MİMAR AYLIK YAPI SANATI, ŞEHİRCİLİK VE'TEZYİNÎ SAN'ATLAR MECMUASI

MİMAR

AYLIK YAPI SANATI, ŞEHRİCİLİK ve TEZYİNİ SANATLAR MECMUASI NEŞREDENLER: M İ M A R A B İ D İ N , M İ M A R Z E K İ S E L Â H , M İ M A R A P T U L L A H Z İ Y A

A d r e s : M l M. A R Der Architekt : M o n a t s h e f t e

A y l ı k M e c m u a f ü r B a u k u n s t A n a d o l u H a n No. 2 0 L ' a r c h i t e c t e : R e v u e m e n s u e l l e

İ s t a n b u l T e l . .!2 1 3 0 7 d'a r ch i t e c t u r e.

A B O N E Ş A R "

M e m l e k e t i ç i n d e : Seneliği : 12 Lira Altı aylığı : 6 „ Üç „ : 3 „

E c n e b i m e m l e k e t l e r d e Seneliği : 140 Fr. Frank Altı aylığı : 70 „ ü ç „ : 35

A b o n e b e d e l l e r i n i n p o s t a ile g ö n d e r i l m e s i rica o l u n u r . M e m l e k e t içinde ve d ı ş ı n d a hiç bir y e r d e v e k i l i m i z y o k t u r .

R e k l â m sayfaları tarifesi talep ü z e r i n e g ö n d e r i l i r .

M i m a r ı n K o l l e k s i y o n l a r ı

9 3 3 Senesi ciltli kolleksiyonu 14 Lira 9 3 2 Senesi ciltli kolleksiyonu 14 „ 9 3 3 ve 9 3 2 ciltsiz kolleksiyonları12.5 „ 9 3 1 Senesi ciltli kolleksiyonu 2 5 „ A r z u e d e n a b o n e l e r , 150 K u r u ş m u k a b i l i n d e yalnız b a s ı l m ı ş cilt k a p a k l a r ı m ı z ı t e d a r i k edebilirler.

MİMAR

1 9 3 4

İ s t a n b u l

" ^ K î J F . V -

M a ç k a d a A t i y e s o k a ğ ı n ı n ş a r k a b a k a n y ü - z ü n d e 8 m e t r e yüz, 4 0 m e t r e d e r i n l i k t e bir a r - s a y a inşa e d i l e n b u k i r a evi yeni y a p ı k a n u n u n u n k a b u l i n d e n evVel b a ş l a n m ı ş o l d u ğ u n d a n , y a p ı ir- t i f a ı n i n s o k a k genişliğile m ü n a s e b e t i , • b o d r u m k a t y ü k s e k l i ğ i v e a y d ı n l ı k l a r ı n e b ' a d ı s o n tespil ediıen e b ' a d a g ö r e y a p ı l m a m ı ş t ı r .

Bina, d ö ş e m e s i s o k a k s e v i y e s i n d e n 4 0 san- tim d e r i n d e b i r b o d r u m katı, d ö ş e m e s i s o k a k t a n

2 m e t r e y ü k s e k l i k t e bir z e m i n k a t ı ile ü ç k a t t a n bir d e y a r ı m çatı k a t ı n d a n i b a r e t t i r .

B o d r u m k a t t a g a r a j , k a p ı c ı o d a s ı , ç a m a ş ı r - lık, k a l o r i f e r o d a s ı v e k ö m ü r d e p o l a r i l e iki o d a , bir m u t f a k , b i r h a l â d a n i b a r e t a y r ı - k ü ç ü k b i l d a i r e v a r d ı r .

Z e m i n k a t birinci k a t l a b i r l i k t e k u l l a n ı l m a k ü z e r e d ü ş ü n ü l m ü ş , iki k a t a y r ı bir m e r d i v e n l e birleştirilmiştir. Z e m i n k a t ı n ı n a r k a t a r a f ı n d a k i

Yoldar

g e n i ş b a l k o n d a n b i r k ö p r ü i l e b a h ç e y e g e ç i l - m e k t e d i r .

K a t l a r d a , s o k a k t a r a f ı n d a , o t u r m a v e y e m e k o d a l a r ı , b a h ç e t a r a f ı n d a y a t a k o d a l a r ı v e b a l k o n -

l a r v a r d ı r . O r t a k ı s ı m l a r d a i k i t a r a f a y d ı n l ı k l a r a b a k m a k ü z e r e m e r d i v e n , m u t f a k , b a n y o , h i z m e t - çi o d a s ı , h o l v e s a i r e y e r l e ş t i r i l m i ş t i r .

O t u r m a o d a l a r ı n ı n s o k a k y ü z ü n d e k i ç ı k m a .

!arı y a n m a c e n u b a v e d e n i z e b a k a n b i r e r açık b a l k o n y a p ı l m ı ş t ı r , ü s t k a t t a b u b a l k o n b o y d a n b o y a yapılmış, üzeri g e n i ş bir s a ç a k l a y a ğ m u r , d a n v e g ü n e ş t e n m u h a f a z a edilmiştir. Bu suretle

c e p h e n i n y u k a r ı kısmı m ü s a i t tesirli bir şekille bi- Ç a t ı k a t ı y a l n ı z ö n k ı s ı m d a , y ü z d e n b i r b u . ç u k m e t r e geri ç e k i l m e k v e g ö r ü n ü ş ü b o z m a m a k

3

Üst kat balkon saçağı, ü z e r e y a p ı l m ı ş t ı r . B u r a y a d ö r t h i z m e t ç i o d a s ı v e su d e p o s u k o n m u ş t u r .

B i n a , b u g ü n İ s t a n b u l u n h e r y e r i n d e g ö r ü l e n y a p ı s i s t e m i n d e , g a y e t i k t i s a d î b i r ç e r ç e v e i ç i n d e

r

i n ş a e d i l m i ş t i r . B i n a n ı n y ü z ü , l ü z u m s u z s ü s l e r e b o ğ u l m a m a k , f a k a t b i r a p a r t m a n a l â z ı m f e r a h v e h u s u s i y e t l i b i r g ö r ü n ü ş t e m i n e t m e k ü z e r e ş e - k i l l e n d i r i l m i ş t i r .

St^5AMÜ!DİNDf YAZİIK "VİlA PROJESİ

~ T r

B i r y a l ı p r o j e s i

M i m a r Seyfettin N a s ı h

O r t a h a l l i b i r a i l e i ç i n d ü ş ü n ü l m ü ş t ü r . A z a - m î y e d i b i n l i r a y a ç ı k a b i l e c e k b i r p r o j e d i r . S a h i l

t a r a f ı , ö n ü n d e k i b ü y ü k t e r a s , b i r s a l o n v e y e m e k o d a s ı ile m e t h a l h o l i , g e l e n m i s a f i r v e e v h a l k ı i ç i n m o d e r n b i r t a r z d a b i r b i r i n e b a ğ l a n m ı t ı r . S e r - v i s k ı s m ı b u b i n a n ı n o r t a s ı n d a o l d u ğ u n d a n k o -

l a y l ı k l a m e r k e z î b i r ş e k i l d e h e r t ü r l ü k o n f o r u v e - r e b i l m e k t e d i r . G ü n e ş e s a b a h l e y i n p e n c e r e l e r i i e b a k a n y a t a k o d a l a r ı k a b u l k ı s m ı n d a n t a m a m i l e a y r ı b ı r a k ı l m ı ş v e b u s u r e t l e e v i n i ç i n i n d a i m a m u n t a z a m b i r ş e k i l d e k a l m a s ı n a h i z m e t e d i l m i ş - tir.

VİU A OROJCai

f

e r i l

i r i n n [ r ~ lı

" o y - -

t ^yfegiNOt yAZUK n/İI-û. pnaut-vil

1 LJl ,)l I

İki yan görünüşü ve kr.t plân», mikyas 1 : 300

1 \ 1 5 A y. i O U . . U . B A L K A T t K O n c Ö D ^ f t U M ®

^J L - 3 t p Öâ L-J • j ^ T S t ~ H

J > , . ' « ; < . v — v F

* 1 "< v, j B ® h <

; ,, •; . ' ••fi;. :• • '•i

( t -

* 1 "< v, j B ® h <

; ,, •; . ' ••fi;. :•

.< T*',*" ' i _

' _ " _fa"~ sîl

f

f

fa? t

; . ' '

Y ı l d ı z s a r a y ı t e f r i ş p r o j e s i

Yıldız m e r a s i m d a i r e s i n i n tefrişi v e k o n f e - r a n s b i n a s ı ittihazı p r o j e s i m ü s a b a k a y a k o n m u ş - tu. Bu m ü s a b a k a y a 6 eser iştirak etti. Halil, S e - zai, Egli, Sami'h v e S. R e f i k B e y l e r d e n t e ş e k k ü l e d e n jüri h e y e t i s a n ' a t v e t e k n i k k ı y m e t i haiz iki e s e r i n t i h a p e t m i ş , b u n l a r d a n M i m a r N a z i m î Y a - v e r i n p r o j e s i n i s a n ' a t k ı y m e t i itibarile ç o k ü s t ü n t u t a r a k birinci seçmiştir.

M ü s a b a k a n ı n tafsilâtı 1 9 3 3 senesi 8 inci sa- y ı m ı z d a y a z m ı ş v e iştirak e d e n e s e r l e r d e n e l d e

e d e b i l e c e k l e r i m i z i d e a y r ı c a n e ş r e t m e y i v a d e t - miştik.

Bu p r o j e l e r d e n birinci v e ikincileri Millî sa- r a y l a r M ü d ü r i y e t i t a r a f ı n d a n m e c m u a m ı z a g ö n - d e r i l m i ş t i r . A n c a k b u n l a r k ı s m e n k u r ş u n k a l e m l e çalışılmış, k ı s m e n d e O z a l i t k o p y a k â ğ ı d ı ü z e - r i n d e o l d u k l a r ı n d a n n e ş r e t t i ğ i m i z r e s i m l e r i n klişs leri bizi v e o k u y u c u l a r ı m ı z ı t a t m i n e d e c e k n e f a - s e t t e y a p t ı r ı l a m a m ı ş t ı r .

B i l h a s s a ikinci g e l e n eserin t e k n i k k ı y m e t i haiz t a f s i l â t ı k o n a m a m ı ş t ı r .

y

^{I L â 1 1 I.AAAYM} (««..tbalgam

konccûAriSi

•

- i l

ti— a—. XOrf5Cy_A7«^>aı ^LTi-ao

I p - f f e -

Vri ^!

fi

£

1

; ı a r a ş * *

*

ÜL ı f PPT

-'^V.UALLİP-'! m n^o ,-İA2İMI >A/C« —

D ; 7

i î i y ı d i n a r ı ı t ö r t r â a m ' !

^C-ît: -İİLohu'MABULCDİ Hv«.rtrfo

- ' • - -•

f —

£J m I .yj

" w

1

H

Ü

« A : - ' , & •... i

i |L

JL 1 4 -

İŞ

4

r

F

-

. X.. ...

T3Uİ.LÜM- .niriK nazini. m s

* .. TL i— >

2. mükâfat. G. S. A. tezyini sanatlar muallimi Sinter

E v v e l c e v i l â y e t m e r k e z i i k e n ş i m d i K a r a k ö s e v i l â y e t i n i n b i r k a z a s ı o l a n B e y a z ı t k a s a b a s ı i m a r f a a l i y e t i n d e n t a m a m i y l e m a h r u m k a l m ı ş b i r h a l d e d i r . K a s a b a n ı n s o k a k l a r ı o l s u n , e v l e r i o l s u n , h a y a t ı i ç t i m a i y e v e t i c a r i y e s i o l s u n e n i p t i d a î d e . n i l e c e k b i r d e r e c e d e g e r i d e d i r .

K a s a b a n ı n s o k a k l a r ı y ü k s e k b i r t e p e y e d o ğ - ru t a b i a t ı n a k s i a r ı z a l a r ı n a t â b i o l a r a k d e v a m e . d e r . B u s o k a k l a r ı n n i h a y e t b u l d u ğ u y e r d e k a s a - b a b i t m i ş t i r . B u n d a n s o n r a b a ş l a y a n g a y r ı m u n . t a z a m p a t e k a sizi e n y ü k s e k t e p e s i n e ç k a r ı r . B u m e v k i d e o l a n c a h a ş m e t v e a z a m e t i y l e e s k i b i r m a m u r e n i n b u g ü n k ü h a r a b e s i n i g ö r ü r s ü n ü z .

B u h a r a b e y e h a l k a r a s ı n d a B a y e z i t k a l e s i i s m i v e r i l m i ş s e d e b i n a n ı n y a l ç ı n b i r t e p e n i n ü z e - r i n e y a p ı l m ı ş o l m a s ı n d a n b a ş k a k a l e o l d u ğ u n a

d e l â l e t e d e b i l e c e k h i ç b i r h u s u s i y e t i y o k t u r . B u n u n l a b e r a b e r h e r h a l d e b u s a r a y b i r k a l e d e n d a h a a z m e t i n d e ğ i l d i r . S ö y l e n i l d i ğ i g i b i b u b i n a k a l e o l a r a k d e ğ i l ; a n c a k b i r s a r a y o l m a k ü z e r e B e y a z ı d ı n v e z i r l e r i n d e n İ s h a k P a ş a t a r a f ı n d a n

1 7 8 0 s e n e l e r i n d e i n ş a e t t i r i l m i ş t i r . N i t e k i m b i n a - n ı n d a h i l i n d e d e b u y o l d a b a z ı k i t a b e l e r e t e s a - d ü f e d i l m i ş t i r . E z c ü m l e h a r e m d a i r e s i n e g i d e n k e p i n i n ü z e r i n d e k i k i t a b e d e ş u s a t ı r l a r y a z ı l ı d ı r :

Bu babı devlet kadim olsun seadetle âli Ümidi fazlı lûtfundur bu İshak paşanın.

Kesbi safalar ede babı refzun ömrü devletle Muhammet ruzü mahşerde kıla mesrur şefaatle

C a m i i n k a p ı s ı ve k u b b e n i n İç t e z y i n a t ı - Bin yüz ile doksan dokuz oldu tarih buna

V e k e z a y i n e s a r a y ı n d a h i l i n d e k i b ü y ü k a v l u d a v e I s h a k p a ş a n ı n y e r a l t ı n d a k i m e z a r ı n ı n k a p ı s ı ü z e r i n d e ş u y o l d a b i r k i t a b e m e v c u t t u r :

Alıirette hâlini dünyasını tek mamur kıl Pav:ai rıdvan gibi işbu makamı dilküşa Merkadlni işü işaretle hemen, pür nur kıl."

İshale p a ş a s a r a y ı ; m e d h a l c i h e t i h a r i ç o l - m a k ü z e r e ü ç c i h e t t e n t e p e y i t a m a m l a y a n c e s i m i s t i n a t d u v a r l a r ı ü z e c i n e i n ş a e d i l m i ş t t i r . M u a z - z a m b i r t a k ı a n d ı r a n k a p ı s ı n d a n I. n u m a r a l ı k ü - ç ü k a v l u y a g e l i r k i b u r a d a 5. i ş a ı e t i l e g ö s t e r i l e n , s a r a y ı n m ü s t a h d e m i n daiılcı'.eri h a r a b e s i n e t e s a - d ü f e d i l i r .

B u n d a n s o n r a 2 . i ş a r e t l i a v l u y a g i r i l d i ğ i z a m a n 3 . i ş a r e t l i c a m i v e y a n ı n d a k i s e l â m l ı k d a - i r e s i y l e 4 . i ş a r e t J h a r e m v e k ı s m e n m u t f a k d a i - r e l e r i n e t e s a d ü f e d i l i r .

K e z a 2 . i ş a r e t l i a v l u n u n c a m i y e y a k ı n b "

n o k t a s ı n d a g ö r ü l e n k a p ı d a n g i r i l e r e k t a ş m e r d i - v e n l e r l e s a t h ı z e m i n d e n d ö r t , b e ş m e t r e d e r i n l i k - t e k i İ s h a k p a ş a m e z a r ı n a d e n i l i r k i b u m e z a r ı n h a v a v e a y d ı n l ı ğ ı t e p e p e n c e r e l e r i y l e t e m i n e d i l -

B u s a r a y ı u m u m i y e t i t i b a r i y l e t a b i a t ı n t e . s i r l e r i n d e n z i y a d e t a h r i p k â r e l l e r b u g ü n k ü h a l e k o y m u ş t u r . B i n a n ı n h e y e t i u m u m i y e s i n d e y a l n ı z c a m i v e m ü ş t e m i l â t ı n a a i t k ı s ı m l a r b i r d e r e c e y e k a d a r t a h r i p t e n m a s u n k a l a b i l m i ş v e b i r d e c i d - d e n t e t k i k e d e ğ e r m u t b a k b i n a s ı n d a n b a ş k a h e r ş e y e n k a z h a l i n e i n k i l â p e t m i ş t i r . B i l h a s s a ö n t a - r a f ı d i k b i r s a t h ı m a i l o l a n h a r e m d a i r e s i n i n b ü - y ü k v e m ü z e y y e n s a l o n u n d a n s ö k ü l e n m u n t a z a m t a ş l a r ı n b u s a t h ı m a i l d e n a ş a ğ ı y a d o ğ r u k a y d ı r ı l , m a k v e y u v a r l a n m a k s u r e t i y l e k o l a y l ı k l a k ı r ı k

d ö k ü k p a r ç a l a r h a l i n d e n a k l e d i l i ş i i z l e r i n e y a - n ı m d a b u l u n a n M a a r i f m e n s u p l a r y l e h e p b i r d e n ş a h i t o l d u k v e t a h k i k a t n e t i c e s i n d e ö ğ r e n d i k ki b u r a d a n ç ı k a r ı l a n m u n t a z a m t a ş l a r l a k a s a b a d k i evler.'m a v l u l a r ı d ö ş e n b e k t e i m i ş .

B i n a d a g a l i p o l a r a k S e l ç u k ü s l u p v e t e z y i - n a t ı h a k i m o l m a k l a b e r a b e r h a r e m d a i r e s i n i n t e z y i n a t v e m i m a r i s i a r a s ı n d a b a z a n R o k o k o v e b a z a n d a M o r e s k m o t i v l e r e t e s a d ü f e d i l m e k t e d i r . I s h a k p a ş a s a r a y ı h a k k ı n d a b i r a z d a h a l k ı n e f s a n e l e r i n d e n d i n l e y e l i m :

B u s a r a y ı n i n ş a e d i l d i ğ i t e p e d e ; k a r ı s ı île.

b i r l i k t e b i r ç o b a n y a ş a r m ı ş . S a r a y ı n b u n o k t a d a i n ş a s ı n a m u h a l e f e t e y l e d i k l e r i n d e n d o l a y ı b u k a r ı k o c a İ s h a k p a ş a n ı n e m r i l e k a t l e t t i r i l m i ş v e m a k t u l l e r i n a g ı r l ı k l a r m c a a k r a b a s ı n a a l t ı n l a r d a - ğ ı t ı l m ı ş , m a k t u l l e r i n c e s e t l e r i s a r a y ı n t e m e l l e r i a r a s ı n a d e f n a d i m i s , b u m u a z z a m s a r a y d a o n l a - r ı n c e s e t l e r i ü z e r i n e i n ş a e d i l m i ş t i r .

B u s a r a y ; m i l l i y e t i m a l û m o l m ı y a n b i r m i - m a r t a r a f ı n d a n t a m a m o t u z s e n e d e i k m a l e d i l - m i ş t i r . M i m a r ı n ; b u s a r a y ı n b i r e ş i n i d a h a m e y - d a n a g e t i r e m e m e s i m a k s a d i l e İ s h a k p a ş a t a r a f ı n - d a n e l l e r i k e s t i r i l m i ş , b u h a l d e n m e y u s o l a n m i -

Sarayın cenup taraf.n- dan görünüşü

m a r ı n ; a y a k l a r ı n ı g ö s t e r e r e k b ö y l e b î r b i n a y ı a y a k l a r ı y l e d e y a p t ı r a b i l e c e ğ i n i s ö y l e m e s i ü z e r i - n e b u s e f e r d e m i m a r ı n a y a k l a r ı k e s i l m i ş v e n i - h a y e t i s h a k p a ş a n ı n e m r i y l e m i m a r k a t l e d i l m i ş - tir.

B i n a n ı n b ü t ü n t a ş l a r ı n ı n a d e t v e e b ' a d ı d a - h a e v v e l d e n t a y i n v e i h z a r e t t i r i l m i ş v e b ü t ü n t a ş l a r K a r a k ö s e t a r a f l a r ı n d a n s ı r t i l e n a k l e t t i r i i - m i ş t i r . İ n ş a a t e s n a s ı n d a b u t a ş l a r d a n ikisi n o k - s a n z u h u r e t m i ş s e d e b u i k i t a ş ç ı k a r ı l a n a r a y ı c ı -

l a r t a v a f ı n d a n y o l l a r d a b u l u n m u ş t u r . S a r a y ı n 1 6 6 o d a s ı v a r m ı ş , b u o d a l a r ı n h e r b i r i s i n d e İ s h a k P a ş a n ı n b i r c a r i y e s i o t u r u r m u ş , p a ş a h e r g ü n b u o d a l a r d a n b i r i n i z i y a r e t e d e r e k c a r i y e l e r i n i n h a t ı r l a r ı n ı s o r a r m ı ş .

İ s h a k p a ş a a i l e s i n e m e n s u p k i m s e l e r d e n h a - y a t t a b u l u n a n l a r m e v c u t m u ş . B u h u s u s t a K a r a - k ö s e v i l â y e t i M a a r i f m ü d ü r ü H ü l â ğ û B e y l e B e - y a z ı t k a z a s ı i l k m e k t e p m u a l l i m i S a b r i B e y m a . l û m a t s a h i b i d i r l e r .

E v p r o j e s i M i m a r S e y f e t t i n N a s ı h

B u , A n k a r a d a y a p ı l m a s ı d ü ş ü n ü l e n b i r v i l l â p r o j e s i d i r . B u r a d a a r a z i n i n a r ı z a l a r ı n d a n i s t i f a d e e d i l e r e k s e t l i b i r m e t h a l v e b a h ç e a r k a s ı n d a iki k a t l ı o l a r a k y a p ı l m ı ş t ı r . T ü r k e v t i p l e r i i ç i n B e r - l i n d e i k e n y a p m ı ş o l d u ğ u m a r a ş t ı r m a e t ü t l e r i n - d e n b i r i d i r . A l t k a t t a m e t h a l e y a k ı n b i r b ü r o v e

b ü y ü k b i r s a l o n b u k ü ç ü k b i n a y ı ç o k b ü y ü t m ü ş bir ş e k i l d e t e r t i p e d i l m i ş v e s o n m o d e r n c e r e y a n - l a r d a d a h i l î m i m a r î i ç i n l â z ı m ola>n p e r s e p e k t i f - l e r i n b u r a d a t e ' m i r i n e ç a l ı ş ı l m ı ş t ı r .

Ü s t k a t y a t a k o d a l a r ı n a t a h s i s e d i l m i ş t i r .

M i m a r l ı k v e T ü r k l ü k

M i m a r B e h ç e t v e B e d r e t t i n

M i m a r î y a ş a y ı ş ı m ı z d a h e m e ı ı h e r g ü n k a r ş ı - m ı z a ç ı k a n iki m e s e l e v a r d ı r . B e y n e l m i l e l m i m a r - l ı k . . . M i l l î m i m a r l ı k . . . B u a s r ı n m a l z e m e s i , t e k - niği v e y a ş a m a t a r z ı n ı n u m u m i l e ş m i ş i i k i n c i n i n a l e y h i n e n e t i c e l e n e c e k g i b i g ö r ü n ü r . M i l l î m i - m a r l ı k b u g ü n ü ç n o k t a d a n t e t k i k e d e ğ e r .

I - M i l l î ( T ü r k ) m i m a r l ı ğ ı , 2 - T ü r k m i - m a r l a r ı n ı n v a z i y e t l e r i , 3 - E s k i v e y e n i T ü r k m i - m a r l ı ğ ı a r a s ı n d a k i m ü n a s e b e t m e s e l e s i .

B i z b u y a z ı d a y a l n ı z b i r i n c i s i n i a l a c a ğ ı z . D i ğ e r l e r i n i s o n r a y a b ı r a k a c a ğ ı z . . .

M i m a r l ı k s o n a s ı r d a v a k ı a t e k n i k v e m a t e r - y e i b i r l i ğ i i t i b a r i l e b e y n e l m i l e l i y e t e d o ğ r u g i d i - y o r s a d a , d u y g u , y a r a t m a k v e s e z i ş i t i b a r i l e d e m i l l i y e t e ( m a h a l e u y ğ u n l u ğ a ) d a h a ç o k y a k ı n l a - ş ı y o r . M i m a r l ı k h e r ş e y d e n e v v e l d i ğ e r g ü z e l s a n a t l a r g i b i s o n s u z b i r h i s v e h a y a l i n m a d d e l e ş - m e s i d e m e k t i r .

E k s e r y a z a n n e d i l d i ğ i g i b i k u m , ç a k ı l , d e m i r , c a m m i m a r ı n e s a s g a y e s i d e ğ i l d i r . B u g ü n k ü t e k - nik v e m a t e r y e l b i r l i ğ i ise b u g ü n e m a h s u s d e ğ i l - d i r . A ş a ğ ı y u k a r ı h e r d e v i r d e ö y l e o l m u ş t u r . M ı - aırlı t a ş ı b a ş k a t ü r l ü , A r a p v e A c e m b a ş k a , T ü r k b a ş k a t ü r l ü h i s l e n d i r d i . B u m i l l e t l e r v e d i ğ e r l e r i t a ş k u l l a n d ı l a r d i y e t a ş m i m a r l ı ğ ı i s m i n d e u m u - m î b i r m e s l e k ç ı k m a d ı . T a ş m i m a r l ı ğ ı , t u ğ l a v e y a

ç i n i m i m a i r l ı ğ ı d i y e s a r . ' a t t a r i h i n d e b i r b a h i s g e ç m e z . K a r a k t e r m a l z e m e y e b a ğ l ı d e ğ i l d i r .

B u g ü n i ç i n d e b ö y l e . . . B e t o n a r m e m i m a r l ı - ğı d i y e b i r m e v c u d i y e t o l m ı y a c a k t ı r . H e l e k ü b i k m i m a r l ı k i s m i n d e b e y n e l m i l e l b i r v a r l ı k d a m e v - c u t d e ğ i l d i r .

B e t o n a r m e y i m u h t e l i f m i l l e t l e r i n k e n d i h e - y e c a n v e a r z u l a r ı n a g ö r e k u l l a n m a t a r z l a r ı v a r - d ı r . T e k n i k v e m a d d e , b i r ç a l ı ş m a v a s ı t a s ı d ı r v e m i m a r ı n s a n ' a t e n d i ş e l e r i i ç i n b i r b a ğ d ı r .

R e s s a m d a h a y a l i n d e k i t a b l o s u n u f ı r ç a s i ı e t e s p i t e t m e ğ e u ğ r a ş ı y o r k e r i , h e y k e l t r a ş d a t a ş ı k a l e m i ile y o n t a r k e n , h i ç b i r v a k i t d i l e d i ğ i g i b i s e r b e s t d e ğ i l d i r . M u h i t i n r e n g i n i p a l e t i n d e b u l a - m a y a n b i r r e s s a m , y a ş a d ı ğ ı h a y a t ı n t e f e k k ü r ü n ü h e y k e l i n e g e c i r e m i y e n b i r h e y k e l t r a ş h i ç b i r v a - kit o m u h i t i n s a n a t k â r ı o l a m a z .

M i m a r l ı k e s e r l e r i n d e d e a y n i ş e y v a r d ı r . B u n d a n b a ş k a m i m a r ı n e s e r i m a d d î b i r f a i d e y e d e k a r ş ı g e l m i ş o l u y o r . B u m a d d î f a i d e o n u n s a n a t ı n a b i r z i y a n v e r m e z . H e m b u c i h e t b i z d e b a ş k a t ü r l ü a n l a ş ı l m ı ş t ı r .

D ö r t d ı v a r ı , iki p e n c e r e s i ile, y a ğ m u r g e ç i r - m i y e n ç a t ı i l e k a p a t ı l m ı ş l â a i e t t a y i n b i r 1aina b e l - ki f a i d e l i o l a b i l i r a m a m i m a r l ı k l a h e r h a l d e a l â - k a s ı y o k t u r . M i m a r a d a m d a h a y a t ı n b i r t a k ı m

Iş.k ve tabiatın evi tamam- lamasına misal. BrUnn'da bîr ev. Mimar Mles van der Robe

z a r u r î i h t i y a ç l a r ı n ı e v v e l d e n t e m i n e t m i ş b u l u n - m a s ı l â z ı m d ı r . F a k a t o n u n s a n a t ı ( m i m a r l ı k ) b u n d a n s o n r a b a ş l a r . M u h t e l i f i h t i y a ç l a r ı t a n z i m , t e r t i p , n i s p e t , ışık, r e n k , g ü z e l l i k . . . b u n l a r d ı r ki m i m a r î ese'ri y a r a t a b i l i y o r .

H a l k t a g a y r i ş u u r i b u v a r l ı k l a r ı a r z u e d e r . B i r a p a r t m a n k i r a c ı s ı m a n z a r a d a r , g ü n e ş t e n , o - d a l a r ı n b ü y ü k l ü ğ ü n d e n m e m n u n f a k a t d u d a k b ü - k ü y o r v e ( g ü z e l l i k ? ) y o k l u ğ u n d a n ş i k â y e t ç i . . . D e m e k o n u n r u h u t a t m i n e d i l m i y o r . B i r ş e y l e r a r ı y o r . . . M i m a r o a d a m d ı r k i ; e s e r i ö n ü n - d e h e r k e s d u r a k l a r v e s e y i r e d a l a r .

•

B u m e m l e k e t , m u h i t e b a ğ l a n a n , t o p r a ğ ı n a , s u y u n a , h a v a s ı n a , t a b i a t ı n a u y a n z a m a n ı m ı z ı n

y e r l i d u y g u l a r ı n ı c a n l a n d ı r a n c i d d î e s e f l e r e m u h - t a ç t ı r . B ö y l e b i r e s e r e v v e l â m a h a l l î m i m a r î o l u r .

T a b i a t ı n g i d i ş i n d e k i a k s i b i r h a r e k e t d e r h a i g ö z e ç a r p a r v e ç i r k i n i l e g ü z e l i b ö y l e c e a y ı r t e d e . biliriz.

M i m a r î e s e r l e r i n i n a n a s ı m u h i t t i r . S a n a t e - s e r i o m u h i t t e d o ğ a r o m u h i t t e y a ş a r . M u h i t y a l - nız k e n d i ö z m a l i n e a ç ı l a n b i r k u c a k t ı r . M u h i t i n k a r a k t e r i a n c a k y i n e o m u h i t i n y a ş a r l a r ı t a r a f ı n - d a n şekiller, d i r i l e b i l i r .

A r a p c a m i s i i l e T ü r k c a m i s i a r a s ı n d a k i f a r k , y a l n ı z g ö r ü n ü ş t e d e ğ i l , m u h i t v e i k l i m i n t e - siri i l e a y n i z a m a n d a b ü n y e v î t e ş e k k ü l ü n d e d e g ö z e ç a r p a r .

A r a p c a m i s i ( e s k i ) ü s t ü a ç ı k b i r a v l u d a n

Muhitine uygun bir eser. Dağevi. Mimar Leuzinger

Malzeme asaletinin verdiği gü- zellik. Bir oturma odası. Mimar

P. Behrens

i b a e r t i d i ; e t r a f ı n d a b i r s ü r ü ( e y v a n ) l a r i l e k u ş a - t ı m l ı ş idi. G ü z e l ese'r n e d e n e n z i y a d e m u h i t e u y a - n ı d ı r ? i n s a n ı n z e v k g ö z ü a l ı ş t ı ğ ı v e y a ş a d ı ğ ı ta- b i a t ı n i z l e r i n i a r a r , i s t e r . . B u a y n i z a m a n d a o . n u n y a ş a y ı ş t a r z ı i ç i n d e l â z ı m d ı r .

Ş i m a l i n s i v r i ç a t ı l ı t o p r a ğ a i n e n e v l e r i b u t o p r a k l a r d a g ö z l e r i m i z e p e k ç i r k i n g ö r ü n ü r .

G ö z e l e s e r i ( g ü z e l l i k ) i ö ğ r e n d i ğ m i z 5 0 - 6 0 s a h i f e l i k b i r e s t e t i k k i t a b ı n d a n ö ğ r e n d i k l e r i m i z le t a r i f e d e m i y o r u z . G ü z e l e g ü z e l d e r g e ç e r f a k a i l i s a n i l e t a r i f e d e m e y i z .

G ü z e l l i k b i r s e m b o l d ü r , y a p ı l ı y o r k e n d e f o r m ü l ü y ö k u r . A n l a ş ı l ı y o r v e a n l a t ı l ı y o r k e n d e l i s a n a u y g u n g e l m e z . B u h u s u s t a b i r s ü r ü f e l s e f ı v e b i r b i r i n e zıt g ö r ü ş l e r i k a r ş ı l a ş t ı r m a k t a n s a s a n - a t k â r b i r a d a m ı n s ö y l e d i k l e r i n i d i n l e m e k d a h a

f a i d e l i d i r . M u h i t e u y ğ u n m i m a r î b i r leserin g ü - zellik v e ç i r k i n l i k k ı y m e t i d e g a y r i i h t i y a r î g ö z - l e r i m i z l e g ö z l e r i m i z i n r u h u m u z a n a k i l v e h i t a p e t t i ğ i tesiri i l e v e r e b i l i y o r u z .

T a b i a t i n k â r e d i l m e z b i r k u v v e t t i r . O n d a r u h u n b ü y ü k l ü ğ ü m a n a n ı n d e r i n l i ğ i v a r d ı r . B ö y le o l m a k l a b e r a b e r a y n i z a m a n d a y a r d ı m c ı v c t a m a m l a y ı c ı b i r e l e m a n d ı r d a . . .

B i r a ğ a ç k e n d i b a ş ı n a g ü z e l o l a b i l i r . B i r b i - n a d a k e n d i b a ş ı n a o l d u k ç a g ü z e l o l a b i l i r . F a k a t b i r a ğ a ç b i n a y a ç e r ç e v e o l u r s a v e s u y a a k i s b ı r a - k ı y o r s a o v a k i t m a n a l ı v e t a m b i r g ü z e l l i k t a b - l o s u h a s ı l o l u y o r . A ğ a ç , s u , t o p r a k . . . M i m a r ı n r u h v e k ı y m e t ö l ç ü s ü i ç i n b i r e r m i y a r d ı r . B u n - l a r ı y i n e ü z e r i n d e d u r m a d a n g a y r i i h t i y a r î v e a n î o l a r a k v e r d i ğ i m i z h ü k ü m l e r l e a n l a y a b i l i y o r u z .

An'aenye bağlı kalmayan dinî bir bina. Modern bir Kilise Mimar G. H. Kamps

Bu d ü ş ü n c e l e r bizi şu n e t i c e y e b a ğ l ı y o r : H e r m u h i t e u y d u r u l a n tek cepheli bir mı.

m a r l ı k o l a m a z .

•

Millî m i m a r i y i d o ğ u r a c a k m a h a l l î e s e r l e r , dir. M a h a l l î o l a n s a n a t h e m r a s y o n e l h e m d<

millî olur. Y a l n ı z milli d u y g u l a r millî hisler k u - l a k t a n k u l a ğ a çekilmiş v e sıkı sıkı bir inatla ez- b e r l e n m i ş b i r g ö n ü l sahifesi d e değildir. R a s y o n e l m i m a r l ı k t a a n a n e n i n v e eski şekillerin yeri y o k tur.

Dinî e s e r l e r d e bile, dinin d e ğ i ş m e y e n k a i d e - lerine karşı yeni A v r u p a m i m a r l a r ı t a z e şekiller b u l d u l a r . K a t o l i k v e P r o t e s t a n kiliseleri çok yen', görüşlerle eski şekillerini t a m a m i l e k a y b e t t i l e r . N e t e k i m b u g ü n d e m e s e l â Ş e h z a d e gibi bile biı c a m i d ü ş ü n ü l e m e z . Y e n i z a m a n ı n camisi d e eski şekli tarihe bırakmışır. M o d e r n v e millî bir s a n a t y a r a t ı y o r k e n a n a n e d e n u z a k k a l m a k v e k e n d ' kendimizi a n l a t m a ğ a ihtiyacımız v a r .

B u g ü n t a k d i r l e seyrettiğimiz eski T ü r k e serleri d e k e n d i n d e n e v v e ki bir a n a n e y e baği.

d e ğ i l d i r . M e ' h a z l a r ı y o k t u r , t a m a m i l e or'jinaldir.

Eski T ü r k m i m a r ı k e n d i r u h u n d a k i m a n t ı k v a sa- degiyi tabiatin ezelî varlığı sonsuz v e r i m l e r l l e ç e r ç e v e l e y i p o g ü n ü n sanatını yaratmıştır.

Millî m i m a r l ı k a n a n e v e motif s a n a t ı de- ğildir. Millî m i m a r l ı k t o p l a m a v e e k l e m e ile ya- p ı l m a z s a d e c e yaratılır.

Millî s a n a t y a ş a r v e tarih olur. Beynelmilel s a n a t y a ş a m a z v e o n u n l a ö v ü n ü l e m e z . B e y n e l m i - lel m i m a r l ı k t a r a f t a r l a r ı b u asrın u m u m î tekniği- ni v e m a d d e s i n i ileri s ü r ü y o r l a r . H e r z a m a n için g ö z l e r i m i z tekniğin yeni bir terakkisine v e yeni bir m a l z e m e y e d o ğ r u çevrilebilir. F a k a t h e r mal- z e m e h e r m u h i t e v e i k l i m e u y m a z , iktisadî olmaz, i, İ ç e m e z .

B i n a e n a l e y h b ü t ü n milletler m u h i t i n e tat- bik e d i l e n tek bir m i m a r î stil o l m ı y a c a k t ı r . A n c a k m a h a l e u y a n r a s y o n e l T ü r k eserlerile millî biı m ' m a r ı y a p a b i l i r . Bu b a k ı m a g ö r e :

« Ç a n a k k a l e â b i d e s i n i n k ı y m e t l i v e m u h t e - şem bir s a n a t eseri olması içn d ü n y a n ı n en m a r u l S a n a t k â r l a r ı n d a n istifade o l u n a c a k t ı r . » s ö z ü n ü n ne k a d a r g a r i p m a n a s ı v a r .

Ç a n a k k a l e z a f e r i ç o k k ı y m e t l i v e m u h t e - şem bir d e s t a n d ı r .

Bunu d ü n y a k u v v e t l e r i ile temin e t m e d i k . . . T ü r k g ü c ü v e bir tek T ü r k d e h a s ı k â f i geldi.

A b i d e s i d e ( k ı y m e t l i v e m u h t e ş e m ) olması içir a n c a k bilemediğimiz, t a n ı m a d ı ğ ı m ı z k e n d i ırk) k a d a r y ü k s e k h e y e c a n d o l u b i r ruh taşıyan Tür!- m i m a r ı e l i n d e hislendirilip cisimlenmelidir.

Bırakın k a r d e ş l e r i n i n k e m i k l e r i ü z e r i n e te- meli atılacak millî d u y ğ u n u n eserirfi T ü r k s a n a t k â r ı yapsın... T ü r k m i m a r l a r ı a r a s ı n d a m ü s a b a k a ge-

B a ş k a , m e m l e k e t l e r d e m i m a r î

( E c n e b i m e c m u a l a r d a n )

(Der Uaumeister 1 - 1924)

Amerika birleşik hükümetleri (Archltettura 12 -1933)

Şlkagoda "Bir asırlık tarakki sergisinden,, Generals Motors binası.

Mimar Albert Kahn.

Amerika yapı sanayiinde son vaziyet (Der Baumeister 1 -1934)

1.9.33 s e n e s i z a r f ı n d a A m e r i k a b i r l e ş i k h ü - k ü m e t l e r i y a p ı s a n a y i i n d e i k t i s a d î v a z i y e t ç o k s a r s ı l m ı ş t ı r . H ü k ü m e t v e b e l e d i y e l e r e m ü h i m v e c e z r î v a z i f e l e r y ü k l e n m e k t e d i r . 1 9 3 2 s e n e s i die b u h u s u s t a ç o k g a y r i m ü s a i t s a y ı l m a k l a b e r a b e r b u s e n e v a z i y e t ç o k d a h a e n d i ş e u y a n d ı r ı c ı m a - h i y e t t e g ö r ü l m ü ş t ü r . İ p o t e k , k r e d i , k i r a v e f a i z m e s e l e l e r i n d e e n b ü y ü k y a p ı m ü e s s e s e l e r i mühirr;

z i y a n l a r a u ğ r a m ı ş l a r d ı r , H ü k ü m e t l e r m a l z e m e s a - n a y i i n i n b ü y ü k z a r a r l a r ı n ı t e l â f i , v e f a a l i y e t l e r i n i k ı s m e n i d a m e e t m e k m a k s a d i l e g e n i ş m i k y a s t a k ö p r ü , y o l i n ş a a t ı v e m ü h i m su işleri p r o j e l e r i n i n t a t b i k i n e b a ş l a m ı ş t ı r . M a l z e m e s a n a y i i n i n b u g ü n , k ü f a a l i y e t i , u m u m î k a b i l i y e t i n a n c a k y ü z d e 3 0 ı k a d a r t a h m i n e d i l m e k t e d i r .

Çin (Der Baumeister 1 - 19Ş4) Çlnde imar faaliyeti S o n s e n e l e r z a r f ı n d a Ç i n i n b i l h a s s a c e n u p k ı -

s ı m l a r ı n d a , i m a r i ş l e r i n d e b ü y ü k b i r u y a n ı k l ı k g ö - r ü l m e k t e d i r . M u h t e l i f b e l e d i y e l e r , ş e h i r l e r i n d e k a n a l i z a s y o n , s u v e e l e k t r i k t e s i s a t ı n ı t e m i n için ç a l ı ş m a k t a , a s ı r l a r ı n ü s t ü s t e y ı ğ d ı ğ ı b i n a k ü m e - lerini g e n i ş y o l l a r l a a y ı r m a k t a d ı r . A n a c a d d e l e r ü z e r i n d e r e s m î v e h u s u s î b ü y ü k b i n a l a r y ü k s e l - m e k t e d i r .

K a n t o n ş e h r i n d e s o n 2 0 s e n e z a r f ı n d a 1 0 0 k i l o m e t r e y i m ü t e c a v i z e n m o d e r n v e e n m ü k e m - m e l t a r z d a o t o m o b i l y o l u y a p ı l m ı ş t ı r . H ü k ü m e t s ı n a î v e i d a r î p e k ç o k y a p ı l a r ı h i m a y e v e t a a h - h ü t e t m i ş b u l u n m a k t a d ı r . V i l â y e t l e r i n b i r ç o ğ u b i r k a ç s e n e l i k p r o ğ r a m l a r k a b u l e t m i ş t i r . B u p r o ğ r a m l a r a g ö r e a r s a i s t i m l â k l a r ı , i k a m e t g â h m m t a k a l a r ı y o l v e b i n a l a r y a p ı l m a k t a d ı r .

K w a n g s i ' n i n m o d e r n b i r t i c a r e t l i m a n ı h a - l i n e g e t i r i l m e s i , d r e n a j v e s u tesisleri, e l e k t r i k m e r k e z l e r i , p a r k y e m e k t e p l e r için m ü h i m p r o - j e l e r h a z ı r l a n m ı ş t ı r .

Ç i n ş e h i r l e r i n i n s o n z a m a n l a r a k a d a r e n p i s v e e n i h m a l e d i l m i ş l e r i a r a s ı n d a b u l u n a n F u k i a d a A m o y ş e h r i için 5 s e n e l i k b i r p r o ğ r a m k a b u l e-

d i l m i ş v e b u r a s ı n ı n e n a s r î b i r ş e h i r h a l i n e g e t i r i l - m e s i için t e d b i r l e r a l ı n m ı ş t ı r . A m o y ş e h r i b ü t ü n Ç i n i n e n g ü z e l p a r k ı n a m a l i k t i r . B u ş e h r i n Ü n i - v e r s i t e b i n a l a r ı d a e n a s r î t a k s i m a t ve" t e r t i b a t ı

Ç i n i n e n sık n ü f u s l u v i l â y e t i o l a n C h e c h v a n ın ç o k s ü r a t l i t e r a k k i f a a l i y e t i g ö r ü l m e k t e d i r . Ş a n g h a y d a v e T i e n t s i n d e Ç i n i n e n a s r î b a n k a bi- n a l a r ı v a r d ı r .

1 9 2 7 d e n i t i b a r e n Ç i n i n p a y i t a h t ı o l a r a k k a b u l e d i l e n N a n g k i n g ' d e o z a m a n d a n b e r i 4 0 0 0 y e n i b i n a y a p ı l m ı - t ı r . Ş h a n g h a y 1 5 s e n e d e d ü n y a - n ı n e n b ü y ü k ş e h i r l e r i a r a s ı n d a b e ş i n c i l i ğ e y ü k . s e l m i ş t i r . B e t o n a r m e s i s t e m i m e m l e k e t i n h e r t a - r a f ı n d a r a ğ b e t b u l m a k t a d ı r .

M e m l e k e t i n i p t i d a î y a p ı m a l z e m e s i s a n a y i i h t i y a c ı n ı ö r t m e y e k â f i g e l m e d i ğ i n d e n e c n e b i m e m l e k e t l e r d e n m ü h i m i t h a l â t y a p ı l m a k t a d ı r . Y e r l i o l a r a k a n c a k ç i m e n t o , çini, t u ğ l a v e k i r e m i l t e m i n e d i l m e k t e d i r . D i ğ e r m a l z e m e b i l h a s a A - m e r i k a , i n g i l t e r e , J a p o n y a v e A l m a n y a d a n geti- r i l m e k t e d i r .

İngiltere (Der Baumeister 1 -1934) Ingilierede ev inşaetı î n g i l t e r e d e y a p ı f a a l i y e t i c i h a n i k t i s a d î b u h -

r a n ı n d a n a z m ü t e e s s i r o l m u ş v a z i y e t t e d i r . B u f a a - l i y e t i n ü ç t e ikisini e v l e r t e ş k i l e t m e k t e d i r . H u s u s î t e ş e k k ü l viet e ş e b b ü s l e r i n b u h r a n d o l a y ı s i l e t e h l i k e g e ç i r d i ğ i z a m a n l a r d a h ü k ü m e t v e b e l e d i y e l e r i n d e y a r d ı m i l e e v i n ş a a t ı d i k k a t e d e ğ e r b i r y e k û n a v a r d ı r ı l m ı ş t ı r . U m u m î - h a r p t e n b u g ü n e k a d a r î n - g i l t e r e d e 2 m i l y o n y e n i i k a m e t g â h i n ş a e d i l m i ş - tir. B u n l a r ı n h e m e n h e p s i o r t a h a l l i v e d a h a r e -

f a h l ı a i l e l e r e m a h s u s b i n a l a r d ı r . Y e n i b i n a l a r a g e - ç e n a i l e l e r d e n b o ş a l a n e v l e r i n e n f a k i r t a b a k a y a tahsisi d ü ş ü n ü l m e k t e i s e d e b u n l a r ı n k i r a l a r ı f a - kir işçiler i ç i n a ğ ı r g e l m e k t e d i r . Y e n i y a p ı l a r ı n m a s r a f l a r ı a s g a r î h a d d e i n d i r i l m i ş t i r . B u g ü n iki o d a l ı b i r i k a m e t g â h a z a m î 2 5 0 S t e r l i n e m a l e d i l - m e k t e d i r . B e ş s e n e i ç i n k a b u l e d i l e n b i r k a n u n l a k ü ç ü k i k a m e t g â h l a r ı n k i r a m e s e l e s i e n m ü s a i t v e h e r k e s i t a t m i n e d e c e k b i r ş e k l e k o n u l m u ş t u r .

Isveçte yapı işleri

15 s e n e k a d a r e v v e l İ s t o k h o l m d e m e s k s n b u h r a n ı m ü h i m b i r t e ş e b b ü s e y o l a ç t ı . H e r k e s k e n d i s i d e bilfiil ç a l ı ş a r a k k e n d i n e e v y a p m a k t e c r ü b e s i n d e b u l u n d u . B u t e ş e b b ü s b i r k a ç s e n e i ç i n d e ç o k iyi n e t i c e l e r vardij. Y a p ı n ı n b i r ç o k kı- s ı m l a r ı için h a z ı r t i p l e r k a b u l e d i l d i . M u h t e l i f u - s u l l e r t e k e m m ü l e t t i r i l e r e k e v l e r i » h e m e n b i i i ü n y a p ı k ı s ı m l a r ı e n i k t i s a d î v e e n k o l a y m o n t e e- d i l e b i l i r ş e k i l l e r d e h a z ı r l a n d ı , ş e h r i n c i v a r ı n d a b u t a r z d a y ü z l e r c e e v k u r u l d u .

A r s a v e s e r m a y e işlerini t e m i n e t m e k ü z e r e tesis e d i l e n b i r ç o k m ü e s s e s e l e r h a l k a esaslı k o . l a y l ı k l a r g ö s t e r d i l e r v e u z u n v a d e l i k r e d i l e r a ç - tılar. I s t o k h o l m ü n y a k ı r m d a , y e ş i l l i k l e r i ç i n d e v e m u n t a z a m y o l l a r ü z e r i n d e i k t i s a d î v e t e m i z m a - h a l l e l e r v ü c u t b u l d u .

B u g ü n ş e h r i n r e s m î b i r t e ş e k k ü l ü o l a n k ü - ç ü k e v l e r i d a r e s i b u işi m u a f f a k i y e t l e b a ş a r m a k -

t a d ı r . B u r a d a s e n e l i k p r o g r a m v e t e k l i f l e r h a z ı r - l a n ı r , m ü r a c a a t l a r a i z a h a t v e r i l i r , m a l z e m e v e iş- çilik m u k a v e l e l e r i y a p ı l ı r , h e s a p v e p a r a i ş l e r i n e b a k ı l ı r .

B i r s e n e l i k p r o g r a m v e y a p ı t a f s i l â t ı b i r s e n e e v v e l i n d e n b a ş l a n a r a k h a z ı r l a n ı r , e v i n m ü s t a k b e l e a h i p l e r i l e a r s a l a r g e z i l e r e k t s s b i t e d i l i r , m u k a v e - l e l e r i m z a l a t t ı r ı l ı r , y a p ı h a r c ı a l ı n ı r ; b u n u n ü z e r i , r e y a p ı s a h i b i n e b i n a s ı i ç i n l a z ı m m a l z e m e g ö n - d e r i l i r . Y a p ı n ı n b i r ç o k k ı s ı f n l a r ı f a b r i k a l a r d a n h a z ı r v e y e r i n e k o n m a s ı k o l a y b i r h a l d e g e l i r . B u n l a r ı n m o n t a j ı n d a b i z z a t y a p ı s a h i b i , ailesi e f - r a d ı ile b i r l i k t e çalışır. Y a p ı n ı r i h t i s a s i s t i y e n k ı - s ı m l a r ı u s t a işçiler t a r a f ı n d a n i k m a l e d i l i r .

Ş e h r i n m e r k e z i n d e n a z a m î 12 k i l o m e t r e y e v a r a n b i r s a h a d a b u s u r e t l e v ü c u d e g e l e n m u h - telif t i p e v l e r d e b u g ü n 3 7 b i n irisan o t u r m a k t a - d ı r .

Itaıya (Architettura 12-1933) Bari'de Lise. Mimar C. Petrucci

(Kokusai - Kenchik j 12 -1933) Osakada iki ilk mektep binası

Macaristan (Tİr 6s Forma I -1934)

Peştede bir mimar evi. Mimar D. Kâroly

G e ç e n s a y ı m ı z d a n e ş r e t t i ğ i m i z b u y a l ı n ı n b u g ü n k ü v a z i y e t i n e ait f o t o ğ r a f l a r ı k a r l ı b i r h a - v a d a ç e k t i r m e k z a r u r e t i n d e k a l m ı ş t ı k . D e ğ e r l i o - k u y u c u l a r ı m ı z d a n M ü h e n d i s E k r e m B e y b i z e b u

y a l ı y a ait d a h a itinalı ç e k i l m i ş iki r e s i m g ö n d e r d i . K e n d i s i n e t e ş e k k ü r e d e r i z . E v v e l k i n e ş r i y a - t ı m ı z ı t a m a m l a m a k ü z e r e b u r e s i m l e r i d e r c e d i - prıın»»»iM|iııııııı»mıı

' i l i » » » ! r.«CB>iM»ggjBJ'' I İ M m « « « B V H - M İ M İ —

A t i n a d a s a n a t k â r l a r

A i t n a n ı n b ü t ü n s a n ' a t d o s t l a r ı n ı n v e s a n - a t k â r l a r ı n ı n t o p l a n d ı ğ ı C e r c l e d e I ' a t e l i e r k l i i b ü n - d e k i s u a r e y e d a v e t e d i l m i ş t i k . H e y k e l t r a ş R o k , b i r g ü n e v v e l G ü z e l S a n a t l a r m e k t e b i n i g e z e r k e n b u b a l o d a b a n a b i r k a ç s a n a t k â r t a n ı t a c a ğ ı n ı v a d e t m i ş t i .

P a r i s t e i k e n e s e r l e r i n i g ö r d ü ğ ü m M a t m a z e l P o l i k r o n y a d i z i n a t e l y e s i n i g e z m e k i ç i n r a n d e v u a l m ı ş t ı k . B i r k a ç g ü n e v v e l k a p a n a n h u s u s î s e r - g i n s i n i g ö r e m e d i ğ i m d e n m e s l e k t a ş l a r ı m ı n e s e r l e - r i n i v e k e n d i s i n i y a k ı r d a n t a n ı m a k i s t i y o r d u m .

P l a s t i k s e r a m i ğ e ' r e s m i e n a h e n k d a r v e d e k o r a t i f b i r ş e k i l d e m e z c e t m i ş p e k a z a r t i s t e t e - s a d ü f e d e r i z . Y ü k s e k h a r a r e t t e v e s e r t e m a y l a r - l a ç a l ı ş t ı ğ ı e s e r l e r i n d e t a m a m e n ş a h s î , n e e s k i Y u - n a n s e r a m i ğ i n i n v e n e d e b a ş k a b i r y e r i n t e s i r i n d e k a l m a m ı ş o l a n M a t m a z e l P o l i k r o n i y a d i s y a l n ı z Y u n a n i s t a n d a d e ğ i l P a r i s t e d e ç o k t a n ı n m ı ş h a - k i k i b i r s a n a t k â r d ı r . Birlik k â t i b i u m u m î s i M r . P a n g a l o s b i z e A t i n a d a k u v v e t l i iki g r u p o l d u - ğ u n d a n , b i r i A k a d e m i d i ğ e r i m o d e r n ç a l ı ş a n v e b u n l a r ı n h a r i c i n d e s e r b e s t k a l a n s a n a t k â r l a r - d a n v e e s e r l e r i n d e n b a h s e t t i .

B i r l i k l e r i n i n T ü r k i y e d e b i r s e r g i y a p m a k t a s a v v u r u n d a b u l u n d u ğ u n u e s a s e n B a l k a n m e m - l e k e t l e r i n d e s a n ' a t v e f i k i r m ü d a v e l e s i y a p m a k- h i ç ş ü p h e s i z m e m l e k e t l e r i , b i r i b i r i n e a ç ı l a c a k m ü t e k a b i l s e r g i l e r v e s a n a t k â r l a r l a o l a c a k t e m a s - l a r d a n d a h a k u v v e t l i t a n ı ş m a z e m i n i o l a m ı y a c a - ğ ı n ı v e s a n a t ı n d a i m a m i l l e t l e r ü z e r i n d e ç o k d a . h a d e r i n r a b ı t a l a r u y a n d ı r d ı ğ ı k a n a a t i n i s ö y î j d:.

M ü t e a k i b e n s a l o n l a r d a m e v c u t b a z ı r e s i m - leri g ö s t e r d i . P a r i s t e d e t a n ı n m ı ş o l a n G u n a r o - n u n b a l ı k l a r ı n d u a s ı n ı , G ü z e l S a n a t l a r m a k t e b i

G. S. Akademisi seramik muallimi ismail Hakkı bey tarafından, akademi talebesi ile yapılan son Atina seya- hati münasebeti ile gönderilmiştir.

m u a l l i m l e r i n d e n P r o f e s ö r P a r t h e m i s i n b i r k o m - p o z i s y o n u v e b i r k a ç a ğ a ç ü z e r i n e g r a v ü r g ö r - d ü k t e n s o n r a e r t e s i g ü n ü d i ğ e r s a n a t k â r l a r ı n a- t e l y e l e r i n i g e z m e k ü z e r e sözlr.ştik.

M ö s y ö P a n g a l o s l a e r t e s i g ü n ü H e y k e l t r a ş T o m t ' r o s u n a t e ' y e s i n e g i t t i k . P a r i s s e r g i - l e r i n d e t a n ı n a n T o m b r o s m ü t e m a d i y e n ç a l ı - ş a n b i r h e y k e l t r a ş , r e s m î s i p a r i ş l e r d e f a z l a a k a - d e m i k , ş a h s î i ş l e r i n d e b u g ü n ü n s a n a t k â r ı o l a n T o m b r o s , e s e r l e r i n i n f o t o ğ r a f l a r ı n ı g ö s t e r d i . D e l f m a b e d i için y a p m ı ş o l d u ğ u h e y k e l l e r v e is m i n i u n u t t u ğ u m b i r a d a y a d i k i l e n b r o n z d a n s ö z , s o n t e ş h i r e t m i ş o l d u ğ u k a d ı n g r u b u v e f o k b a - l ı k l a r ı ; m o d e l , h a r e k e t , k o m p o z i s y o n i t i b a r i l e t a m a m e n m o d e r n v e k u v v e t l i b i r h e y k e l t r a ş ı n e s e r l e r i . T o m b r o s y a l n ı z h e y k e l t r a ş d e ğ i l , s a n a t t a b i r i n t e l e k t ü e l f i k i r l e r i n i , ç ı k a r d ı ğ ı « Y i r m i n c i a s ı r » m e c m ı ı a s i l e m ü d a f a a e d e n v e m e m l e k e t i n d e d a - hilî v e h a r i c î s a n a t h a r e k e t l e r i n i y a k ı n d a n t a k i p e d e n b i r m ü n e k k i t .

A k ş a m ü z e r i P r o f . P a r t h e m i s i n a t e l y e s i n e g i t t i k . M o d e r n b i r v i l l â d a o t u r a n P r o f . P a r - t e m i s A t i n a n ı n r e s s a m l a r ı i ç i n d e b u g ü n k ü s a n a t c e r e y a n l a r ı n ı e n iyi b i l e n v e b i l e r e k y a p a n b ü y ü k b i r r e s s a m . K o m p o z i s y o n l a r ı n d a f o r m , v o l ü m , h a t v e r e n k a h e n k l r ~ i u z u n s e n e l e r d e e l d e e d i l m i ş t e k n i k b i r b i l g i n i n v e y ü k s e k b i r k ü l t ü r ü n m a h s u l ü ; P e y z a j v e k o m p o z i s y o n l a r d a e n m o d e r n b i r t e k n i k l e P r o f . P a r t h e n v s k a d i m Y u r k n m e d e n i - y e t i n i n s p i r i t u e l v e e f s a n e v î i f a d e s i n i b u l m u ş .

S a a t d o k u z o l m u ş t u ; b i z e e s e r l e r i n i t o p l u v e y a k ı n d a n g ö r m e k f ı r s a t ı n ı v e r m i ş o l a n P r o f . P a r t h e m i s v e M a d a m e P a r t h e m i s t e n m ü s a a d e l e - rini a l a r a k a y r ı l d ı k .

Satiye şirketi tenvirat mütahassısı Ali V e h a p

R e s m î g ü n l e r d e ş e h i r l e r i n t e n v i r a t ı m ü h i m b i r m e s e l e idi. B i l h a s s a b ü y ü k b i n a l a r ı n d o n a n - m a s ı ç o k z a h m e t l i o l d u ğ u k a d a r d a m a s r a f l ı idi.

B u d o n a n m a e v v e l â h a v a g a z ı ile y a p ı l ı r v e b i n a - n ı n a n a h a t l a r ı k a p ı v e p e n c e r e çizgileri d o n a n ı r - d ı . B i l â h a r e e l e k t r i k b u n u n y e r i n e k a i m o l d u f a k a t u s u l d e ğ i ş m e d i . Y i n e a y n i h a t l a r a y n i r e s i m l e r . . . B i n l e r c e a m p ü l l e y a p ı l a n b u d o n a n m a l a r ç o k p a - h a l ı y a m a l o l m a k l a b e r a b e r b i n a n ı n m i m a ı i s ' n i g ö s t e r e m i y o r d u v e g ö s t e r e m e z d i ç ü n k ü b i n a y a b a - k ı l d ı ğ ı v a k i t ı ş ı k l a r g ö z ü k a m a ş t ı r ı y o r d u . B i n a n ı n g ü z e l l i ğ i h i ç b i r z a m a n g ö r ü l e m i y o r d u . B u g ü n b u t a r z t e n v i r a t d e ğ i ş t i . B u n u n y e r i n e d a h a k ü l f e t - siz v e d a h a ç o k g ü z e l b i r u s u l k a i m o l d u . B u n a i n g i l i z c e F l o o t l i g h t i n g d i y o r l a r ki t a m a m m a n a s ı y e r d e n t e n v i r a t d e m e k t i r . E s a s ı b i n a n ı n c e p h e s i - n e k a r ş ı m i k t a r ı k â f i p r o j e k t ö r k o y a r a k b i n a y ı

b u n l a r l a t e n v i r e t m e k t i r . P r o e j k t ö r l e r i y e r e k o y - m a k h e r z a m a n m ü m k ü n o l a m a d ı ğ ı n d a n v a z i y e t e g ö r e d i r e k ü z e r i n e v e y a b i n a c e p h e s i n e d e k o n - m a k t a d ı r . H e r h a l d e e l d e e d i l m e s i m a t l u p n e t i - c e y e g ö r e b u n l a r ı n cinsi d e ğ i ş i r .

B u t a r z ı t e n v i r m e n b a ı z i y a n ı n v a z i y e t i n e g ö r e c e p h e n i n m i m a r i s i n i m e y d a n a ç ı k a r ı r . T a t - bik e d i l m e ğ e b a ş l a n d ı ğ ı v a k i t y a l n ı z b i n a c e p h e - sini a y d ı n l a t m a k u s u l d e n d i . H e r n e k a d a r e s k i cins d o n a n m a y a n a z a r a n p e k b ü y ü k bir t e r a k k i i s e d e b i n a n ı n b ü t ü n t e c s i m a t ı n ı d a h a b a r i z b i r su- r e t t e g ö s t e r m e k l ü z u m u v a r d ı . S o n y a p ı l a n b i n a t e n v i r a t ı n d a z i y a m e n b a l a r ı n ı u f a k g ö l g e l e r h u s u l e g e t i r e c e k t a r z d a i n t i h a p e t m e ğ e b a ş l a d ı - l a r . B u s u r e t l e e l d e e d i l e n n e t i c e l e r d a h a ç o k s a n - a t k â r a n e idi.

T e n v i r a t t a b i n a r e n g i n i n p e k ç o k e h e m m i - y e t i v a r d ı r . Ç o k k o y u b i n a l a r ı n t e n v i r i için ç o k

m a s r a f l â z ı m d ı r v e n e t i c e d e iyi o l a m a z . B e y a z v e y a b e y a z a ç o k y a k ı n b i n a l a r ı n t e n - viri k o l a y o l u r ise d e a k i s l e r i n f a z l a l ı ğ ı n d a n b i n a - nın m ü h i m t e f e r r u a t ı k a y b o l u r . E n m ü s a i t c e p h e - ler a ç ı k ç i m e n t o r e n ğ i n d e o l a n l a r d ı r . B u n l a r ı n s a t h ı n d a 1 0 i l â 2 0 l ü k s e l d e e d i l i r ise ç o k g ü z e l n e t i c e l e r e v a r ı l a b i l i r .

S ü l e y m a n i y e c a m i s i n i n t e n v i r i n e 6 2 p r o j e k . t ö r k u l l a n ı l m ı ş t ı r . M ü e s s i s k u d r e t 7 0 k i l o v a t t ı r . M i n a r e ş e r e f e l e r i n d e n 1 0 0 0 v o l t l u k i k i ş e r p r o - j e k t ö r k o n u l m u ş t u r .

M ü t e b a k i p r o j e k t ö r l e r c a m i c e p h e s i n i n m ü - n a s i p n o k t a l a r ı n a v e d i ğ e r o n b e ş b ü y ü k p r o j e k - t ö r d e z e m i n d e n t e v c i h e d i l m i ş t i r . İ s t a n b u l d a bi- rinci d e f a y a p ı l a n b u t e n v i r a t p e k ç o k r a ğ b e t g ö r m ü ş t ü r .

C u m h u r i y e t b a y r a m ı n d a p r o j e k t ö r l e y a p ı - lan d i ğ e r d o n a n m a l a r a r a s ı n d a i n h i s a r v e O s - m a n l ı b a n k a s ı b i n a l a r i l e M e t r o h a n ı , B a ğ d a t k ö ş k ü n a z a r ı d i k k a t i c e l b e d i y o r d u . B u r a d a b i n a c e p h e s i d e ğ i l , b i l â k i s b i n a t e r a s a s ı t e n v i r e d i l - m i ş t i r . B u s u r e t l e k ö ş k ü n s ü t u n l a r ı v e k a v i s l e r i z i y a d a r b i r f o n ü z e r i n d e k o y u g ö r ü n m e k ç o k g ü z e l b i r m a n z a r a t e ş k i l e d i y o r d u . Ç o k y a z ı k ki v a z i y e t i i k t i z a s ı y a k ı n d a n t e m a ş a i m k â n ı n ı v e r - m e d i . E n ç o k m ü ş k ü l â t a S ü l e y m a n i y e c a m i s i n d e rast g e l i n d i . K ö p r ü y e n a z ı r c e p h e s i p e k k o y u r e n k t e o l d u ğ u n d a n l â y ı k i l e t e n v i r i m k â n ı d e p e k g ü ç t ü B i l h a s s a k u b b e n i n k u r ş u n l a r ı p e k s i y a h t ı . A l e m l e r d e y a l d ı z s ı z d ı , h e r n e k a d a r i k i n c i şe- r e f e d e n a y r ı c a ! 5 0 0 v o l t l u k b ü y ü k b i r p r o j e k - t ö r t e v c i h e d i l m i ş s e d e k u b b e r e n g i d o l a y ı s i l e a r z u e d i l e n d e r e c e d e t e n v i r e d i l e m e m i ş t i r . B u - n u n l a b e r a b e r b i z d e ilk o l a r a k t a t b i k e d i l e n b u t a r z d a t e n v i r b ü y ü k b i r r a ğ b e t g ö r m ü ş t ü r .

Mecmuamıza gönderilen eserler:

B e u t s c h e r B a u k a l e n d e r 1 9 3 4

62 inci sene 2 cilt

Y a p ı â l e m i n i n h e r s a h a s ı h a k k ı n d a son n i z a m l a r ı , r a k a m l a r ı , d ü s t u r l a r ı ve c e r e y a n l a r ı 2 ciltle t e s b i t e d e n b u m u h t ı r a geçen s e n e k i n e n a z a r a n epice f a r k l ı o l a r a k i n t i ş a r etti.

Bu eser, b i r i n c i cildinde yeni seneye ait t a k v i m ve g ü n l ü k n o t s a h i f e l e r i n i i h t i v a e t - m e k t e ; a y r ı c a m i m a r ı n h a k ve vazifele- rini, y a p ı s a h i b i n e , belediye ve m a h k e m e l e r e k a r ş ı vaziyetini, isim ve e s e r l e r i n i n m u h a f a z a h a k k ı n ı , m i m a r î ücretleri, m ü s a b a k a l a r ı , m i - m a r ı n vergilerini, belediye r u h s a t i y e l e r i n i , m u - kaveleleri, y a p ı h u k u k u n u ve n i z a m n a m e s i n i i z a h v e t e s b i t e t m e k t e d i r . Birinci ciltte b a h s e - dilen diğer k ı s ı m l a r başlıca şehirciliğin i n k i ş a - fı, ş e h i r k e n a r ı Siedlungları, y a p ı l a r d a t a d i l â t ,

Verlag: Deutsche Bauzeltung e. m. b. H. Berlin S W 48 köy yapıları, f e n n î a h ı r l a r , h a v a y a k a r ş ı k o - r u n m a , b e t o n a r m e , m ü c e f b l o k döşemeler, m i - m a r î m e k t e p ve birlikleri, diğer m i m a r î t e ş e k - kül ve m ü e s s e s e l e r d e n i b a r e t t i r .

İkinci ciltte m a t e m a t i k cetveller, m u k a v e - m e t esasları, h e r p r o f i l ve m a k t a d a d e m i r c e t - velleri, a h ş a p i n ş a a t h e s a p l a r ı , m a l z e m e ve k e - şif, işçi ü c r e t l e r i vardır.

Bu m u h t ı r a y a p ı işlerinin h e r s a f h a s ı n a ait b ü t ü n t e f e r r u a t ı i h t i v a e t t i ğ i n d e n m i m a r - lar ve i n ş a a t m ü h e n d i s l e r i için çok f a y d a l ı d ı r . Bu derecede ş ü m u l l ü ve mütekâ.mil o l m a - sa bile bizde de bir y a p ı m u h t ı r a s ı i n t i ş a r ı n ı n e k a d a r t e m e n n i etsek, yeridir.

L'architecture d ' a u j o u r d ' h u i

S e n e d e 10 sayı olarak intişar eden bu zen- gir mecmuanın 9 uncu sayısı başlıca aşağıda ya- zılı mevzuları ihtiva e t m e k t e d i r :

Pariste hususî ev . Mimar P. C h a r e a u ; Le jour gazetesi idarehanesi - Mimar A . Chatelan.

Suzler kira evi . Mimar Marozeau. V a n v e s de bir kira evi . Mimar A. Ve R. Marme. işçiler y u r d u binası . Mimar F. Saulnier ve Bouhier.

Pariste bir kira evi . Mimar Lucas v e Beaufiles.

Birleşik A m e r i k a h ü k ü m e t l e r i n d e mimarî v e şehircilik.

D e k o r a s y o n a ait muhtelif yazı ve resimler.

L'architecture d ' a u j o u r d ' h u i yazı ve res'm.

lerinin itinalı tertibi ve hususiyetlerile frarjsız meslekî mecmuaları nrasında mühim bir yer al- m a k t a d ı r .

F e v z i p a ş a b ü s t ü

H e y k e l t r a ş H a d i B u h e y k e l A n k a r a d a 1 9 3 3 s e n e s i h a z i r a n a y ı n d a F e v z i P a ş a h a z r e t l e r i n i n m ü s a a d e l e r i i l e v e v e r d i k l e r i ü ç p o z z a r f ı n d a y a p ı l a n b i r e t ü t l e y a p ı l m ı ş t ı r . H e y k e l t a b i î c e s a m e t i n b i r , b i r

ç e y r e k m i s l i b ü y ü k l ü k t e d i r . H e y k e l C u m h u r i y e . tin o n u n c u y ı l d ö r . ü m ü m ü n a s e b e t i y l e A n k a r a d a a ç ı l a n İ n k ı l â p s e r g i s i n d e t e ş h i r e d i l m i ş v e B ü y ü k E r k â n ı h a r b i y e t a r a f ı n d a n s a t ı n a l ı n m ı ş t ı r .

H a b e r l e r

T ü r k m i m a r l a r ı u m u m î k o n g r e s i T ü r k m i m a r l a r ı u m u m î k o n g r e s i I s i a n b u l - d a 1 6 ş u b a t t a t o p l a n a c a k t ı r . K o n g r a d a , m e r k e z i u m u m î r i y a s e t h e y e t i i n t i h a b ı , m i m a r o d a l a r ı k a n u n u p r o j e s i g ö r ü ş ü l e c e k t i r .

B i r l i k u m u m i k â t i p l i ğ i n d e n B i r l i k s i c i l l e r i n i n t a n z i m i için a z a y a g ö n d e , r i l e n h ü v i y e t v a r a k a l a r ı n ı b i r ç o k a r k a d a ş l a r d o l d u r a r a k b i r l i ğ e g ö n d e r m e m i ş l e r d i r .

K a y ı t l a r ı n i n t i z a m ı v e i k m a l i için a r k a d a ş - l a r ı n l ü t f e n h ü v i y e t v a r a k a l a r ı n ı g ö n d e r m e l e r i rica o l u n u r !

T a y i n

M a a r i f V e k â l e t i i n ş a a t m ü d ü r i y e t i n e . M i - m a r A l â e d d i n B e y t a y i n e d i l m i ş t i r . ' A l â e d d i n B e y v a z i f e s i n e b a ş l a m ı ş t ı r . D e ğ e r l i a r k a d a ş ı m ı z a m u - v a f f a k i y e t t e m e n n i e d e r i z .

S e n e l i k k o n g r e

B i r l i k s e n e l i k k o n g r e s i 1 2 / 1 1 9 3 4 t a r i - h i n d e a k t e d i l m i ş t i r . İ d a r e h e y e t i r a p o r u n u n o k u n .

m a s ı n d a n v e t a s v i b i n d e n s o n r a , i d a r e h e y e t i in- t i h a b ı n a g e ç i l m i ş ; i n t i h a p n e t i c e s i n d e S a m i h S a - i m . Z e k i S a l â h , N a c i C e m a l , Ş e v k i , K e m a l , v e B e h ç e t b e y l e r i d a r e h e y e t i a z a l ı ğ ı n a s e ç i l m i ş l e r - d i r .

İ d a r e h e y e t i a z a l a r ı a r a s ı n d a v a z i f e t a k s i m i y a p ı l m ı ş ; b i r i n c i r e i s l i ğ e K e m a l , i k i n c i r e i s l i ğ e S a m i h S a i m , k â t i p l i ğ e Z e k i S a l â h , m u h a s i p l i ğ e N a c i C e m a l b e y l e r s e ç i l m i ş l e r d i r .

Y e n i k o n v ' t e i n t i h a b ı

H e r iki s e n e d e b i r d e f a y a p ı l m a k t a o l a n , H a l k e v i ş u b e l e r i n i n G ü z e l s a n a t l a r k o n g r e s i 1/

2 / 9 3 4 c u ' m a g ü n ü H a l k e v i i ç t i m a s a l o n u n d a s a - a t o n y e d i d e y a p ı l m ı ş t ı r .

K o n g r e d e , e s k i k o m i t e n i n i k i s e n e l i k f a a l i - y e t r a p o r u o k u n d u k t a n s o n r a , y e n i k o m i t e a z a - s ı n ı n i n t i h a b ı n a b a n l a n m ı ş v e n e t i c e d e m i m a r î için M i m a r A b d u l l a h Z i y a , m u s i k i i ç i n H a s a n F e - rit, r e s i m için V e c i h i , h e y k e l i ç i n H a d i , t e z y i n i s a n a t l a r i ç i n M i t h a t B e y l e r s e ç i l m i ş t i r .

Y e n i k o m i t e a z a l a r ı n a m u v a f f a k i y e t t e m e n - ni e d e r i z .

1 9 3 3 s e n e s i B i r l i k f a a l i y e t i

İ d a r e h e y e t i r a p o r u

Güzel Sanatlar birliği mimarî kısmının senelik kongresi ikinci kânunun' ilk cumasında nizamname mu- cibince Alay köşkünde küşat edilmiştir. İlk içtimada ekseriyetin temini mümkün olmadığından kongre ikinci kânun cuma gününe terkedilerek o gün' mevcut aza ile kongrenin müzakeratına devama karar verilmiştir.

İdare heyeti reisi 1933 senesi idare heyetinin nizam- name'mucibince vazifesinin ı.ihayet bulduğunu ve bina- enaleyh muvakkat bir kongre reisi ile iki kâtibin inti- habile (1934) senesi senelik kongresinin küşat edilmesi- ne heyti umumiyeyi davet etmiştir.

Muvakkat kongre riyasetine Asarı atika müzesi mi- marı Kemal ve kâtipliklere de mimar Behçet Sabri ve Reşat Beyler intihap oluunuşlardır.

Ruznamei müzakerat şöyle idi:

1 — 933 senesi idare heyeti raporu.

2 — Yeni idare heyetinin seçilmesi.

3 — Bütün Türkiye hudutları dahiline çamil bir milli mimarlar birliği teşkili.

Kongreyi küşat eden mimar Kemal Bey 1933 senesi idare heyeti raporunu vermek üzere idare heyeti reisi mimar Samih Beyi kürsiye davet ederek müzakeratın başlamış olduğunu umumî heyete bildirmiştir.

1933 senesi idare heyeti raporu 1933 senesi idare heyeti reisi mimar Samih Bey kürsiye gelerek aşağıda yazılı olan raporu heyeti umu- miyeye arzetmiştir:

Saygıdeğer meslek arkadaşlarım.

Bugün huzurunuza bir senelik mesleki faaliyetimi- zin hesabını arzetmek için çıkıyorum, evvelemirde bu hesabı size bütün teferrüatile birlikte vermeden evvel hepimizin yüreklerinde derin acılar bırakarak mesleki camiamız dahilinden ebediyen ayrılan çok kıymetli ar- kadaşımız İstanbul belediyesi mimarî şubesi müdiri Servet Cemal'iı.' aziz ruhu için kongreyi bir dakika sü- kûta davet ederim.

Muhterem arkadaşlarım.. Bugün karşınıza mah - mul bir faaliyet senesini arzetmekle beraber herşeyin yapılmış olduğu kanaat ve istirahati ile çıkamıyoruz.

Bunda bizim hissemize isabet eden birçok sunutaksirler olmakla beraber imkânların hudutlarını ve bilhassa malî kabiliyetimizin vüs'atsizliğini nazarı dikkate alma- nızı rica edeceğim.

Gayelerimizin tahakkukuna doğru arkamızda bırak- tığımız seneler arasında bu senenin oldukça muvaffa- kiyetlerle mahmul bir sene olduğunu evvelder. söyleme- me müsaadenizi isterim.

Bu muvaffakiyetlerin nelerden ibaret olduğuı.u şu suretle toplamak mümkündür.

1 —' Memleket dahilinde inşa edilecek milli eserlere ait projelerin müsabaka yolile intihabı ve bunları Türk sanatkârlarına yaptırmanın temini.

2 — Memleket dahilindeki mimari faaliyetlerin bir inzibat altına alınması; millî sanat hayatının bir prog- ram tahtında inkişafının temini ve bu yolda lâzım ge- len plân, nizamat ve kanunlar.

3 — Birliğin meslekî her türlü meselelerde bir mer- ci haline gelmesinin temini.

4 — Mektepteı. yeni mezun olan arkadaşlara iş ve iş sahası temini.

5 — Birliğin mali iktidarının yükseltilmesi.

Muhterem arkadaşlarım; şimdi size telhis ettiğim bu beş madde üzerindeki faaliyetimizin tafsilâtım ar- zedeceğim. Bunlar meyanında (1934) senesi faaliyeti- mizin nelerden ibaret olacağı hususunda çizilmesi lâzım gelecek olan programımımız da kendiliğinden meydana çıkmış olacaktır.

Müsabaka yolunun küşadı:

Bu seneki faaliyetlerimizin en başında müsabaka yolunun küşadı üzerindeki faaliyetlerimiz ve bu sahada kazanılmış olan yüzağartıcı muvaffakiyetlerimiz gelir.

(1933) senesi zarfında dört mühim müsabaka açılmış ve bu dört mühim müsabakanın neticesi Türk mimarları- nın muvaffakiyetlerile tetviç edilmiştir. Bu müsabakala- rın tafsilâtını muntazaman Mimar mecmuasında neşret- tik.

Zonguldak Halkevi proje müsabakası:

İlk hayırlı ve muvaffakiyetli teşebbüsümüz bu mü- sabakanın açılmasile başlar. Bu müsabakanın müddeti, programı kâfi olmadığı gibi jürisi de ilân edilememişti.

Yazdığımız tahriratlarla bir müsabakamı: küşadmda ne gibi esasların bulunması lâzım geldiğini izah ettik ve ilk adım olmak itibarile bir birlik meselesi gibi bu işle meşgul olduk ve bizim bu alâkamız yapı sahipleri tarafından çok büyük bir memnuniyetle karşılandı. Bu yoldaki faaliyetimizde bize zahir olan ve büyük yardım- larda bulunan İstanbul ve Zonguldak Halkevleri teşki- lâtını şükranla yadetmek vazifemizder.

Jüri 26 şubat 933 de Zonguldakta toplandı ve jüride Güzel sanatlar birliği mimarî şubesi kendi iki arkada- şile temsil ediliyordu. Bu müsabakaya (8) muhtelif eser iştirak etmiş neticede mimar Abidin ve Zeki Salâh Beylerin projesi birinciliği kazanmıştır.

Ankara umumî sergi binası proje müsabakası:

İkinci mühim müsabaka Milli iktisat ve tasarruf cemiyetinin açtığı umumî sergi binası proje müsabakası