SK’nÑn 29. maddesinde belirtildiÜi üzere iàçinin iàten ayrÑlma olgusunun feshi kastetmediÜi bir durumda ne àekilde yorumlanacaÜÑ sorusunu ortaya çÑkaracaktÑr. AyrÑca iàçi kuruluàu yöne- ticiliÜi süresince çalÑàÑlan dönemde iàverenden, iàten ayrÑlan yönetici iàçinin iàini boà bÑrakmasÑ- nÑ beklemek sürenin uzunluÜu karàÑsÑnda hak- kaniyete de aykÑrÑ bir durum ortaya koyacaktÑr. Zira 1475 sayÑlÑ Þà Kanunu’nun 10 Haziran 2003 tarihinde 4857 sayÑlÑ Þà Kanunu (Þà.K.)’yla yürürlükten kaldÑrÑlmasÑ ile 1983 yÑlÑndan bu yana yürürlükte olan 2821 sayÑlÑ Sendikalar Ka- nunu ve 2822 sayÑlÑ Toplu Þà Sözleàmesi, Grev ve Lokavt Kanunu (TÞSGLK)’nda deÜiàiklikler yapÑlmasÑ gündeme gelmià ve bu baÜlamda or- taya konan taslaklarÑn birinde21 yer alan düzen-
leme ile iàçinin sendikadaki yöneticilik görevi nedeniyle ayrÑldÑÜÑ iàyerindeki sözleàmesinin askÑya alÑnmÑà olacaÜÑ belirtilmiàtir. Bunun gibi, iàçinin dilerse ià sözleàmesini bildirim süreleri- ne uymak zorunda kalmaksÑzÑn veya sözleàme süresinin bitimini beklemeksizin feshedebile- ceÜi ve kÑdem tazminatÑna hak kazanacaÜÑ da taslakta yer almÑàtÑr. Ancak bu düzenleme daha sonraki bir baàka taslakla deÜiàtirilmià bu an- lamda tartÑàmalara çözüm getirebilecek bir me- tin henüz ortaya konmamÑàtÑr.
3. DeÙerlendirme
Þnceleme konusu kararda, davacÑnÑn sendi- ka yöneticiliÜine seçilmek üzere iàinden ayrÑl- dÑÜÑ, daha sonra görevinin sona ermesi üzerine Sendikalar Kanunu’nun 29. maddesi çerçeve- sinde hak düàürücü süreye uygun olarak iàe baàlatÑlma talebinde bulunduÜu ve isteÜinin reddi üzerine birinci derece mahkemesinde iàe iadesine karar verilmesini talep ettiÜi görül- mektedir. Þàçi güvenceden yararlanma àartlarÑ- na sahip olup görevinden ayrÑldÑktan sonra üç ay içinde iàyerine baàvurmuàtur. Bu baÜlamda SK’nÑn 29. maddesine uygun hareket edildiÜi gözlemlenmektedir. Kararda asÑl sorunu iàve- renin bu yükümlülüÜüne uygun hareket etme- mesi durumunda karàÑlaàacaÜÑ hukuki yaptÑrÑ- mÑn ne olacaÜÑ ve birinci derece mahkemesinin iàe iade talebine bu çerçevede karar verip vere- meyeceÜinin belirlenmesi oluàturmaktadÑr.
YukarÑda ayrÑntÑlÑ olarak açÑklandÑÜÑ üze-
re 2821 sayÑlÑ YasanÑn 59/II. maddesi uyarÑn- ca iàe alma zorunluluÜuna uymayan iàverenin para cezasÑna çarptÑrÑlacaÜÑ belirtilmekte ancak bu cezai yaptÑrÑm dÑàÑnda Yasada hukuki bir yaptÑrÑma rastlanmamaktadÑr. Bu durum da gü- vencenin gerçek anlamda “teminat” saÜlama iàlevini bertaraf etmekte, YargÑtay kararlarÑ ve doktrindeki görüàler çerçevesinde çözüm geti- rilme çabalarÑnÑ doÜurmaktadÑr. YargÑtay karar- larÑ çeliàkili olup kararlarÑn hepsinde belirtilen ortak nokta; ià sözleàmesinin, iàçinin sendika yöneticiliÜi görevine seçilmesi suretiyle feshi halinde sona ereceÜi ve kurulmamÑà bir iliàki için de iàe iade kavramÑna baàvurulamayacaÜÑ- dÑr. Þlgili kararda da bu husus vurgulanmakta iàçinin feshin hukuki sonuçlarÑ ile ilgili kanuni haklarÑnÑn ve tazminat talep hakkÑnÑn mevcudi- yeti belirtilmektedir.
Doktrinde bir grup yazar iàçi sendikasÑ yö- neticiliÜi görevi süresince sanki taraf iradeleri ile ücretsiz izin verilmià gibi ià sözleàmesinin askÑda kalacaÜÑnÑn kabulünü savunmaktadÑr. Oysa yerleàik YargÑtay içtihatlarÑ ve aÜÑrlÑklÑ ka- bul edildiÜi üzere iàçinin iàten ayrÑlmasÑ mad- dede açÑkça ifade edildiÜinden artÑk burada ià iliàkisinin devamÑndan bahsetmek mümkün ol- mayacak ve iàçinin aynen ifa davasÑ açmak su- retiyle yargÑ kararÑnÑn iàverenin iradesi yerine geçeceÜi ve böylelikle hizmet akdinin kurul- muà olacaÜÑnÑn kabulü en uygun sonucu do- ÜuracaktÑr. Bu baÜlamda iàçiye iàe baàlatÑlama- ma nedeniyle kÑdem ve ihbar tazminatlarÑ ölçü alÑnarak hesaplanan bir tazminatÑn borçlar hu- kukunun genel ilkeleri çerçevesinde verilmesi maddenin teminat iàlevinin iàletilmesi bakÑmÑn- dan da güvence saÜlayacaktÑr.
DiÜer taraftan, kararda iàçinin 5620 sayÑlÑ Yasa uyarÑnca daimi kadroya geçirme talebin- de bulunduÜu ancak mahkemenin bu yönde karar beyan etmediÜi belirtilmekte, bu duru- mun idari yargÑda çözümlenmesi, dolayÑsÑyla görevsizlik kararÑnÑn verilmesinin gerekliliÜi vurgulanmaktadÑr. Karar taraflar arasÑnda ià ilià- kisinin kurulmamÑà olduÜu yönündeki yerleàik YargÑtay ve ilgili karardaki içtihada uygundur. Zira 5521 sayÑlÑ Yasa ancak ià iliàkisine iliàkin davalarda ià mahkemelerinin yetkili olacaÜÑ be- lirlemesi yapmaktadÑr.
Sonuç olarak, açÑklanan gerekçelerle incele- me konusu YargÑtay 9. Hukuk Dairesi kararÑnÑn iàçi kuruluàu yöneticiliÜi güvencesi kapsamÑn- da iàe baàlatÑlmasÑ gerekirken iàe baàlatÑlmayan iàçinin iàe iade talep edemeyeceÜi, zira bu du- rumda ià sözleàmesinin mevcut olmamasÑ ve bir tazminat talep hakkÑnÑn söz konusu olacaÜÑ yönündeki yaklaàÑmÑ kanaatimizce doÜru ol- maktadÑr.
DiÜer taraftan, olmasÑ gereken hukuk bakÑ- mÑndan, yasadaki bu boàluÜun yapÑlacak de- Üiàiklikle doldurulmasÑ gerekmektedir. Boàlu- Üun doldurulmasÑna yönelik önerimizi ise Þà Kanunu’nun 30 ve 31. maddelerine benzer bir tazminat yükümlülüÜünün getirilmesi oluàtur- maktadÑr.
DÜPNOTLAR
1 www.belgenet.com/arsiv/sozlesme/ilo.html.
2 SÜMER, Haluk Hadi: Sendika YöneticiliÜinin Güvencesi, Prof. Dr. Nuri Çelik’e ArmaÜan, Þstanbul 2001, s.1650- 1651. 3 AyrÑntÑlÑ bilgi için bkz. SUBAßI, Þbrahim: Þàçi Kuruluàu Yö- neticiliÜi ve Güvencesi, Prof. Dr. Turhan Esener’e ArmaÜan, Ankara 2000, s. 531-532.
4 ßAHLANAN, Fevzi: Sendikalar Hukuku, Þstanbul 1986, s.147; Aksi yönde görüà için bkz. ÇELÞK, Nuri: Þà Hukuku Dersleri, Yenilenmià 23. BasÑ, Þstanbul 2010, s. 420.
5 SUR, Melda: Þà Hukuku Toplu Þliàkiler, 4. BasÑ, Ankara 2011, s.67.
6 Sendikalar Kanunu’nun 42. maddesi uyarÑnca mal bildiri- minde bulunmayÑp yöneticilik görevinden ayrÑlmak zorun- da olanlar ile iàledikleri fiil dolayÑsÑyla hüküm giyen ve bu sebeple yöneticilik görevi sona erenler SK m. 29’daki gü- vence dÑàÑnda tutulmaktadÑrlar.
7 SUR, s. 68.
8 DEMÞR, Fevzi: Sendikalar Hukuku, Yenilenmià 5. BasÑ, Þzmir 2007, s.95.
9 ßAHLANAN, s.151.
10 NARMANLIOÝLU, Ünal: Þà Hukuku II, Toplu Þà Þliàkileri, Þzmir 2001, s. 161.
11 KUTAL, Metin: Sendika Temsilcisi ve Yöneticilerinin Hukuki Durumu, Hukuki Geliàmeler ve Sorunlar, Prof. Dr. Turhan Esener’e ArmaÜan, Ankara 2000, s. 511. AynÑ yönde görüà için bkz. SUR, s. 69.
12 ERGÞN, Berrin: “Sendika Yöneticilerinin Yeniden Þàe AlÑn- malarÑ ve KÑdem TazminatÑ HaklarÑ”, Prof. Dr. Kenan TunçomaÜ’a ArmaÜan, Þstanbul, 1997, s.187.
13 Bu konudaki YargÑtay kararlarÑnÑn geliàimi için bkz. ALPA- GUT, Gülsevil: Karar Þncelemesi, Yarg. HGK. 04.02.1998, E.98/9-46, K.98/11, Çimento Þàveren Dergisi, MayÑs 1998, s.23-32.
14 Yarg. HGK., 04.02.1998, E.98/9-46, K.98/11, Þàveren Dergisi, Nisan 1998, s.15-18.
15 ERGÞN, s.184-185.
16 ßAHLANAN, s.152; SUBAßI, s. 546-547.
17 TUNCAY, A. Can: Toplu Þà Hukuku, 2. BasÑ, Þstanbul 2010, s. 67.
18 Yarg. HGK 4.2.1998, 9-46/11, KazancÑ Mevzuat ve Þçtihat Bilgi BankasÑ: www.kazanci.com.tr (eriàim: 15.9.2011), Aksi yönde görüà için bkz. GÜNAY, Cevdet Þlhan: Profesyonel Sendika Yöneticisinin Yeniden Þàe AlÑnmamasÑnÑn Hukuki SonuçlarÑ, TÜHÞS, AÜustos 2000, s. 8-9.
19 ßEN, Murat: Profesyonel Sendika Yöneticisinin Þàyerinden AyrÑlÑrken Þà Sözleàmesinin AskÑya AlÑnmasÑ ve SonuçlarÑ, Sicil, Mart 2008, S. 9, s. 85.
20 BAYBORA, Dilek: Türk Þà Hukuku ve Mukayeseli Hukukta Sendika YöneticiliÜi, Ankara 2001, s.128.
21 Bu çerçevede ilk çalÑàma 2004 tarihinde baàlatÑlmÑà ve bu tarihte oluàturulan her iki kanunda da ayrÑ ayrÑ deÜiàiklik öngören taslaklar akademisyenler ve uygulamacÑlarca de- Üerlendirilmiàtir. Akabinde, 20.05.2008 tarihinde yedi mil- letvekili tarafÑndan 2821 sayÑlÑ Sendikalar Kanunu ile 2822 sayÑlÑ Toplu Þà Sözleàmesi, Grev ve Lokavt Kanununda de- Üiàiklik yapÑlmasÑna dair Kanun Teklifi gerekçesi ile Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) BaàkanlÑÜÑna sunulmuàtur. Bu teklif pek fazla deÜerlendirilmemekle birlikte bir yÑl sonra Türkiye Þàçi SendikalarÑ KonfederasyonlarÑ (Türk-Þà) tarafÑn- dan yeni bir taslak hazÑrlanmÑàtÑr. Bu çalÑàmanÑn hemen aka- binde ise yedi akademisyen tarafÑndan yeni bir taslak metin hazÑrlanmÑàtÑr. Bu metinde ise Sendikalar Kanunu ve Toplu Þà Sözleàmesi, Grev ve Lokavt Kanunu ayrÑ ayrÑ ele alÑnmÑà ve iki ayrÑ metin oluàturulmuàtur. Son olarak, yedi akade- misyence kaleme alÑnan Kanun TaslaÜÑ temel alÑnmak sure- tiyle ÇalÑàma ve Sosyal Güvenlik BakanlÑÜÑ tarafÑndan bü- rokratlardan oluàan bir Komisyon oluàturulmuà ve ILO’nun Haziran ayÑnda yapacaÜÑ toplantÑya yetiàtirilmek üzere, ILO tespit ve AB normlarÑna uygun yeni bir metin hazÑrlatÑlmÑà- tÑr. HazÑrlanan Sendikalar Kanunu TaslaÜÑ Üçlü DanÑàma Kurulu’nun 10 Mart 2010 tarihli toplantÑsÑnda taraflara su- nulmuàtur. AyrÑntÑlÑ bilgi için bkz. ßAHLANAN, Fevzi: 2821 sayÑlÑ Sendikalar Kanunu ile 2822 sayÑlÑ Toplu Þà Sözleàmesi, Grev ve Lokavt Kanununda DeÜiàiklik Öngören Kanun Ön TasarÑlarÑnÑn DeÜerlendirilmesi, Legal Þà Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, S.4, Ekim, KasÑm, AralÑk 2004, s. 1265-1290; TUNCAY, A. Can: Sendikalara Þliàkin Son Kanun TaslaÜÑnÑn Getirdikleri, Sicil, Mart 2011, S. 21, s. 153 vd.; YAMAKOÝLU, Efe: Toplu Þà Þliàkileri Kanun TasarÑsÑ: Sen- dikal Güvenceler Üzerine Bir DeÜerlendirme http://www. turkhukuksitesi.com/makale_1077.htm; EYRENCÞ, Öner: 2821 sayÑlÑ Sendikalar Kanunu ve DiÜer BazÑ DeÜiàiklik Ön- gören Kanun TasarÑsÑ TaslaÜÑ Hükümlerinin Genel DeÜer- lendirmesi, Þà Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna Þliàkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 2004 YÑlÑ toplantÑsÑ Þstanbul Barosu YayÑnÑ, Þstanbul 2004, s. 199-217; CENTEL, Tankut: Yeni Sendikalar Kanunu TaslaÜÑ, Mercek, Ocak 2006, s.17 vd.; DERELÞ, Toker: UluslararasÑ ÇalÑàma NormlarÑ, Sendi- ka Özgürlükleri ve Türkiye: ILO Eleàtirileri AçÑsÑndan Yeni Yasa TaslaÜÑnÑn DeÜerlendirilmesi; AB-Türkiye Endüstri Þliàkileri, Þstanbul 2004, s. 20-32; UluslararasÑ ÇalÑàma Ör- gütü (ILO) Perspektifiyle Türkiye’de Sendika Özgürlükleri
ve Yeni Yasa TaslaklarÑnÑn DeÜerlendirilmesi, Sicil, Haziran 2007, s. 87 vd.
KAYNAKLAR
• ALPAGUT, Gülsevil: Karar Þncelemesi, Yarg. HGK. 04.02.1998, E.98/9-46, K.98/11, Çimento Þàveren Dergisi, MayÑs 1998, s.23 vd.
• BAYBORA, Dilek: Türk Þà Hukuku ve Mukayeseli Hukukta Sendika YöneticiliÜi, Ankara 2001.
• CENTEL, Tankut: Yeni Sendikalar Kanunu TaslaÜÑ, Mercek, Ocak 2006, s.17 vd.
• ÇELÞK, Nuri: Þà Hukuku Dersleri, Yenilenmià 23. BasÑ, Þs- tanbul 2010.
• DEMÞR, Fevzi: Sendikalar Hukuku, Yenilenmià 5. BasÑ, Þzmir 2007.
• DERELÞ, Toker: UluslararasÑ ÇalÑàma NormlarÑ, Sendika Öz- gürlükleri ve Türkiye: ILO Eleàtirileri AçÑsÑndan Yeni Yasa TaslaÜÑnÑn DeÜerlendirilmesi; AB- Türkiye Endüstri Þliàkileri, Þstanbul 2004, s. 20-32. UluslararasÑ ÇalÑàma Örgütü (ILO) Perspektifiyle Türkiye’de Sendika Özgürlükleri ve Yeni Yasa TaslaklarÑnÑn DeÜerlendirilmesi, Sicil, Haziran 2007, s. 87 vd.
• ERGÞN, Berin: Sendika Yöneticilerinin Yeniden Þàe AlÑnmala- rÑ ve KÑdem TazminatÑ HaklarÑ, Prof. Dr. Kenan TunçomaÜ’a ArmaÜan, Þstanbul 1997, s. 185 vd.
• EYRENCÞ, Öner: 2821 sayÑlÑ Sendikalar Kanunu ve DiÜer BazÑ DeÜiàiklik Öngören Kanun TasarÑsÑ TaslaÜÑ Hükümleri- nin Genel DeÜerlendirmesi, Þà Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna Þliàkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 2004 YÑlÑ toplantÑsÑ Þstanbul Barosu YayÑnÑ, Þstanbul 2004, s. 199-217. • GÜNAY, Cevdet Þlhan: Profesyonel Sendika Yöneticisi- nin Yeniden Þàe AlÑnmamasÑnÑn Hukuki SonuçlarÑ, TÜHÞS, AÜustos 2000, s. 8-9.
• KUTAL, Metin: Sendika Temsilcisi ve Yöneticilerinin Hukuki Durumu, Hukuki Geliàmeler ve Sorunlar, Prof. Dr. Turhan Esener’e ArmaÜan, Ankara 2000, s. 511 vd.
• NARMANLIOÝLU, Ünal: Þà Hukuku II, Toplu Þà Þliàkileri, Þzmir 2001.
• SUBAßI, Þbrahim: Þàçi Kuruluàu YöneticiliÜi ve Güvencesi, Prof. Dr. Turhan Esener’e ArmaÜan, Ankara 2000, s. 525 vd. • SUR, Melda: Þà Hukuku Toplu Þliàkiler, 4. BasÑ, Ankara 2011. • SÜMER, Haluk Hadi: Sendika YöneticiliÜinin Güvencesi,
Prof. Dr. Nuri Çelik’e ArmaÜan, Þstanbul 2001, s.1650 vd. • ßAHLANAN, Fevzi: Sendikalar Hukuku, Þstanbul 1986. 2821
sayÑlÑ Sendikalar Kanunu ile 2822 sayÑlÑ Toplu Þà Sözleàmesi, Grev ve Lokavt Kanununda DeÜiàiklik Öngören Kanun Ön TasarÑlarÑnÑn DeÜerlendirilmesi, Legal Þà Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, S.4, Ekim, KasÑm, AralÑk 2004, s. 1265-1290.
• ßEN, Murat: Profesyonel Sendika Yöneticisinin Þàyerinden AyrÑlÑrken Þà Sözleàmesinin AskÑya AlÑnmasÑ ve SonuçlarÑ, Sicil, Mart 2008, S. 9, s. 85 vd.
• TUNCAY, A. Can: Toplu Þà Hukuku, 2. BasÑ, Þstanbul 2010.
Sendikalara Þliàkin Son Kanun TaslaÜÑnÑn Getirdikleri, Sicil, Mart 2011, S. 21, s. 153 vd.
• YAMAKOÝLU, Efe: Toplu Þà Þliàkileri Kanun TasarÑsÑ: Sen- dikal Güvenceler Üzerine Bir DeÜerlendirme http://www. turkhukuksitesi.com/makale_1077.htm
• KazancÑ Mevzuat ve Þçtihat Bilgi BankasÑ: www.kazanci. com.tr.
YargÑtay 21. Hukuk Dairesi Üyesi Mesut BalcÑ tarafÑndan hazÑrlanan “¾À
Kazas» veya Meslek Hastal»¼»ndan Do¼an Maddi ve Manevi Tazminat Davalar» Uygulamas»” adlÑ eserin geniàletilmià 2. baskÑsÑ Mart 2011 tari-
hinde yayÑmlanmÑàtÑr.
Þà kazalarÑ ve meslek hastalÑklarÑna iliàkin davalarÑn görüldüÜü YargÑtay 21. Hukuk Dairesi’nin üyesi Mesut BalcÑ, bu konudaki tazminat davalarÑnÑn uygulamada bilirkiài raporlarÑndaki takdire ve varsayÑma dayalÑ hesaplama- lar ile çözüme ulaàtÑrÑldÑÜÑnÑ ve bu davalarda, taraflarÑn iddia ve savunma hatalarÑ nedeniyle hak kayÑplarÑna uÜradÑÜÑnÑ belirtmektedir. Eserin oluà- turulmasÑnda, adaletin hukuk düzeni içinde doÜru veya doÜruya yakÑn bir biçimde gerçekleàmesi için ià kazasÑ ve meslek hastalÑklarÑndan doÜan da- valarÑn hukuki dayanaklarÑ ve pratikte nasÑl çözümlendiÜi anlatÑlarak kat- kÑ saÜlanmasÑ amaçlanmÑàtÑr. Þlk baskÑ geliàtirilerek, 6098 sayÑlÑ yeni Türk Borçlar YasasÑ’nÑn, 6100 sayÑlÑ yeni Hukuk Muhakemeleri YasasÑ’nÑn ve 6102 sayÑlÑ yeni Türk Ticaret YasasÑ’nÑn uygulanacaÜÑ dönem ile ilgili muhtemel uygulamalar yansÑtÑlmaya çalÑàÑlmÑàtÑr.
Eserin ià kazasÑ veya meslek hastalÑÜÑndan doÜan maddi tazminat davalarÑna iliàkin ilk bölümün- de; yetkili ve görevli mahkeme, davada önsorunlar, maddi tazminat davalarÑ, ceza yargÑlamasÑnda tazminat yaptÑrÑmÑ hükümleri, uzlaàma ve hukuki sonuçlarÑ ve Ceza Muhakemesi YasasÑ’nÑn uzlaàma ile ilgili hükümlerine yer verilmektedir. Þà kazasÑ veya meslek hastalÑÜÑndan doÜan manevi tazminat davalarÑna iliàkin ikinci bölümde ise; sigortalÑnÑn iàgöremezlik nedeniyle manevi tazminat davasÑ ile sigortalÑnÑn ölümü veya aÜÑr iàgöremezliÜi halinde yakÑnlarÑnÑn manevi tazminat davasÑ ile ilgili hü- kümler ele alÑnmaktadÑr.
Av. Ergun Þnce ve Dr. M. Ruhi GökmoÜol tarafÑndan hazÑrlanan “¾À Sa¼-
l»¼» ve ¾À Güvenli¼inin Hukuksal ve Örgütsel Boyutlar»” adlÑ eser 2011
yÑlÑnda yayÑmlanmÑàtÑr.
Eserde Türkiye’de çÑkan yasa ve yönetmeliklerin ià saÜlÑÜÑ ve ià güvenliÜi konusunda çok yeterli olduÜu, ancak gerek denetlemelerin yetersizliÜinin gerekse de iàverenler, iàveren vekilleri ve iàçilerin, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜiyle ilgili ne yapmalarÑ gerektiÜi konusunda bilgilendirilmelerinin eksikliÜinin söz konusu yasa ve yönetmeliklerden gereÜi gibi yararlanÑlamamasÑna yol açtÑÜÑ belirtilmiàtir. Bu nedenle eserde, ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜinin hukuksal boyutunun yanÑ sÑra, iàçi ve iàverenlerin yasal çerçevede yapmasÑ gereken- lerle ilgili bilgilere yer verilmiàtir.
Belirtilen sorunlarÑn azaltÑlmasÑna yardÑmcÑ olmayÑ amaçlayan, yasa ve yönetmelik hükümlerinin incelendiÜi rehber niteliÜindeki bu eserde ilk olarak bireysel ià hukukun- daki bazÑ temel kavramlarla ià saÜlÑÜÑ ve ià güvenliÜinin çerçeve kurallarÑna yer verilmiàtir. Sonraki bölümlerde sÑrasÑyla; saÜlÑk ve güvenlikle ilgili kiài ve kurumlar, iàletmelerde ià saÜlÑÜÑ ve güvenliÜi yönetiminin örgütsel boyutu, iàyerleri ve iàletmelerde alÑnmasÑ gereken önlemler, ià saÜlÑÜÑ ve ià gü- venliÜi eÜitimi, denetim ve yaptÑrÑmlar, ià kazalarÑ ve meslek hastalÑklarÑ, iàverenin sorumluluÜu ve tazminat davalarÑ ele alÑnmÑàtÑr. Her ayrÑm sonuna güncel YargÑtay KararlarÑ konmuà ve konuyla ilgili önemli kaynaklar belirtilmiàtir.
GÜRÜÚ
Þyiniyet kavramÑ Türk Sosyal Güvenlik Hukuku’nu düzenleyen mevzuat hükümle- ri içerisinde açÑk olarak tanÑmlanmÑà deÜildir. Esas olarak özel hukuk alanÑnda söz konusu olan iyiniyet kavramÑ, kamu hukukuna giren sosyal sigortalar hukukunda, doktrin görüàle- rinde ve yargÑ kararlarÑnda kendisine yer bul- maktadÑr.
Bu anlamda çalÑàma bakÑmÑndan Türk Sos- yal Güvenlik Hukuku’nda iyiniyetin korundu- Üu hallerin var olup olmadÑÜÑ ve eÜer iyiniyetin korunmasÑnÑn uygulama alanÑna giren bir du- rum var ise bu korumanÑn ne àekilde saÜlandÑ- ÜÑ konusu önem taàÑmaktadÑr.
Oldukça karmaàÑk olan ve sürekli bir deÜi- àim içinde bulunan sosyal güvenlik mevzua- tÑnda, sigortalÑlarÑn sigortalÑlÑk durumu, sigorta yardÑmlarÑna hak kazanma nitelikleri Sosyal Güvenlik Kurumu’nun uygulamalarÑ ile àekil-
lenmektedir. Kurumun bu uygulamalarÑnda zaman zaman yanlÑàlÑklar ve eksiklikler orta- ya çÑkmakta ve ilgililer bu hatalar sonucu, hak sahibi olduklarÑ düàüncesi ile elde ettikleri ka- zanÑmlarÑ kaybetmektedirler. Þàte bu anlamda iyiniyet ve dürüstlük kuralÑnÑn uygulanmasÑ son derece etkili ve gerekli olmaktadÑr. Dü- rüstlük kuralÑ ve hakkÑn kötüye kullanÑlmasÑ yasaÜÑnÑn etkileri bir baàka çalÑàmanÑn konusu olduÜu için, bu kurallarÑn yansÑmalarÑ bakÑ- mÑndan genià açÑklamalara bu çalÑàmada yer verilmemiàtir
ÇalÑàmanÑn ilk bölümünde iyiniyetin korun- masÑ ilkesinin sosyal güvenlik hukukundaki anlamÑ üzerinde durulmuà ve mevzuat içinde açÑkça ve özel olarak yer verilmeyen iyiniyet kavramÑnÑn hangi araçlarla uygulama alanÑnda kendisine yer bulduÜu incelenmiàtir. Þkinci ve son bölümde ise iyiniyetin korunduÜu durum- lar deÜerlendirilerek konuya iliàkin yargÑ karar- larÑ incelenmiàtir.