Bozahmetli Yörük Aşireti’nin Soy Ağacı

Aşirete ait bu soy kütüğü, görüşlerine başvurduğumuz, Mustafa Uslu (Koyuncu), Ahmet Cura (Hatıp), Ali Uslu (Ekiz Ali), Ramazan Uslu (Kümük’ün), Hüseyin Cura (Hüslü) ve Halil Öz başta olmak üzere aşiretin önemli dimağlarının yanı sıra Avukat Murat Acır’ın katkılarıyla oluşmuştur. Özellikle Acır’lar ve Uğur’larla ilgili bölümün salt ekserisi Av. Murat Acır’dan ve Öğretmen Ahmet Çelik’ten alınan bilgilerdir. Ayrıca bu araştırma bizlere şu gerçeği de göstermiş oldu; Aşiretin dört beş göbek sonrası bilgilerle ilgili zaman zaman çelişkili ifadelerle karşılaştık. Yazılı bir kaynak olmadığından aşiretin yaşlı dimağlarından faydalandık.

Araştırmamız boyunca her duyduğumuz sözü de buraya almadık. Fakat yine de eksikler hatta yanlışlar da olabilir. Bu konuda herhangi bir kastın olmadığını buradan ifade etmek isterim.

“Aşiret genel olarak Ali Kiya ve dört eşinden olan çocuklarından ibaret değildir elbet. Bizim araştırmalarımız Bozahmetli isminin dört yüz yıl önce konulduğu yönünde. Ali Kiya’nın ise tahmini olarak 250-300 yıl önce yaşadığı sanılmaktadır. Ayrıca Goca Köse yahut Köseler adındaki şahıs yahut sülalenin Ali Kiya’dan ne kadar önce yaşadığı da tam olarak bilinmemektedir”(RU,58, E).

"Defalarca söyledim. Fakat tekrar etmem gerekirse benim büyüklerimden dinlediğim kadarıyla aşiretimizin bilinen en eski atası Ali Kiya'dır. Dört eşinden olan çocukları aşiretin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Uslu'ların, Eski'lerin, Şirin'lerin ataları Ali Kiya'nın ilk eşinden olan Goca Süleyman ve Eskioğlan'nın çocukları diğer sülaleler de diğer üç karısından olanlardan..." (AU, 69, E).

Bozahmetli Yörük Aşireti, Osmanlı kayıtlarında mevcuttur. Bununla beraber Yusuf Halaçoğlu’nun 15.ve 16. Yüzyıllarda Anadolu’da yaşayan aşiretler listesinde Bozahmedli Aşireti mevcut değildir. Acaba o zamanlar bazı büyüklerden rivayet edildiği gibi Karakoyunlu Aşireti’ne ait bir kol olarak mı yaşıyorlardı. Bütün bunlar tam olarak cevabını bulmuş sorular olmamakla birlikte aşiretin Karakoyunlu’lar ve Hacıisalı’lar aşiretleriyle akrabalık ilişkisi içerisinde oldukları bir gerçektir. Osmanlı Arşiv kayıtlarına göre Bozahmedli Aşireti, Yörükan taifesindendir ve Haymenişin’dir yani yerleşik değil çadırda yaşayan göçebe unsurlardır. Bu bilgilerin sınırlandırılması hususunda izlediğimiz yol şu şekildedir; mevcut nüfus ve arşiv kayıtları incelendiğinde eski dönemlere ait bilgilerine ulaşılamadığından, aşiretin yaşlı ve ileri gelenlerinden sözlü mülakatla elde ettiğimiz bilgileri sunmuş bulunuyoruz. 1950 ve sonrasında dünyaya gelenleri birkaç istisna dışında bu listeye almadık, zira aşiret son yarım asırda o kadar genişledi ki bunların tamamına burada yer vermek hem çok güç hem de güncel olması nedeniyle çok anlamlı olmayacaktı. Onunla ilgili belki daha kapsamlı başka bir araştırma yapmaya ihtiyaç olacaktı (Bknz, Ek; 3).

Bozahmetli Yörük Aşireti soy ağacı oluşumunda yukarıda isimleri zikredilen şahıslarla yapılan sözlü mülakatlar başta olmak üzere, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı Darphane ve Damga matbaası Genel Müdürlüğü, Manavgat Kaymakamlığı ve ilçe Nüfus Müdürlüğü ile yapılan yazışmalar ve araştırmalar neticesinde oluşmuş olup, ekte resmi belgeler de sunulmuştur. 01.07.1840 tarihli ve 18697414000 TC numaralı Ali Kiya oğlu Hüseyin Boz elimizdeki en eski Nüfus Kayıt Örneği’dir. 1840 yılı sonrası ile ilgili nüfus kayıt örneği dökümleri mevcuttur (Bkz, Ek; 3). Ali Kiya’nın dört eşi olduğu anlatıla gelmektedir. (AU, 68, E)’nin ifadelerine göre eşlerinin birinden Uslu, Eski ve Şirin’lerin babaları Goca Süleyman ve Eskioğlan dünyaya gelmiş fakat nüfus kayıtlardaki bilgilere göre Goca Süleyman’ın oğlu Hasan Ali Uslu 1959 doğumlu görünüyor. Ali Kiya’nın çocuklarından (Akça) Hüseyin Boz 1940 doğumlu ve Halil Kahya Çetin 1941 doğumlu. Halil Güzel’in doğumu ise 1849 ve babasının adı Hüseyin. Buradan bir çıkarım yapmak gerekirse;

1- Ali Kiya adındaki kişinin Kiya lakabı oğlu Halil Kahya Çetin’den anlaşılacağı üzere Ali Kahya’dır aslında, halk dilinde Ali Kiya olmuştur.

2- Ali Kahya’nın iki farklı eşinden Hüseyin adında çocukları olmuştur. Bunlardan biri (Akça) Hüseyin Boz, diğeri ise Halil Güzel’in babası Hüseyin Güzel’in dedesi Hüseyin (Gözel)dir. İki farklı eşinden iki tane Hüseyin adının olması bizlere babasının adının Hüseyin olabileceğini aklımıza getiriyor. Goca Hasan Ali Uslu’nun doğum tarihi 1859 olunca babası Goca Süleyman en iyi ihtimalle 1939 doğumlu olmalı ki bu da bize Ali Kahya’nın ilk oğlan çocuğu olma ihtimalini göz önüne seriyor. Buradan da acaba Ali Kahya’nın babasının adının Süleyman olabileceği kanısını oluşturuyor.

3- Nüfus ve vatandaşlık işleri genel müdürlüğü verilerine göre 1904 yılından önce ölenlerin kayıtları tutulmadığı bilgisi mevcutken en eski kayıt 1940 yılına aitse 1904-1940: 64 yani bizim aşiretin birkaç göbek önceki atalarının çok uzun yaşamadığı ortaya çıkmaktadır. Zira 1904'te yaşayanların listesi oluşturulmuş ve yaşayan en yaşlı kişiler dahi not alınmıştır. Buradan şunu da anlayabiliriz; aşiretin yaşlı üyeleri bu kayıt işlemine dâhil olmamışlardır.

• Bu Bölümden itibaren yurt yerleri bölümüne kadar olan soy ağacı çalışması kısmında Avukat Murat Acır’ın taslağından faydalınılmıştır.

• Kuyucak Yaylası ile ilgili bilgilerin verildiği bu kısım ilerleyen bölümlerde daha detaylı ele alınmıştır.

• Bu soy kütüğü çalışması Bozahmetli Yörük Aşireti’nin geçmişinin tamamını oluşturduğu iddiası taşımamakla birlikte, yapmış olduğumuz mülakatlar neticesinde çok önemli bulgulara rastlanmıştır.