Ürün ve Hizmetlerin Ulaşılabilirliliğ

Engelli bireyler için, diğer bir bireye bağlı olmadan yaşayabilmek amacının içinde, erişilebilir ulaşım sistemleri önemli bir yer tutmaktadır. Ulaştırma hizmetleri içerisinde engelli ve hareket kabiliyeti sınırlı kimselerin hakları, ayrımcılık karşıtlığı ve kesintisiz destek prensipleri doğrultusunda sınırlandırılmamalıdır. Avrupa Birliği’nin “Ulaştırma Politikası”, genel hatlarıyla ulaşım sektöründeki AB standartlarını yansıtmaktadır. Bu standartlar, AB vatandaşlarının kamu hizmetleri alanındaki sosyal hak ve özgürlüklerini korumayı amaçladığı kadar, AB içerisindeki ekonomik rekabetin korunması, dengeli ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için de önem taşımaktadır. Avrupa Birliği tarafından Aralık 2001’de Avrupa Birliği’nin, gelecek dönem ulaştırma politikalarının çerçevesini belirleyen “2010 Yılında Avrupa Ulaştırma Politikası-Karar Verme Zamanı “ ( European Transport

214 _{Communıcatıon From The Commıssıon To The European Parlıament, The Councıl,} The European Economıc And Socıal Commıttee And The Commıttee Of The Regıons White Paper on services of General Interest, 12.05.2004, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/com/2004/com2004_0374en01.pdf, (23.12.2007).

Policy for 2010: time to decide” COM (2001) 370 final ) başlıklı “Beyaz Kitap” yayınlanmıştır. Kitabın amaçları arasında; ulaşım türleri arasındaki dengenin değiştirilmesi, kanunlardaki tıkanıkların giderilmesi, kullanıcıların ulaşım politikasının merkezine yerleştirilmesi ve ulaşımın giderek küresel bir nitelik kazanması yer almıştır. 215

Güçlendirilmiş her tür taşımadaki yolcu hakları üzerine yapılan görüşmeler sonucunda, Avrupa Komisyonu tarafından 28.11.205 tarih ve COM(2005) 46 final sayılı ve “Genişleyen Avrupa Birliği”nde Engellilerin Durumu: Avrupa Eylem Planı (2006–2007)” (Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Situation of disabled people in the enlarged European Union: the European Action Plan 2006–2007 COM(2005) 46 final 28.11.2005) 216 başlıklı bir teklif yayınlanmıştır. Öncelik engelli ve hareket kabiliyeti sınırlı bireylere verilmek ve ayrımcılığı önlemek üzere pek çok alanda yapılan eylemlerin sağlamlaştırılması amaçlanmıştır.

Komisyonun 2004 yılında çıkardığı “Uluslararası Demiryolu Taşımacılığı Yolcuları” ile ilgili teklifinde (Proposal For A Regulation of the European Parliament and of The Council on International Rail Passengers” Rights and Obligations, 3.3.2004, COM(2004) 143 final) yolcuların hakları ve demiryollarının yükümlülükleri arasında 217 yolculuk öncesinde ve yolculuk süresinde ayrımcılığın önlenmesi ve hareket kabiliyeti sınırlanmış kimselere destek olunması ile ilgili düzenlemeler bulunmaktadır.

Hava yolu taşıması ile ilgili olarak Avrupa Komisyonu engelli yolcular için destek hizmetlerini havaalanlarında ve uçaklarda havayolu kalite standartlarına

215 _{White Paper European Transport Policy for 2010: Time to Decide, 12.09.2001,} http://ec.europa.eu/transport/white_paper/documents/doc/lb_com_2001_0370_en.pdf, (24.12.2007). 216 _{Communıcatıon From The Commıssıon To The Councıl, The European Parlıament, The European}

Economıc And Socıal Commıttee And The Commıttee Of The Regıons Situation of disabled people in the enlarged European Union: the European Action Plan 2006-2007, 28.11.2005, http://ec.europa.eu/employment_social/index/com_2005_604_en.pdf, (27.12.2007).

217 _{Proposal for a Regulation Of The European Parliament And Of The Council on International} Rail Passengers’ Rights and Obligations (presented by the commission) 03.03.2004, http://ec.europa.eu/transport/rail/package2003/doc/com143-en.pdf, (27.12.2007).

paralel olacak şekilde mecburi tutmaktadır. Komisyon engelli yolcuların deniz yolu ve uluslararası karayolu taşımacılığı içerisindeki haklarını da nasıl genişletebileceğinin yollarını aramıştır. Bu bağlamda Komisyon, Temmuz 2005 yılında hazırladığı bir kamu kararı ile uluslararası deniz, otobüs ve karayolu taşımacılığı yolcularının haklarını yeniden düzenlemiştir. Engelli bireyler yararına yapılan bu düzenlemelerin etkinliği ve başarısı, yerel hükümetlerin de zorlayıcı tedbirleriyle desteklenmeye ihtiyaç duymaktadır.218

Tüm bu yukarıda sayılan çalışmalar, AB’nin geniş fikir birliği içerisinde engellilik ilintili problemleri ve konuları ele almaya istekli olduğunu göstermektedir. Özellikle önem verilen konu başlıkları arasında; temel hak ve hürriyetler, saygınlık, ayrımcılığa karşı korunma, eşitlik ve topluma dâhil olma süreçleri sayılmaktadır.

Engellilik ile ilgili konular ve gerçekleştirilecek eylemler, öncelikle üye ülkelerin sorumluluğu altındadır ve ulusal düzeyde gerekli çalışmaların yapılması verimi artırmaktadır. AB Eylem Planı yardımıyla engellilik ile ilgili konularda üye ülkelere yol gösterilmiş, Avrupa Sosyal Fonundan fon desteği sağlanmıştır. Amaç; genişleyen birlik içerisinde fırsat eşitliğinin sağlanmasıdır.

Alınan yeni önlemler, Avrupa Eylem Planında yer alan sosyal hizmetlere erişim ile birikte tüm servis ve ürünlere erişimde teşvik edici rol oynamaktadır. Bunun da ötesinde engellilik ve çoklu ayrımcılık üzerine toplanan gerçek ve mukayese edilebilir veriler bir araya getirilmiştir. Avrupa Komisyonu üye ülkelerle diyalog içersinde eylem planını periyodik olarak izlemektedir. Komisyon eylem planının tüm paydaşlar ile görüşülmesi ve değerlendirilmesi ile hazırlanacak ara rapor sonuçlarını 2008 yılında kamuoyuna açıklayacaktır.219

218 _{Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, he European} Economic and Social Committee of the Regions, Situation of disabled people in the enlarged European Union: The European Action Plan 2006-2007, COM (2005) 604 final, Brussels, 28.11.2005, s. 10.

219 _{Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, he European} Economic and Social Committee of the Regions, Situation of disabled people in the enlarged European Union: The European Action Plan 2006-2007, COM (2005) 604 final, Brussels, 28.11.2005, s.11.