Elektronik Demokrasi ve İnternet

Elektronik alanında yaşanan teknolojik gelişmeler doğal olarak yönetim alanını da etkili bir şekilde etkilemiştir. Yaşanan gelişmeler ve dijital ortamların sağladığı kolaylıklar sayesinde e-devlet, e- demokrasi, e-yönetişim gibi kavramların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde vatandaşlarla yöneticiler arasında yeni, hızlı ve etkili iletişim kanallarının açılmıştır.

Bu etkileşim kanalları planlanmak suretiyle e-demokrasi uygulamalarıyla vatandaşların karar alma süreçlerine katılımının sağlanması söz konusu olmuştur.⁵⁰⁹Getirdiği yaşam olanakları ve bilgi yaymadaki kolaylıklarıyla, İnternet in agoraya dönüşe, diğer bir değişle Antik Yunan daki doğrudan demokrasiye dönüşe önemli katkılar sağlayacağı ifade edildi ve bu durum demokrasinin yeniden doğuşu biçiminde değerlendirilmektedir.⁵¹⁰

İnternet in kullanımı, bilginin, kültürün, siyasetin, ekonominin bütün ulusal yerel sınırlarını kaldırmıştır. Dünyanın gerçek anlamda küçük bir köy halini alması, internet sayesinde olmuştur. Bu bağlamda, siyasal düzlemde de artık elektronik demokrasiden söz edilmekte ve internetin demokrasiye ne gibi katkılar yapılabileceği üzerinde tartışmalar ve çözümlemeler yapılmaktadır. Doğrudan etkileşime dayanması, doğrudan demokrasi düşünün gerçekleşmesi olanağı olarak görülmektedir.⁵¹¹

İnternet kurumlar açısından dört temel fayda sağlamaktadır. Bunlar, kurumsal imajı geliştirmek, kamuoyunun düşüncelerini öğrenip değerlendirmek, kamuoyu beklentileri doğrultusunda kurumsal gündemi belirlemek, kurumsal sorumluluğu

509 Tahsin Güler, Dilek Şahnagil, “ ijital emokrasi ve Yönetişim İlişkisi Çerçevesinde e-demokrasi, e-devlet Uygulamaları,” Journal of Emerging Economies and Policy-JOEEP, Volume 2, Issue 2, 2017, s. 17, s. 16-29.

510 Çukurçayır, Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi, s. 156.

511 Asu Aksoy, ―İnternet ve Demokrasi‖, Diyalog Dergisi, Türk Demokrasi Vakfı Yayını, Ankara, 1996, s. 159.

arttırmak şeklinde sıralanmaktadır.⁵¹²

Gelişmiş ülkelerde internet‘in yönetsel etkinliklerde, özellikle de yerel yönetim etkinlikleriyle ilgili olarak yoğun bir biçimde kullanıldığı gözlemlenmektedir. Örneğin, Almanya nın Münster kentinde geliştirilen bir program, olabildiğince Münsterli nin İnternetten yararlanmasını sağlama, sanal bir tartışma ortamı oluşturma ve yerel siyasetle daha fazla ilgilenme amacını taşımaktadır.⁵¹³ Yine, ―Daha Fazla Demokrasi‖ adlı girişim, doğrudan demokrasi uygulama çalışmalarını yazılı yöntemler dışında internet üzerinden de sürdürmektedir.

Doğrudan demokrasi ile ilgili her türlü çalışma ve etkinlik bu girişimin hazırladığı siteden duyurulmaktadır.⁵¹⁴

Mannheim belediyesi de, internet üzerinden yurttaşlara çok sayıda hizmet sunmaktadır. Kimlik, pasaport başvurusu, kayıp haberleri; kente yeni taşınanlar için bilgiler; belediye meclisi ile ilgili bilgiler; danışma merkezleri ve birçok konu ile ilgili bilgiler sitede sunulmaktadır.⁵¹⁵ İstanbul Büyükşehir Belediyesi de kendi internet sitesinde birçok konuda hizmet vermekte, vatandaşı belediye çalışmalarıyla ilgili bilgilendirmektedir.⁵¹⁶ Katılmanın ön koşullarının bilgilendirme ve bilgilenme olduğu düşünülürse, internet in özellikle genç neslin ilgi gösterdiği bir araç olması dolaysıyla önemli ve olumlu katkıları olacağı açıktır.

E-Devlet çalışmaları Türkiye‘de 58.Hükümetle birlikte başlamaktadır. Şubat 2001‘de Avrupa Komisyonu Türkiye, Malta ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimine E- Avrupa gibi bir eylem planı oluşturması için davette bulunmuş, bunun üzerine Türkiye 23–24 Mart 2001 de ―E-Avrupa ‖ girişimi görüşülüp onaylanmış ve 15–16 Haziran 2001‘de e-Avrupa girişimine katıldığımız resmen bildirilmiştir. Yapılan bildirimin ardından TÜBİTAK önderliğinde e-Türkiye ya da e-devlet adı verilen kimi çalışmalar yapılmıştır. Türkiye bu kapsamda AB‘nin Avrupa Akdeniz Ortaklığı Fonundan yararlanabilmek için fonun bitiş tarihi olarak 2006 yılını taahhütlerinin

512I ―Halkla İlişkilerde Hedef Kitlelerle Çift Yönlü Simetrik iletişim Kurmak Amacıyla Web Siteleri Kullanımı‖, Yeni letişim Ortamları ve Etkileşim Uluslararası Konferansı, 1-3 Kasım 2006, s.166.

513 (Çevrimiçi) (Erişim) http:www.buene.org./steps.html, 21.05.2018.

514 (Çevrimiçi) (Erişim) http:www.mchr.democratıc.de, 15.06.2018.

515 (Çevrimiçi) (Erişim) http:www.mannheim.de/internetrathaus/index.html, 23.02.2018.

516 (Çevrimiçi) (Erişim) http:www.ibb.gov.tr/index.html, 13.03.2018.

yerine getirilme tarihi olarak kabul etmiştir.⁵¹⁷ Ardından 2003/12 Sayılı Başbakanlık Genelgesi ile 2003–2004 dönemi için ―e-Dönüşüm Türkiye Projesi‖ adıyla DPT nin koordinatörlüğünde yeni bir plân uygulamaya konulmuştur. Kısa Dönem Eylem Plânının 2004 yılında sona ermesinin ardından 2005 yılında 2005/05 2005/05 Sayılı Yüksek Plânlama Kurulu kararıyla 2005 Eylem Plânı hazırlanmıştır. 2005 yılında 2006–2010 dönemini kapsayacak olan Bilgi Toplumu Stratejisi hazırlık süreci başlatılmıştır.⁵¹⁸

Türkiye‘de “Başbakanlık İletişim Merkezi” (BİMER); bilişim ve iletişim teknolojileri kullanılarak hayata geçirilen bir halkla ilişkiler uygulamasıdır. BİMER, Başbakanlık Bilgi İşlem Başkanlığınca yazılımı gerçekleştirilen bir program ile web sayfası üzerinden kullanılan bir sistem olup, vatandaş ile devlet arasındaki iletişim kanallarını açık tutarak, müracaatların her zaman ve her yerden yapılabilmesini mümkün kılmaktadır. CİMER ise (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi), her Türk vatandaşının Anayasal hakkı olan dilekçe ve başvuru hakkının daha etkin kullanılması amacıyla Cumhurbaşkanlığı bünyesinde kurulmuş olan birimdir.

Vatandaşlar CİMER‘e kamu kurum veya kuruluşları ile yaşamış oldukları bütün problemlerinden dolayı başvuruda bulunabilmektedirler. Amaç, vatandaşların sorunlarının hızlı ve etkin bir şekilde çözüme kavuşturulmasıdır.

BİMER ve CİMER web sayfası üzerinden kullanılan bir sistem olduğundan, yurdumuzun en ücra köşesinden bile yapılan müracaatlar ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına en kısa sürede iletilmektedir. Bu müracaatlara ilişkin yapılan işlemler Başbakanlıktan koordine ve takip edilmektedir.⁵¹⁹ Başbakanlık kurumunun

517 Elif Yücetürk ―Türk Kamu Yönetiminde E-Devlet Uygulamaları ve Tabana Yayı- labilme Yeteneği Bakımından Bir Değerlendirme: Bolu Örneği‖, I. Ulusal ilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, İzmit, 2002, s. 3.

518Ali Şahin, Türk Kamu Yönetiminde Yapısal Dönüşüm ve E-Devlet, Çizgi Kitabevi, Konya, 2008, s. 88.

519 Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER), bilişim ve iletişim teknolojileri kullanılarak Başbakanlık tarafından 2007 yılında hayata geçirilen bir halkla ilişkiler uygulamasıdır. Şikayet ve dilekçe hakkının, bilgi edinme hakkının aynı usulle kullanılacağı telefon, internet sayfasındaki form veya e-posta ile ulaşabilmek mümkün olan bir uygulamadır. Bimer in telefon numarası "150" dir. Arandığı yerin valiliğindeki BİMER sorumlusu direk açar, müracaatları seri bir şekilde ilgili birime yönlendirir. Sistem her an Başbakanlıktan internet üzerinden takip edilmektedir. Uygulama pratik olduğundan web üzerinden başvuru yoğun kullanılmaktadır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ne uyum amacıyla bazı kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde (KHK) değişiklik yapan 700 sayılı KHK, Resmi Gazete nin mükerrer sayısında yayımlandı."Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması

kaldırılmasıyla BİMER‘e giren vatandaşlar CİMER‘e yönlendirilmektedir.

o z v z w c ğ vatandaş v şikâyetleri almakta, anketler düzenleyebilmektedirler. Doğ o o z şlerin doğrudan yöneticilere ulaş ğ . v llerinin, belediyelerin, belediye baş c v c c oo w İ nstagram o v z ş bir kitle o ş â .

Elektronik demokrasinin şeffaflık, aktif katılım, hesap verme yükümlülüğü gibi faydaları yanında beraberinde getirdiği bazı olumsuzluklar da bulunmaktadır.

Vatandaşlar dijital platformlarda aşırı ve çeşitli enformasyona maruz kaldıkları görülmektedir. Altyapı sorunları ve dijital platformları kullanmaktaki yetersizlikler ve yönetimdeki gizlilik kültürü nedeniyle e-devlet, e-demokrasi, e- belediye gibi uygulamalardan beklenen demokratik katılımda sorunlarla karşı karşıya kalındığı görülmektedir.⁵²⁰