rin ve taraf vekillerinin beyanlarÑnÑn bir ara- da deÜerlendirilmesi sonunda, davalÑ fabri- kada sürüm ve satÑà olanaklarÑnÑn azalmasÑ, son aylarda dünya global ticaretindeki aàÑrÑ daralma, bazÑ bölümlerdeki stok fazlalÑÜÑ ve dünyadaki ekonomik krize baÜlÑ olarak, iàyerinde faaliyette bulunan sendika yetki- lileri ile görüàülmek suretiyle stok fazlalÑÜÑ bulunan birimlerde ücretsiz izin uygulama- sÑna gidildiÜi, sendika temsilcileri ile iàveren vekilleri arasÑnda imzalanan 25.02.2009 ta- rihli Protokol doÜrultusunda, karàÑlÑklÑ gö- rüàmeler sonucu, TÞS.in 35. maddesine göre 195 iàçinin ücretsiz izne çÑkarÑlmasÑna karar verildiÜi ve TÞS.in 35. maddesi hükümlerine göre ücretsiz izin süresinin 10.03.2009 tarihi ile 08.06.2009 tarihleri arasÑnda 3 ay olarak belirlendiÜi, iàyerinde bir kÑsÑm iàçinin daya- nÑàma aidatÑ ödemek suretiyle, bir kÑsÑm iàçi- nin ise, sendikaya üye olmasÑ sebebiyle TÞS. den yararlandÑÜÑ, mahkememize seri olarak dava açan bir kÑsÑm iàçilerin 25.02.2009 ta- rihli Protokolü takiben kendilerine yapÑlan ücretsiz izin tebligatÑnÑ almalarÑndan hemen sonra, iàverence teklif edilen ücretsiz izin uygulamasÑnÑ kabul etmediÜi, bu konuda imzalÑ beyanda bulunduklarÑ ve beyanÑ ta- kiben yine kendi el yazÑlarÑ ile yazdÑklarÑ istifa dilekçesi ile iàten ayrÑldÑklarÑ, kendile- rine kÑdem tazminatÑnÑn ödenmesini istedik- leri, iàverence davacÑ iàçilere kÑdem tazmi- natÑ ödemesinin yapÑldÑÜÑ, ödemenin hesap pusulasÑna baÜlandÑÜÑ, iàçilerden ibraname alÑndÑÜÑ, iàçilerin imzaladÑklarÑ ibranamede ihbar tazminatÑ haklarÑnÑ saklÑ tuttuklarÑ gö- rülmüàtür.
Ücretsiz izin uygulamasÑ Þà Kanunun- da yer alan bir uygulama deÜildir. Pratik- te iàyerlerinin ekonomik krize baÜlÑ olarak gündeme getirdiÜi bir uygulamadÑr. Ancak taraflarÑn anlaàmasÑ ve iàçinin buna rÑza gös- termesi ile iàyerinde ücretsiz izin uygulamasÑ yapÑlabilir. Þàçinin ià koàullarÑndaki aÜÑrlaà- mayÑ ya da ücretsiz izin uygulamasÑnÑ red- detme hakkÑ vardÑr. Bu durumda ià akdi iàçi
tarafÑndan haklÑ sebeple feshedilmià sayÑlÑr. Ve bu hal, iàçiye kÑdem tazminatÑ ödenme- sini gerektirir. Ancak haklÑ sebeple ià akdini kendisi fesheden iàçi, ihbar tazminatÑna hak kazanamaz. Þà Hukukundaki temel kural bu- dur.
DiÜer yandan ücretsiz izin uygulamasÑn- da 6 aya kadar olan süreler, uygulamada ve YargÑtay içtihatlarÑnda makul süre olarak kabul edilmektedir. Bu süreyi aàan ücretsiz izin uygulamalarÑnda iàçi rÑza göstermià olsa dahi, ià akdinin iàverence art niyetli olarak feshedilip edilmemesi hususu tartÑàÑlmalÑdÑr.
Dava konusu olayda iàveren ekonomik krizi, stok fazlalÑÜÑnÑ ve pazar daralmasÑnÑ gerekçe göstererek iàyerinde faaliyet göste- ren sendika yetkilileri ile de görüàmek su- retiyle protokol imzalamak suretiyle, stok fazlalÑÜÑ olan bölümlerde 195 iàçiye ücret- siz izin vermeyi kararlaàtÑrmÑà ve ücretsiz izin süresini, TÞS.in 35. maddesine göre 3 ay olarak belirlemiàtir. Nitekim dosya- ya sunulan TÞS incelenmesinden, ücretsiz izin konusunun düzenlendiÜi ve sürenin en fazla 3 ay olabileceÜi görülmüàtür. Bu hali ile iàverenin art niyetli olduÜundan söz edilemez.
DavacÑ iàçi ücretsiz izin süresinin sonunu beklemeden ücretsiz izni kabul etmediÜini beyan etmià, kendi el yazÑsÑ ve imzasÑ ile istifa dilekçesi sunmuà ve ihbar tazminatÑ yönünden de mahkememize dava açmÑàtÑr. Bu hali ile ià akdinin davacÑ iàçi tarafÑndan haklÑ sebep ile feshedildiÜini kabul etmek gerekir. Zira, ücretsiz izin süresince ià akdi yürürlüktedir. Nitekim iàveren de iàçinin ià akdini haklÑ nedenle feshettiÜini kabul etmià ve iàçiye kÑdem tazminatÑnÑ ödemiàtir.
Ücretsiz izin süresinin sonunda iàveren davacÑ iàçiyi iàe baàlatmamÑà olsa idi, bu durumda iàverenin haksÑz feshi söz konusu olacak ve iàçi dava açmasÑ durumunda hem ihbar tazminatÑna hem de kÑdem tazminatÑ- na hak kazanacaktÑ. Ancak davacÑ, ücretsiz iznin sonunu beklemediÜi için, ücretsiz izin
süresi sonunda iàverenin tutumunu belirle- mek mümkün olmamÑàtÑr.
Her ne kadar davacÑ vekili istifa dilek- çelerinin iàçinin el yazÑsÑyla maktu olarak iàçiye yazdÑrÑldÑÜÑ ve imzalattÑrÑldÑÜÑ, kÑdem tazminatÑ ödemesinin istifa dilekçesine baÜlÑ kÑldÑÜÑ ve bu àekilde manevi baskÑ yarattÑÜÑ yolunda beyanda bulunmuà ise de, istifa di- lekçesi verilmemià olsa bile iàçinin ücretsiz izin süresi içerisinde, ücretsiz izin uygula- masÑnÑ kabul etmemesi ve daha sonra dava açmasÑ, ià akdinin iàçi tarafÑndan haklÑ se- beple feshedildiÜi sonucu doÜurur ve da- vacÑ iàçi yönünden ihbar tazminatÑ hakkÑ doÜmaz. Nitekim YargÑtay 9. Hukuk Daire- sinin 26.04.2007 tarih ve 2007/12906 Esas, 2007/13308 Karar nolu içtihadÑnda da aynÑ durum irdelenmià ve davacÑnÑn ihbar tazmi- natÑnÑn doÜmayacaÜÑ belirtilmiàtir.
YukarÑda açÑklanan nedenlerle ihbar taz- minatÑ talebinin reddine karar vermek ge- rekmiàtir.
Bu hususlar dikkate alÑnarak, usul eko- nomisi yönünden davacÑlarÑn muhtemel hak edebilecekleri ihbar tazminatÑ miktarÑ he- saplattÑrÑlmamÑàtÑr.
DavacÑ vekili dava dilekçesinde ih- bar tazminatÑna iliàkin fazlaya iliàkin hak- larÑnÑ saklÑ tuttuÜundan ve kÑsmi dava açtÑÜÑndan, dava deÜeri de net olarak be-lirlenmediÜinden, dava reddedilmià ol- makla birlikte kanun yollarÑnÑn açÑk oldu- Üuna karar verilmiàtir.
HÜKÜM
Gerektirici nedenlerle; 1) DavanÑn reddine,
2) Yeterli harç peàin alÑndÑÜÑndan yeni- den harç alÑnmasÑna yer olmadÑÜÑna
3) A.A.Ü. Tarifesine göre maktu (575.00). TL ücreti vekaletin davacÑdan alÑnarak davalÑ iàveren àirkete verilmesine
4) DavacÑ tarafça yapÑlan (9.00).TL teb- ligat gideri, (8.00).TL müzekkere gideri, (15.60).TL baàvurma harcÑ, (15.60).TL karar ve ilam harcÑ olmak üzere toplam (48.20).
TL yargÑlama giderinin davacÑ üzerinde bÑ- rakÑlmasÑna
Dair yasa yolu açÑk olarak taraf vekilleri- nin yüzlerine karàÑ verilen iàbu ilamÑ, taraf vekillerinin tefhim tarihinden itibaren 8 gün içerisinde temyiz edebileceklerine dair ve- rilen karar açÑkça okunup usulen anlatÑldÑ 04.12.2009.
T.C. YARGITAY
9. HUKUK DAÜRESÜ
Esas No : 2010/3413 Karar No : 2010/2216 Tarihi : 02.02.2010DAVA
DavacÑ, ihbar tazminatÑnÑn ödetilmesine karar verilmesini istemiàtir.
Yerel mahkeme, davanÑn reddine karar vermiàtir.
Hüküm süresi içinde davacÑ avukatÑ tara- fÑndan temyiz edilmià olmakla, dava dosyasÑ için Tetkik Hakimi ß. Ç. tarafÑndan düzenle- nen rapor dinlendikten sonra dosya incelen- di, gereÜi konulup düàünüldü:
KARAR
Dosyadaki yazÑlara, kararÑn dayandÑÜÑ delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre, yerinde bulunmayan ve sebepleri bildirilmià olmayan bozma isteÜinin reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün onanmasÑna, aàaÜÑda yazÑlÑ temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 02.02.2010 gününde oybirli- Üi ile karar verildi1.