Özgün Bilgi Kullanımı ve Bilgi Temelli Görüş

Bilgi temelli görüş KDY’nin genişletilmesi sonucu ortaya çıkmıştır (Barney, 1996). Bu görüşün Avusturyan ekonomi okuluyla ilişkisi Hayek’e (1945) dayanmaktadır. Hayek’e göre her birey sahip olduğu özgün bilgiyle diğer bireylerden farklı avantajlara sahip olacaktır (Hayek, 1945: 521). Dolayısıyla bireylerin veya girişimcilerin sahip olduğu bu özgün bilgi ve bilginin kullanım süreci bazı firmaların diğer firmalara göre rekabet avantajı elde etmesini sağlayacaktır.

Ortalamanın üstünde kar elde edilmesini sağlayan tüm kaynakların merkezinde, bireylerin sahip olduğu bu bilgi bulunmaktadır. Hayek (1945) için belirli şartlara ve zamana özgü bilgi ekonomik problemler için önemlidir. Bu bilgi rekabet avantajı kaynaklarından olan özgün bilgidir, yani genel kurallar bilgisi (bilimsel bilgi) değildir. Bu özgün bilgi rekabetçi farklılıklara öncülük etmektedir, yerelleşmiştir, özneldir ve piyasa katılımcıları arasında heterojen dağıtılmıştır. Başka bir ifadeyle; normalin üstündeki girişimsel karlar bireylerin sahip olduğu özgün üst bilgi türünün sonucu olarak ortaya çıkmaktadır (Rizzo, 1978). Bu bilgi tam da KDY’deki heterojen kaynaklar arasındadır (Barney, 1991).

Heterojen kaynak olarak işlev gören belirli yer ve zaman koşullarına özgü bu bilgi, KDY altında bilgi temelli rekabet avantajı yazınının oluşturulmasında kullanılmıştır (Grant, 1996; Powell, Rahman ve Starbuck, 2010; Spender, 1996). Belirli yer ve zaman koşullarına özgü bu bilgi, firmalara özgü bir bilgidir ve bu bilginin firma içinde birleştirilmesi, koordine edilmesi, transfer edilmesi rekabet avantajının sürdürlebilirliği açısından önem arz etmektedir. Firma burada bilgiyi birleştiren bir yapı olarak örgütsel yeteneklerin analiz edilmesine yardımcı olmaktadır (Grant, 1996). Grant bilginin birleştirilmesinin bir sonucu olarak örgütsel yetenekleri incelemektedir. Bu analizler örgütsel yetenekler ve rekabet avantajı arasında bağlantılar sunmaktadır. Özellikle firma çalışanlarının uzmanlık bilgilerinin birleştirilmesi ve koordinasyonu firmadaki takımlar içinde verimlilikler oluşturacaktır ve firmaya özgü bir örgütsel yetenek olarak işlev

123

görecektir. Öznel anlamları bünyesinde barındıran bireylerin sahip olduğu uzmanlaşmış bilgilerin koordinasyonu süreci Avusturyan ekonomi okulundan belirli yer ve zaman koşullarına özgü bilgi ve bu bilginin koordinasyonu üzerinde duran Hayek’in (1945) açıklamalarına ihtiyaç duymaktadır.

3.3. Sonuç

Bu bölümde KDY’nin ekonomi disiplininde hangi teorilerden hangi kavramlardan ve varsayımlardan yararlandığı ortaya çıkarılmıştır. Bu sayede KDY’nin ekonomi disiplinindeki sınırlarının hangi teorik çerçevelere kadar uzandığı görülebilmiştir. Ayrıca ekonomi disiplininde yaklaşıma temel oluşturan teoriler, varsayımlar ve kavramlarla ilgili bulanıklıklar giderilmiştir. Yaklaşımın ekonomi disiplininde yararlandığı bu kavramlar aynı zamanda rekabet avantajının sürdürülebilirliğinin anlaşılmasına katkı sağlayan kavramlardır. Bu sayede hem sürdürülebilir rekabet avantajıyla ilgili açıklamalar yapan bilim adamlarına hem de uygulamada iş dünyasına değerli bilgiler ve katkılar sağlanmıştır. Bu bölümden elde edilen bulgular Tablo 13’te ayrıntılı şekilde sunulmuştur.

Tablo 13

KDY’ye Ekonomi Disiplinin Katkıları

Yapı Yönelimli

Teoriler Katkıları ^{Katkı Yaptıkları} Konu/Konular

İşlem Maliyetleri Teorisi

Özgün Faaliyetler ve Örgütlenme Maliyetleri Varsayımlar

Özgüllük Kavramı ve Nedensel Belirsizlik Kavramlar

Vekâlet Teorisi Teşvikler/Caydırıcılar ve Yönetimsel Getiriler Varsayımlar Mülkiyet Hakları

Teorisi

Mülkiyet Hakları Demetleri Olarak Kaynaklar Kavramlar Mülkiyet Haklarının Korunması ve Rekabet Avantajı Kavramlar Mülkiyet Hakları ve Kaynakların Heterojenliği Varsayımlar Endüstriyel

Organizasyon Ekonomileri

Şikago Okulu

Düşük Maliyet ve Kaliteli Ürünlerin Verimlilik Getirileri

Varsayımlar/Görüşler İlişki Yapılarındaki Karmaşıklık ve

Nedensel Belirsizlik

Kavramlar Oyun

Teorisi

İşbirliğine Yönelik Oyunlar, Getiriler ve

Değer ^Varsayımlar

Süreç Yönelimli

Teoriler Katkıları ^{Katkı Yaptıkları Konu}

Firmanın Büyüme Teorisi

Tarih Bağımlılığı Kavramlar

Yönetimin Örtük Bilgisi ve Nedensel Belirsizlik Kavramlar Yönetimin Girişimsel Özelliği ve Dinamik Yetenekler Görüşler Kaynakların ve yeteneklerin İlişkili ve İlişkisiz

Çeşitlenmesi

Kavramlar Firmalara Özgü Kaynaklar/Hizmetler ve Heterojenlik Varsayımlar

Penroscu ve Ricardocu Getiriler Varsayımlar

124

Tablo 13’ün devamı.

Yapı Yönelimli

Teoriler Katkıları ^Katkı _Konu/Konular ^Yaptıkları

Firma Davranışı Teorisi

Özgün Beklentiler, Amaçlar, Seçimler ve Heterojenlik Varsayımlar Rutinler/Standart Faaliyet Süreçleri ve Dinamik

Yetenekler

Görüşler

Evrimsel Ekonomi Teorisi

Örgütsel Rutinler ve Yetenekler Kavramlar

Yaratıcı Yıkıcılık ve Girişimsel Getiriler Varsayımlar Örgütsel Yetenekler ve Dinamik Yetenekler Kavramlar/Görüşler Örtük Bilgi, Örgütsel Yetenekler ve Nedensel

Belirsizlik

Kavramlar

Avusturyan Ekonomi Okulu

Girişimsel Keşifler, Girişimsel Getiriler ve Taklit Engelleri

Görüşler/Varsayımlar /Kavramlar

Girişimcilerin Öznel Değerlendirmeleri ve Heterojenlik Kavramlar/Varsayımlar Takım Temelli Yetenekler ve Özümseme Yeteneği Kavramlar

Özgün Bilgi Kullanımı ve Bilgi Temelli Görüş Görüşler Not: Tablo yazar tarafından oluşturulmuştur.

Sonuç olarak bu bölümde elde edilen bulgular ve yapılan değerlendirmeler, ikinci bölümdeki bibliyometrik analizlerden elde edilen bulgularla birlikte ele alındığında KDY’nin oluşum ve gelişimindeki hâkim disiplinin ekonomi olduğunu ifade etmek mümkündür. Bu bulgular ekseninde yaklaşımın temel varsayımları, kavramları ve görüşleri ekseninde oluşturulacak görgül veya teorik çalışmaların buzdağının görünen yüzü altındaki görünmeyen ekonomik kavramlara dikkat etmeleri gerekmektedir. Özellikle denge ve dengesizlik analizleri üzerine oluşturulacak araştırmalar yaklaşım altında rekabet eden (Barca, 2003) mikro görüşler üretmektedir. Son zamanlardaki bazı çalışmalar (Maritan ve Peteraf, 2011) ise rekabet halindeki bu mikro görüşler arasında oluşturulacak köprülerle verimli bir alanın varlığından söz etmektedir. Örneğin kaynak edinimi ve yetenek oluşturma arasındaki ilişkiler ve döngüler, kaynak edinimi konusunda heterojenliğe yön veren sosyal/bilişsel süreçler, bu konudaki girişimcilik ve kaynak tanımlama fırsatları gibi konular araştırmalara temel oluşturabilir. Bundan sonraki dördüncü bölümde KDY’nin sosyolojik temelleriyle ilgili açıklamalar ele alınacaktır.

125