Þàveren tarafÑndan haklÑ ya da geçerli neden- le yapÑlan fesihlerde, fesih iàlemine dayanak yapÑlan bulgulara, iàçinin özel hayatÑna hukuka uygun müdahale ile ulaàÑlmÑà olmasÑ fesih iàle- minin de hukuka uygun olmasÑnÑ saÜlayacaktÑr. Þàçiye, öncesinde yapÑlan bilgilendirmede orta- ya konan amaç ve yönteme baÜlÑ kalÑnarak ya- pÑlan gözetim sonucunda, müdahalenin amacÑ dÑàÑnda olmakla birlikte, fesih nedeni oluàtu- rabilecek baàka olgulara rastlanmasÑ halinde de elde edilen bulguya hukuka uygun yoldan ulaàÑldÑÜÑ kabul edilmelidir107. Þàyerinde inter-
net eriàiminin dÑàarÑdan yapÑlacak saldÑrÑlara karàÑ güvenli hale getirilmesi amacÑyla iàçile- rin kullandÑklarÑ bilgisayarlara güvenlik yazÑlÑ- mÑ yüklenmesine yönelik yapÑlan bir çalÑàmada bazÑ çalÑàanlarÑn mesai saatleri içinde uzunca bir süre bahis, eÜlence ve medya içerikli inter- net sitelerinde dolaàtÑklarÑnÑn tespit edilmesi bu duruma örnek gösterilebilir.
Öte yandan, iàveren, iàçinin iàyerinde yap- tÑÜÑ iletiàimi gizlice izleyerek ya da iàyerindeki davranÑàlarÑnÑ elektronik ortamda gizlice gö- zetleyerek ià sözleàmesinin haklÑ ya da geçerli nedenle feshine yol açabilecek bulgulara da ulaàabilir. Fesih nedeninin öÜrenilmesi sonra- sÑnda, hayatÑn olaÜan akÑàÑna uygun olan, iàve- renin ià sözleàmesini feshetmesidir. Bu aàama- da, gizli gözetim ile elde edilen kayÑtlarÑn, iàçi tarafÑndan açÑlacak olasÑ iàe iade, kÑdem, ihbar ve kötü niyet tazminatÑ talepli davalarda savun- ma aracÑ olarak kullanÑlmasÑnÑn mümkün olup olmadÑÜÑ sorusuyla karàÑlaàÑlmaktadÑr. Bu soru- yu, usul hukukunda hukuka aykÑrÑ delil kulla- nÑmÑnÑn mümkün olup olmadÑÜÑnÑ inceleyerek cevaplamak mümkün olacaktÑr.
HUMK’nda, CMK’ndaki gibi delillerin hu- kuka uygun olmasÑ gerektiÜine iliàkin hüküm bulunmamaktadÑr. Hukuk usulü öÜretisinde, hukuka aykÑrÑ àekilde elde edilen delili kullan- mak isteyen tarafÑn yararÑ ile aleyhine bu delil kullanÑlacak olan tarafÑn yararÑnÑn tartÑlmasÑ ve buna göre delilin kullanÑlÑp kullanÑlmamasÑna karar verilmesi gerektiÜi kabul edilmektedir. Yararlar arasÑndaki tartÑm yapÑlÑrken, kural ola- rak, anayasal haklara ve özel hayatÑnÑn gizlili- Üine hukuka aykÑrÑ müdahale ile elde edilen delillerin kullanÑlmamasÑ gerektiÜi belirtilmekte ancak, bunun kesin bir yasak olarak algÑlanma- masÑ, her somut olay için ayrÑ deÜerlendirme yapÑlmasÑ önerilmektedir108.
YargÑtay’Ñn bir kararÑna konu olan olayda ise109 iàyerinde santral operatörü olarak çalÑàan
bir iàçinin, geceleyin, kilitli olan santral oda kapÑsÑ güvenlik görevlileri tarafÑndan kÑrÑlÑp, davacÑ iàçiye ait çekmece zorla açÑlmÑà, içinde- ki defter okunmuà, ertesi gün iàletme müdürü bizzat kendisi gelerek deftere el koymuàtur. Þàçiye ait olan defterde iàletme müdürüne ilià- kin Cumhuriyet düàmanÑ ve irtica militanÑ ol-
duÜu yönünde isnatlar bulunmaktadÑr. Þàçinin ià sözleàmesi, defterde bulunan bu anlatÑmlar nedeniyle 1475 sK m.17/II (b)110 hükmü uyarÑn-
ca feshedilmiàtir. YargÑtay, oy çokluÜuyla, özel defterin yasal olmayan yollarla elde edildiÜi ve defterdeki kayÑtlara dayanÑlarak ià sözleàmesi- nin feshedildiÜi ve davacÑ iàçinin düàüncelerini herhangi bir yerde açÑklamadÑÜÑ ve dolayÑsÑyla iàveren hakkÑnda asÑlsÑz ihbar ve isnatlarda bu- lunmadÑÜÑnÑ kabul ederek feshin haksÑz olduÜu sonucuna ulaàmÑàtÑr.
Karardan çÑkarÑlabilecek ilk sonuç, açÑkça ifade edilmese de çekmece vb. mekanlarÑn iàverene ait olmasÑnÑn, iàçinin özel hayatÑna müdahale için tek baàÑna bir hukuka uygun- luk nedeni olarak görülmediÜidir. Aksi halde, feshe dayanak yapÑlan defterin yasal yollardan edilmediÜinden söz edilmesinin anlamÑ kalma- yacaktÑr. Söz konusu karardan da anlaàÑlacaÜÑ üzere, AÞHS sistemi içinde yer alan ve özel ha- yatÑn gizliliÜi hakkÑnÑ temel hak olarak tanÑmÑà bulunan Türk Hukuku bakÑmÑndan iàyerinde iàçiye özgülenen mekan ve eàyalar boyutuyla da özel hayata saygÑ gösterilmesi gereÜinin bu- lunduÜu açÑktÑr.
Bu noktada çalÑàma konumuz kapsamÑnda, iàçinin kullanÑmÑna özgülenen çekmece, dolap vb. eàya ile bilgisayar arasÑnda fark olup ol- madÑÜÑ da ortaya konmalÑdÑr. Bilgisayar, birden çok iàlevi olan bir araçtÑr. E-mail ve internet kullanÑmÑ düàünüldüÜünde, iàyerindeki telefon ve faks cihazlarÑ gibi bir iletiàim aracÑdÑr. Kiàisel eàyalarÑn bulundurulmasÑ bakÑmÑndan, dosya dolabÑ veya çekmeceyle arasÑndaki paralellik açÑktÑr. Bilgisayardaki dosya ve programlarÑ bu bakÑmdan sanal kiàisel eàyalara benzetmek de mümkündür. Þàçinin iàyerindeki çekmecesinde kendine ait eàyalarÑ bulundurabildiÜi ölçüde, bilgisayarda da bu tür bilgiler bulunabilir. Bu itibarla YargÑtay’Ñn yukarÑda özetlenen kararÑn- da varÑlan sonucun, iàçinin bilgisayarÑna, inter- net eriàimine ve e-mail hesabÑna yapÑlan huku- ka aykÑrÑ müdahaleler sonucunda elde edilen deliller bakÑmÑndan da geçerli olacaÜÑnÑ söyle- mek mümkündür.
Son aàamada belirtmek gerekir ki, kullanÑl- masÑ hukuken sorunlu olan deliller elde edil- me yönteminde hukuka aykÑrÑlÑk bulunanlar-
dÑr. Þàverenin hukuka uygunluk nedenlerine dayanarak elde ettiÜi delilleri, iàçi tarafÑndan açÑlan bir davada gizli olduÜunu da belirtmek suretiyle mahkemeye sunmasÑnda herhangi bir hukuka aykÑrÑlÑk bulunmadÑÜÑ kabul edil- mektedir111.
SONUÇ
Gözetim kavramÑ, bilgisayar, internet, cep telefonu ve uydu gibi yeni iletiàim ortamlarÑnÑn yaygÑn kullanÑldÑÜÑ günümüzde, modernizmin baàlangÑç dönemindeki anlam ve önemini ko- rumakla birlikte, etkisini çok daha fazla arttÑr- mÑàtÑr. Panoptikon metaforu, “BBG Evi” ifade- sine bürünerek günlük dilde de sÑkça kullanÑlÑr hale gelmiàtir. Þletiàim teknoloji ve ortamlarÑ üzerinde sahip olduÜu mülkiyet haklarÑ, iàve- renin, bu teknoloji ve ortamlarÑ iàçinin üzerin- de bir baskÑ mekanizmasÑ olarak kullanmasÑnÑ saÜlamaktadÑr. Elektronik gözetim uygulamala- rÑ da bu baskÑ mekanizmasÑnÑ oluàturan unsur- lardan biridir.
Þàveren, özellikle àirket sÑrlarÑnÑn korunma- sÑ (àirket içi yazÑàmalarÑn, e-maillerin üçüncü kiàilerle paylaàÑlmasÑna iliàkin kurallar, siste- me girià àifrelerinin paylaàÑmÑnÑn yasak olma- sÑ vb.), bilgilerin korunmasÑ (virüs korumasÑ), ek masraflara yol açan ve çalÑàmayÑ engelleyen özel amaçlÑ bilgisayar ve internet kullanÑmÑnÑn engellenmesi ve izinsiz özel amaçlÑ kullanÑma iliàkin Þà Hukuku çerçevesinde yaptÑrÑmlarÑn uygulanabilmesi için iàçinin, iàyerindeki bilgi- sayar, internet ve e-mail sistemini kullanÑmÑna iliàkin gözetim hakkÑna sahip olmalÑdÑr. Söz ko- nusu gözetim faaliyeti, iàçinin baàta özel haya- tÑn gizliliÜi hakkÑ olmak üzere birçok temel hak ve hürriyeti ile iàverenin iàletmesini etkin bir àekilde iàletmek, iàçilerinin çeàitli fiillerinden kaynaklanabilecek sorumluluk veya zararlar- dan kendisini korumak, yönetim hakkÑ, disiplin hakkÑ gibi birtakÑm hak ve menfaatlerini kar- àÑ karàÑya getirmekte ve sonuç olarak çatÑàan haklar arasÑnda hassas bir dengenin saÜlanmasÑ gerekliliÜi ortaya çÑkmaktadÑr.
UluslararasÑ belgeler ile mukayeseli huku- ka bakÑldÑÜÑnda; Avrupa BirliÜi, UluslararasÑ ÇalÑàma Örgütü ile Þngiltere ve Fransa’da söz konusu menfaatler dengesini kurmaya yönelik
konuyu açÑkça ele alan düzenlemelerle karàÑla- àÑlmaktadÑr.
Türk Hukuku’nda ise; özel bir yasal düzen- leme mevcut olmadÑÜÑndan Anayasa, Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu’nda yer alan genel düzenlemeler uyarÑnca iàçi ile iàverenin çatÑàan haklarÑ arasÑnda bir dengenin kurulmasÑ ge- rekmektedir. Söz konusu yasal düzenlemeler; Anayasa’nÑn çeàitli maddelerinin yanÑ sÑra Me- deni Kanun’un 24 ve 25. maddeleri ile Borçlar Kanunu’nun 49. maddesidir.
Belirtilen yasal düzenlemelere uygun ve geçerli bir àekilde kurulmuà menfaatler den- gesinin iàçi tarafÑndan ihlali halinde iàverenin, somut àartlar dâhilinde, ià sözleàmesini geçer- li veya haklÑ nedenle feshetmesi, maddi veya manevi tazminat talep etmesi, iàveren tara- fÑndan ihlali halinde ise iàçinin, somut àartlar dâhilinde, maddi veya manevi tazminat talep etmesi, “koruyucu dava” olarak adlandÑrÑlan davalarÑ açmasÑ, ià sözleàmesini haklÑ nedenle feshetmesi gündeme gelecektir.
Bununla birlikte Türkiye’nin UluslararasÑ Ça- lÑàma Örgütü’nün bir üyesi olmasÑ nedeniyle, yukarÑda deÜinilen kodda yer alan kriterlerin uygulamaya ÑàÑk tutacaÜÑ, Türkiye’nin imzalayÑp onaylamÑà bulunduÜu uluslararasÑ antlaàmalar da iç hukukun bir kaynaÜÑnÑ teàkil ettiÜinden AÞHS hükümlerinden ve AÞHM’nin kararlarÑn- dan yararlanÑlabileceÜi göz ardÑ edilmemeli ve fakat genel düzenlemelerden yararlanÑlmasÑnÑn geçici bir çözüm yolu teàkil ettiÜi de unutulma- malÑdÑr.
DÜPNOTLAR
1 GIDDENS, Anthony, Ulus Devlet ve ßiddet, (Çev. Cumhur Atay), Kalkedon YayÑnlarÑ, Yer Belirtilmemià 2008, 24 vd. 2 LYON, David, Elektronik Göz-Gözetim Toplumunun Yük- seliài, (Çev. Dilek HattatoÜlu), Sarmal yayÑnevi, 1997, 42. 3 Bu konuda özellikle Taylorizm ve Fordizme iliàkin olarak
Bkz. LYON, 173 vd. 4 LYON, 43.
5 BOZKURT, Veysel, “Gözetim ve Þnternet: Özel YaàamÑn Sonu mu?”; Birikim Dergisi, S:136, 69-74.
6 LYON, 44.
7 FOUCAULT, Michel, Hapishanenin DoÜuàu, (Çev. Mehmet Ali KÑlÑçbay), Þmge Kitabevi, Ankara 2006, 245-285. 8 BOZKURT; 70
9 YILMAZ, Gözde, “Elektronik Performans Þzleme Sistemle-
rinin ÇalÑàanlar ve Þàletmeler Üzerindeki Etkileri”; Þstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi YÑl:4 SayÑ:7 Ba- har 2005/1, 15.
10 BOTAN, Carl H., “Communication Work and Electronic Surveillance: A Model for Predicting Panoptic Effects”, Communication Monographs, 1996, 63(4), 293 – 313. 11 SAVAß, F.Burcu; “Þà Hukukunda Siber Gözetim”, ÇalÑàma
ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, DÞSK / Birleàik Metal-Þà, S.22; 100.
12 KAPLAN, Emine Tuncay; “Þà Hukuku’nda Kiàilik HaklarÑnÑn Özellikle Bilgisayarda Toplanan Bilgilere KaràÑ Korunma- sÑ”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Cemal MÑhçÑoÜlu’na ArmaÜan, Ankara, Ocak – AralÑk 1997, C.52, No:1-4, 383 (Kiàilik HaklarÑ).
13 ABRAHAMSE, Sven Rupert; Electronic Communications in the Workplace, http://lawspace2.lib.uct.ac.za/dspace/bits- tream/2165/300/1/AbrahamseS_2006.pdf, 6 (Eriàim Tarihi 03 AÜustos 2009).
14 ABRAHAMSE, 5; agy: dn.4
15 Directive 95/46/EC of the European Parliament and of the Council of 24 October 1995 on the protection of indivi- duals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, http://ec.europa.eu/ justice_home/fsj/privacy/docs/95-46-ce/dir1995-46_part1_ en.pdf (Eriàim Tarihi 02 AÜustos 2008).
16 ABRAHAMSE, Sven Rupert; Electronic Communications in the Workplace, http://lawspace2.lib.uct.ac.za/dspace/bits- tream/2165/300/1/AbrahamseS_2006.pdf, 18 (Eriàim Tarihi 03 AÜustos 2009).
17 SAVAß, 103.
18 SEVÞMLÞ, K.Ahmet; Þàçinin Özel YaàamÑna Müdahalenin SÑ- nÑrlarÑ, Legal YayÑnlarÑ, Þstanbul 2006, 115-116 (SEVÞMLÞ, Özel Yaàam).
19 ARTICLE 29 Data Protection Working Party, 5062/01/EN/ Final WP 48, “Opinion 8/2001 on the processing of perso- nal data in the employment context” (Adopted on 13 Sep- tember 2001) (ÇalÑàma Grubu 48), 4 – 5; http://ec.europa. eu/justice_home/fsj/privacy/docs/wpdocs/2001/wp48en. pdf (Eriàim Tarihi 27 Temmuz 2009).
20 SAVAß, 106.
21 ARTICLE 29 Data Protection Working Party, 5401/01/EN/ Final WP 55 “Working document on the surveillance of electronic communications in the workplace” (Adopted on 29 May 2002) (ÇalÑàma Grubu 55), 3 – 5; http://ec.europa. eu/justice_home/fsj/privacy/docs/wpdocs/2002/wp55_ en.pdf (Eriàim Tarihi 27 Temmuz 2009).
22 ÇalÑàma Grubu 55, 13 – 14. 23 ÇalÑàma Grubu 55, 14. 24 ÇalÑàma Grubu 55, 14 – 16. 25 ÇalÑàma Grubu 55, 16 – 17. 26 ÇalÑàma Grubu 55, 17 – 18. 27 ÇalÑàma Grubu 55, 18 – 19.
28 ARTICLE 29 Data Protection Working Party, 11750/02/ EN ÇalÑàma Grubu 89, “Opinion 4/2004 on the Proces-
sing of Personal Data by means of Video Surveillance” (Adopted on 11th February 2004) (ÇalÑàma Grubu 89), 2 – 5; http://ec.europa.eu/justice_home/fsj/privacy/docs/ wpdocs/2004/wp89_en.pdf (Eriàim Tarihi 27 Temmuz 2009).
29 ÇalÑàma Grubu 89, 21 – 22. 30 RG., 04.02.2011 / 27836. 31 RG., 13.05.2010 / 27580.
32 http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss497. pdf, 9 (Eriàim Tarihi 01 Haziran 2010).
33 AYDIN, Ufuk; Þà Hukukunda Þàçinin Kiàilik HaklarÑ, TC Anadolu Üniversitesi ÞÞBF YayÑnlarÑ, Eskiàehir 2002, 23; SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 48.
34 07.05.2004 tarih ve 5170 sayÑlÑ, “Türkiye Cumhuriyeti Ana- yasasÑnÑn BazÑ Maddelerinin DeÜiàtirilmesi HakkÑnda Ka- nun”, RG., 22.05.2004 tarih, 25469 sayÑ, http://rega.basba- kanlik.gov.tr/ (Eriàim Tarihi 01 Haziran 2010).
35 TEZÞÇ, ErdoÜan, Anayasa Hukuku, Beta YayÑnlarÑ, Þstan- bul 2005, 11,12; ÖZOK, Özdemir, Önbildiri, Þnsan HaklarÑ UluslararasÑ Sözleàmelerinin Þç Hukukta DoÜrudan Uygu- lanmasÑ (Anayasa m.90/son) Paneli, Türkiye Barolar BirliÜi YayÑnlarÑ No:76, Ankara 2005, 8.
36 ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin YayÑnla- rÑ, Ankara 2005, 212 – 213, KARAGÜLMEZ, Ali, “5170 SayÑlÑ Yasa’yla Anayasa’nÑn 90. Maddesinde YapÑlan DeÜiàikliÜe Bir BakÑà”, Türkiye Barolar BirliÜi Dergisi, Ankara 2004, Eylül Ekim S.54, 177.
37 GÜLMEZ, Mesut, “Anayasa DeÜiàikliÜi SonrasÑnda Þnsan HaklarÑ Sözleàmelerinin Þç Hukuktaki Yeri ve DeÜeri”, Tür- kiye Barolar BirliÜi Dergisi, Ankara 2004, Eylül Ekim S.54, 156.
38 SAVAß, 122.
39 SOYER, Polat; “Türk Borçlar Kanunu TasarÑsÑnÑn ‘Genel Hizmet Sözleàmesi’ne Þliàkin BazÑ Hükümleri Üzerine Dü- àünceler”, Devrim Ulucan’a ArmaÜan, Legal YayÑncÑlÑk, Þstanbul 2008, 150, 151; EKMEKÇÞ, Ömer; “Türk Borçlar Kanunu TasarÑsÑnda Genel Hizmet Sözleàmesi TaraflarÑnÑn KaràÑlÑklÑ Hak ve BorçlarÑ ve Þàçinin KiàiliÜinin Korunma- sÑna Þliàkin Hükümler”, Legal Hukuk Dergisi, Ekim 2005, 3705. (EKMEKÇÞ; KiàiliÜin KorunmasÑ), EKMEKÇÞ, Ömer; “Türk Borçlar Kanunu TasarÑsÑnÑn Þà Sözleàmesine Þliàkin Belli BaàlÑ Hükümleri”, Sicil Þà Hukuku Dergisi, Mart 2009, S.13, 19 (EKMEKÇÞ; BK TasarÑ).
40 Türk Borçlar Kanunu TasarÑsÑ ve Adalet Komisyonu Raporu (1/499), 179, 180. (Komisyon Raporu), http://www.tbmm. gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss321.pdf (Eriàim Tarihi 22 MayÑs 2010).
41 “Bunun bir sonucu olarak, bu tür zararlarÑn giderilmesinde, haksÑz fiillere iliàkin zamanaàÑmÑ süreleri deÜil, sözleàmeye aykÑrÑlÑk nedeniyle zamanaàÑmÑna iliàkin hükümler uygula- nacaktÑr.” Komisyon Raporu, 180.
42 EKMEKÇÞ; KiàiliÜin KorunmasÑ, 27; SOYER, 159; AyrÑca bkz.: AlÑnacak önlemlerin neler olabileceÜine iliàkin madde gerekçesinde yer alan “güvenlik sistemi kurma, güvenlik personeli bulundurma” gibi önerilere yöneltilen eleàtiriler bakÑmÑndan, EKMEKÇÞ; BK TasarÑ, 3710.
43 EKMEKÇÞ; KiàiliÜin KorunmasÑ, 28. 44 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 118.
45 KVKK m.5/I-a hükmü gereÜince, kiàisel verilerin “Hukuka ve dürüstlük kurallarÑna uygun olarak iàlenmesi” zorunlu- dur. (http://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0576.pdf [Eriàim Tarihi 24 MayÑs 2009]).
46 RG. 16.06.2004 tarih, 25494 sayÑ, http://rega.basbakanlik. gov.tr/ (Eriàim Tarihi 21 Temmuz 2009).
47 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 121. 48 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 122.
49 TasarÑda yer alan bu ifadenin “Kiàisel verilerin, ancak top- landÑklarÑ amaç için gerekli olan süre kadar, kiàilerin kim- liklerini belirtecek bir biçimde saklanmasÑ uygundur.” àek- linde düzeltilmesi gerektiÜi yönünde bkz.: BAßALP, Nilgün; Kiàisel Verilerin KorunmasÑ ve SaklanmasÑ, Yetkin YayÑnla- rÑ, Ankara 2004, 111.
50 BAßALP; 111. 51 ÇalÑàma Grubu 55, 16.
52 SÜZEK, Sarper; “Þàverenin Yönetim HakkÑ ve SÑnÑrlarÑ”, Prof. Dr. Metin Kutal’a ArmaÜan, TÜHÞS YayÑnlarÑ, Ankara 1998, 275 (SÜZEK; Yönetim HakkÑ); TAßKENT, Savaà; Þàve- renin Yönetim HakkÑ, ÞTÜ Þàletme MühendisliÜi Fakültesi, Þstanbul 1981, 13, 107 – 112.
53 OÝUZMAN, M.Kemal; “Þàyerinden ÇÑkarken Þàçilerin Üzer- lerinin AranmasÑ”, Þstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Enstitüsü, S.11 – 1974, KubalÑ’ya ArmaÜan’dan ayrÑ basÑm, Þstanbul 1975, 533 - 536. (OÝUZMAN; Arama); AYDIN, 130, TUNÇOMAÝ, Kenan / Tankut CENTEL; Þà Hukukunun EsaslarÑ, 5. basÑ, Beta YayÑnlarÑ, Þstanbul 2008, 100. 54 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 101.
55 ÇalÑàma Grubu 48, 23.
56 95/46/EC sayÑlÑ Yönerge m.2(h) hükmü uyarÑnca rÑza, kiài- nin özgürce ve verinin iàlenme amaç ve biçimine özgü, ön- cesinde yeterli bilgilendirme yapÑlmÑà irade açÑklamasÑyla kendisine iliàkin kiàisel verilerin iàlenmesine dair olurunu bildirmesidir.
57 TAßKENT, 111, 112.
58 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 96, 104; EKONOMÞ, Münir; Þà Hu- kuku: Cilt 1, Ferdi Þà Hukuku, Þstanbul Teknik Üniversitesi YayÑnlarÑ No:18, Þstanbul 1987, 128.
59 RG. 26.12.2003 tarih, 25328 sayÑ. 60 RG. 21.02.2004 tarih, 25380 sayÑ. 61 RG. 16.06.2004 tarih, 25494 sayÑ.
62 MOLLAMAHMUTOÝLU, Hamdi; Þà Hukuku, Turhan Kita- bevi, Ankara 2008, 359.
63 Niemietz v. Almanya, Avrupa Þnsan HaklarÑ Mahkemesi (N° 13710/88), 16 AralÑk 1992.
64 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 199.
65 MIGNIN, Robert J. / Bart A., Lazar / Josh M., Friedman; “Þàyerinde Özel Yaàama Þliàkin Sorunlar : 11 Eylül Sonra- sÑ BakÑà AçÑsÑ”, (Çev. K.Ahmet Sevimli), A.Can Tuncay’a ArmaÜan, Þstanbul 2006, 368. (Mignin/Lazar/Friedman; 11 Eylül), SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 200.
66 ÇalÑàma Grubu 55; 14; AyrÑca Bkz.: 15.12.2004 tarih ve 816/03 sayÑlÑ Köln Eyalet Þà Mahkemesi kararÑ (Çev. Alpay Hekimler), ÇalÑàma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S.2, 2004/2, 225, 226.
67 2002/58/EC sayÑlÑ Yönerge’de, “trafik verisi” bir elektronik iletiàim aÜÑnda iletinin nakli ve ücretlendirilmesi için iàle- nen veri olarak tanÑmlanmaktadÑr (2002/58/EC m.2/b). Bu tür verilere örnek olarak, gönderici ve alÑcÑnÑn e-mail ad- resleri, gönderilme ve /veya alÑnma zamanÑ gösterilebilir. 68 ÇalÑàma Grubu 55; 21.
69 ÇalÑàma Grubu 55; 24, 25. 70 ÇalÑàma Grubu 55; 17, 18.
71 Mignin/Lazar/Friedman; 11 Eylül; 376. 72 ÇalÑàma Grubu 55, 21.
73 Avrupa BirliÜi’nin 90/270/EC sayÑlÑ “EkranlÑ Araçlarla YapÑ- lan Þàlerde Asgari Güvenlik ve SaÜlÑk Gerekleri HakkÑnda” Yönergesi ekindeki “…iàçinin haberi olmaksÑzÑn nitel ya da nicel hiçbir kontrol mekanizmasÑ kullanÑlamaz.” (m.3/b) àeklindeki hüküm, gizli izlemeyi açÑkça yasaklayan düzen- lemelere örnek olarak gösterilebilir.
74 SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 205.
75 ILO; “Code of Practice on Protection of Workers’ Personal Data”, 18, 19. http://www.ilo.org/public/english/protecti- on/condtrav/pdf/wc-code-97.pdf (Eriàim Tarihi 27 Tem- muz 2009).
76 ÇalÑàma Grubu 55, 14, ILO, 19.
77 AÞHM 25.06.1997 tarih ve 73/1996/692/884 sayÑlÑ Halford v. UK kararÑ, http://sim.law.uu.nl/SIM/CaseLaw/hof.nsf/d0 cd2c2c444d8d94c12567c2002de990/f2d1cbef01356586c125 6640004c33e0?OpenDocument (Eriàim Tarihi 27 Temmuz 2009).
78 ÇalÑàma Grubu 55, 8, 9. 79 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 206.
80 OKUR, Zeki, “Yeni Teknoloji ve Þà Hukuku”, Çimento Þàve- ren Dergisi, MayÑs 2006, 7; AyrÑca Bkz.: 15.12.2004 tarih ve 816/03 sayÑlÑ Köln Eyalet Þà Mahkemesi kararÑ (Çev. Alpay Hekimler), ÇalÑàma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S.2, 2004/2, 225, 226.
81 ILO; “Code of Practice on Protection of Workers’ Personal Data”, 18, http://www.ilo.org/public/english/protection/ condtrav/pdf/wc-code-97.pdf (Eriàim Tarihi 27 Temmuz 2009).
82 Mignin / Lazar / Friedman; 11 Eylül; 378, 380. 83 ÇalÑàma Grubu 55, 22.
84 Mignin / Lazar / Friedman; 11 Eylül; 379, ÇalÑàma Grubu 55, 15.
85 ÇalÑàma Grubu 55, 15. 86 SEVÞMLÞ; Özel Yaàam, 259.
87 YargÑtay 9. HD., 26.01.2001, E.1999/18248, K. 2000/44, Ka- zancÑ Hukuk Otomasyon ProgramÑ, Þçtihat Bilgi BankasÑ, (Eriàim Tarihi 22 MayÑs 2010).
88 ÇELÞK, Nuri, Þà Hukuku Dersleri, Yenilenmià 20. BasÑ, Beta YayÑnlarÑ, Þstanbul 2007, 254; SÜZEK; Þà Hukuku, 528.
89 SÜZEK, Þà Hukuku, 480 vd.; ÇELÞK, 196 vd., 225, 243. 90 SÜZEK, Þà Hukuku, 413 – 418,; ÇELÞK, 188 – 194; TUNÇO-
MAÝ / CENTEL, 190 – 192. 91 SÜZEK, Þà Hukuku, 418 – 429.
92 ÇELÞK, 245, 272; SÜZEK, Þà Hukuku, 533 – 536; ALPAGUT, Gülsevil, Belirli Süreli Hizmet Sözleàmesi, Mavi MatbaacÑlÑk Ltd.ßti., Þstanbul 1998, 177 vd.
93 SÜZEK, Þà Hukuku, 417, 428. 94 SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 275.
95 SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 277, a.y. dn.107. 96 OÝUZMAN, Arama, 537, 538; AYDIN, 129. 97 OÝUZMAN, Arama, 537, 538.
98 http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss73m. htm (Eriàim Tarihi 02 Haziran 2010); Bkz.: SÜZEK, Þà Hu- kuku, 435, 457 – 462; ÇELÞK, 204 – 207.
99 YargÑtay 9. HD. 15.10.2007, 16405 / 30241, KazancÑ Hukuk Otomasyon ProgramÑ, Þçtihat Bilgi BankasÑ (Eriàim Tarihi 11 Haziran 2010).
100 YargÑtay 9. HD. 04.05.2009, 36305 / 12393, KazancÑ Hukuk Otomasyon ProgramÑ, Þçtihat Bilgi BankasÑ (Eriàim Tarihi 11 Haziran 2010).
101 ERTÜRK, ßükran; Þà Þliàkisinde Temel Haklar, Seçkin YayÑ- nevi, Ankara 2002, 118.
102 YargÑtay 9. HD. 15.12.2004, 11687 / 27978, KazancÑ Hukuk Otomasyon ProgramÑ, Þçtihat Bilgi BankasÑ (Eriàim Tarihi 11 Haziran 2010). MOLLAMAHMUTOÝLU, 360.
103 SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 272. 104 ERTÜRK, 186, 187. 105 SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 273. 106 SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 273.
107 SEVÞMLÞ, Özel Yaàam, 277; AyrÑca Bkz. CMK m.138. 108 YILDIRIM, Kamil, Medeni Usul Hukuku’nda Delillerin De-
Üerlendirilmesi, KazancÑ YayÑnlarÑ, Þstanbul 1990, 240 – 246; PEKCANITEZ, Hakan / ATALAY, OÜuz / ÖZEKES, Muham- met, Medeni Usul Hukuku, Yetkin YayÑnlarÑ, Ankara 2004, 330, 331.
109 YargÑtay 9. HD., 30.10.2000, 10386 / 15096, NARMANLI- OÝLU, Ünal, “Ferdi Þà Þliàkisinin Sona Ermesi ve KÑdem TazminatÑ AçÑsÑndan YargÑtay’Ñn 2000 YÑlÑ KararlarÑnÑn De- Üerlendirilmesi”, YargÑtay’Ñn Þà Hukukuna Þliàkin KararlarÑ- nÑn DeÜerlendirilmesi 2000, Þà Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, Ankara 2002, 55; AYDIN, 221, 222.
110 4857 sayÑlÑ Þà Kanununda karàÑlayan madde 25/II (b)’dir. 111 PEKCANITEZ / ATALAY / ÖZEKES, 201; KURU, Baki; Hu-
kuk Muhakemeleri Usulü, 6. BasÑ, Demir Demir YayÑnlarÑ, Þstanbul 2001, 149 vd., 1911 – 1912.
Prof. Dr. Ali NazÑm Sözer tarafÑndan hazÑrlanan “Hukukta Yöntembi-
lim” adlÑ eserin 2. baskÑsÑ Mart 2011 tarihinde yayÑmlanmÑàtÑr.
Þlk baskÑsÑ ßubat 2008’de yapÑlan bu çalÑàma, hukukta mevcut düzenle- menin açÑklÑÜa kavuàturulmasÑna iliàkin yorum yöntemlerinden, yasakoyu- cunun öngöremediÜi boàluklarÑn yargÑç tarafÑndan doldurulmasÑ olan yargÑç hukukuna kadarki sistematik aàamalarÑ içermektedir.
Prof. Dr. Ali NazÑm Sözer’in hukukta yöntembilim adlÑ kitabÑnda kav- ram ve yöntemlerin açÑklanabilmesi için olaylardan ve yargÑ kararlarÑndan yararlanÑlmÑà, yaklaàÑk altÑbin sayfa tutan yüksek mahkeme kararlarÑndan seçilerek özetlenen yoruma iliàkin karar örnekleri konularÑna göre sÑnÑflan- dÑrÑlarak, bu teorik bilgilerin hukukumuzdaki uygulamalarÑnÑn görülmesi saÜlanmÑàtÑr. Söz konusu eserin ikinci basÑsÑnda, yeni makale ve monogra- filere de yer verilmiàtir.
Eserin ilk bölümünde yorum, yöntembilim, yorum yöntemlerinin yararlarÑ, yasa yapma gibi temel kavramlara yer verilmiàtir. Hukukta yorum yöntemleri konulu ikinci bölümde ise; yorumun tarihçesi, yorum türleri, yorumun kanuni temeli, yorum için yapÑlacak iàlemler, yorum yöntemleri, yorum me- totlarÑ arasÑndaki iliàki diÜer bir deyiàle yorumda sÑra, yoruma iliàkin iàleyià àemasÑ, normun durumun- da deÜiàme, yasa ve sözleàme yorumunun karàÑlaàtÑrÑlmasÑ ve bazÑ hukuk dallarÑnda yorumun özel- liklerine yer verilmiàtir. YargÑç hukukuna iliàkin hukuk oluàturma yöntemlerinin yer aldÑÜÑ üçüncü bölümde ise; yargÑç hukukunun hukuki dayanaÜÑ, yargÑç kararÑnÑn hukuk kaynaÜÑ olma niteliÜi, yargÑç hukukunun türleri, boàluk doldurmanÑn diÜer bir deyiàle kural koymanÑn esaslarÑ, yargÑç hukukunun sÑnÑrlarÑ ve yargÑç hukukunun varlÑk nedeni olarak boàluk konularÑ iàlenmektedir.
Prof. Dr. Neslihan OkakÑn ve Prof. Dr. Müjdat ßakar tarafÑndan hazÑr- lanan “¾nsan Kaynaklar» Yöneticisinin El Kitab»” adlÑ eser, Temmuz 2011 tarihinde yayÑmlanmÑàtÑr.
Þnsan kaynaklarÑ alanÑnda çalÑàanlarÑn faaliyetlerini yürütürken karàÑ- laàabilecekleri ià hukuku ile ilgili konulara yasal açÑdan ÑàÑk tutmak ama- cÑnÑ güden bu kitapta, iàe alÑmla baàlayan, ià yaàamÑ ile süren ve çeàitli nedenlerle sonlanan süreçte bilinmesi gereken yasal sorumluluklar ele alÑnmÑàtÑr. KitabÑn sonunda ise YargÑtay kararlarÑndan örneklere yer veril- mektedir.
KitabÑn insan kaynaklarÑnÑn temel fonksiyonlarÑnÑ ele alan insan kay- naklarÑ yönetimi kavramÑ, insan kaynaklarÑnda ià analizleri, insan kay- naklarÑ yönetiminde planlama, insan kaynaklarÑnda iàe alma süreci, insan kaynaklarÑnda oryantasyon ve iàe yerleàtirme, insan kaynaklarÑ yönetimin- de performans deÜerlendirme, insan kaynaklarÑnda ücretlendirme ve ücret yönetimi, insan kaynakla- rÑ yönetiminde kariyer bölümlerini Prof. Dr. Neslihan OkakÑn kaleme almÑàtÑr. Þà hukukuna iliàkin ià sözleàmesinin yapÑlmasÑ, ià sözleàmesiyle iàe alma zorunluluÜu (zorunlu istihdam), ià sözleàmesinin sona ermesi, ià güvencesi, ià hukuku açÑsÑndan ücret, iàverenin iàçiyi koruma ve eàit iàlem borcu, ça- lÑàma süreleri, dinlenme süreleri, kÑdem tazminatÑ, çalÑàma belgesi ve ibraname, özelliÜi olan iàlerde uygulanacak ià hukuku kurallarÑ bölümleri ise Prof. Dr. Müjdat ßakar tarafÑndan kaleme alÑnmÑàtÑr.
A. GENEL OLARAK
Þkale sözleàmesinin konusu, mevcut bir söz- leàmenin sona erdirilmesidir. Þà hukukunda, ià sözleàmelerinin sona erdirilmesi anlamÑnÑ taàÑ- yan bu sözleàmeye “bozma sözleàmesi” adÑ da verilmektedir. Þkale sözleàmesi, mevzuatÑmÑzda düzenlenmeyen, fakat doktrin ve yargÑ tara- fÑndan kabul gören, tanÑmÑ yapÑlarak, sÑnÑrlarÑ çizilen atipik bir sözleàmedir. Hukukumuzda kabul gören sözleàme özgürlüÜü ilkesi çerçe- vesinde, ikale sözleàmesinin yapÑlabilmesi kuà- kusuz mümkündür.
KaldÑ ki, ikale sözleàmesi, özellikle çalÑàma hayatÑnda genià uygulamasÑ bulunan bir söz- leàmedir. Fesih ve feshe baÜlanan prosedür nedeniyle, sürecin kÑsaltÑlmasÑ, zaman kaybÑnÑn önlenmesi ve hukukumuzda geçerli olan usûl ekonomisi ilkesi bakÑmÑndan ikale sözleàmesi, ià sözleàmelerinin sona erdirilmesi bakÑmÑndan faydalÑ bir yöntemdir. AyrÑca iàe baàlatmama tazminatÑ, boàta geçen süre için öngörülen üc- ret, iàçinin diÜer haklarÑnÑ ödeme, izin ücreti
ve ihbar, kÑdem tazminatlarÑnÑ ödeme yükümü ile feshin iàçinin iàe baàlatÑlmadÑÜÑ tarihte ger- çekleàtiÜinin kabulü nedenleriyle iàverenin ià güvencesine iliàkin yükü aÜÑrlaàmÑàtÑr.
1475 sayÑlÑ Þà Kanunu dönemi ile 4857 sa- yÑlÑ Þà Kanunu dönemini karàÑlaàtÑrdÑÜÑmÑzda, ià sözleàmesinin sona erdirilmesi ile ilgili da-