Dergiler

Bu başlık altında, şuan yayın hayatlarına devam etmeseler de etkileri bakımından önemli görüldükleri için, Süryanilerin çıkardığı Hollanda merkezli dergiler tanıtılacaktır. Bu çalışmanın sınırlarını aşmamak için; dergilerin kuruluşları, yayın aralıkları, yayın politikaları vb. bilgilerin verilmesi yeterli görülmüştür. Ancak, bu dergi arşivlerinin ayrıntılı bir analizi, Hollanda Süryanilerinde; din, düşünce ve politik alanlardaki değişimleri göstermesi açısından, tabii ki faydalı olacaktır.

3.4.2.1 Kolo Suryoyo (Süryani Sesi) Dergisi

O zamanki adıyla Orta Avrupa Abraşiyesi (Hollanda Abraşiyesi) Metropoliti Mor Julius Yeşu Çiçek tarafından kurulan derginin ilk sayısı 1978 yılının Mart-Nisan ayında çıkmıştır.³⁷² İki ayda bir yayınlanacağı iddia edilse de, kimi zaman sadece iki

371 http://fcaramea.nl/index.php?page=clubinfo (09.08.2016)

372 Gabriele Yonan, Journalismus bei den Assyrern, Berlin, 1985, p.113-114.

104

sayı,³⁷³ kimi zaman da üç sayı beraber³⁷⁴ basılmıştır. İlk sayıdan itibaren “Kolo Süryoyo” ismini kullanan dergi 1996-110 sayısından itibaren “ü” harfini değiştirerek Kolo Suryoyo şeklinde çıkmıştır. İlk başlarda muhtelif matbaalarda basılmış, 1986/47.

sayısından itibaren abraşiyeye ait Bar Hebraeus matbaasında basılmıştır.

Abraşiye merkezinin resmi yayını olmaktan ziyade; Avrupa genelindeki Süryanilerin durumu hakkında bilgi veren, icabında evlilikleri, ölümleri, doğumları, mesleki başarıları duyuran, cemaati bir arada tutmaya çalışan bir mahiyeti olmuştur.

Kolo Suryoyo dergisinin neredeyse her sayısında Hıristiyanlığın ve Süryani kültürünün önemine dair hatırlatmalar yahut yazılar bulmak mümkündür.

Dergide, abraşiye sınırları içindeki her cemaatten haberler ve etkinlikler

“haberler” başlığı altında verilmiştir. Metropolit Yeşu Çiçek’in kilise cemaatlerini ziyaretleri de haberleştirilmiştir. Üniversite okuyup doktor, avukat, mühendis vb. olan Süryani gençleri, bu sayfalardan duyurulmuş ve tebrik edilmiştir. Bunun yanında arka sayfada vefayât kısmı yer almış, anavatanda yahut diasporada ölenlerin duyurusu yapılmıştır. Düzenli olarak dini konularda (oruç, dua vb.) bilgi verilen dergide, bazı kitapların tefrika halinde yayınlandığı tespit edilmiştir. Mesela Takva Sırrı³⁷⁵ adlı kitap, ilk olarak 1987/53. sayısında tefrika edilmeye başlanmış, yaklaşık ottuz bölüm süren bu tefrika, 1992/85. sayıda son bulmuştur.

Abraşiye sınırları içerisinde yaşayan Süryanilerin nüfusunu tespit etmek için, dergi aracılığıyla bir “bilgi kartı” çıkarma girişimi olmuştur. Üzerindeki matbu bilgilerin Almanca yazıldığı bu kartta; Süryanilerden isim, soy isim, doğum yeri ve tarihi, mesleği, adresi istenmiştir. Ayrıca fotoğraf bölümünün yer aldığı bu karta numara da verilmiştir.³⁷⁶ Kolo Suryoyo dergisinde, bu formun nasıl doldurulacağına dair örneklerle açıklama yapılmış olmasına rağmen, geri dönüş fazla olmamış ve proje akamete uğramıştır.

Dergi içeriği başta Klasik Süryanice ve Türkçe olmak üzere Arapça, Almanca, Felemenkçe, İngilizce gibi dillerde olmuştur. İçerik dilleri incelendiğinde, 1990’lı yıllardan sonra Almanca yazıların daha fazla olduğu fark edilecektir. O dönemde

373 Mesela 2003, 2004, 2005 yıllarında.

374 Mesela 1994 yılında 98-99-100. sayılar.

375 Habip Circis, Takva Sırrı, çev. Hanna Dolapönü, Mardin, 1956.

376 Kolo Suryoyo, 1980-12, s. 22.

105

dergiye yazı gönderen bazı yazarların Almanya’dan olmasının bunda bir etkisi olduğu tahmin edilmektedir. Öte yandan, Hollanda merkezli bir dergi olmasına rağmen, Felemenkçe yazıların oldukça az olması dikkat çekicidir. 2000’li yıllardan itibaren İngilizce yazılarda artış olduğu tespit edilmiştir. Yine 2000’li yıllarda anavatana dair haberlere daha çok yer verildiği görülmektedir. Türkiye’deki ulusal basında Midyat ve Mardin’e dair çıkan yazılar alıntılanmıştır.

Dergide düzenli bir şekilde yazanların yanında, sürekli olmasa da sıklıkla yazmaya çalışan yazarlar da olmuştur. Ayrıca dergi yönetimi okuyucuları yazmaya teşvik edici ilanlarda bulunmuştur:

“Sayın kıymetli okuyucular:

Derginin boş sahifeleri, senin yazılarına açıktır. Senelerce öğrendiğin bilgiden, herkes faydalanmak istiyor. Tarih boyunca, kilisemizin ilim adamları kendi ilmi bilgileri, bir yazılı ve kitaplar halinde, bize teslim ederek, bugün hem biz hem de kültür sevenler, onlardan yararlanmaktadır. Kardeşine, Milletin evlatlarına yazabilecek kabiliyetin varsa, yaz ve hiç tereddüt etmeden bize gönder.³⁷⁷

Önceki metropolit Yeşu Çiçek’in vefatından sonra dergi, yayın hayatına devam edememiştir. Zaten 2005 yılında çıkan 147. sayı, müteveffa metropolitin anısına çıkarılmış ve böylece Kolo Suryoyo dergisinin 27 yıllık yayın hayatı son bulmuştur.

3.4.2.2. Shemsho (Güneş) Dergisi

Turabdin Federasyonu’nun sosyal, politik, kültürel konularda çıkardığı dergi, yayın hayatına 1986 yılında girmiştir. İki ayda bir yayınlanması beklense de, hiçbir zaman bir yılda beş sayıdan fazla yayınlanmamış bazen sadece iki sayı çıktığı da olmuştur. Shemsho dergisinin ömrü pek uzun olmamış ve 1999 yılında yayın hayatına son bulmuştur.

İlk başlarda Süryanice, Türkçe, Arapça ve Felemenkçe olmak üzere dört dilde yazılara, daha sonra Almanca ve İngilizce de eklenmiştir. Fakat 1997’deki 50. sayıdan itibaren Türkçe’nin çıkarıldığı, diğer dillerde yayınlar devam etmesine rağmen, ağırlığın Felemenkçe ve Süryaniceye verildiği görülmektedir. “İçindekiler” sayfasının özellikle Felemenkçe verilmesinin yanında, Süryanice öğreniminin yaygınlaşması için her sayıda bir sayfalık “mini sözlük” hazırlanmıştır. Bu mini sözlükte, Süryanice kelimelerin yazılışı, latinize edilmiş hali ve Felemenkçe karşılığı verilmiştir.

377 Kolo Suryoyo, 1984/35, s. 3.

106

Shemsho ekibi, ilk sayıda, Süryanilerin anavatanlarında eğitim meselelerinin fazla önemsenmemesi nedeniyle, dergi-gazete gibi şeylerin Süryani toplumu içinde pek tanınmadığı ve amaçlarının bu alışkanlığı yıkmak olduğunu söylemiştir. Yine ilk sayıda verilen bilgiye göre, derginin 3 dilde (Süryanice, Türkçe, Felemenkçe) çıkması planlanmış ama sonraki sayılarda Arapça ve Almanca yazılar da eklenmiştir. İleriki zamanlarda dergiyi sadece Süryanice ve Felemenkçe hazırlamayı düşündüklerini ilave etmişlerdir.³⁷⁸ Gerçekten de 1997’den sonra dergiden Türkçe kısmı çıkarılmıştır.

Shemsho ekibi, Avrupa Süryanileri arasında çıkan öteki dergilerin, Hollanda’daki Süryanilere dair çok az habere yer vermelerini bu dergi/gazeteyi çıkarma nedenlerinden birisi olarak göstermiştir. Onlar için dergi, toplumu birbirine bağlayan hayati bir unsur olarak görülmüştür:

“Günümüz dünyasında, bir yayın organı olmadan sadece federasyon ve derneklerin varlığı ile aktif bir hareket düşünülemez. Bu nedenle ilk adımımızı atarak ŞlMŞO'yu yayın hayatına koyduk. Gazete, halkların ve ulusal azınlıkların yaşamında çok önemi bir yere sahiptir. Gazete yalnızca fikirlerin yayılması, eğitim ve kişilerin kazanılmasıyla sınırlı değildir. Gazete, aynı zamanda kolektif bir örgütleyicidir. Bu bakımdan gazete inşa halindeki bir binanın çevresine kurulan iskeleye benzetilebilir. İnsanlar arasındaki bağlantıyı kolaylaştırır. Günlük yaşamımızda yemek gibi onsuz kalınamaz.”³⁷⁹

Bazı okuyucuların dergi ile kurdukları bağ bir hayli güçlü olacak ki, şiire dökülmüştür:

SHEMSHO

Şımşo bize ışık tutuyor

Şımşo halkımızı birliğe çağırıyor Şımşo biziz biz şımşoyuz

Şımşo yolumuzda ışıktır.

Şımşoyu turabdinden getirdik Şımşoyu beraber kurduk

Şımşoyu okuyalım saygı duyalım Şımşoyu ayakta tutalım

Şımşodur yağmur yağdıran Şımşodur bitkileri büyüten Şımşodur insana yarar veren Şımşodur Hollanda’da temel atan Şımşo bir kelimedir

Şımşo Turabdin’den gelmedir

378 Shemsho, 1986/1, s. 5, 16.

379 Shemsho, 1986/1, s. 5, 16.

107 Şımşo kendini unutmamıştır

Şımşo halkına yarar sağlamıştır.

Şımşoyu okuyorum, okutuyorum, abone oldum, abone buluyorum.

İbo Aryonahimo (Küçükaslan)-İsviçre³⁸⁰

3.4.2.3. Shoeshoto Suryoyo (Süryani İlerlemesi) Dergisi

Yayın hayatına 1981 yılında, Hollanda Süryani-Arami Federasyonu’nun (Suryoye Aramese Federatie Nederland-SAFN) bir yayını olarak başlamıştır. 3 ayda bir yayınlanan dergi 2000 yılına kadar devam etmiştir. Ağırlıklı olarak Türkçe, Süryanice, Felemenkçe, Arapça dillerinde yazılar çıkmıştır.³⁸¹ Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Halk Sağlığı, Sosyal Yardımlaşma ve Spor) bakanlığı tarafından finansal açıdan desteklenmiştir.³⁸²

3.4.2.4. Infodessa Dergisi

Edessa Öğrenci Derneği tarafından çıkarılan Infodessa dergisinin amacı ilk sayıda şöyle verilmiştir:

Infodessa dergisi öncelikle Edessa üyelerini, grubun-topluluğun (vereniging) içindeki ve dışındaki gelişmelerden haberdar etmeyi amaçlamaktadır. Derginin yılda dört defa çıkarılması planlanmaktadır. Bir ajanda şeklinde, geçmişte yapılan faaliyetlerle önümüzdeki günlerde yapılması düşünülen etkinlikler bildirilecektir. Infodessa, dernek yöneticileriyle üyeler arasında bir iletişim aracı olma rolünü üstlenecektir. Bunun yanında özellikle eğitim alanındaki haberlere özel bir ilgi verilecektir. Ayrıca her sayıda röportajlara yer verilecektir.³⁸³

Öğrenci derneğinin faaliyetleri yanında, eğitim, din, gezi, meslek hayatı ile ilgili yazılara da yer verilmiştir. Nadiren de olsa Almanca-İngilizce-Süryanice yazılar çıkmasına rağmen derginin asıl dili Felemenkçedir. 1995 yılından 2001’e kadar toplam 15 sayı yayınlanmıştır.