MİMAR AYLIK YAPI SANATI, ŞEHİRCİLİK VE TEZYİNİ SAN-ATLAR MECMUASI

MİMAR

O l

MİMAR

19 3 4

İ s t a n b u l

C u m h u r i y e t i n o n b i r i n c i y ı l ı t a k l a r ı

Cumhuriyetin on birinci yılı memleketimi- zin her köşesinde sevinçle kutlulandı. Ankara- da ve İstanbulda güzel taklar, sütunlar ve ışık tertibatı yapıldı. Bunlardan bazılar.nın resim- lerini neşrediyoruz.

Bu münasebetle böyle sevinçli günleri kut-

lularken ulusal şerefimizi lâyıkile temsil ede- bilmek kaygusunu gözönünde tutmamızı ve gelecek kutlu günler için şehrimizi süslerken mimarın sanat ve salâhiyetine yer vermemizi dileriz.

B i r k i r a e v i . Fındıklı Mühendis Ekrem Hakkı

Fındıklıda, kolordu binası karşısında mev- cut eski bina yıktırılarak ürerine mühendis Ekrem Hakkı tarafından her katta üç ufak apartımanı olan bir kira evi yapılmıştır.

Plânın tetkikinden de anlaşılacağı üzere her apartıman üç oda, bir m u t f a k ve bir banyo dairesinden ibarettir. Bundan başka apartı- m a n l a n n arka cephelerinde birer balkonu var- dır. Apartımanlara, oldukça geniş birer antre

ile girilir. Bina. çok meyilli bir sırtta olduğun- dan zemin katında, oldukça yüksek bir fabrika katı vardır. Burada; ikamete zararsız olan ve elektrikle çalışan küçük sanayi yapmak kabil- dir. Bu fabrika kısmı, önden görüldüğü şekilde binanın yanında devam ediyor.

Bu kira evi, taksimatı ve deniz manzarası dolayısile bulunduğu muhitte iyi kira getirecek vasıfları haizdir.

A n t a l y a i n h i s a r l a r m ü s t a k i l m ü d ü r l ü k b i n a s . p r o j e s i

M i m a r A . T a h i r Bu p r o j e A n t a l y a d a b e l e d i y e d e n allnaıı k ö - ş e a r s a ü z e r i n e İ n h i s a r l a r U m u m m ü d ü r l ü ğ ü n ü n A n t a l y a t e ş k i l â t ı g ö z ö n ü n d e t u t u l a r a k h a z ı r l a n - m ı ş t ı r .

Z e m i n k a t t a b ü y ü k c a d d e y e n a z l r k l s l m l a r - d a u m u m î m e t h a l ile s a ğ t a r a f t a bir s a t l ş m a ğ a - zası, sol t a r a f t a k ö ş e y e g e l e n k l s m a d a b u işler- le m e ş g u l o l a c a k m e m u r l a r için b i r o d a v e ikin-

ci derecede olan yan sokak üzerine gelen klsma da tuz ve müskirat ambarları konulmuştur. Bod- rum katta esas itibarile slğanak olarak büyük bir yer ayrllmlş olup yanlnda da ayrl methalli bir şarap mahzeni düşünülmüştür.

Üst kat: Mahallî teşkilât lâylkile etüd edile- rek müdür ve bekleme odasl, müfettişlik, muha- sebe ve saire... ile en üst katta bir evrak depo- su, hademe yatak odasl ve su deposu hazlrlan- mlştlr.

Antalya ikliminin fazla sicak ve parlak gü-

neşli olmasl dolayisile pencereler normali teca- vüz etmemek üzere makul bir hadde indirilmiş ve bilhassa devairi resmiye binalarında yazln açıldığı zaman perdelere, masalara çarpan daha doğrusu kabiliyeti tatbikiyesi olmlyan kanat pen- cereler yerine sürme pencereler kullanllmlştlr.

Çatı, tavan, duvarlar slacğln dahile nüfuzu- na karşı izole edilmiştir. Binanln diş cephesinde- ki çıkmalar Edelputz ve mütebaki klsimlar da düz çimento slvall olacaktır.

Bu ev, denize bakan meyilli bir arsaya 2 kat, bir de bodrumdan ibaret olmak üzere ya- pılmıştır. Evin plânı, içinde oturacak ailenin yaşayışına göre ve yapı sahibinin, verdiği prog- rama uygun olarak tanzim edilmiştir.

Zemin kata ön yüzden, sokaktan dört ba- samakla girilir Evin arkasında, arsa çok meyil- li olduğundan bodrum katı arka bahçe ile ayni seviyededir.

Bodrumda bahçe ile düzayak irtibatta olan

mutfak, yemek odası, çamaşırlık, depo ve bir halâ vardır.

Zemin katında bir misafir odası, bir günde- lik oturma odası ile küçük bir oda ve hala ya- pılmıştır.

Üst katta üç yatak odası ile bir banyo var- dır.

Evin denize bakan arka yüzüne hem otur- ma, hem yatma katlarına üstü örtülü geniş te- raslar yapıbmştır.

Bu evin çek iktisadi olarak yapılması ilk şartlardan olduğundan yapının her kısmında azami tasarruf gö?etilmiştir.

Zemin dolma toprak ve sağlam kısım çok derinde olduğundan evin temeli bodrum sevi- yesinden 40 santim derinde olmak üzere beton- arme t a b a n halinde yapılmıştır.

Bodrum duvarları taş, üst katlar tuğla, dö-

şemeler betonarme, çatı saçaklı ve kiremit ör- tülü ahşap oturtma çatıdır. Döşeme kaplaması odalarda lâmbalı tahta, koridor, banyo, mutfak ve spırede çiçekli çimento çinidir. Duvar kap- laması olarak yalnız m u t f a k tezgâhları kenarı- na ve halâlara 3 sıra, banyoya 8 sıra fayans yapılmıştır.

Evin dış sıvası renksiz mermer sıva, alt kı- sım da çimento serpme sıvadır.

\V

T a h r a n d a T ü r k i y e C u m h u r i y e t i elçilik b i n a s ı p r o j e s i

Mimar Seyfettin Erkan

Bu proje Tahranın en işlek iki caddesi a r a - sında olan Türk sefarethanesine ait büyük bir parkta yapılmak üzere düşünülmüştür. Esasen caddelerden birisine bakan sefaretin ön cephesi caddeya yakın getirilmiştir.

Önü şark üslûbunda iki tarafı havuz- lu ve taş döşemeli b i r havludur. Yaya ve otomobillerin giriş ve çıkışları için merkezî bir yer olan bu taşlık bina ile ahenkleştirilmiştir.

Binanın inşaatı yerli İ r a n malzemesinden dü- şünülmüştür. Cephe sıvasız mozayik tuğla ola- caktır. Methal düz renkle kapanmıştır. Çatı a h - şap ve İ r a n kiremidi ile örtülecektir. Bir çok sa- lonlar, Tahranın mevsimlerine uygun veranda- lı ve bunların içinde havuzlar vardır. Sefaret- hane kısmı merasim dairesi ve konsolosluk ze- min katında istenilmiştir. Birinci k a t yalnız sefir ve siyasi misafirlere İkametgâh olacaktır.

i)i|im|jMa|| j p s a s j j

$>-b il»

$>-b il»

Lr; |

ti jgji,-

/ \

- J 3

E v p r o j e s i

Mimar Seyfettin Erkan

Ankarade Yenişehirde Çankaya caddesi ü - zerinde 132 m2 bir arsa üzerine düşünülen bu proje bahçe içerisinde caddeden 5 m e t - re kadar geri çekilmiş ve arsanın kısmen ortası- na yerleştirilmiştir. Sol t a r a f t a tanzim edilen bahçenin ortasına bir havuz konması düşünül- müştür.

Yer katına misafir için büyük bir salon ve bu salona cam bölme ile bağlanan yemek odası ve her ikisinin önünde camlı bir balkon ve ge-

niş bir terası vardır. Bina girişte sağ köşede bir büro, gardırop ve halâlar bulunmakta- dır. Soldan çıkan dekoratif bir demir merdi- venle birinci kata çıkılır. Birinci katta 2 yatak odası, banyo ve bir de misafir odasından iba- rettir. Yatak odalarının önünde sabah güneşini alan bir balkon bulunup şimale bakan odaların penceresi çift olarak düşünülmüştür. Bina kitle itibarile mimarî tesiri yeni Anikaranın bugünkü karakterine çok uygundur. Bu ev 12,000 liraya mal olabilecektir.

E d i r n e d e Selim c a m i i . U m u m T g ö r ü n ü p . M i m a r S i n a n

S e l i m c a m i i v e E d i r n e

Mimar A. Kemal Altan

T ü r k s a n ' a t i n i . M i l â t t a n e v v e l k i ç o k eski d e - v i r l e r e g ö t ü r m ü y o r u m . T ü r k l e r i n A n a d o l u d a b ı - r a k t ı k l a r ı p u r l a k s a n " a t ö r n e k l e r n i n T r a k y a y a g e ç t i ğ i v e t a ş ı n d ı ğ ı t a r i h t e n b i r a z a ç m a k istiyo- r u m . E d i r n e a l ı n d ı ğ ı z a m a n İ s t a n b u l gibi s u r l a r - la ç e v r i l m i ş h â l â b u g ü n ( Z l n d a n k a p l s l , M a n y a s - k a p l s l , T o p k a p l s l , B a l l k p a z a r l k a p l s l ) isimleri o - l a n s u r m e t h a l l e r i n i h a v i k ü ç ü k b i r k a s a b a i d i . T ü r k l e r u m r a n l n l g e n i ş l e t e r e k , y a y a r a k E d i r n e - yi b a ş t a n b a ş a m e d e n i y e t i l e d o l d u r d u l a r , b ü y ü t - t ü l e r .

T u n c a , M e r i ç , A r d a s u l a r ı n a k â r g i r k ö p r ü - ler v e r l h t l m l a r , i ç m e s u l a r ı için b e n t l e r , ş e h i r d e h a n l a r , h a m a m l a r , h a s t a h a n e l e r , a ş h a n e l e r , m e k - t e p l e r , c a m i l e r y a p t ı l a r . E d i r n e n i n m i m a r i â b i - d e l e r i i ç i n d e T ü r k ü n s a n ' a t ü s t ü n l ü ğ ü n ü g ö s t e - r e n : M u r a d i y e , E s k i c a m i , Ü ç ş e r e f e l i c a m i , B e y a - z l d l v e l i y a h u t i m a r e t v e S e l i m c a m i l e r i d i r . H e r yerleştiği ü l k e d e m u z a f f e r k l l l n c l p a r l a y a n T ü r - k ü n , d i k t i ğ i s a n ' a t â b i d e l e r i d e g ö z ö n ü ı ı d e b i r e r z a f e r m e ş ' a l e s i d i r . O z a m a n l a r n e A v r u p a g o t i -

ği, n e A v r u p a r ö n e s a n s i T ü r k m i m a r î s i l e b o y ö l - ç ü s e m e z d i , u y a r , a y a r o l a m a z d ı .

T ü r k u s t a l a r l n l n m i m a r e l i t a ş m i n a r e l e r i b i l e b u r m u ş t u r . i ş t e ; E d i r n e d e k i ü ç ş e r e f e l i ' c a - m i i n b u r m a l ı m i n a r e s i v e i ç i n d e ü ç ş e r e f e s i n e a y r ı ü ç e r y o l u o l a n , b i r m e f h a r e t s ü t u n u h a l i n d e y ü k s e l e n d i ğ e r b ü y ü k m i n a r e s i . . . S o n r a ü s t a d M i m a r H a y r e t t i n i n ( D a r ü l m e c a n i n , M e d r e s e i E - t i b b a v e m a b e t ) b i r a r a d a o l a r a k m i m a r i b i r m a n z u m e teşkil e d e n T u n c a s u y u ü z e r i n d e k i B e - y a z i d i v e l i c a m i i .

K o c a S i n a n b i l e ş a h e s e r i S e l i m i y e y i y a p a r - k e n e n b ü y ü k i l h a m l n i b i r i k t i r d i ğ i nice, n i c e h ü - n e r l e r i n i n m a h s u l ü n ü E d i r n e d e t o p l a m l ş t l r .

V e ü ç ş e r e f e l i c a m i i n i k a r ş i s i n a ö r n e k a l m ı ş - tı. S i n a n e v v e l â İ s t a n b u l d a ç a t l a m a , p a t l a m a t e h - likesi g ö s t e r e n A y a s o f y a y l d e s t e k l e y i p v e i l â v e ettiği iki m i n a r e ile t a h k i m e t t i k t e n s o n r a b u g o - b a t eserin k u b b e b ü y ü k l ü ğ ü n e k a r ş ı k e n d i y a p - tığı s o n eserini f e n n î k a i d e l e r l e r - t a k s i m v e t e v - zin k u v v e t l e r i n i i n c e d e n , i n c e y e h e s a p e d e r e k -

Üç ş e r e f e l ı S a m i . B u r m a l ı v« ü ç ş e r e f e s i n e ayrı yollu m i n a r e . Ortada Selim c a m i î a r a s t a m e t h a l i .

d a h a b ü y ü k b i r k u b b e ile t e t v i ç etmiştir. H a l b u k i h e p b i î i y o r u z . K r a l J ü s t i n y e n A y a s o f y a y l y a p - m a k için eski p u t p e r e s t m e d e n i y e t i n e k a r ş l bir y a ğ m a s e f e r b e r l i ğ i y a p m l ş t l .

Ş u r a d a n , b u r a d a n t o p l a n a n s ü t u n l a r l a m i - m a r î d e a r a n ı l a n ( M o d ü l h e s a b i ) o l m l y a r a k g e - lişigüzel b i r s ü s o l s u n d i y e k o n d u r d u ğ u s ü t u n l a - rın k a l l p s l z k e m e r l e r i n i d a n t e l şekli o y m a l a r l a işletmişti. B e ş s e n e s ü r e n A y a s o f y a n l n i n ş a a t ı J ü s t i n y e n i n s a ğ l ı ğ ı n d a i k m a l e d i l d i ğ i için K ı a l l n b ü y ü k k u b b e a l t ı n d a k i m a ğ r u r a n e d u a s l n a k a r ş l y i n e J ü s t i n y e n i n s a ğ l ı ğ ı n d a o b ü y ü k k u b b e d e v - rilmişti. V e a r d ı n d a n M i l â d î 9 8 3 , 1 3 0 5 , 1 3 4 5 t a r i h l e r i n d e d e k u b b e n i n ç ö k r r i e l e r i d e v a m et-

A b d ü î m e c i d d e v r i n d e b i l e ( y a n a n A d l i y e - y i ) y a p a n m i m a r F o s a t i A y a s o f y a k u b b e s i n i b a ğ - l a m ı ş t ı r .

Ş i m d i S e l i m c a m i i n i a n l a t a y l m . S e i i m i y e n i n m v e k i i d e n i z s a t h ' - n d a n 75 m e t r e y ü k s e k t e d i r . E- d i r n e n i n h e r b u c a ğ ı n d a n a z a m e t i seçilen b i r e - s e r d i r . İki a v l u ü z e r i n d e d i r . Birincisi d i ş a v l u s u ile s a h a s ı n ı n c e p h e d l l ' l ( 1 2 2 . 5 0 ) v e d e r i n l i ğ i ( 1 5 7 . 5 0 ) m e t r e d i r . İkinci iç a v l u s u n u n d a c e p - hesi ( 6 0 ) v e d e r i n l i ğ i ( 4 5 ) m e t r e o l u p m a b e - d i n e b ' a d l ikinci a v l u ile m ü s a v i d i r .

C a m i i n a r d ı b i r s e t teşkil e d e r e k b u setin iki k ö ş e s i n d e m u n t a z a m t e ş k i l â t l ı iki m e d r e s e b i n a s l v a r d l r . B u n l a r d a n biri ş i m d i ( E d i r n e m ü z e s i ) o - l a r a k k u l l a n ı l m a k t a d ı r . A v l u y a c e p h e d e n girildi- ği z a m a n s a ğ t a r a f t a m a b e d e istinat o l a n ( 3 8 ) m e t r e a r z l n d a v e b i r i n c i a v l u d e r i n l i ğ i n c e d e v a m e d e n b ü y ü k b i r a r a s t a v a r d ı r . Bu a r a s t a y a a y r ı c a m a b e t a v l u s u n d a n k a p a l ı b i r m e t h a l d e n m e r d i - v e n l e inilir. A r a s t a n l n ö n ü n d e d e ç o k g ü z e l y a - p l l m l ş bir m e k t e p b i n a s l v a r d l r . A s i l t e t k i k e d i -

S o l d a v e o r t a d a SeHm Camii plânl

l e c e k c a m i i n içidir. G e n i ş b i r b o ş l u k i ç i n d e s a k i l g i b i d u r a n s e k i z a d e t k a l l n a y a k ü z e r i n e b ü y ü k k u b b e s i o t u r t u l m u ş t u r .

Bu a y a k l a r d a n ç e v r i l e n k u b b e d a i r e s i n i n k u t r u ( 3 1 ) mfstre ( 0 , 7 0 ) s a n t i m e t r e d i r . A y a - s o f y a n l n k u b b e s i ( 3 1 ) m e t r e d i r .

S e l i m i y e n i n , incelik v e b ü y ü k l ü k tesirlerile

k a r l ş m l ş ü z e r i n d e k i s a n ' a t k l y m e t i ç o k y ü k s e k - tir. Ç a l ı m l ı , b i ç i m l i b i r a l ı m ı v e g ö s t e r i ş i v a r d ı r .

T ü r k E d i r n e için b u v a r l ı k l a r h e r T ü r k ü n k a l b i n i d e b e r a b e r c a n l a n d l r l r . C a n l m l z l a , r u h u - m u z l a E d i r n e y e sarılmışız. Biz b u e c d a t y u r d u n - d a n , m e v c u d i y e t i n d e n h i ç b i r d e v i r a y ı r a m a z .

A t a t ü r k ç o c u k l a r ı b u n a a n t içmiştir.

B e l k ı s h a r a b e l e r i . Antalya

Antalya müze müdürü S. Fikri A s p e n d o s , A n t a l y a n ı n 3 4 k i l o m e t r e ş a r k ı n -

d a v e b i r ş o s e i l e m e r b u t k a d î m b i r ş e h i r d i r . Ş i m d i k i ismi ( B e l k i s ) d i r . B u ş e h i r k i m l e r t a r a - f ı n d a n tesis e d i l d i ğ i m a l û m d e ğ i l s e d e d a h a k a - d î m Y u n a n î l e r z a m a n ı n d a m e v c u t o l d u ğ u m u - h a k k a k t ı r . İ s k e n d e r K e b i r e k a r ş ı i s y a n ettikleri- n e b a k ı l ı r s a M i l â d d a n 3 3 0 s e n e m u k a d d e m l e - r i n d e m u a z z a m b i r ş e h i r o l d u ğ u g ö r ü l ü y o r . İs- k e n d e r b u ş e h i r a h a l i s i n d e n y ü z t a l a n t ( b i r t a - l a n t 2 2 0 O s m a n l ı altın lirası k ı y m e t i n d e d i r ) al- d ı ğ ı n a b a k l r s a ahalisi s e r v e t s a h i b i idiler.

B u r a d a ş i m d i y e k a d a r m e v c u d i y e t i n i m u h a - f a z a e d e b i l e n m u a z z a m t i y a t r o s u i l e p e k a z a m e t - li su y o l l a r ı v e t e r a z i l e r i d i r . T i y a t r o s u T ü r k i y e d e v e b e l k i d ü n y a d a e n a z h a r a p o l m u ş t i y a t r o l a r - d a n o l d u ğ u c i h e t l e c i d d e n g ö r ü l m e ğ e lâyıktır.

T i y a t r o ( E v r i m e d o n ) ismi k a d i m i l e a n ı l a n

( K ö p r ü s u y u ) n u n b i r k i l o m e t r e g a r b ı n d a , ş a r k a n a z l r o l u p ö n ü n d e g e n i ş v e m ü n b i t b i r o v a v e n e h i r ile v â s i v e d a i m a yeşil g ö r ü l e n ( Ç a k l ş ) o - vası b u l u n u y o r . B i n a e n a l e y h t i y a t r o n u n ş a r k v e ş a r k ı c e n u b î k l s m i d o y u l m a z b i r t e m a ş a y a m â - liktir.

T i y a t r o n u n ş a r k a n a z l r o r t a d a b i r v e y a n t a - r a f l a r ı n d a b i r e r k a p l s l o l d u ğ u g i b i c e n u p v e şi- m a l t a r a f l a r ı n d a d a h i b i r e r k a p l s l v a r d l r . T i y a t - r o d i ğ e r t i y a t r o l a r g i b i b i r t e p e d i b i n d e y a p l l - m l ş t i r . T i y a t r o n u n c e p h e s i c e s i m t a ş l a r l a y a p i l - m l ş t l r . B u t i y a t r o R o m a h ü k ü m d a r l a r ı n d a n ( A n - t o n e n ) v e ( L u s y u s V e d o s ) z a m a n l a r ı n d a ( Z e - n o n ) n a m i n d a b r s a n a t k â r t a r a f ı n d a n y a p ı l d ı ğ ı k i t a b e l e r i n d e n a n l a ş ı l ı y o r . Z e n o n A s p e n d o s ş e h - r i n i n b e l e d i y e m ü h e n d i s i idi.

C e p h e d u v a r l 1 7 7 3 s e n e m u k a d d e m y a p l l -

dlğl h a l d e yeııi yapllmlş gibi bir m a n z a r a irae etmektedir. Tiyatronun cephe klsmlnda araların- d a dört metre faslla ile ikj^ duvar vardlr. İç du- varların iç yüzü kamilen pek zarif işlenmiş mer- merlerle süslenmiştir. Bu cephenin üst tarafında 15 yaşında bir insan cesametinde bir kız ka- bartması vardlr ki etrafı gayet musanna kabart-

ma çiçeklerle tezyin edilmiştir. Beyaz mermer ü- zerine yapllmlş yüksek k a b a r t m a (Tihi) yani baht ilahesinin timsalidir. İşte bu klz resminden dolayı buraslna «Belkis» tesmiye edildiği tahmin edilmektedir.

Son senelerde tiyatronun içi temizlenmiş ve araslra h ü k ü m e t tarafından içinde güreş yaptı- rılmaktadır. T ü r k i y e d e en az harap olmuş ye- gâne tiyatro burasıdır. A z masrafla eski bir ha- le yakln bir dereceye ifrağ etmek mümkündür.

Tiyatro sahası — Z e m i n d e n klz resmi al- tındaki saçağa k a d a r irtifal 16 metredir. Alt kat merdivenlerin irtifal 9,06, üstkatln 8,58, arala- rındaki açlkllğln 2,20 metre irtifal vardlr. Alt kat merdivenlerin meylen tulü 14,30, üst katin 13,5 dir. Aralığın arzl 3,7 dir.

İçerdeki çiçekli cephe 38,68, dışardan cep- he 6 2 , 5 8 arzlndadir. Yan taraflarındaki birer kapllı duvar 17,5, içerdeki oyunculara mahsus meydanln merdivenden merdivene k a d a r 23,88, cepheden merdivenlere k a d a r 26,5 metredir.

Yani 6 0 9 , 1 4 0 sahasında bir sahnedir. Alt katta 21, üst katta 40 ceman 61 basamak mevcuttur.

Bunların üstünde bütün tiyatroyu ihata eder lo- calar mevcuttur. Her basamak 40 santim irtifa- mda ve 65 santim arzındadır.

İçten cephenin irtifal 20,50 metredir. İki kat olan merdiven araslnda bulunan 3,7 arzindaki aralıkta üst katin altından ve tiyatronun imti- dadlnca geçen yüksek ve muntazam kemerli ge- niş bir yol mevcut olup burada u f a k üç kapl var- dlr.

Tiyatro içinde Selçukiler zamanında ikamet edildiği duvarlarındaki çini v e cam bakiyelerin- den ve duvarlardaki nakışlardan anlaşılmakta- dır.

sı

T e n i s , f u t b o l s a h a l a r ı

Mimar Naci Cemal

1 — Tenis sahası: Sahanın tesisinden mukad- dem arazinin meyil derecesi, vüs'ati, ciheti n a - zarı itibare alınmalıdır. Arazinin istenilen şart- ları haiz olup olmaması masraf üzerinde bir rol oynıyacağı gibi oyuncuların arazi ile de alâka- dar olduğundan ciddiyetle düşünmek lâzim ge- lir.

Sahanın eb'adı: Muntazam ibr oyun için 10,98 X 23,80 eb'adı kâfidir. Ancak bu eb'ada o- yun sahası gerisinde topa serbestçe vurabilmek için ve saha etrafında dolaşabilmek üzere kâfi derecede mesafe bırakılmalıdır.

Küçük bir saha 15 X 30; vasat bir saha 16 X 32; maç sahaları 18 X 36; büyük turnuva sahaları 20 X 40 eb'adında yapılır. Zemindeki çizgiler kat'i surette belli olacak şekild? terci- natı hususî terkibi ol o - uoyaıar kullanarak düz fırça ile y*-«v«:»u",'şekİİ 2

Sahanın ciheti. — Güneşin şuaatı kıbleye muvazi.olarak sahayı ziyalandırmalıdır. Şu hal- de sahanın müsaadesi nlsbetinde sahayı şimal- den cenuba doğru tevcih etmelidir. Yapılacak ameliyatın mahiyeti n e olursa olsun tam ufkî bir s a h a elde etmek lâzımdır. Sahaya yapılacak şapın alt kısmını teşkil etmek üzere taş, tuğla, kömür tozu ferşedilir.

Saha intihabında hafir ve imlâların kabil olduğu kadar az olması için tercihan ufkiye yakın bir arazi intihap etmelidir. Arazide, ot, veya ağaç varsa bunlar kesildikten sonra kök- leri kâmilen çıkarılmalıdır.

Saha tesis edilecek mahallin etrafı daha yüksek ise sahayı taş, tuğla gibi sağlam malze- me ile tesviye etmeli ve çok yabis arazide de su-

ların cereyanını temin için derenaj yapılmalı- dır. Şekil 1

Saha etrafının tahdidi. — Tahtezzemin kıs- mı hazırlarken sahanın tahdidi için lâzım gelen tertibat da düşünülmelidir. Köşebent veya te de- mirleri tulleri imtidadınca delikler delinerek tel geçirilir ve bunun üzerine tel çekilir. Tel i h a t a - nın irtifaı 3,5 metre olmalıdır.

Filenin ^direkleri. — Bunlar zeminden itiba- ren 1,06 yükseklikte ve çizgilerden 0,915 mesa- fede bulunmalıdır. 10/10 veya 15/15 kadronlar- dan yapılır. Demir kullanılması nadirdir. File- nin itinasına ve müessir atı havaiyeye dayanma- sı İçin bu direklerin beton armeden yapıldığı va- kidir. Şekil 3

Şap. — Sahanın sathı, çimento, kum, ot, tahta olarak yapılır veya t o p r a k t a n olarak bı- rakılır. İngilterede muteber olan ot kaplı s a - halar çok itina ile bakılmağa lüzum gösterdi- ğinden diğer memleketlerde revaç bulamamak- tadır.

Klâsik sahalar kırılmış taş ve tuğla tozu ile yapılmış sahalardır. Bu sahalar sağlam, mesa- mi, yumuşak olurlarsa da yalnız her mevsimde

DIRE-KARALİÛ-İ * ««-Vo.

s u l a m a , o t l a n n ı yolma, ü z e r i n d e n el silindiri geçirme gibi m a s r a f l a r ı n d a n m a a d a h e r iki se- nede bir üst s a t ı h l a r ı n ı yenilemeğe l ü z u m gö- r ü l d ü ğ ü n d e n b a k ı m m a s r a f l a r ı oldukça f a z l a - dır. K u m d ö k ü l m ü ş s a h a l a r ise daimî s u r e t t e su ve el silindirine ihtiyaç gösterdiğinden m a h - z u r l u d u r l a r .

İ d e a l bir s a h a , m ü e s s i r a t ı havaiyeye m u k a - vim, d a i m a üzerinde oynanabilir, s u y a ve d a i m î bir b a k ı m a i h t i y a ç h i s s e t t i n n e m e l i d i r .

Kırılmış t a ş ile üzerine tuğla tozu ve k u m - d a n m ü r e k k e p beş s a n t i m kalınlığında ş a p y a y - m a k için lâzım gelen m a l z e m e m i k t a r ı aşağıda gösterilmiştir:

Lâzım gelen tuila'lom Sahanın ebadı Lâzım gelen kum veya o evsafı haiz renk Ton Ton 16 X 32 20 3 18 X 36 27 4

20 X 40 35

File azamî k u t r u bir s a n t i m olan bir tele asılır. Bu telin iki t a r a f ı y a n d ü ğ m e l e r i n ü s t k ı s m ı n d a n geçer. Filenin yüksekliği merkezde 0,915 dir. File genişliği 5 s a n t i m d e n f a z l a olmı- y a n bir kolan ile t u t t u r u l m u ş t u r . 5 ilâ 10 s a n - t i m a r z ı n d a bir ö r t ü teli ve f i l e n i n ü s t kısmını m u h a f a z a eder.

Futbol s a h a s ı

Bir f u t b o l s a h a s ı a s g a r î 45,75 X 91,5, azami 49,50 X 119 o l a r a k yapılır. Beynelmilel m a ç l a r için kabul edilen e b ' a t 73,20 X 110 ve 63,35 X 100 dür.

S a h a kabil olduğu k a d a r u f k i ve ot ile mes- t u r olmalıdır. S a h a d a m e t r e d e 0,015 meyil ş a - yanı kabul olabilir. Futbol s a h a s ı n ı n iyi h a l d e m u h a f a z a s ı çok g ü ç t ü r . S a h a d a m u t l a k a d r e n a j yapılmış olmalı v e y a h u t b u n u t e m i n m a k s a d ı ile oldukça d e r i n bir M â c h e f e r = d e m i r c ü r u f u t a b a k a s ı d ö k ü l m ü ş olmalıdır. Oyun mevsimi t a - m a m olunca k a l e n i n ö n ü n d e o y n a n m a s ı m e n e - dilmelidir. Ray - grass t â b i r o l u n a n bir nevi kı- sa filizli ot s a h a y a ekilmelidir.

S a h a d a çakıl ve u f a k k ı r ı n t ı l a r ı n b u l u n m a - sı caiz değildir. S a h a d a i m a 5 ilâ 8 s a n t i m a r - zında kireç ile çizilmiş h a t l a r l a t a h d i t edilme- lidir. Oyun s a h a s ı n ı n e t r a f ı bir a h ş a p korkuluk ile t a h d i t edilir. Şekil 4

Memleketimizde o y n a n m a k t a olan oyunla- rın, b a ş l ı c a l a r m m s a h a l a r ı a ş a ğ ı d a gösteril- m i ş t i r :

Hokey: 41,00 X 54,60

Basketbol: 23,00 X 24,00 a s g a r î 15,00 X 28,50 a z a m î Voleybol: 9,00 X 15,00 a s g a r î 11,00 X 22,00 a z a m î Vaterpolo: 9,00 X 14,00 a s g a r î 18,00 X 27,00 a z a m î

B a ş k a m e m l e k e t l e r d e m i m a r î

(Yabancı mecmualardan)

(L'arohiîeclure d'aujourd'hui. Paris 8. <934) Pute; u:

dairasl. Mimar Niermans kardeşler.

İ n g i l t e r e

(L'architecte. Paris. 8. 193») VVembley de kapalı stad ve havuz.

Mimar Sir Owen VJilllams.

>. 10. 1934) Calambrone de Deniz kolonisi. Mimar Angiolo N

L

Japonya (Kokusal Kenchlku. Tokyo. 10. 1934)

Kamakura'da doktor ovl. Mimar Yamawaki - |w»o Uchida evi. Tokyo. Mimar Kurala - chikatada

B e t o n a r m e i n ş a a t t a k a l ı p

Mühendis Feridun Nuri

Bundan evvelki yazımızda beton arme inşa- a t t a kalıbın ehemmiyetinden ve esaslarından bahsetmiştik .Şimdi burada muhtelif beton ar- me aksamın nasıl kalıplandığını göstereceğiz.

a — Şakuli kısımların (direkler, sütunlar) kalıplanması;

Şekil (1) dört köşe maktalı bir direğin ka- lıp teşkilâtını göstermektedir. Bu şekildeki di- reklerde evvelâ kalıbın üç yüzü yapılır. Betonun dökülmesile dördüncü yüzün inşaatı muvazi gi- der. En iyisi dördüncü yüzün mütevaliyen (0.50) metre yüksekliğinde kısımlarla teşkil edilmesi- dir. Bu suretle betonun iyice dövülmesi m ü m - kün olur. Mesafe mesafe çevrilmiş olan ufki ku- şaklar şakuli parçalarla birbirine bağlanır.

Direğin heyeti umumiyesi yerinde diğer aksama bağlanmış veya zemine istinat eden p a - yanda veya tahkim aksamile tesbit edilir.

E >

(b) — Ufki kısımların, (kirişler ve döşeme- ler) kalıplanması:

Şekil (4) sureti halli göstermektedir. Bura- da yalnız şunu söylemek lâzımdır kl pek m u h -

tasar bir şekilde buraya naklettiğimiz kalıpla- rın tarzı teşekkülüne ait sureti haller vaziyete göre taaddüt eder ve çok değişiklikler gösterir.

Buradakiler nihayet birer tip mahiyetindedir.

«Direk maktaı ufak ise kalıbın 0.025 met- relik t a h t a l a r l a teşkili caizdir. Tarzı teşekkül aynidir.»

. Altı köşeli ve daire maktalı sütunların ka- lıpları da şekil 2 ve şekil 3 te gösterilmiştir.

«•«•fc 2

Bunların teşkilinde fazla bir hususiyet yok- tur. Resimler kalıpların sureti teşekkülünü sa- rahatle göstermektedir. Dairevî maktalı sütun- larda evvelâ kalıbın dış t a r a f ı n d a k i murabbaı kısmı yapılır. Ve b u n u n içine (0.50) metrelik şakuli fasılalarla (A) parçalarının çivilenme- sinden teşekkül eden çerçveler yapılır. Ve bun- lara d a şakuli tahtaların çivilenmesi ile m a t - lûp olan daire şekli verilmiş olur.

Kirişin alt kalıbı iki kalas tahtasından teş- kil edilmiştir. Kirişin yan kalıp tahtaları 3,5 santim kalınlığmdadır. Ve mesafe mesafe şa- kuli parçalarla ve payandalarla takviye edil- miştir. Kirişin alt kalıbını teşkil eden kalas t a h - taları üzerine aralıklı olarak iki t a r a f t a takoz- lar konmuştur. Bu takozların üzerine (3,5) san- tim kalınlığında birer t a h t a konur. Ve bu t a h - talar bir t a r a f t a n da çivilerle kirişin, yanlarına tesbit edilir. Döşemenin kalıp tahtalarını taşı- yan kalaslar bu t a h t a l a r a İstinat ettirilir. Dö- şeme kalıp tahtaları keza (3,5) santim kalın- lığmdadır.

Kiriş bir guseyl ihtiva ediyorsa gusenin başladığı noktada behemehal bir direk koyma- lıdır.

Kirişleri taşıyan direkler umumiyetle kalas t a h t a l a r ı n d a n teşkil edilir. Bu direkler bir baş- lık vasıtasile kirişlerin alt kalıpları İle birleşir- ler. Direklerin, sıkletlerin tesiri altında yesarl- lenmemesıni temin için bunlar iki taraflı çap- rast kavramalarla takviye edilirler. Direkler ni- hayetlerinde bir sömele istinat ederler. Ekserl-

yetle kalas t a h t a l a r ı n d a n teşekkül eden bir plâ- to sömel vazifesini görür. Bu sömel ile direk a - r a s m a şekil (5) te görüldüğü tarzda kamalar- d a n mutavassıt bir mesnet yapılır. Bu tertibat h e m tanzime, hem kalıp almağa yardım eder.

Bu kamalara şakuli tazyik tesirinin fırla- m a l a r ı m menedecek şekilde meyil vermelidir.

Kalıp tanzim edildikten sonra beton dökmeden evvel bunlar çivilenirler.

Yukarıda zikrettiğimiz veçhile kalıplara ait malûmatı kısa bir makaleye sıkıştırmak imkâ- nı yoktur. Bunun için d a h a ziyade mimarların hayatta karşılaşacağı şekiller hakkında izahat verilmiştir. Bunun haricindeki bazı şeylerden de umumî m a l û m a t maksadile bahsedeceğiz.

C — Kazık ve palplânşlarm kalıplanması:

Bunlar doğrudan doğruya zemin üzerinde h a - zırlanmış bir plâtform üzerinde kalıplanırlar.

Ve beton döküldükten sonra t a m a m e n k u r u m a - ları için lâzım gelen müddet beklenir ve ondan sonra kullanılabilirler.

d — Madeni kalıplar: Kalıplanacak parça- lar çok adette iseler ve şekilleri de karışık olur- sa o z a m a n (töle) den yapılmış kalıplar kullan- mak d a h a iktisadi neticeler verir. Bunun için 12 mm. kalınlığında saç levhalar kullanılır.

Bunlar küçük korniyerlarle takviye ve tahkim edilirler. Beton borularda, fabrika bacalannda, kemerlerde kullanılırlar.

Madenî kalıpların mühim tatbikatlarından biri de (plancher creux) inşasındadır. Yerleri- ne koymak ve sonra tekrar almak çok basittir.

Yalnız madeni kalıp kullanıldığı zaman dikkat edilecek nokta saç kalıp ile beton arasında ade- '•ansın husule gelmemesine dikkat etmektir.

Bunun için beton dökülmeden evvel kalıpların içi hafif bir rabaka madenî yağ ile veya kara- sabun ile ve yahut t a kireç südü ile setredilme- lidir. Madeni kalıplar, ahşap kalıplar gibi beto- n u n suyundan bir kısmını emmediklerinden bunlara dökülecek beton daha kuru olarak h a - zırlanmalıdır.

Madenî kalıpların kullanıldığı zamanlarda ekseriyetle sür'atle tasallûp eden çimento be- tonu tercih edilmelidir. Zira bu suretle kalıp bekleme müddetinden tasarruf edilmiş olaca- ğından madenî kalıpların kullanılma şekli ve

adedi teksif ve tezyit edilmiş olur. Bunlardan m a a d a d a h a hususi bazı kalıp şekilleri de var- dır ki burada dercine lüzum görülmemiştir.

Kalıbın yerine konması:

Gerek evvelden hazırlanan ve gerekse ye- rinde yapılan kalıp şekilleri ihtiyaç nisbetinde İnşa edilmelidir. Zira yağmur ve güneş bunla- rın tağyiri şekil etmelerine sebep olur. Kalıpla- rı teşkil eden aksamın şakulinde olmasına çok dikkat etmelidir. Zira bu husustaki m ü s a m a h a betonun dövülmesi esnasında çok artabilir, faz- la tağyir şekillerin husulüne sebep olur.

Düz kirişlerin alt kalıplarının istinat ettiği direkler kamalar yardımile tanzim edilir ve ki- rişin kalıbına evvelâ makûs istikamette metre- de (2 veya 3 mm.) lik bir sehim verilir (contre- fleche). Bunun bir kısmı kalıbın ahnmasile va- ki olan t a s m a n neticesinde zail olur. Kalan kı- sım tamamen düz bir kirişin göze hoş. görünmi- yen manzarasını tashih içindir.

Gayri mütenazır bir tasmanı men için açık- lıkların tam ortalarına daima bir direk koyma- lıdır.

Beton dökülmeden evvel kalıplar itina ile hazırlanmalıdır. Eğer beton sathı bilâhare sı- vanmıyacak ise kalıbın alınmasını kolaylaştır- m a k için evvelce kalıp dahili sathı madenî yağ veya kara sabun ile tılâ edilmelidir. Eğer sıva yapılacak ise böyle bir şey yapılamaz. Zira bu maddelsr sıvanın betona iltisakma mani olur.

T a m a m e n düzgün ve müstevî bir beton s a t - hı elde etmek isteniyorsa kalıp tahtaları ren- delenmen ve (Asamblâj) lara itina etmelidir.

Kalıbın alınması:

Kalıbın alınması iki ameliye ile yapılır:

1 — Doğrudan doğruya aksama yalnız şek- lini vermeğe hizmet eden ve inşaatın yükünii taşımıyan kısımların alınması;

Bu ameliye yapılırken taşıyıcı aksama do- kunmamak lâzımdır. Binaenaleyh kahp tanzi- minde en mühim şart buradan istimzaç edilir;

Taşıyıcı aksamdan müstakil olarak diğer aksa- mın alınması kalıb olacak şekilde kalıbı inşa etmelidir.

Bu birinci ameliye beton döküldükten va- sati beş gün sonra yapılabilir. Ve böylece beto- nun kuruması da kolaylaştırılmış olur.

Kalıbın taşıyıcı eseslı aksamının alınması;

Beton arme inşaatn en nazik ameliyelerin- den biridir. Şimdiye kadar vaki olan kazaların beşte dördü bu esnada vukua geldiği hatırdan çıkarılmamalıdır. Bu ameliye yapılacağı zaman

betonun haiz olduğu mukavemet hakkında sa- rih malûmatımız olmasına dikkat etmelidir.

Hattâ bunun için iyi bir şantiyede beton dökül- düğü gün ayrıca ayni betondan tecrübe mik'âb- ları dökülür. Kalıbın söküleceği gün yapılacak kırılma tecrübeleri bize yaptığımız betonun o- günkü hali ve mukavemeti hakkında iyi bir fi- kir verir. Keza çekiç darbesile betonun verdiği sesin muayenesi t a t m i n etmemekle beraber bu- na alışık olanlara bir delil olabilir.

Esaslı aksamın alınması zamanını tesbit İçin şu şeraite dikkat etmelidir:

1). Priz esnasındaki hararet derecesi; anor- mal derecei hararetlerde kalıp alınması zama- nı arttırılmalıdır. Sıfır dereceden aşağı hararet dereceleri gösteren günler hesaba katılmamalı- dır. Keza sıfır ile beş derece arasında da prizin dal a ağır devam edeceği kabul edilmiştir.

2). Priz esnasında alınan tedbirler, eğer be- ton ratip tutulursa, ve taşıyıcı olmıyan aksamın zamanında çıkarılmasile betonun havalanma- sı temin edilmiş ise priz d a h a iyi şerait dahilin- de vukubulur.

3). Kalıbı alınacak âksaonm nev'i ve mahi- yeti; tazyika maruz aksam itinaya maruz a k - samdan daha evvel kalıptan alınabilir. Buna mukabil kemerlerde olduğu gibi kendi sikleti taşıyacağı sikletten hayli fazla olan beton a r - me d a h a uzun müddet kalıpta bekletilir. Bina- enaleyh bu sebepler dolayısile esaslı aksamın r n n m a s ı ?amanı kolayca tesbit edilemez. Bu-

nunla beraber takribi olmak üzere vasati olarak şu müddetlerin kabul ve tatbiki umumiyetle kâ- fidir

a - Yük taşımayan şakuli aksam ve aksa- ma şekil veren ve yine yük taşımayan kısımlar için bir h a f t a ,

b - Hafif hurdller ve sürşarja maruz olma- mak şartile su hazneleri ve siloların şakuli, m ü n h a n i cidarları için iki h a f t a ,

c - Tazyik ve İnhinaya m a r u z alelûmum ajcsam için üç h a f t a beklemek lâzımdır.

Kemerler gibi kalıbın alınmaslle beraber derhal maruz bulunacakları azami sikleti taşı- maya başlayan aksam için yerine göre iki veya üç ay kalıbın alınmaması lâzımdır. Memleketi- mizde kalıp hususundaki ihmâllerimizin e n bü- yüğü ve en feci neticeler verebilecek olanı ca- hilâne bir cesaretle b u n l a r d a n yapılan t a s a r - ruflardır. Hemen her gün vasati ehemmiyette- ki binalarda bütün aksâmın bir h a f t a içinde kalıbının alındığını görüyor ve duyuyoruz. Bi- nan n emniyet ile İstikrarı payıdan bol keseden fedakârlıklarla ve bir de yapının tamamen sur- chargĞ olmamasından dolayı bu vaziyetlerin za- rarsız ve bir faciaya inkılâp etmeden savuştu- rulabilmesl bu hallere teşebbüs edenlerin cesa- retini arttırmaktadır. Esasen hiç bir bilgiye is- tinat etmiyen bu gibi deliliklere meydan verme- mek her mühendisin, her mimarın ehemmiyet- li bir vazifesidir.

Y a p ı y ü k s e k l i k l e r i

m

Y a p l v e yollar k a n u n u n a müstenit izahna- m e d e k a b u l edilen y a p l yükseklikleri h a k k ı n d a istanbul belediyesine her gün m ü r a c a a t l a r oldu- ğ u n d a n Belediye y a p l heyeti bilhassa çok y a p l y a p ı l a n T a k s i m t a l i m h a n e m e y d a n ı için y a p l yüksekliklerini gösterir y u k a r ı d a k i cetveli tan- zim etmiştir.

Bu p r o j e n i n t a n z i m i n d e esas olarak şunlar n a z a r i d i k k a t e a l l n m l ş t l r :

I — E v v e l c e y a p l l m l ş yüksek bir b i n a n l n y a n l n a y a p ı l a c a k binanln bir klsmlnl yükseltmek ve bir kısmını d a i z a h n a m e d e m a k s u t olan f a y d a - yı temin e t m e k üzere d a h a alçak b ı r a k m a k b u suretle yüksek irtifada y a p t l r l l m l ş olan binaların çirkin bir m a n z a r a a r z e d e n meri yan cephelerini k a p a y a r a k güzel bir m a n z a r a v e r m i ş olmakla b e r a b e r b u b i n a l a r d a k i sıhhî şartlar d a d a h a iyi temin edilmiş o l m a k .

II — Y a p ı l a c a k binalarln zemin katı sevi- yelerile en üst k a t çizgilerini m ü m k ü n m e r t e b e

bir hizaya getirmek suretile ö n ü n d e k i c a d d e n i n güzelliğini temin etmiş b u l u n m a k . Z e m i n k a t i n i k a l d l r i m seviyesinden yüksekliğini y a p l v e yol- lar k a n u n u n u n m ü s a a d e ettiği h a d l e r dahilinde k a l m a k üzere 0 . 5 0 m e t r e d e n aşağı v e 2 met- reden fazla o l m a m a k şartile bu m a k s a d ı temin etmiye çalışmıştı. Bugün her b i n a n l n cepheleri p a r a p e t çizgileri başka b a ş k a o l d u ğ u n d a n s o k a k m a n z a r a s ı d a karışık ve biçimsiz oluyor. Bu su- retle b u m a h z u r d a izale edilmiş olacaktır.

III — T a k s i m m e y d a n ı n a n a z a r i arsalarla 30 m e t r e a r z ı n d a olan C ü m h u r i y e t c a d d e s i n d e m e v c u t y ü k s e k b i n a l a r a r a s ı n d a k i arsalara mev- cut binalarln yüksekliği verilmiştir.

Y u k a r ı d a gösterilen şekiller, a n c a k h e n ü z d o l m a m l ş olan a d a l a r h a k k ı n d a d ü ş ü n ü l m ü ş o- lup b u n l a r d a m e r b u t projesi ü z e r i n d e izah v e işaret edilmiştir. Diğer kısımlar için b u şeklin tat- bik imkânı kalmamıştır.

D u y u m I a . t

Yalova p l â n ı :

Yalova k a p l ı c a l a r ı n d a inşa edilecek yeni b i n a l a r ı n b i r p l â n dairesinde yapılmasını t e m i n için Akay idaresi t a r a f ı n d a n (Royer) n a m ı n d a bir m i m a r ı n getirildiğini h a b e r aldık. (Royer) n i n şimdiye k a d a r A v r u p a d a bir kaplıca p l â m y a p m ı ş olduğu m a l û m değildir. G e ç e n s e n e Ya- lova k a p l ı c a l a r ı n d a i n ş a edilecek büyük otel bi- n a s ı için bir m ü s a b a k a açılmış b u n a birçok ec- nebi ve T ü r k m i m a r l a r ı i ş t i r a k etmişti. Müsa- b a k a netioesinde ecnebi m i m a r l a r l a ölçüşen T ü r k m i m a r l a r ı n ı n eserleri birinciliği ve ikin- ciliği k a z a n m ı ş t ı . Birinci eser M i m a r m u a l l i m S e d a t H a k k ı n ı n ikinci eser M i m a r H ü s n ü n ü n idi.

Otel m ü s a b a k a s ı n d a T ü r k m i m a r l a r ı n a a - l â k a gösteren Akay idaresi Yalovanın p l â n ı için de T ü r k ve ecnebi m i m a r l a r ı n ı n iştiraklerini t e - m i n edecek ikinci bir m ü s a b a k a açabilirdi. Mi- m a r l a r ı m ı z (Akay) d a n b u n u beklemekte idiler.

Memleketimizde bütün belediyelerin 1932 senesindeki inşaat masrafları Başvekâlet İstatistik Genel müdürlüğünün çıkardığı (Belediyeler Irtatistiği) nden öğren- diğimize göre bütün Türkiye Cümhuriyeti için- de mevcut belediyelerin 9 3 2 senesi inşaat tah- sisatı 1,117,676 lira tutar. Bundan evvelki se- nelere göre daima azalmıştır.

Türkiyede mevcut belediyelerin a d e d i Başvekâlet İstatistik Genel müdürlüğünün çıkardığı (Belediyeler İstatistiği) nden öğrendi- ğimize göre Türkiyede ( 5 0 7 ) belediye teşkilâ- tı vardır. Bütün belediyelerin 9 3 2 senesinde bü- tün geliri ( 1 7 , 6 2 6 , 8 3 5 ) liradır. En çok geliri o- lan belediye istanbul, en geliri olan belediye Klr- şehirdir. istanbulun varidatı 7,713,160. Klrşehi- rin varidatı 18,663 liradır. En çok dairesi olan İzmir belediyesidir. Dairelerin adedi ( 2 6 ) dlr.

Otel p r o j e m ü s a b a k a s ı :

Yozgatta Teıvili m e v k i i n d e yapılacak 20 y a - taklı kaplıca otelinin m ü s a b a k a s ı üç ay t e m d i t edilmiştir. Mufassal m a l û m a t , valiliğe m ü r a c a - a t edilerek a l ı n m a k t a d ı r .

P l â n t a n z i m i :

Fethiye k a s a b a s ı n ı n halihazır ve m ü s t a k b e l p l â n l a r ı n ı n t a n z i m i n e a i t m ü n a k a ş a y a talip z u - h u r e t m e d i ğ i n d e n pazarlıkla ihalesi 15/12/934 t a r i h i n e bırakılmıştır. T a l i p olanların Fethiye

belediyesine, ş a r t n a m e l e r i g ö r m e k istlyenlerin A n k a r a , İ s t a n b u l ve İzmiT Belediyelerine m ü - r a c a a t l a r ı ve ş a r t n a m e d e t a d i l â t teklifinin n a - zarı itibare alınacağı ilân o l u n m a k t a d ı r .

İ s t a n b u l Adliye binası p r o j e s i : İ s t a n b u l Gü7el s a n a t l a r birliği M i m a r i ş u - besinin ve A n k a r a T ü r k M i m a r l a r Cemiyetinin m ü r a c a a t l a r ı üzerine Adliye Vekâleti t a r a f ı n d a n İ s t a n b u l Adliye binasının p r o j e s i n i n tanzimi T ü r k m i m a r l a r ı a r a s ı n d a m ü s a b a k a y a konul- m a k üzere m ü s a b a k a ş a r t l a r ı h a z ı r l a n m a k t a ol- d u ğ u büyük bir m e m n u n i y e t l e öğrendik. M ü s a - b a k a ş a r t l a r ı n ı n Maarif Vekâleti t a r a f ı n d a n y a - k ı n d a resmiyete k o n a c a k o l a n k o n k u r l a r y a s a - s ı n a u y g u n olmasını t e m e n n i eder ve b u eserin .Türk m i m a r l a r ı n a t a n z i m i için Adliye Vekâleti t a r a f ı n d a n gösterilen büyük a l â k a y a saygıları- mızla t e ş e k k ü r ederiz.

(Haber gazetesinden) C a m , kâğıt ve kok f a b r i k a l a r ı m ı z ö n ü - müzdeki yılda f a a l i y e t e geçeceklerdir. Bu üç s a - nayi şubemizin bizi 8 milyon lira t a h m i n ettiği- miz i t h a l â t t a n vareste b ı r a k a c a k t ı r .

Ağır d e m i r s a n a y i i :

T ü r k i y e n i n yıllık yarı m a m u l demir İ h t i y a - cı 125,000 t o n olarak h e s a p edilmektedir. Bu m a - lın kıymet t u t a r ı 10 milyon T ü r k lirasmı geç- mektedir.

İkinci beş senelik s a n a y i p l â n ı m ı z d a i h t i y a - cımızın a s g a r î yüzde 75 ini k a r ş ı l a y a c a k ve i m a - lâtı 100 b i n t o n u a ş a c a k 3 izabe f ı r ı n ı n ı n (Ağır d e m i r s a n a y i i ) k u r u l m a s ı tesbit o l u n m u ş t u r . Bu f ı r ı n l a r ı n y a n l a r ı n d a d ö k m e ve eyme f a b r i - kaları b u l u n a c a k t ı r .

H a m m a d d e memleketimizde m e v c u t zen- gin d e m i r m a d e n l e r i t a r a f ı n d a n t e m i n edilecek- tir. Bu m a d e n l e r i m i z d e yüzde 5 Oilâ 70 saf demir b u l u n m a k t a d ı r .

İzabe o c a k l a r ı n d a ihrakiye olarak Zongul- d a k t a imal o l u n a c a k ayrıca yerli linyit de s a r f - o l u n a c a k t ı r .

B u s a n a y i i n k u r u l m a s ı için 10 milyon l i r a - lık bir tesis sermayesine ihtiyaç vardır.

Bu s e r m a y e n i n yılda yüzde 15 k a d a r bir k â r t e m ' n edeceği t a h m i n edilmektedir.

Ağır d e m i r sanayiimiz a z a m î dört ilâ beş yıl s o n r a işlemiye başlıyacaktır. O z a m a n d a n

itibaren yabancı ellerden ithal ettiğimiz demir, çelik ve bunlara müteallik mevattan en büyük kısmını memlekette istihsal ve imal etmeğe mu- v a f f a k olacağız.

Bu hususta daha yakından bir fikir vermek için demir ve taallûkatı ithalâtımızı kıymet ve siklet bakımlarından aşağıya yazıyoruz:

(Demir ve mamul&tı İthalatı) 1930 da 158 bin ton kıymeti 20,5 milyon li- ra. 1931 de 117 bin ton kıymeti 16,5 milyon lira.

1932 de 97 bin ton kıymeti 10,5 milyon lira. 1933 te 90 bin t o n kıymeti 9,5 milyon liradır.

Refik Şükrü Münakaşa:

Tokat vilâyet merkezinde bu sene inşası t a k a r r ü r edn «37,937» lira «76» kuruş bedeli ke- şifli meydan ve «37,937» lira «76» kuruş bedeli keşifli buzluk «21,937» lira «76» kuruş bedeli ke- şifli Beybağı mekteplerinin inşaatı 3/10/934 gü- nü ihale edileceği ilân çdilmJş ise de taliplerin verdikleri fiat haddi lâyık görülmediğinden bir ay müddetle pazarlığa talik edilmiştir .Busu- retle talip olanların 30/11/934 tarihine kadar Vilâyet Daim! Encümenine müracaat etmeleri lüzumu ilân olunmaktadır.

Resim sergisi:

— Ankarada açılan İnkılâp resim sergisin- den, Maarif Vekâleti t a r a f ı n d a n (1,200) liralık tablo satın alındığı memnuniyetle öğrenilmiş- tir.

münakaşa:

— İnhisarlar Vekâleti t a r a f ı n d a n biri Gö- nen diğeri Milâsta kırk dört bin küsur liralık iki depo binası inşası münakaşaya konulmuş- tur.

Birlikte toplantı:

Güzel Sanatlar Birliği Mimari şubesi tara- fından, Alay köşkünün merkez binasında bu se- ne Güzel sanatlar Akademisi Mimarî şubesin- den mezun olan (14) genç mimarın Birliğe ka- bulleri münasebetile bir toplantı yapümış ve yeni mezun olan mimarlar Birlik azasına tak- dim edilmişlerdir. Geç vakte kadar devam eden

musahabelerden sonra, bir çay verilmiştir. Bu sene mezun olan mimarlar arasında iki hanım vardır. Bu hanımlar memleketimizde ilk Türk kadın mimardırlar.

Erzurumda Atatürkün dikilecek heykelinin müsabakası Güzel sanatlar Akademisi t a r a f ı n - d a n tertip edilmiştir. Müsabakaya gireceklerin Akademiye müracaatları lâzımdır.

Münakaşa:

1 — Üniversite Teşrih, Ensaç binasında ya- pılacak olan tadilât, tamirat ve sabit, m ü t e h a r - rik mobilya îşlerlle linolyom döşeme kaplama işleri şartnamesine tevfikan toptan ve kapalı zarf usullle eksiltmeye konulmuştur.

2 — Talipler bu işe dair dosya ve resimleri- ni Üniversite mimarlığından tetkik edebilirler.

3 — Eksiltme günü olan 23/12/934 Pazarte- si günü s a a t 15 te eksiltme komisyonunda hazıı bulunmaları.

4 — Taliplerin yukarıda yazılı işin bedeli keşfi olan 20,474 lira 12 kuruşun yüzde yedi bu- çuk teminatlarını ihale günü saat 12 ye kadar Üniversite Muhasebesine yatırmış olmaları lâ-

zımdır. «8149»

Münakaşa:

Bir kaç ay evvel Manisa şehri içinde bir hastane yapısı münakaşaya konulmuştu. Nafıa teşkilâtı t a r a f ı n d a n hazırlanan bu proje noksan olduğundan şimdiye kadar ihale edilememişti.

Evvelce projesi teksir edilmemiş olduğundan müracaat eden müteahhitlere kopye gönderile- miyeceği bildiriliyordu. Şimdi kopyeler çoğal- tılmış olduğu ve münakaşanın 23/11/934 te ya- pılacağı ilânlarından öğrendik. Keşif tutarı 99.992,77 liradır.

Güzel San'atlar birliği genel yazmanlığından:

Birlik mimari şubesi senelik kongresi 4/1/935 cuma günü Alayköşkünde toplanacaktır. Yeni idare heyeti azalığına istekli olanların bu t a r i h - ten bir h a f t a eveline kadar genel yazğanlığına yazı İle müracaatları lâzımdır.

İmtiyaz sahibi: Mimar A. Ziya — Neşriyat m ü d ü r ü : Mimar Abidin Mortaş -Matbaacılık ve Neşriyat T A Ş. — KLİŞE KENAN

î s t a n b u l u

Bu damlar hiçbir vakit akmaz!

Mimarlara, Mühendislere, Yapı yapanlarla yaptıranlara:

Bütün yapılarda; Çatının, Taraçanın, Banyonun muhakkak surette su ve nem geçirmemesini istiyor musunuz?

O halde: denenen ve türk işçisinin elinden çıkan

H E M A T E K T ti k u l l a n ı n ı z

mallarına boykot yapınız!.. Ç ü n k ü onlar kadar iyi ve sağlam ve onlardan ucuz yerlisi var...

neme, rutubete, küf kokusuna, küherçele tozu lekesine karşı koymak

T ü r k Mamulâtı Biricik ve Eşsiz HEMATLKTİ k u l l a n m a k l a kabildir.

Memleketini, menfaatini düşünen inşaat sahipleri, Mimar, Mühendis ve müteahhitler bu gibi işler için yalnız H E M A T E K T t i kullanıyorlar.

Hematekf memlekette biricik yerli kimyevi Türk tecrit malzemesidir.

Yıllarca piyasamıza Almanyadan gelen b u m a d d e n i n memlekette gördüğü rağbet onu büyük fedakârlıklarla ana fabrikadan f o r m ü l ü satın alınmakla yenileştirilmiştir.

H E M A T E K T , H E M A T E K T , H E M A T E K T

T ü r k işçisinin elinden çıkan, teminatlı, ucuz, s ü r ü m ü kolay, kat'iyen s u ve nem geçirmez kimyevî bir maddedir. Beton damlar, çatılar, temeller, ve bina cephelerini tecrit için b ü t ü n rakiplerine faik olan H E M A T E K T çatlamaz, alestiki T ü r k malıdır.

R e c e p H ü s e y i n

H E M A T E K T K i m y e v i F a b r i k a

Saf Bitum ve Bitümlü maddelerden yapılmış dam örtme, Trasa tecrit maddesi ve kat'î pas muhafızı.

Fabrika 1 İstanbul Hasköy. Yazıhane : Galata Jeneral lıan No. 10 İstanbul.

artık yabancı

Hkmtıya, sızıntıya,

Ancak :

F A K A T " O A B R A ,, M a l z e m e s i k u l l a n ı r s a n ı z m u t l a k a

G A B R A m a l z e m e s i k a t ' i y e n s u g e ç i r m e z .

H E R N E V Î İ N Ş A A T I

Sudan, rutubetten ve kimyevî tesirlerden korur.

" G A B R A „ dan Şaşmayınız !

C. Merkez Bankası Ankara. Temeller, teras ve kasa dairesi Gabra malzemeslle tecrit edilmiştir.

Gabra malzemesinin başlıcaları :

D U R S I T : Teraslarda, balkonlarda, banyolarda kulllanılır,

"" soğuk sürülür, elâstikîdir, çatlamaz.

G A B R İ T : Temellerde, bedenduvarlarında kullanılır. Her rengi vardır.

rk ıı * «2 t t Çimento ve kireçli harçlara karışır, 1 çuval çiıııen- A U L A S I T :

Kg. " AQUASİT „ karıştırılır. En iyi bir

dafii rutubettir.

A R B A G İ T : Bina cephelerine sürülür, şeffaf ve renksizdir.

— — — — — Kat'iyyen su tutmaz.

F a z l a m a l û m a t i s t e y e n e k a t o l o g g ö n d e r i l i r .

B i l u m u m t e c r i t i ş l e r i n d e i h t i s a s ı m ı z v a r d ı r . M ü ş a v e r e i ç i n ü c r e t a l ı n m a z . H e r t e c r i t i ş i i ç i n b i r d e f a b i z d e n s o r m a k k e n d i m e n f a a t i n i z i c a b ı d ı r .

Türkiye için umunu mümessili: EMİN SAİD, Voyvoda Han No. 20, Galata. Tel. 41072