ve savaş konuları nasıl öğretilebilir? İnsanlar arasında uyum ve barışı arttırmak için bireyler ne yapabilir.
• Çeşitlilik/birlik: Bireysel ve kültürel farklılıklarımızı korurken nasıl tek vücut olabiliriz.
İyi bir güncel meseleler eğitimi ile öğrencilere kazandırılacak önemli değerlerden bazıları şunlardır (Ord: 1972, s.179):
• Çocukların yaşadığı gerçek dünya hakkında eleştirel düşünebilen, zeki ve sorgulayıcı vatandaşlar olarak yetiştirilmelerine katkıda bulunur. • Çocukların ülkelerine karşı besledikleri olumlu duyguları ve sadakati
güçlendirebilir ve dünyanın her yerinde insanoğlunun başarılarına duydukları beğenileri arttırabilir.
• Sosyal Bilgiler dersi ile ilişkili pek çok beceri güçlendirilebilir. Bunlar arasında, bilgi toplamak için pek çok materyal kaynağından yararlanma, veri düzenleme, bildirme, çeşitli türde haritalar ve grafik materyalleri kullanma gibi beceriler bulunmaktadır.
• Çocukları günümüzdeki bazı ulusal olayların ve dünya olaylarının tarihî geçmişini araştırmaya teşvik edebilir.
• Güncel meseleler eğitimi ders kitaplarında sunulan pek çok konuyu güncel hale getirebilir. Çünkü ders kitapları her yıl gözden geçirilmez.
Güncel materyaller kitaptaki eski konularla onlara bağlı değişen gelişmeler arasındaki açığı kapatmaya yardımcı olur.
Araştırmalara göre öğrencilerin motivasyonu sosyal şartlar ve konu alanına göre farklılıklar göstermektedir (Anderman, 1994, s.4). İlkokulda genellikle çocukların günlük hayatlarına yakın konular ve sorunlar üzerinde yoğunlaşılır (okulda, mahallede ve toplumdaki konular ve sorunlar). Sınıf içi faaliyetleri yürütme, kaynakların nasıl korunacağı, parkların ve oyun alanlarının kullanım yolları, başkalarına adil davranma, bireyler ve gruplar arasındaki tartışmalar gibi konulardaki görüş farklılıkları bunlara örnek teşkil edebilir. (Michaelis and Garcia, 1996, s.284).
Bazen öğretmen, çocuklar tarafından ortaya atılan sorunları ele alabilir. Örneğin işçi-işveren anlaşmazlıkları, bir gösteri, iskân problemleri ya da ayrımcılığı önleme yolları vb toplum yaşantısından doğan sorunlar ihmal edilmemelidir ve çocukların kavrama becerilerini aşan bir şekilde ele alınmamalıdır. Basit bir ifadeyle problemin açıklanması, sorunu netleştirme ya da kısa bir tartışma yeterli olabilir. Önemli olan, böyle sorular için açık kapı bırakmak, bunları uygun düzeyde tartışmak ve sorunların sürekli incelenmesi için temel oluşturmaktır (Michaelis and Garcia, 1996, s.286). Örneğin, çocuklar doğal dengenin bozulması tehlikesini nasıl algılamaktadırlar? Orman yangınlarını engellemek için neler yapılabilir? Depremin yıkıcı etkilerinden korunma yolları nelerdir? Bu konularla ilgili ne tür çözümler geliştirebilirler?
Öğrenciler 4. sınıftan 7. sınıfa doğru gitgide daha kapsamlı konularla ve problemlerle karşılaşırlar. Örneğin 6. sınıfın 6. ünitesi olan “Demokrasinin Serüveni” ünitesini işlerken seçimlerle ve yönetimle ilgili haberlerden faydalanılabilir. Geçmişteki yönetim şekilleri ile günümüzdeki yönetim şekilleri arasında ne gibi farklılıklar olduğu incelenebilir. Farklı ülkelerdeki farklı yönetim biçimleri kitle iletişim araçlarından elde edilecek haber ve çeşitli fotoğraflar kullanılmak suretiyle karşılaştırılarak incelenebilir.
Çocuklar güncel meseleleri, televizyon ve radyo programları, gazeteler ve evdeki bir tartışma yoluyla öğrenebilirler. Sıklıkla seçilen güncel olayların ve
problemlerin incelenmesini yürütmek için bir politika belirlenmelidir. Aşağıdaki ifadeler pek çok okulda kabul görmektedir (Michaelis and Garcia, 1996, s.286):
• İlkokullarda incelemek için sadece çocukların anlayabilecekleri, bir fikir edinmeye başlayabilecekleri önemli konular ve sorunlar seçilmelidir.
• Eğitim materyalleri farklı bakış açıları sunmalıdır. Tartışma tüm görüşleri içermelidir ve başkalarının fikirlerine saygı göstermelidir.
• Öğretmenler öğrenimi eleştirel düşünmeyi ve açık fikirliliği arttıracak şekilde gerçekleştirmeli ve taraf tutmaktan ya da bir görüşün propagandasını yapmaktan sakınmalıdır.
• Arka plandaki faktörlerin göz önünde bulundurulmasına, çeşitli tekliflerin olası sonuçlarına ilave bilgi ihtiyacı düşünülmeli, mantık ve tartışma hatalarının tespitine özen gösterilmelidirler.
• Öğrenciler açık fikirli olmaya (kişinin yeni bilgiler ışığında görüşünü değiştirebilmesi) teşvik edilmelidir.
Güncel meseleleri öğretimde kullanmak, çocuklara tartışmalarla yapıcı bir şekilde nasıl baş edeceklerini öğretmek için fırsatlar sunar. Bir karar verme modeli kullanma, güncel olayları ve sosyal kaygıları öğretme, çocukları iyi bir vatandaş olarak yetiştirme amacına hizmet eder (Parker, 2001, s.190).