Ekonomi Bülteni
11 Ağustos 2014, Sayı: 32
Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel
Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran
Yurt Dışı Gelişmeler
Yurt İçi Gelişmeler
Finansal Göstergeler
2
Yurt Dışı Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
11 Ağustos 2014
ECB bekle ve gör politikasına devam ediyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Haziran ayındaki hamlesinden sonra Temmuz’da olduğu gibi bu ayki toplantısında da beklentilere paralel olarak faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gitmedi ve politika faizini %0.15 ile tarihi en düşük seviyesinde sabit tuttu. Bankaların ECB’de tuttukları mevduatlara -
%0.1 ile negatif faiz uygulamasına devam edilirken marjinal borç verme faiz oranında da (%0.4) herhangi bir değişikli- ğe gidilmedi. Faiz kararının ardından basın toplantısı düzenleyen Mario Draghi daha önceki söylemlerine paralel ola- rak ECB’nin gerektiğinde daha fazla adım atmaya (konvansiyonel olmayan önlemler) hazır olduğunu belirtti. Draghi ekonomik aktivitenin yavaş ta olsa 2. çeyrekte toparlanmaya devam ettiğini, fakat bu toparlanmanın eşit dağılmadığını ve kırılgan bir yapıda olduğunu ifade etti. Draghi, gelen verilerin düşük enflasyon ve düşük kredi verme aktivitesine işaret ettiğini belirtirken, TLTRO programı dahilinde bankaların 450 ile 850 milyar € arasında bir kaynak kullanacağını beklediklerini söyledi. ECB’nin Haziran ayında açıkladığı TLTRO yıl sonunda devreye girecek olup, bu nedenle ECB’nin bu yıl sonuna kadar ek bir hamle açıklaması beklenmiyor. Öte yandan ABD’den gelen pozitif veriler FED’in gevşek para politikasından çıkış planını uygulaması konusunda elini rahatlatırken, Euro Bölgesi’nden gelen olumsuz veriler ve Draghi’nin uzunca bir süre düşük faiz oranına devam edeceklerinin altını çizmesi EUR’nun USD karşısında değer kaybına destek veriyor. Bu konuda Draghi de toplantıda Euro Bölgesi’nde ve ABD’de para politikasındaki farklı- laşmanın uzun süre devam edeceğini ve piyasanın bunu fiyatlamalara yansıttığını söyledi.
İtalya yeniden resesyona girdi. Euro Bölgesi’nin en büyük 3. ekonomisi konumunda olan İtalya’da 2. çeyrek büyü- mesi bir önceki çeyreğe göre %0.2’lik genişleme beklentisinin aksi-
ne %0.2’lik daralmaya işaret etti. İtalya ekonomisi geçtiğimiz sene son çeyrekte %0.1’lik büyüme ile 9 çeyrek arka arkaya devam eden daralma trendine son vermiş ve resesyondan çıkmıştı. İlk çeyrekte görülen %0.1’lik daralmanın ardından 2. çeyrekte de % 0.2’lik daralma ile 2008’de bu yana 3. defa resesyona giren İtalya 14 Ağustos’ta açıklanacak olan Euro Bölgesi büyüme oranı üzerin- de de baskı oluşturuyor. Euro Bölgesi genelinin 2. çeyrekte bir ön- ceki çeyreğe göre büyüme oranı tahminin %0.1’e gerilediği görülü- yor. Ayrıca bölgenin en büyük iki ekonomisi Almanya ve Fransa’da da görülen zayıf ekonomik aktivite büyüme beklentileri üzerindeki baskıyı artıran diğer bir faktör olarak öne çıkıyor.
Almanya’da jeopolitik risklerin etkisi ekonomik aktiviteyi etkiliyor. Almanya’da son dönemde güven endeksleri üzerinde etkileri derinleşen Ukrayna-Rusya endişelerinin üretim
göstergelerine de yansımaya başladığı görülüyor. Sanayi siparişle- ri Haziran ayında bir önceki aya göre %1’lik artış beklentilerinin aksine %3.2 oranında azaldı. Yaşanan jeopolitik gelişmeler ve risk faktörleri nedeniyle firmaların siparişlerinde daha temkinli davran- mış olması Eylül 2011’den bu yana aylık bazda siparişlerin en sert daralmasını yaşamasına neden oldu. Almanya’da 2. çeyrekte eko- nomik büyümenin görece zayıf kalacağını teyit eden bir veri de sanayi üretimi verisi oldu. Son 3 aydır bir önceki aya göre daralan sanayi üretimi Haziran ayında %1.3’lük genişleme beklentisinin altında sadece %0.3 oranında artış kaydetti. Hem siparişler hem de güven endeksleri Euro Bölgesi’nin en büyük ekonomisinde üre- tim aktivitesinin yavaşlamaya devam edebileceğine işaret ediyor.
Risk algısı güvenli liman tahvillere ilgiyi arttırdı. Son dönemde gündemde olan jeopolitik gelişmelerin risk algısında etkili olmasına paralel güvenli liman arayışı hız kazandı. ABD 10 yıl vadelilerinin getirisinin geçen yılın Haziran ayından bu yana en düşük seviyesi olan %2.36’ya kadar gerilediği görülürken, Alman 10 yıllık tahvil getirileri tarihi en düşük seviyesi olan %1.03’e kadar gerilemiş du- rumda. Aynı zamanda bir diğer güvenli liman altının da hafta ba- şından bu yana %2.3’lük artış ile ons fiyatının 1317 $’a kadar yük- seldiği görülüyor.
-%0.2
-4.0 -3.5 -3.0 -2.5 -2.0 -1.5 -1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 İtalya GSYH büyümesi (Bir önceki çeyreğe göre, %)
Resesyon dönemleri
-1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0 1.5
Haziran 13 Eylül 13 Aralık 13 Mart 14 Haziran 14 Sanayi Üretimi
Sanayi Siparişleri
Almanya Sanayi Üretimi ve Siparişleri Aylık Değişim (3 aylık ort., %)
1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0
2.0 2.2 2.4 2.6 2.8 3.0
Ocak 14 Mart 14 Mayıs 14 Temmuz 14 ABD 10 Yıllık Tahvil Getirisi (%)
Almanya 10 Yıllık Tahvil Getirisi (Sağ Eksen, %)
Yurt Dışı Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
11 Ağustos 2014
Çin’de rekor dış ticaret fazlası verildi. Çin’de Temmuz ayı dış ticaret verilerine hem ihracat hem de ithalat sürpriz yaptı. Bir önceki yılın aynı ayına göre ihracatta %7’lik artış beklentisine karşın %14.5’lik bir artış görülürken, ithalat % 2.6’lık artış beklentisinin aksine %1.6 oranında geriledi. Böylece
Kasım 2008’den bu yana 47.3 milyar $ ile en yüksek dış ticaret fazlası verilmiş oldu. Yılın başında ekonomik büyüme hedefine ulaşması konusunda şüpheler olan Çin’de ABD ve AB’ye olan ihra- catta görülen güçlü artış net ihracatın ekonomiye pozitif katkısının arttığına işaret etti. Öte yandan geçtiğimiz dönemde gelen pozitif imalat sektörü verileri de hız kazanan ekonomik resmi destekliyor.
Fakat hafta içerisinde açıklanan hizmetler PMI endeksi ve ithalatın beklentilerin aksine gerilemiş olması iç talebin zayıfladığı yönünde soru işaretlerine neden oluyor. Volatilitesi yüksek olan dış ticaret verilerinin önümüzdeki aylarda nasıl geleceği ve diğer verilerin ışığında Çin hükümetinin daha da destek verip vermemesi yönün- deki görüşler belirginleşmeye başlayacak.
ABD’de FED’in çıkış planına destek verecek veriler geliyor. ABD’de ilk çeyrekte görülen tek seferlik daralmanın ardından 2. çeyrekte toparlanan aktivitenin 3. çeyrekte de devam edebileceğine yönelik veriler geliyor. ABD’de PMI endeksi yerine yakından takip edilen ISM endeksi ve fabrika siparişleri 3. çeyrek adına pozitif sinyaller verdi. Haftalık işsizlik maaşı başvuruları ve işsizlik maaşı almaya devam edenle-
rin sayılarındaki toparlanmanın Ağustos ayında da devam etmesi istihdam piyasası tarafında da olumlu bir resim çiziyor. ISM üretim dışı bileşik endeksi Temmuz ayında 58.7 ile Haziran ayındaki 56 seviyesinin ve 56.5 olan beklentilerin üzerinde son 8 yılın en yük- sek seviyesinde açıklandı. 2.ç eyreğin son ayında ise fabrika sipa- rişlerinin %0.6’lık artış beklentisinin üzerinde %1.1 oranında artış kaydettiği açıklandı. İstihdam piyasası tarafında ise 1 Ağustos ile biten haftada işsizlik maaşı başvurusunda bulunan kişi sayısı 289 bin olarak açıklanırken, trendi daha net ortaya koyan 4 haftalık ortalama 293 bine geriledi. Son 2 haftadır 300 bin adetin altında olan 4 haftalık ortalamaya ek olarak haftalık devam eden işsizlik
maaşı başvuruları ise Temmuz sonunda kriz öncesi seviyelerine gerilemiş durumda.
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
Tem 04 Tem 06 Tem 08 Tem 10 Tem 12 Tem 14
İhracat İthalat
Çin Dış Ticaret (12 Aylık Birikimli, Yıllık Artış %)
58.7
35 40 45 50 55 60 65
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ABD Hizmetler ISM Endeksi
4
Yurt İçi Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
11 Ağustos 2014
Enflasyon, Temmuz 2014
● Temmuz ayında TÜFE beklentilerin üzerinde %0.4 artarken, giyim ve ayakkabı grubu hariç fiyat artışları genel yayıldı. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları Haziran ayında olduğu gibi artarak (%0.3) manşet enflasyona 0.07 puan katkıda bulundu. Ramazan ayının yaz mevsimine denk gelmesi ve kuraklık nedeniyle gıda fiyatlarında mevsimsel olarak yaz aylarında görülen gerilemenin olmaması bu artışta etkili oldu.
● Temmuz ayında alkollü içecekler ve tütün grubunda fiyatlarında görülen %2’lik artışın enflasyona 0.11 puan etkisi olurken, ulaştırma grubu fiyatlarında görülen artış da enflasyona 0.11 puan katkıda bu- lundu. Mevsimsel etkilerden dolayı giyim grubunda %3.3’lük düşüş görülürken, bu önceki yıllarda görülen düşüşlere göre daha sınırlı oldu.
● Hizmet grubu fiyatlarında da gıda fiyatlarındaki artışın devam etmesiyle yüksek seyir Temmuz ayında da devam etti.
Yemek hizmetleri fiyatları bir önceki aya göre %1.12 artarken, yıllık yemek hizmetleri grubu enflasyonu Kasım 2008’den beri en yüksek seviyesi olan %14.3’e yükseldi.
● Haziran ayında düzelmenin görüldüğü çekirdek enflasyon göstergelerinde ise Temmuz ayında tekrar bozulma görüldü.
Yıllık H tanımlı özel kapsamlı TÜFE (Gıda, Enerji, Alkollü içecekler, Tütün ürünleri, ve Altın hariç TÜFE) %10.2’den % 10.4’e yükselirken, I tanımlı çekirdek enflasyon göstergesi (Gıda, Enerji, Alkollü ve Alkolsüz içecekler, Tütün ürünleri, ve Altın hariç TÜFE) ise %9.7’den %9.8’e çıktı.
● Temmuz ayında yıllık enflasyonun yüksek baz etkisine karşın artış eğilimini sürdürmesi ve artışın sadece gıda fiyatları- na bağlı olmayıp genele yayılması enflasyon beklentilerinde bozulmaya neden olacaktır. En son yayımlanan Merkez Bankası beklenti anketinde yılsonu enflasyon beklentisi %8.3, 24 ay sonrası enflasyon beklentileri ise %6.7’de bulunuyor- du. Temmuz ayında enflasyonda görülen bozulmanın beklentileri daha da yukarı çekmesi durumunda Merkez Bankası faiz indirimlerine daha temkinli yaklaşabilir. Getiri eğrisinin yataylığının azalması da bu durumu destekleyecektir.
Sanayi Üretimi, Haziran 2014
● Haziran ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim en- deksi beklentilerin altında bir önceki yıla göre %1.4 artış kaydet- ti. Mevsimsellikten arındırılmış endeks ise Haziran ayında bir önceki aya göre yatay seyretti (%0.1’lik artış). Sanayi üretiminde yıllıklandı- rılmış ortalama artış oranı ise Haziran ayında %4.1 seviyesine geri- ledi.
● Geniş ekonomik gruplara göre incelediğimizde, imalat sanayi için- de ağırlığı en fazla olan ara malı imalatındaki artış trendinin durma- sının Haziran ayında sanayi üretimi hızında görülen yavaşlamada etkili olduğunu görüyoruz. Ara malı imalatı Haziran ayında bir önceki yıla göre yatay seyrederken (-%0.02), yatırım iştahının göstergesi olan sermaye malı imalatının katkısı azalarak da olsa devam etti.
Sermaye malı imalatı bir önceki yıla göre %1.9 artarak sanayi üreti- mindeki yıllık artışa 0.4 puanlık katkıda bulundu. Dayanıksız tüketim
malı imalatında da Kasım ayından beri görülen artış devam ederken (bir önceki yıla göre %2.2) , dayanıklı tüketim malı imalatı bir önceki yıla göre %6.7’lük artış gösterdi.
● Mayıs ayında başlayan sanayi üretiminin büyüme hızındaki yavaşlamanın Haziran ayında da devam ettiğini görüyoruz.
Haziran ayında öncü PMI verisi 48.8’le 2011 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilemişti, Temmuz ayı verisi de (48.5) sanayi üretimde daralmaya işaret etmeye devam ediyor. Öncü verilere bakarak, yılın ikinci yarısında sanayi üreti- mindeki yavaşlamanın belirginleşeceğini düşünüyoruz.
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
11 Ağustos 2014
Haft a lı k v e A ylı k G e tiri
Risk iştahı hafta genelinde gerilemeye devam etti
P a ra P iy a s a la rı H. S e nedi P iy a s a la rı
Libor faizlerindeki yükseliş son buldu
Jeopolitik endişelere paralel hisse senedi endeksleri gerileme eğiliminde
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
6
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
11 Ağustos 2014
Tahv il P iy a s a la rı
Gösterge tahvil getirisi artan risklerle birlikte son işlem gününde %9.3’e kadar yükseldi
Dö viz P iy a s a la rı E mtia P iy a s a la rı
Kur tarafında gelişmekte olan ülke para birimlerinde değer kaybı devam etti
Endişelere paralel değerli madenler yükselirken, VIX 15’in üzerinde kalmaya devam ediyor
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
