BÖLÜM 2: ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ VE BULGULARI
2.2. Doküman Analizleri
2.2.2. Doküman Analizlerinden Elde Edilen Bulgular ve Değerlendirilme
Bu çalışma için doküman analizleri çalışmaların doğrudan okunması ve incelenmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. Doküman analizleri sırasında önce bibliyometik analizlerden elde edilen temel eserler ve bibliyometrik analize tabi tutulan makaleler üzerinden okumalara başlanmıştır. Bu sayede KDY yazınına yön veren teorik çerçevelerin neler olduğu belirlenmiştir. Böylece araştırmamızın ekonomi, sosyoloji ve psikoloji disiplinlerinde hangi teoriler KDY’nin temellerine katkı sağlamıştır? şeklindeki alt araştırma sorularından birincisinin cevabı da verilmiştir. Bu teoriler ve teorilerin yazarları aşağıda iki ayrı tablo halinde sunulmuştur. Tablo 9’da bibliyometrik analizlerden elde edilen verilerin doküman analizlerinden elde edilen bulgular verilmiştir. Bu verilerden teorilerin hangi disiplinlerle ilişkili oldukları, isimleri, hangi yazarların bu teorik çerçevelere vurgular yaptıkları ve KDY yazınında bu teorik çerçevelerin etki düzeyleri görülebilmektedir. Tablo 10’da ise bibliyometrik analizlere tabi tutulan makalelerin incelenmesi sonucu elde edilen teorik çerçeveleri göstermektedir.
58
Tablo 9
Bibliyometrik Analizlerden Elde Edilen Verilerin Doküman Analizi Sonucu Belirlenen Teoriler ve Teorilerin Yazarları
Disiplin Teori Yazar/lar
1984-2015
Yapı Yönelimli Ekonomi Teorileri
İşlem Maliyetleri Teorisi Coase, 1937; Williamson, 1975; 1979; 1985; Klein, Crawford ve Alchian, 1978; Teece, 1982; North, 1990 208 Vekâlet Teorisi Jensen ve Meckling, 1976; Fama ve Jensen, 1983; Jensen, 1986 52 Mülkiyet Hakları Teorisi Coase, 1960; Demsetz, 1967; Alchian ve Demsetz, 1972; Barzel, 1982;
Grossman ve Hart, 1986; Hart ve Moore, 1990 64
Şikago Okulu Demsetz, 1973; Lippman ve Rumelt, 1982 56
Oyun Teorisi Neumann ve Morgenstern, 1947 2
Süreç Yönelimli Ekonomi Teoriler
Firmanın Büyüme Teorisi Penrose, 1959 110
Firma Davranışı Teorisi March ve Simon, 1958; Cyert ve March, 1963 70 Evrimsel Ekonomi Teorisi Knight, 1921; Schumpeter, 1934, 1942; Nelson ve Winter, 1982 138 Avusturyan Ekonomi Okulu Hayek, 1945; Kirzner, 1973; Kirzner, 1997 30 Süreç Yönelimli Sosyoloji
Teorileri
Kaynak Bağımlılığı Teorisi Emerson, 1962; Pfeffer ve Salancik, 1978; Pfeffer, 1981, 65 Sosyal Ağ Teorisi Granovetter, 1973; 1985, Freeman, Roeder ve Mulholland, 1979; Burt,
1992; Uzzi, 1996; Podolny, 1993; Podolny ve Page, 1998 49
Yapı ve Süreç Yönelimli Sosyoloji Teorileri
Sosyal Teori Coleman, 1986, Coleman, 1990 15
Yapılanma Teorisi Giddens, 1984 8
Kurumsal Teori Selznick, 1957; Meyer ve Rowan, 1977; Dimaggio ve Powell, 1983, Scott, 1995 84 Örgütsel Ekoloji Teorisi Hannan ve Freeman, 1977; Freeman, Carroll ve Hannan, 1983; Hannan
ve Freeman, 1984; Carroll, 1985; Hannan ve Freeman, 1989 38 Koşul Bağımlılık Teorisi Thompson, 1967, Child J, 1972; Podolny, 1993 62 Süreç Yönelimli Psikoloji
Teorileri
Davranışsal Karar Teorisi Simon, 1947; March ve Simon, 1958 2
Beklenti Teorisi Kahneman ve Tversky, 1979 9
Örgütsel Öğrenme Teorisi Argyris ve Schon 1978; Argote, 1999; Greve, 2003 35
Not: Tablo yazar tarafından oluşturulmuştur.
Tablo 10
Bibliyometrik Analize Tabi tutulan 349 Makalenin Doküman Analizi Sonucu Belirlenen Teoriler
Disiplinler Teori Yazar/lar
Ekonomi
İşlem Maliyetleri Teorisi
Conner, 1991; Mahoney ve Pandian, 1992; Barney ve Hansen, 1994; Madhok, 1996; Mjoen ve Tallman, 1997; Poppo ve Zenger, 1998; Madhok ve Tallman, 1998; Peng, 2001; Zahra ve Nielsen, 2002; Madhok, 2002; Schilling ve Steensma, 2002; Leiblein ve Miller, 2003; Miller, 2006; Li ve Zhang, 2007; Argyres, Felin, Foss ve Zenger, 2012; Wernerfelt, 2013
Vekâlet Teorisi Mahoney ve Pandian, 1992; Poppo ve Zenger, 1998; Peng, 2001; Balkin, Markman ve Gomez-Mejia, 2000; Gong, 2003; Makadok, 2003; Miller, 2006; Kor ve Mahoney, 2005; Argyres, Felin, Foss ve Zenger, 2012; Feldman ve Montgomery, 2015
Mülkiyet Hakları Teorisi Mahoney ve Pandian, 1992; Foss ve Foss, 2005; Coff, 2010; Kim ve Mahoney, 2010; Argyres, Felin, Foss ve Zenger, 2012
Şikago Okulu Barney, 1991; Conner, 1991 Oyun Teorisi Lippman ve Rumelt, 2003a; 2003b Firmanın Büyüme
Teorisi
Koch ve McGrath, 1996; Grant, 1996; Teece, Pisano ve Shuen, 1997; Rugman ve Verbeke, 2002; Zott, 2003; Kor, 2003; Song, Droge, Hanvanich ve Calantone, 2005; Pitelis, 2007; Gruber, MacMillan ve Thompson, 2012
Firma Davranışı Teorisi Eisenhardt ve Martin, 2000; Zott, 2003; Greve, 2003; Pitelis, 2007; Lewin, Massini ve Peeters, 2011; Laureiro-Martinez, 2014
Evrimsel Ekonomi Teorisi
Teece, Pisano ve Shuen, 1997; Conner, 1991; Helfat, 1994; Chang, 1996; Koch ve McGrath, 1996; Alvarez ve Busenitz, 2001; Kraatz ve Zajac, 2001; Berman, Down ve Hill, 2002; Helfat ve Peteraf, 2003; Zott, 2003; Stieglitz ve Heine, 2007; KlausLewin, Massini ve Peeters, 2011; Fortune ve Mitchell, 2012; Laureiro-Martinez, 2014
Avusturyan Ekonomi Okulu
Zaheer ve Zaheer, 1997; Alvarez ve Busenitz, 2001; Priem, Li ve Carr, 2012; Zubac, Hubbard ve Johnson, 2012
59
Tablo 10’un devamı.
Sosyoloji
Kaynak Bağımlılığı
Teorisi Park ve Luo, 2001; Medcof, 2003; Tzabbar ve Kehoe, 2014 Sosyal Ağ Teorisi
Black ve Boal, 1994; Eisenhardt ve Schoonhoven, 1996; Zaheer ve Zaheer, 1997; Ahuja, 2000; Adner ve Helfat, 2003; Fey ve Julian Birkinshaw, 2005; Dyer ve Hatch, 2006; Hoffmann, 2007; Somaya, Williamson ve Lorinkova, 2008; Greve, 2009; Yang, Lin ve Lin, 2010; Wassmer ve Dussauge, 2012; Wang ve Rajagopalan, 2015; Helfat ve Martin, 2015 Sosyal Teori Foss, 2011
Yapılanma Teorisi Feldman, 2000 Kurumsal Teori
Mahoney ve Pandian, 1992; Lado, Boyd ve Wright, 1992; Oliver, 1997; Kraatz ve Zajac, 2001; Peng, 2001; Darnall ve Edwards, 2006; Brouthers, Brouthers ve Werner, 2008; Meyer, Estrin, Bhaumik ve Peng, 2009; Berrone, Fosfuri, Gelabert ve Gomez-Mejia, 2013 Örgütsel Ekoloji Barnett, Greve ve Park, 1994; Thornhill ve Amit, 2003; Geroski, Mata ve Portugal, 2010 Koşul Bağımlılık Teorisi Zajac, Kraatz ve Bresser, 2000; Song, Montoya-Weiss, 2001; Brush ve Artz, 1999; Slater,
Olson ve Hult, 2006; Sirmon ve Hitt, 2009
Psikoloji
Davranışsal Karar Teorisi
Amit ve Schoemaker, 1993; Ocasio, 1997; Khanna, Gulati ve Nohria, 1998; Adner ve Helfat, 2003; Teece, 2007; Garbuio, King ve Lovallo, 2011; Helfat ve Peteraf, 2015; Helfat ve Martin, 2015
Beklenti Teorisi Fiegenbaum, Hart ve Schendel, 1996 Örgütsel Öğrenme
Teorisi
Helfat, 1994; Chang, 1996; Lei, Hitt ve Bettis, 1996; Eisenhardt ve Martin, 2000; Kraatz ve Zajac, 2001; Danneels, 2002; Zollo ve Winter, 2002; Tippins ve Sohi, 2003; Cho ve Pucik, 2005; Hult, Ketchen ve Arrfelt, 2007; Laureiro-Martinez, 2014
Not: Tablo yazar tarafından oluşturulmuştur.
Yukarıdaki tablolardan KDY’ye katkı sağlayan teoriler gözükse de bu teorik çerçevelerin hangi kavramlarla ve varsayımlarla bu katkıları sağladıkları gözükmemektedir. Bu nedenle bu katkıların ortaya çıkarılmasında bibliyometrik analizlerden elde edilen dokümanlarda teorilerin hangi araştırma sorularına cevap aradıkları, temel analiz birimlerinin, temel varsayımlarının ve kavramlarının neler olduğuna bakılmıştır. Bu işlemlerden sonra bu teorilerin kavramlarının ve varsayımlarının, KDY’nin temel varsayımları, görüşleri, kavramları veya sürdürülebilir rekabet avantajı olgusunu açıklamasına sağladığı katkılar ortaya çıkarılmıştır. Kısaca bu teorik çerçevelerin KDY ile ilişkisel örüntüleri belirlenmiştir.
Bundan sonraki üçüncü bölümde ekonomi, dördüncü bölümde sosyoloji ve beşinci bölümde psikoloji teorileri ve bu teorilerin KDY’ye katkıları ortaya konmuştur. Bu bölümlerde araştırmamızın ikinci alt araştırma sorusu, ekonomi, sosyoloji ve psikoloji disiplinlerindeki teoriler hangi kavramlarla ve varsayımlarla, KDY’nin hangi temel kavramlarına/varsayımlarına ve sürdürülebilir rekabet avantajı olgusunun açıklamasına katkı sağlamışlardır? sorusuna da cevap verilmiştir.
60
2.3. Sonuç
KDY’nin ekonomik, sosyolojik ve psikolojik temellerini araştıran bu çalışmanın bu bölümü, özetlemek gerekirse bir sacayağı üzerine temellenmiştir. Bu sacayağının ilk kısmını bibliyometik analizler oluşturmuştur. Bu analizler sosyal bilimler atıf indeksi veri tabanından elde edilen 349 makalenin kaynakçaları üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu kaynakçalardan KDY’ye katkı sağlayan ekonomi, sosyoloji ve psikoloji disiplinlerindeki beş atıftan fazla alan çalışmalar ortaya çıkarılmıştır. Sacayağının diğer iki kısmı ise doküman analizlerinden oluşmuştur. İlk doküman analizi bibliyometrik analizlerden elde edilen bulgular üzerinde yapılmıştır. Bu analizle KDY’ye katkı sağlayan teorik çerçeveler ortaya çıkarılmıştır. Burada amaç üçüncü, dördüncü ve beşinci bölümlerde tartışılacak yaklaşıma katkı sağlayan teorik çerçeveleri belirlemektir. Sacayağının son kısmını ise sosyal bilimler atıf indeksinden elde edilen 349 makale üzerinde gerçekleştirilen doküman analizleri oluşturmuştur. Bu analizler yardımıyla KDY yazınındaki çalışmalarda kullanılan teorik çerçeveler belirlenmiştir. Sonuçta da her iki doküman analizinden elde edilen bulgular üçüncü, dördüncü ve beşinci bölümlerde yapılan tartışmalara temel oluşturmuştur. Bundan sonraki bölümleri de bu tartışmalar oluşturmaktadır.
61