ÜÛe BaÛlatÍlmamasÍnÍn Hukuksal YaptÍrÍmÍna
ÜliÛkin YargÍtay KararÍnÍn DeÙerlendirilmesi
diÜini, Sendikalar Kanunu’nun 29. maddesi uyarÑnca sürekli iàçi kadrosuna geçirilmesi gerektiÜinin tespitine karar verilmesini talep etmiàtir.
Mahkemece davanÑn kabulü ile 4857 sa- yÑlÑ Þà Kanunu’nun 21. maddesi uyarÑnca fes- hin geçersizliÜine, davacÑ iàçinin iàe iadesine ve iàe baàlatmama tazminatÑ ve boàta geçen süre ücretinin belirlenmesine karar verilmià- tir. Hüküm süresi içinde davalÑ vekili tarafÑn- dan temyiz edilmià olmakla, dosya incelen- di, gereÜi konuàulup düàünüldü:
KARAR
DavacÑ vekili, davacÑnÑn Türkiye O. Þ. SendikasÑ Bursa ßubesinin profesyonel yö- neticisi iken talebi üzerine Sendika Yöne- tim Kurulunun Sendika Ana TüzüÜü’nün 21. maddesi uyarÑnca tüm profesyonel yönetici- leri amatörlüÜe geçirdiÜini, baàvuran yöneti- cilerden bir kÑsmÑnÑn iàe baàlatÑldÑÜÑnÑ, ancak davacÑnÑn iàe baàlatÑlmadÑÜÑnÑ ve kadroya alÑnmadÑÜÑnÑ, 5620 sayÑlÑ Yasadan yararlan- dÑrÑlmadÑÜÑnÑ iddia ederek, iàyerinde sürekli iàçi kadrosuna geçirilmesi gerektiÜinin tespi- tine karar verilmesini ister.
DavalÑ iàveren vekili, davacÑnÑn Bursa O. Þ. MüdürlüÜünde mevsimlik iàçi olarak ça- lÑàtÑÜÑndan davanÑn Bursa Þà Mahkemesinde görülmesi gerektiÜini ve davada Þdare Mah- kemesinin görevli olduÜunu, davacÑnÑn Bur- sa O. Þ. MüdürlüÜünde 01.06.1987 tarihinde iàe baàladÑÜÑnÑ ve 02.08.1992 tarihinde Tür- kiye O. Þ. SendikasÑ Bursa Yönetim Kurulu ßube Mali SekreterliÜine seçilmesi sebebiyle iàten ayrÑldÑÜÑnÑ, Bursa O. Þ. MüdürlüÜünün 01.10.2007 tarih ve 8839 sayÑlÑ yazÑsÑ ile ev- raklarÑ ile birlikte baàvurusunun istenmesine raÜmen herhangi bir baàvurusunun bulun- madÑÜÑnÑ, 5620 sayÑlÑ YasanÑn 1-2 maddeleri uyarÑnca sürekli iàçi kadrosuna geçirecek- lere iliàkin koàullarÑ taàÑmadÑÜÑndan daimi iàçi kadrosuna geçirilme isteminin yerinde olmadÑÜÑnÑ, davanÑn reddi gerektiÜini savun- muàtur.
Mahkemece, davacÑnÑn yöneticilik göre-
vinden 2821 sayÑlÑ YasanÑn 29. maddesinde öngörülen koàullarda ayrÑldÑÜÑ ve hak dü- àürücü süre içerisinde iàe baàlamak üzere bizzat baàvuruda bulunduÜu, davacÑnÑn gö- revinden kendi isteÜi ile ayrÑlmasÑ ve istifa etmesi ià akdinin askÑya alÑnmasÑ àeklinde yorumlanamayacaÜÑ ve davacÑnÑn sendika àube yöneticiliÜine seçildiÜi sÑrada ià akdi- nin askÑya alÑnmÑà olmasÑnÑn da söz konusu olmadÑÜÑ, 2821 sayÑlÑ YasanÑn 29. Maddesi hükmüne göre sendika ve konfederasyon- larÑn yönetim kurullarÑnda veya baàkanlÑÜÑn- da görev aldÑÜÑ için kendi isteÜi ile çalÑàtÑÜÑ iàyerlerinden ayrÑlan iàçilerin, bu görevleri- nin seçime girmemek, yeniden seçilmemek veya kendi istekleriyle çekilmek suretiyle son bulmasÑ halinde, ayrÑldÑklarÑ iàyerinde iàe yeniden alÑnmalarÑnÑ istedikleri takdirde, iàveren talep tarihinden itibaren en geç bir ay içinde bu iàçileri o andaki àartlarla eski iàlerine veya eski iàlerine uygun bir diÜer iàe, diÜer isteklilere nazaran öncelik vererek almak zorunda olduÜu, davacÑnÑn iàe iadesi gerektiÜi gerekçesi ile uyuàmazlÑk 4857 sa- yÑlÑ Þà Kanunu’nun 18 ve 21 nci maddeleri kapsamÑnda ve iàe alÑnmama davalÑnÑn feshi olarak deÜerlendirilerek, feshin geçersizliÜi- ne ve davacÑ iàçinin iàe iadesine karar veril- miàtir.
Þàçinin 4857 sayÑlÑ Þà Kanunu’nun 18 ve devamÑ maddelerinde düzenlenen ià güven- cesi hükümleri uyarÑnca feshin geçersizliÜini isteyebilmesi için ià sözleàmesinin iàveren tarafÑndan feshedilmesi gerekir.
2821 sayÑlÑ Sendikalar Kanunu’nun 29. maddesinde “Sendika ve Konfederasyonla- rÑn Yönetim KurullarÑnda veya baàkanlÑÜÑn- da görev aldÑÜÑ için kendi isteÜi ile çalÑàtÑÜÑ iàyerlerinden ayrÑlan iàçiler, bu görevlerinin seçime girmemek, yeniden seçilmemek; kendi istekleriyle çekilmek suretiyle son (bulmasÑ) halinde, ayrÑldÑklarÑ iàyerinden iàe yeniden alÑnmalarÑnÑ istedikleri takdirde iàveren talep tarihinden itibaren en geç bir ay içinde bu iàçilerin o andaki àartlarla eski iàlerine veya eski iàlerine uygun bir diÜer
iàe, diÜer isteklilere nazaran öncelik vere- rek almak zorundadÑr. Bu takdirde iàçinin eski kÑdem haklarÑ ve öÜreti (ücreti) saklÑ- dÑr” àeklinde düzenleme getirmiàtir. AnÑlan madde ile iàçi sendikalarÑ ve konfederasyo- nu yöneticiliÜini(n) teminat altÑna alÑnmasÑ amaçlanmÑàtÑr. Yasa koyucu tarafÑndan iàçi- lerin sendika yöneticiliÜine serbestçe seçil- melerinde ve seçilmeyi istemelerinde kamu yararÑ vardÑr. Bu nedenle kamu düzenini korunmak için de cezai ve hukuki olmak üzere koruyucu önlemler getirilmiàtir. Bun- larÑn baàÑnda 2821 sayÑlÑ Yasa 29. maddeye aykÑrÑ hareket eden iàveren için aynÑ yasa- nÑn 59. maddesinin 2. bendinde aÜÑr para cezasÑ öngörülmüàtür. Þàveren, bu ceza-i yaptÑrÑma kendi menfaat dengesi açÑsÑndan razÑ olup iàçiyi iàe almadÑÜÑ durumda da söz konusu ceza-i yaptÑrÑm ile birlikte hukuki yaptÑrÑm devreye girmektedir. DiÜer bir de- yiàle iàverenin iàçiyi iàe almamasÑ halinde ceza-i yaptÑrÑm ile birlikte iàçinin feshin hu- kuki sonuçlarÑyla ilgili kanuni haklarÑnÑn ve varsa ià sözleàmesi veya toplu ià sözleàme- sinden kaynaklanan tazminatÑ talep etme hakkÑ bulunmaktadÑr.
DiÜer taraftan 5620 sayÑlÑ Yasa ile bazÑ kamu kurum ve kuruluàlarÑnda çalÑàan geçici iàçilerin sözleàmeli personel pozisyonlarÑna veya sürekli iàçi kadrolarÑna geçirilme koàul ve yöntemi düzenlenmiàtir. Buna göre be- lirtilen kamu kurum ve kuruluàlarÑnda çalÑ- àan iàçinin sürekli iàçi kadrosuna geçirilmesi için 2006 yÑlÑ içerisinde usulüne uygun ola- rak vizesi yapÑlmÑà geçici ià pozisyonlarÑnda toplam 6 ay veya daha fazla süreyle geçici iàçi olarak çalÑàmÑà olmak gerekir. AynÑ dü- zenlemede 2005 veya 2006 yÑllarÑnda aynÑ àartlarda çalÑàÑp da askerlik, doÜum veya saÜlÑk kurulu raporuyla belgelendirilen saÜ- lÑk sorunlarÑ sebebiyle ià sözleàmeleri askÑda kalanlarÑn da bu hüküm kapsamÑnda deÜer- lendirileceÜi öngörülmüàtür. 2006 yÑlÑndaki çalÑàmasÑ 6 aydan az veya çalÑàmasÑ 6 aydan fazla olup da bu süreyi usulüne uygun alÑn- mÑà vizeye tabi geçirmemià olan iàçi(nin) bir
malî yÑlda 6 aydan az olmak üzere usulüne göre yapÑlacak geçici ià pozisyonlarÑnda ça- lÑàtÑrÑlabilir. Kadro tahsisi idari bir iàlemdir. Þdari iàlem tesis edecek àekilde yargÑ kararÑ verilemez. Þdarenin 5620 sayÑlÑ Yasa kapsa- mÑnda sürekli iàçi veya sözleàmeli personel statüsüne geçirilmesi için düzenlediÜi kadro tahsis iàlemi bir idari iàlem olup, bu iàlemin iptaline yönelik uyuàmazlÑÜÑn, kÑsaca sürekli iàçi kadrosunda bulunmasÑ gerektiÜi yönün- deki istemin idari yargÑ yerinde çözülmesi gerekir. Zira 5620 sayÑlÑ Yasadan kaynak- lanan düzenleyici iàlem niteliÜindeki uyuà- mazlÑÜÑn çözüm yeri idari yargÑdÑr.
Somut uyuàmazlÑkta, davacÑnÑn iki ayrÑ is- temi bulunmaktadÑr. Biri profesyonel sendi- kal yöneticiliÜin sona ermesi nedeni ile 2821 sayÑlÑ Sendikalar Kanunu’nun 29. maddesi uyarÑnca iàe baàlatÑlmasÑ, diÜeri ise 5620 sa- yÑlÑ Yasa uyarÑnca daimi kadroya geçirilmesi istemidir.
Sendikalar Kanunu’nun 29. maddesinde iàverenin, talep tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde profesyonel sendikacÑlÑktan ay- rÑlan iàçiyi o andaki àartlarla eski iàine veya eski iàine uygun bir diÜer iàe diÜer istek- lilere nazaran öncelik vererek almak zo- runda olduÜu hükme baÜlanmÑàtÑr. Ancak buradaki zorunluluk hali, sadece ceza-i ve hukuki yaptÑrÑmla sÑnÑrlÑdÑr. Bunlar dÑàÑnda yasada ifaya yönelik her hangi bir hüküm ve düzenleme bulunmamaktadÑr. Bu neden- le sendikal görevi sona eren ve süresinde iàe baàlatÑlmasÑ için iàverene baàvuran iàçi- nin iàveren tarafÑndan iàe alÑnmamÑà olmasÑ mahkemece iàe baàlatÑlmasÑ àeklinde ifaya yönelik hüküm kurulmasÑnÑ gerektirmez. Zira ortada bir iàveren feshi bulunmamakta- dÑr. Daha önce profesyonel sendikacÑlÑk için kendi isteÜi ile ayrÑlan iàçinin, 29. maddesi uyarÑnca iàe baàlatÑlmamasÑ söz konusudur. Bu baàlatÑlamamanÑn hukuksal yaptÑrÑmÑ maddede öngörülmüà, iàveren feshi olarak nitelendirilmemiàtir. Mahkemece davacÑnÑn istemlerinden iàe baàlatÑlmasÑ isteminin iàve- ren feshi olarak deÜerlendirilerek, yazÑlÑ ge-
rekçe ile feshin geçersizliÜine ve davacÑnÑn iàe iadesine karar verilmesi hatalÑdÑr.
DavacÑnÑn diÜer istemi ise 5620 sayÑlÑ Yasa uyarÑnca daimi kadroya geçirilme is- teÜidir. Yukarda açÑklandÑÜÑ üzere, daimi kadro tahsisi niteliÜindeki düzenleyici ida- ri iàleme karàÑ, uyuàmazlÑÜÑn idari yargÑ ye- rinde görülmesi gerekir. Mahkemece buna yönelik istem tefrik edilmeli, uyuàmazlÑÜÑn idari yargÑ yerinde görülmesi için görevsizlik
kararÑ verilmelidir. Bu istem hakkÑnda karar verilmemesi ayrÑca bozma nedeni yapÑlmÑà- tÑr.
SONUÇ
Temyiz olunan kararÑn yukarÑda yazÑlÑ sebepten BOZULMASINA, peàin alÑnan tem- yiz harcÑnÑn istek halinde ilgiliye iadesine, 14.06.2010 gününde oybirliÜi ile karar ve- rildi.