Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü

Hisseleri Borsa Ġstanbul Pay Piyasasında alınıp satılan ve Ġmalat Sanayi sektörünün alt sektörlerinden olan Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde toplam 27 firma faaliyet göstermektedir. Bu firmalardan 4‟ünün verisine ulaĢılamadığından ötürü analizler 23 firma verisi kullanılarak yapılmıĢtır. Analizler, ertelenmiĢ vergi varlıkları ve ertelenmiĢ vergi yükümlülükleri açısından ayrı ayrı ele alınarak gerçekleĢtirilmektedir.

151 3.4.8.1 Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe ErtelenmiĢ Vergi Varlığı Analizi

Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe faaliyet gösteren 23 firmanın ertelenmiĢ vergi varlığı tutarları yıllar itibariyle Grafik 72‟de yer almaktadır.

Grafik 72: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörünün ErtelenmiĢ Vergi Varlığı Tutarları

Grafik 72‟ye göre; sektörde faaliyet gösteren firmalara ait ertelenmiĢ vergi varlığı tutarları, yıllar itibariyle değiĢkenlik göstermektedir. 2011 yılında yaklaĢık 108 Milyon TL düzeyinde olan ertelenmiĢ vergi varlığı toplam tutarı, 2012 yılında 130 Milyon TL, 2013 yılında 109 Milyon TL ve 2016 yılında da yaklaĢık 236 Milyon TL düzeylerinde gerçekleĢmiĢtir.

Ġlgili alt sektörde faaliyet gösteren firmalarda ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarının ortaya çıkmasına neden olan en önemli standart uygulamalarının ve hesap kalemlerinin neler olduğuna ve bu faktörlerin ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarına yıllar itibariyle ne derece katkı sağladığına ise aĢağıdaki baĢlıklar altında yer verilmektedir.

152 3.4.8.1.1 ErtelenmiĢ Vergi Varlığının OluĢumuna Neden Olan Standart Uygulamaları

Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe faaliyet gösteren firmaların bilançolarında yer alan ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarının ortaya çıkmasına neden olan en önemli standart uygulamalarının neler olduğu ve ilgili standartların ertelenmiĢ vergi varlığı tutarı üzerindeki etkisi, yıllar itibariyle, Grafik 73‟te, EK-29‟da ve Grafik 74‟te gösterilmektedir. Sözü edilen ek ve Ģekiller incelendiğinde;

sektörde faaliyet gösteren firma bilançolarındaki ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarına, Ģu önemli standart uygulamalarının etki ettiği görülmektedir:

(i) ÇalıĢanlara Sağlanan Faydalar Standardı,

(ii) Devlet TeĢvikleri ve Yardımlarının MuhasebeleĢtirilmesi Standardı, (iii) Maddi Duran Varlıklar Standardı ve

(iv) Hasılat Standardı.

Grafik 73: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe ErtelenmiĢ Vergi Varlığına Neden Olan Standart Uygulamaları

Grafik 73 incelendiğinde; ilgili alt sektörde faaliyet gösteren firmaların muhasebe süreçlerinde ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi varlığı tutarları üzerinde pozitif etkiye sahip olan en önemli standartların; ÇalıĢanlara Sağlanan Faydalar Standardı, Maddi Duran Varlıklar Standardı, Devlet TeĢvikleri ve Yardımları Standardı ile Hasılat

153 Standardı olduğu görülmektedir. Sözü edilen standartların, bu sektördeki firma bilançolarında yer alan ertelenmiĢ vergi varlığı tutarına 6 yıllık süreçteki toplam katkısı, sırasıyla, yaklaĢık olarak 150 Milyon TL, 100 Milyon TL, 70 Milyon TL ve 38 Milyon TL‟dir. Bu standartların neden olduğu ertelenmiĢ vergi varlığı tutarları toplamı (yaklaĢık 358 Milyon TL), Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi varlığı toplam tutarının (812 Milyon TL‟nin) %44‟üne denk gelmektedir. Geriye kalan standartların etkisi ise göreceli olarak daha azdır.

EK-29‟da, ilgili standartların neden olduğu ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarının ilgili alt sektörde faaliyet gösteren tüm firmaların aktif toplamına oranı gösterilmektedir.

Grafik 74: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörünün ErtelenmiĢ Vergi Varlığı Tutarı Toplamlarının Bu Sektördeki Baz Firmaların Aktif Toplamına Oranı

(Standart Bazında)

Grafik 74 incelendiğinde; Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟ndeki ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarının, bu sektörde faaliyet gösteren baz firmaların aktif toplamı içerisinde daha yüksek paya sahip olmasına neden olan en önemli standart uygulamaların, Maddi Duran Varlıklar Standardı ile Devlet TeĢvikleri ve Yardımlarının MuhasebeleĢtirilmesi Standardı olduğu görülmektedir. Bu standartların neden olduğu ertelenmiĢ vergi varlıklarının 6 yıllık toplamlarının, baz firmaların yıllık ortalama aktif tutarlarının içerisindeki payı, sırasıyla, yaklaĢık olarak

%6.9 ve %5.7‟dir. Sözü edilen standartların neden olduğu ertelenmiĢ vergi

154 varlıklarının 6 yıllık toplam tutarlarının, baz firmaların 6 yıllık aktif toplamları içerisindeki payı ise yaklaĢık olarak %1.1 ve %1‟dir.

3.4.8.1.2 ErtelenmiĢ Vergi Varlığının OluĢumuna Neden Olan Ana Hesap Kalemleri

Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri sektörüne ait firma bilançolarında yer bulan ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarının ortaya çıkmasına neden olan ve firma faaliyetlerinin muhasebeleĢtirilmesinde kullanılan en önemli ana hesap kalemlerinin neler olduğu ve bu hesap kalemlerinin ertelenmiĢ vergi varlığı tutarına olan etkisi, yıllar itibariyle, Grafik 75‟te göstermektedir.

Grafik 75: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe ErtelenmiĢ Vergi Varlığına Neden Olan Ana Hesap Kalemleri

Grafik incelendiğinde, Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri sektöründe faaliyet gösteren firmaların muhasebe süreçlerinde ortaya çıkan ertelenmiĢ varlığına neden olan en önemli ana hesap kalemlerinin, sırasıyla; GeçmiĢ Yıllar Karları/Zararları, ÇalıĢanlara Sağlanan Faydalara ĠliĢkin KarĢılıklar, Maddi Duran Varlıklar, Devlet TeĢvik ve Yatırımları hesaplarının olduğu görülmektedir. Sözü edilen hesap kalemlerinin, bu sektördeki firma bilançolarında gözüken ertelenmiĢ vergi varlığı tutarına toplam katkısı 6 yıllık süreçte yaklaĢık olarak, sırasıyla, 255 Milyon TL, 150 Milyon TL, 140 Milyon TL ve 70 Milyon TL‟dir. 6 yıllık süreçte, bu hesap kalemlerinin neden

155 olduğu ertelenmiĢ vergi varlığı tutarları toplamı (yaklaĢık 615 Milyon TL), sektörde ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi varlığı toplam tutarının (812 Milyon TL‟nin) %75‟ine denk gelmektedir. Geriye kalan hesap kalemlerinin etkisi ise göreceli olarak daha azdır. Sözü edilen ana hesap kalemlerinin neden olduğu ertelenmiĢ vergi varlığı tutarlarının Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde faaliyet gösteren tüm firmaların aktif toplamına oranı, EK-30‟da gösterilmektedir.

Grafik 76: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörünün ErtelenmiĢ Vergi Varlığı Tutarı Toplamlarının Bu Sektördeki Baz Firmaların Aktif Toplamına Oranı

(Hesap Bazında)

Grafik 76‟ya göre Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde faaliyet gösteren baz firmaların aktif toplamı içerisinde, sırasıyla, GeçmiĢ Yıllar Karları/Zararları, Maddi Duran Varlıklar, Yeniden Değerleme ve Ölçüm Kazanç / Kayıpları ile Devlet TeĢvik ve Yatırımları hesaplarının neden olduğu ertelenmiĢ varlığı tutarlarının daha yüksek paya sahip olduğu görülmektedir. Sözü edilen hesap kalemlerinin neden olduğu ertelenmiĢ vergi varlıklarının 6 yıllık toplamlarının, baz firmaların yıllık ortalama aktif tutarları içindeki payı, yaklaĢık olarak %11, %9.8, %8.1 ve %5,9‟dir. Bu hesap kalemlerinin neden olduğu ertelenmiĢ vergi varlıklarının 6 yıllık toplamlarının, baz firmaların 6 yıllık aktif toplamları içerisindeki payı ise yaklaĢık olarak %1.8, %1.6,

%1.3 ve %1‟dir.

156 3.4.8.2 Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü Analizi

Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde faaliyet gösteren ve çalıĢmanın konusunu oluĢturan 23 firmanın ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarları yıllar itibariyle Grafik 77‟de yer almaktadır.

Grafik 77: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörünün ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü Tutarları

Grafik 77‟ye göre; ilgili sektördeki firmalara ait ertelenmiĢ vergi yükümlülüklerinin, yıllar itibariyle değiĢkenlik gösterdiği görülmektedir.

3.4.8.2.1 ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğüne Neden Olan Standart Uygulamaları

Sektörde faaliyet gösteren firmaların bilançolarında yer alan ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarlarının ortaya çıkmasına neden olan en önemli standart uygulamaları ve ilgili standartların ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü üzerindeki etkileri, yıllar itibariyle, Grafik 78‟de gösterilmektedir.

157 Grafik 78: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe ErtelenmiĢ Vergi

Yükümlülüğüne Neden Olan Standart Uygulamaları

Grafik 78‟e göre; ilgili alt sektörde faaliyet gösteren firmaların muhasebe süreçlerinde ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarları üzerinde pozitif etkiye sahip olan en önemli standardın, Maddi Duran Varlıklar Standardı olduğu görülmektedir. Bu standardın, Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟ndeki firma bilançolarında gözüken ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarına olan toplam katkısı 6 yıllık süreçte, yaklaĢık olarak 1.150 Milyon TL‟dir. Sözü edilen standardın neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarı, sektörde ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü toplam tutarının (1.359 Milyon TL‟nin) %84‟üne denk gelmektedir.

Standartların neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarlarının, bu sektörde faaliyet gösteren firmaların aktif toplamına oranı ise EK-31‟de gösterilmektedir.

158 Grafik 79: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörünün ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü Tutarlarının Bu Sektördeki Baz Firmaların Aktif Toplamına

Oranı (Standart Bazında)

Grafik 79‟a göre Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde faaliyet gösteren baz firmaların aktif toplamı içerisinde, Maddi Duran Varlıklar Standardının, Tarımsal Faaliyetler Standardının, Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Standardının ve Hasılat Standardının neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarlarının daha yüksek paya sahip olduğu görülmektedir. Bu standartların neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarlarının 6 yıllık toplamlarının, baz firmaların yıllık ortalama aktif tutarları içerisindeki payı, sırasıyla, yaklaĢık olarak %22, %10, %7 ve %6‟dır. Sözü edilen standartların neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüklerinin 6 yıllık toplamlarının, baz firmaların 6 yıllık aktif toplamları içerisindeki payı ise yaklaĢık olarak %3.6, %1.6, %1.1 ve %1‟dir.

3.4.8.2.2 ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğüne Neden Olan Ana Hesap Kalemleri

Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri sektörüne ait Firma faaliyetlerinin muhasebeleĢtirilmesinde kullanılan ve bu firmaların bilançolarında yer bulan ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarlarının ortaya çıkmasına neden olan, en önemli hesap kalemlerinin neler olduğu ve bu hesap kalemlerinin ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarına olan etkisi, yıllar itibariyle, Grafik 80‟de gösterilmektedir.

159 Grafik 80: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektöründe ErtelenmiĢ Vergi

Yükümlülüğüne Neden Olan Ana Hesap Kalemleri

Grafik incelendiğinde; Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde faaliyet gösteren firmaların muhasebe süreçlerinde ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi yükümlülüklerinin, ağırlıklı olarak Maddi Duran Varlıklar hesabının kullanılması nedeniyle ortaya çıktığı anlaĢılmaktadır. Sözü edilen hesap kaleminin, bu sektördeki firma bilançolarında gözüken ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarına toplam katkısı 6 yıllık süreçte yaklaĢık olarak 1.150 Milyon TL‟dir. Bu hesap kaleminin neden olduğu 6 yıllık toplam ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarı, Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü toplam tutarının (1.359 Milyon TL‟nin) %84‟üne denk gelmektedir. Geriye kalan hesap kalemlerinin etkisi ise göreceli olarak daha azdır. Ġlgili ana hesap kalemlerinin neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarlarının Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde faaliyet gösteren tüm firmaların aktif toplamına oranı, EK-32‟de gösterilmektedir.

160 Grafik 81: Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörünün ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü Toplamlarının Bu Sektördeki Baz Firmaların Aktif Toplamına

Oranı (Hesap Bazında)

Grafik 81‟e göre; Dokuma, Giyim EĢyası ve Deri Sektörü‟nde faaliyet gösteren baz firmaların aktif toplamı içerisinde, Maddi Duran Varlıklar, Canlı Varlıklar, Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller ve Ticari Alacaklar ile Finansal Yatırımlar hesaplarının kullanılması nedeniyle ortaya çıkan ertelenmiĢ vergi yükümlülüğü tutarlarının daha yüksek paya sahip olduğu görülmektedir. Sözü edilen hesap kalemlerinin neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüklerinin 6 yıllık toplamlarının, baz firmaların yıllık ortalama aktif tutarları içerisindeki payı, yaklaĢık olarak %21, %10, %7, %6 ve

%5‟tir. Bu hesap kalemlerinin neden olduğu ertelenmiĢ vergi yükümlülüklerinin 6 yıllık toplamlarının, baz firmaların 6 yıllık aktif toplamları içerisindeki payı ise yaklaĢık olarak %3.5, %1.6, %1.1, %1 ve %0.9‟dur.