Ahmet Hamdi Bey 1893 yılında Ünye’de doğmuştur. İsmail Efendi ile Hatice Hanım’ın oğludur. Ailesi Şirinzadeler olarak bilinmektedir. İlköğrenimini Ünye’de tamamlayarak Bursa Ziraat Okulu’ndan mezun olmuştur. Sonrasında Halkalı Yüksek Ziraat Okulu’na girerek 1913 senesinde eğitimini tamamlamıştır.108
Mezuniyetinin ardından öğretmenliğe adım atan Ahmet Hamdi Bey, 22 Kasım 1913’de Bursa Erkek Öğretmen Okulu’nda ziraat dersleri vermeye başlamıştır. 30 Mart 1914’de terfi ederek İzmir Erkek Öğretmen Okulu Müdür Yardımcılığına, Eylül 1915’de de Eskişehir Öğretmen Okulu Müdürlüğüne atanmıştır. 1916 yılının sonlarında Ticaret ve Ziraat Nezareti tarafından bağcılık ve fenni eşcar109 konularında uzmanlık eğitimi
alması için Almanya’ya gönderilmiştir. 1921 yılının başında eğitimlerini tamamlayarak Almanya’dan dönen Ahmet Hamdi Bey, aynı yılın Şubat ayında Halkalı Yüksek Ziraat Okulu’nda Bağcılık ve Fenni Eşcar Öğretmeni olarak göreve başlamıştır. 1924 yılının Nisan ayında Bağcılık ve Fenni Eşcar Profesörü unvanını almıştır.110 1927 yılında
bağcılık ve ağaç türleri ile ilgili uzmanlık eğitimi almak için tekrar Almanya’ya gitmiş, yurda dönüşünde Halkalı Ziraat Yüksek Okulu’na müdür olarak tayin edilmiştir. Kısa süre Halkalı’da müdürlük yaptıktan sonra20 Temmuz 1927’de Ziraat Vekaleti Ziraat Genel Müdürlüğüne atanmıştır.111
1927 seçimlerinde Konya milletvekili seçilerek siyasi yaşama adım atan Ahmet Hamdi Bey 1927-1946 arasında toplam 5 dönem TBMM’de Konya milletvekili olarak
108 Türkiye Büyük Millet Meclisi Arşivi, Ahmet Hamdi Dikmen Özlük Dosyası, Sicil Dosya No: 723. 109 Fenni Eşcar: Ağaç Türleri.
110 TBMMA, S.D.N: 723; Kazım Öztürk, Türk Parlamento Tarihi III. Dönem (1927-1931), C.3, TBMM
Vakfı Yayınları No.10, Ankara 1995, s.415.
26
görev yapmıştır.112 1946 seçimlerinde milletvekili adayı gösterilmemiş, 24 Eylül 1947’de
vefat etmiştir.113
Bağcılık ve meyve ağaçları konusunda uzman olan Ahmet Hamdi Bey, 1926 yılında iki kitap yayınlamıştır. Meyve ağaçlarının özellikleri, farkları ve benzerliklerini anlattığı Eşcar-ı Müsmire114 isimli kitabı Ziraat Vekaleti tarafından yayımlanmıştır.115
İkinci çalışması olan ve bağcılık konusunu işlediği Mufassal, Ameli ve Nazari Bağcılık isimli kitabı da Çiftçi Kütübhanesi tarafından yayımlanmıştır.116
2. TBMM 3. ve 4. Dönem Konya Milletvekillikleri a. TBMM 3. Dönem Konya Milletvekilliği
1927 seçimlerinde CHF listesinden Konya Milletvekili adayı olan Ahmet Hamdi Bey 1052 oy ile seçilerek TBMM’ye girmiştir. Mazbatasını 2 Ekim 1927’de alarak 1 Kasım’da meclise katılmış, ertesi gün mazbatası onaylanmıştır. Bu dönemde kendi uzmanlık alanıyla ilgili olan Tarım Komisyonunun yanı sıra İktisat Komisyonunda da görev almıştır. Bunun haricinde Hayvan Sağlığı Zabıtası Kanunu için kurulan geçici komisyonda da üye olarak bulunmuştur.117
Bu dönemde yasama faaliyeti kapsamında 8 Mart 1928 tarihinde verdiği önerge ile aşar vergisinin kaldırılması sonucu yerine konulacak vergi hakkındaki kanun ile sayım kanunu gereğince iller hissesi olarak ayrılacak paranın yarısının ziraat hizmetlerine ayrılmasını teklif etmiştir. Bu sayede tarım faaliyetlerinin artırılmasına destek sağlanabileceğini düşünmüştür. Önerge, İçişleri Komisyonunda incelendiği sırada kendi talebi sonucu işlemden çıkarılmıştır.118
112 TBMMA, S.D.N: 723.
113 Öztürk, Parlamento Tarihi III. Dönem, C.3, s.416. 114 Eşcar-ı Müsmire: Meyve Ağaçları.
115 Ahmet Hamdi Dikmen, Eşcar-ı Müsmire, Ziraat Vekaleti Yayınları, İstanbul 1926, 91 s.
116 Ahmet Hamdi Dikmen, Mufassal Ameli ve Nazari Bağcılık, Çiftçi Kütübhanesi, İstanbul 1926, 283s. 117 Öztürk, Parlamento Tarihi III. Dönem, C.3, s.416.
27
29 Mart 1928’de de Ahmet Hamdi Bey iki arkadaşı ile ziraat odaları kurulması için bir kanun teklifi vermiştir. Tasarı genel kurul tarafından incelenmesi için Ziraat ve Adalet Komisyonlarına havale edilmiştir.119
3. dönemde bir kanun teklifi ve bir önerge haricinde herhangi bir yasama faaliyeti bulunmamaktadır.
b. TBMM 4.Dönem Konya Milletvekilliği
1931 seçimlerine de CHF listesinden giren Ahmet Hamdi Bey 1069 oy alarak tekrar Konya milletvekili seçilmiştir. 25 Nisan’da Konya İl Teftiş Heyetinden mazbatasını alarak 4 Mayıs’ta meclise katılmıştır. Olağanüstü120 ve birinci yasama
yıllarında İktisat, üçüncü ve dördüncü yasama yıllarında ise Tarım Komisyonunda çalışmıştır.121 Bu dönemde genel kurulda bir kez söz almış ve bir önerge vermiştir.
Ahmet Hamdi Bey İcra ve İflâs Kanununun bazı maddelerinde düzeltmeler yapılmasına dair hazırlanan kanun teklifinin dokuzuncu bölümündeki ihtiyati haciz meselesinin görüşüldüğü esnada borçlu kişilerin kaçması konusu tartışılırken borçlunun gideceği yerin yurtiçi mi yoksa yurtdışı mı olduğu meselesinin aydınlatılmasını istemiştir. Adliye Vekili Yusuf Kemal (Tengirşenk) Bey’in buradaki maksadın yurtdışı olduğunu söylemesi üzerine ifadenin zapta geçirilmesini talep etmiştir.122
Ayrıca bu dönemde genel kurulda bir kez önerge vermiştir. Askerlik Kanununun Yedek Subaylık ile ilgili maddelerinin değiştirilmesi için hükümet tarafından bir kanun tasarısı verilmiştir. Tasarıya göre, seferi orduda ihtiyaç olduğundan ortaokul mezunlarının da yedek subaylığa alındığı, fakat artık ihtiyaç kalmadığından dolayı sadece lise ve yüksekokul mezunlarının yedek subay olarak askere alınması teklif edilmiştir. Tasarıda mevcut askerler için geçici bir madde konmuştur. Bu maddeye göre; kanunun yayınlanmasından önce yedek subay okuluna alınan ortaokul mezunlarının, hazırlık
119 TBMMZC, Devre III, Cilt 1, Birleşim 54, s.60.
120 TBMM’nin normal yasama yılı 1 Kasım’da başlamaktadır. Seçimler kasım haricinde başka aylara denk
geldiği zaman Kasım ayına kadar geçen süre olağanüstü yasama yılı olarak adlandırılmaktadır. 24 Nisan 1931’de yapılan seçimlerden sonra 1 Kasım 1931 tarihine kadar geçen süre olağanüstü yasama yılı olarak adlandırılır.
121 Fahri Çoker, Türk Parlamento Tarihi-TBMM IV. Dönem (1931-1935), C.2, TBMM Vakfı Yayınları
No.12, Ankara 1996, s.375.
28
kıtasında geçirdikleri 4 veya 6 aylık sürenin muvazzaflıktan sayılmasına ve geri kalan muvazzaf hizmet süresi bitiminden iki ay önce terhis edilmeleri öngörülmüştür. Ahmet Hamdi Bey verdiği önerge ile 4 veya 6 aylık hazırlık kıta hizmetini tamamlayanların terhis edilmesini teklif etmiştir. Önerge görüşülmek üzere ilgili komisyona geri gönderilmiştir. 123
Yasama faaliyetlerinin haricinde çeşitli görevlendirmelerle yurtdışına gönderilmiştir. 20 Mayıs 1931’de Almanya, Fransa ve İtalya’da haşaratla mücadele istasyon ve sistemleri hakkında inceleme yapmak ve bu ülkelerde açılan Ziraat sergilerini gezmek üzere görevlendirilmiştir.124 Ayrıca Cumhuriyetin 10. yılı kutlamaları için gelen
Macaristan Meclis Heyetinin ziyaretine karşılık 21 Nisan 1934’te Budapeşte’ye gönderilen heyette yer almıştır.125
B. BEKİR REFİK (KORALTAN) BEY