Ekonomi Bülteni
06 Ekim 2014, Sayı: 40
Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel
Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran
Yurt Dışı Gelişmeler
Yurt İçi Gelişmeler
Finansal Göstergeler
Haftalık Veri Akışı
Yurt Dışı Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
06 Ekim 2014
Almanya ekonomisinden daralma sinyalleri geliyor. Bu sene 2.
çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %0.2 oranında daralan Euro Bölge- si’nin büyüme motoru Almanya’da son dönemde gelen veriler 3. çey- rekte beklentilerin altında bir performans görülebileceğine işaret edi- yor. Geçtiğimiz hafta açıklanan IFO iş dünyası ortamı endeksi son 1.5 yılın en düşük seviyesine gerilerken, bu hafta aşağı revize edilen PMI verileri de 3. çeyrek için ılımlı büyüme beklentilerini baskı altına aldı.
Üretim PMI endeksi Eylül ayı için daralma ile genişlemeyi ayıran 50 seviyesinin altına 49.9’a gerileyerek son 15 aydır ilk defa daralmaya işaret etti. Hem güven endekslerinde aşağı yönlü trendin devam edi- yor olması hem de üretim ve hizmet sektöründe görülen hız kaybı Almanya’nın yılın son çeyreğine de pozitif bir başlangıç yapamayaca- ğına işaret ediyor.
Euro Bölgesi’nde deflasyon riski yükseliyor. Euro Bölgesi’nde büyüme endişelerine ek olarak deflasyon riski giderek artmaya başla- dı. Euro Bölgesi’nde 2011 yılından bu yana aşağı yönlü ana trendi takip eden yıllık enflasyon oranı son 11 aydır %1 seviyesinin altında bulunuyordu. Eylül ayı için açıklanan yıllık enflasyon tahmini beklenti- lere paralel %0.4’den %0.3’e geriledi. ECB’nin %2’nin altında ama % 2’ye yakın olan hedefinin oldukça altında bulunan veri ECB üzerindeki baskıları arttırıyor. Geçtiğimiz 1 yıllık süreçte enflasyon oranı ortala- ma %0.6 olarak gerçekleşti. Ayrıca enerji, gıda, alkol ve tütün ürünle- rini hariç tutan çekirdek enflasyon oranının da %0.9’dan %0.7’ye geri- lemiş olması aşağı yönlü baskının devam edebileceğine işaret ederek deflasyon riskinin güçlenmesine neden oluyor.
ECB varlık alım programının detaylarını paylaştı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) para politikası toplantısında bek- lendiği gibi faiz oranlarında bir değişikliğe gitmedi ve politika faizini %0.05, bankaların ECB’de tuttukları negatif mev- duat faizini -%0.2 ve marjinal fonlama faiz oranını %0.3’de sabit tuttu. Mario Draghi’nin konuşmasından ve detayları verilen varlık alım programlarından piyasanın mevcut fiyatlamasından daha güvercin bir haber gelmedi. Draghi daha fazlası için de hazır olduklarını dile getirse de QE benzeri bir programın mesajını net olarak vermedi. Öte yandan soru cevap kısmında devlet tahvili alımı konusunda konvansiyonel olmayan araçları kullanma konusunda tüm üyelerin hemfikir olduğu şeklinde açık uçlu bir cevap verdi. Varlığa dayalı tahvil alım programı (ABSPP) ve teminatlı tahvil alım programının (CBPP) 2 yıl boyunca 2016 Haziran’a kadar devam ede-
ceği açıklandı. Programın tüm Euro Bölgesi ülkeleri kapsaması için yatırım yapılabilir seviyenin altında kalan Yunanistan ve Kıbrıs için bu kural belli şartlara bağlı olarak esnetilecek. Böylece bu iki ülkeden de ilgili varlıklar diğer bölgelerde olduğu gibi birincil ve ikincil piyasalar- dan alınacak. Diğer bazı teknik ayrıntıları ile birlikte bu programın ECB’nin gevşek para politikası duruşunu güçlendireceği ve kredi ver- me aktivesini hareketlendirme yoluyla ekonomiye destek vereceği
30 35 40 45 50 55 60 65
80 85 90 95 100 105 110
IFO İş Dünyası Bileşik PMI 115
-5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3
Büyüme (QoQ) Almanya Büyüme Göstergeleri
%0,3
-1 0 1 2 3 4 5
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Euro Bölgesi Enflasyon Oranı (%)Çekirdek Ülkeler* Periferi Ülkeler**
*:Almanya, Fransa, Avusturya, Belçika, Hollanda
**: İtalya, İspanya, Portekiz, Yunanistan
300 350400 450500 550600 650700
2.400 2.800 3.200 3.600 4.000
4.400 FED (Sol Eksen) ECB (Sol Eksen) BOE (Sağ Eksen)
(Milyar $/€)Merkez Bankaları Bilanço Büyüklükleri(Milyar £)
Yurt Dışı Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
06 Ekim 2014
ABD’de ISM verisi negatif sürpriz yaptı. ABD’de sürpriz bir şekilde beklentilerin altında kalan ISM üretim PMI en- deksi 56.6 olarak açıklandı. Ağustos ayında 59 ile Mart 2011’den
bu yana en yüksek seviyesinde olan endeksin 58.5’e gerilemesi bekleniyordu. ABD’de soğuk hava koşullarının ilk çeyrekte ekono- mik aktiviteyi olumsuz etkilemesinden önce yıl 2013 sonunda yük- seldiği seviyeye kadar gerileyen endeks açıklandığı gün ABD his- se senedi endekslerinde sert satışlara neden olmasına karşın şu an için bunun bir trend değişimi olduğunu söylemek zor. Ek olarak halen 50 seviyesinin üzerinde olan tarihsel ortalamasının da önemli bir oranda üzerinde bulunuyor. ISM verisi ilk çeyrekteki da- ralmanın düzeltmesi niteliğinde olan hızlı 2. çeyrek büyüme oranı- nın bundan sonraki çeyreklerde daha makul oranlarda bir büyüme oranına işaret edeceği yönündeki beklentilere de destek vermiş oldu.
ABD’de enflasyon geriledi. Tüketici enflasyonundan ziyade kişisel tüketim harcamaları (PCE) enflasyon göstergesini takip eden FED’in hedefi uzun vadede %2. Önceki ay açıklanan
enflasyon oranının ardından PCE’de fiyatları bir önceki aya göre sınırlı bir gerileme kaydetti ve yıllık PCE enflasyonu %1.6’dan % 1.5’e geriledi. Geçtiğimiz ay içerisinde açıklan tüketici fiyat enflas- yonu Ağustos ayında geçtiğimiz yılın başından bu yana aylık baz- da ilk defa gerilemiş çekirdek endeks ise 2010’dan beri ilk defa değişim göstermemişti. Çekirdek PCE endeksi de yıl başından bu yana aylık bazda en düşük artışını kaydetti. Global olarak da enf- lasyon oranlarında aşağı yönlü bir trend görülmesi FED’in faiz artı- şı için acele etmemesi gerektiği görüşlerini gündeme getirse de, yukarı yönlü trendin devam edip etmeyeceği sonraki verilerde da- ha netlik kazanacak.
Global büyüme beklentileri geriliyor. Hafta içerisinde öncü veri- lerin (PMI) ekonomik aktivitenin global olarak gerilediğine işaret etmesi global büyüme trendlerinin aşağı yönlü ilerlediğine işaret etti. ABD’de ISM imalat endeksinin sürpriz bir şekilde gerilemesi, Almanya’da imalat sanayinin uzun bir aradan sonra ilk kez daral- ma sinyali vermesi ve dünyanın en büyük 2. ekonomisi Çin’de üre- tim PMI verisinin durgunluğa işaret etmesi risk iştahı üzerinde bir baskı olarak dikkat çekti. Büyümenin yavaşladığına ve yavaşlaya- cağına yönelik veriler ve USD’deki yükseliş emtia fiyatları üzerinde de baskı kurmaya devam ediyor. Eylül başından bu yana değerli madenler %6.4, temel maden %8, tarım %10, enerji emtia endeksi ise %7.3 gerileme kaydetti.
56.6
30 35 40 45 50 55 60
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
ABD ISM İmalat PMI Endeksi
1.7 1.5
-4 -2 0 2 4 6
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Enflasyon (PCE) Enflasyon (TÜFE) ABD Enflasyon Oranları (%, Yılık)
70 80 90 100 110 120 130
Ocak 12 Temmuz 12 Ocak 13 Temmuz 13 Ocak 14 Temmuz 14 Değerli Maden Temel Maden Tarım
Enerji Bileşik Endeks
Emtia Endeksleri (GS-S&P Endeksleri, Ocak'12=100)
Yurt İçi Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
06 Ekim 2014
Enflasyon, Eylül 2014
Eylül ayında TÜFE piyasa beklentisinin hafif altında %0.14 arttı. Enflasyonun beklentilerin altında kalmasında giyim ve alkollü içecekler grubunda görülen düşüş ve gıda grubu enf- lasyonunun önceki aylara göre yavaşlaması etkili ol- du. Eylül ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda aylık bazda görülen %0.3’lük artış manşet enflasyona 0.07 puan etkide bulunurken, lokanta ve oteller grubu da enflasyona 0.08 puan artırıcı etkide bulundu. Eylül ayında da yıllık gıda enflasyonu %14.3’le yüksek seviyede kalmaya devam eder- ken, yıllık yemek hizmetleri enflasyonu da %15.3’e yükseldi.
Aylık bazda giyim ve ayakkabı grubunda görülen %2.4’lük düşüş ise enflasyona -0.17 puan etki yaparak gıda ve alkol- süz içecekler ile lokanta ve oteller gruplarından gelen artışı dengelendi. Konut grubu fiyatları da kira fiyatlarından kay- naklı görülen artışın etkisiyle manşet enflasyona 0.08 puan
artırıcı etkide bulundu. Ağustos ayında %7 seviyesinin üzerine çıkan yıllık kira enflasyonu %7.4 seviyesine yükseldi.
Yıllık çekirdek enflasyon göstergelerinde ise baz etkisinin de desteğiyle Eylül ayında iyileşme gözlendi. Yıllık H tanımlı çekirdek enflasyon göstergesi %10.4’ten %10’a, I tanımlı çekirdek enflasyon ise %9.7’den %9.3’e geriledi.
Eylül ayında üretici fiyatları tarafında ise aylık bazda %0.85 artış görülürken, yıllık ÜFE %9.84 seviyesinde yüksek kalmaya devam etti. ÜFE’deki aylık bazda görülen yükselişe gıda fiyatlarındaki %2.8’lik artış 0.59 puan etkide bulun- du. Gıda grubu fiyatlarındaki artışın devam etmesi bunun tüketici fiyatlarına yansıması olabileceğine işaret ediyor.
Eylül ayında yıllık enflasyonun %8.9’a gerilediğini görüyoruz. Ancak döviz kurundaki yükselişin devam etmesi ve yıllık gıda ve hizmet enflasyonunun çift haneli seviyelerde bulunması enflasyon görünümü üzerinde risk oluşturmaya de- vam ediyor. Buna ek olarak doğalgaz ve elektrik fiyatlarında yapılan %9’luk fiyat artışının ilk etapta enflasyona 0.4 puan artırıcı etki yapmasını bekliyor ve yılsonu enflasyon tahminimizi de %9.2 olarak revize ediyoruz.
Dış Ticaret Dengesi, Ağustos 2014
Ağustos ayında dış ticaret piyasa beklentisinin üzerin- de 8.0 milyar $ açık verdi. Dış ticaret verisinin beklenti- lerin üzerinde gelmesinde ithalatta Şubat ayından beri devam eden daralmanın Ağustos ayında tersine dön- mesi etkili oldu. Ağustos ayında ithalattaki yükselişin etkisiyle ihracatın ithalatı karşılama oranı %67.3’ten % 58.7’ye geriledi. 12 aylık birikimli ihracatın ithalatı karşı- lama oranı ise %65 seviyesinde bulunuyor. 12 aylık biri-
kimli dış ticaret açığı ise bir önceki aya (84.4 milyar $) göre hafif yükselişle 85.7 milyar $ oldu.
9.25%
8.86%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
2005 2007 2009 2011 2013
Manşet
Çekirdek I
Manşet ve Çekirdek TÜFE
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
06 Ekim 2014
Haft a lı k v e A ylı k G e tiri
Risk iştahını baskı altında olmaya devam ediyor.
P a ra P iy a s a la rı H. S e nedi P iy a s a la rı
USD Libor’da yükseliş dururken, EUR Libor yatay bir seyre döndü.
Borsa İstanbul’da geçen haftaki kayıplar diğer GOÜ’lere kıyasla daha limitli kaldı.
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
06 Ekim 2014
Tahv il P iy a s a la rı
Gösterge tahvil getirisi risk algısının yoğunlaşması ile %9.72’ye kadar yükseldi.
Dö viz P iy a s a la rı s a la rı
USD önceki haftaya görece daha sınırlı da olsa tüm para birimlerine karşı güçlenmeye devam ediyor.
