Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
Sosyal Hizmet Bölümü
Dersin Adı: Klinik Sosyal Hizmet
Sorumlu Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Veli DUYAN
Konu: Ünite 4 KLİNİK SOSYAL HİZMET UYGULAMASI
İÇİN MEZZO TEORİLER
• 1940’lardan 1970’lere kadar, çocuk ve aile yönelimli sosyal hizmet kurumlarında ya da ruh sağlığı alanında çalışan birçok sosyal hizmet uzmanı psikoanalitik yönelimli teoriler temelinde yaklaşımlar kullandılar. Bu teoriler müdahaleler için temel olarak ilk çocukluk deneyimlerini ve intrapsişik olaylar üzerinde odaklanan Freudyen ve Jung psikolojisini temel alan teorilerdi.
• Aile dinamiklerini ve çocukluk deneyimlerini kabul eden perspektifin biyolojik bileşeni, bir kişinin kişilik, tutum, davranışını; öğrenci, işçi, anne, baba, polis memuru gibi rollerdeki işlevselliğine olan uyumunu tanımlamadaki temel faktörlerdir. Psikoterapötik müdahaleler müracaatçının ihtiyaçlarına, sosyal hizmet uzmanının bilgi ve yeteneğine ve kurumun kaynaklarına bağlı olarak uygulanır.
• Sosyal hizmet mesleği, müracaatçısının sistemini kullanan biri şeklinde tanımlanır hale gelmiştir. Bu, gelişmiş-uygulama ve genelci yöntemleri, ekolojik yaklaşımı, vaka yönetimi, ve grup ve aile sistemlerinin müdahalelerini içeren geniş, genelci bir yaklaşım aracılığıyla yapılır.
• Sistemler teorisinde pratiğe dayalı modeller geliştirilmiştir: aile sistemleri yaklaşımlarıyla en önemlisi, genelci vaka yönetimi ve sosyal destek sistemlerine odaklanmış ileri genelci modeller.
AİLE SİSTEMİ MÜDAHALELERİ
SOSYAL BİR SİSTEM OLARAK AİLE
• Aile sosyal bir sistemdir. Aile formları tüm bireyler için kimliğin
kökenleridir ve sonraki nesiller için psikolojik ve gelişimsel temel yapıyı sağlar. Eğer aile bütün üyelerini büyütme ve yetiştirme görevinde
istikrarlı, sevgi dolu, destekleyici ve duyarlıysa bu kendi potansiyelini yerine getirmede son derece pozitif bir güçtür. Eğer değişken,
düşmanca, umursamaz, ihmalkâr ya da taciz edense, çocuk
gelişiminde onarılamaz zararın ve yetişkinler için büyük bir duygusal acının kaynağı olabilir.
• Sistemin özü, her ne zaman tek bir parçası etkilense
bileşenler birbiri ile etkileşime girer ve birbirini etkiler. Aile
mükemmel bir örnektir, herhangi bir aile üyesine olan her
dikkate değer olay aile sistemine yansır.
AİLE TERAPİ MODELLERİ
• 1970ler ve 1980’in başları, aile terapisinin kullanımında tartışmalı bir büyümeye tanık oldu. Pek çok sosyal hizmet uzmanı odaklarını bireysel tedaviden aile terapi modellerine ve çeşitlerine yönlendirdiler. Aile terapi modelleri tüm yardım mesleklerinde baskın yaklaşım haline geldi.
• Sosyal hizmetin ailelere yönelmesinde başka bir değişiklik daha var.
Bütüncül bakım (managed care) ve kısa, geniş tabanlı sistem üzerinde duran müdahaleler genellikle müdahalenin bir elemanı olarak ailenin katılımına izin verir. Bununla birlikte aile sistem yaklaşımının aksine aile terapi yaklaşımı, bu yaklaşımı psikoterapik odağında daha sınırlı gören sosyal hizmet uzmanları tarafından sıklıkla sorgulanır.
Aile Terapisi Modelleri
• Yapısal aile terapistleri; Salvadore Minuchin’i, Ronald Liebman’ı, Harry Aponte’yi, Braulio Montalvo’yu ve M. Duncan Stanton’u kapsar.
• Stratejik aile terapistleri; Jay Haley, Richard Rabkin, Paul Watzlawick, Richard Fisch, John Weakland, Mara Selvini Palazzoli, Cloe Madanes, Peggy Papp, Lynn Hoffman ve Bradford Keeney’dir.
• Deneyimsel aile terapistleri Virrginia Satir, Carl Whitaker, Shirley
Luthman, David Keith, Augustus Napier ve Walter Kempler tarafından temsil edilir.
• Psikodinamik aile terapistleri Nathan Ackerman, Helm Stierlin, Ivan Boszormenyii- Nagy, James Framo, A.C.R. Skynner, D. Scharff ve J.S.
Scharff’dır.
• Bowenyen terapistler Murray Bowen, Tom Fogarty, Monica McGoldrick,
Edwin Friedman, Michael Kerr, Thomas Pepero ve Harriet Goldhor Lerner’dir.
• Ağ müdahaleleri Caroly Attneave, Ross Speck, Uri Rueveni ve H.P. Laqueur’i kapsar.
• Psikoeğitimsel aile terapistleri Carol Anderson, William McFarland ve I. R. H.
Faloon’dur.
• Çözüm odaklı terapistler William Hudson – O’Hanlon, Insoo Kim Berg, Moshe Talmon, Micheal White, Tapani Ahola ve Micheal Weiner
Davis’i içerir.
• Feminstler Elizabeth Carter, Peggy Papp, Olga Silverstein, Maryann
Walters, Virginia Goldner, Rachel Hare- Mustin, Lynn Hoffman, Morris Taggart ve Dorothy Wheeler’dir.
• Aile terapisindeki öncüler Gregory Bateson, Don Jackson, Milton Erickson, Theodore Lidz, Margaret Singer, Lyman Wynne ve John Bell’dir.
