Dersin Adı: Klinik Sosyal Hizmet Sorumlu Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Veli DUYAN Konu: Ünite 5 KLİNİK SOSYAL HİZMET UYGULAMASI İÇİN MAKRO TEORİLER

(1)

Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Sosyal Hizmet Bölümü

Dersin Adı: Klinik Sosyal Hizmet

Sorumlu Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Veli DUYAN

Konu: Ünite 5 KLİNİK SOSYAL HİZMET UYGULAMASI

İÇİN MAKRO TEORİLER

(2)

SİSTEMLER TEORİSİ

• Sistemler teorisinin net bir şekilde anlaşılması için, teoride yaygın olarak kullanılan terimleri tanımlamak önemlidir. Bir sistem, tanımlanabilir sınırları ve etkileşim parçaları olan herhangi bir birimdir.

Bu parçalar, fiziki (örneğin; para, barınma, moleküller veya organik

madde); sosyal (örneğin; aile, arkadaşlar, komşular ve meslektaşların

bir sistemi); ekonomik (örneğin; bankacılık, maliye, bütçeleme ve

yatırımlarla ilgili etkenler); veya sonsuz sayıda gerçek etkileşim içinde

bağlı kavramlar, fiziksel varlıklar, ideolojiler ve teorilerden herhangi

biri olabilir.

(3)

Klinik alanda çalışan sosyal hizmet uzmanlarıyla ilgili kavramlar,

aşağıdaki gibidir:

• Çevreleriyle iletişim içinde olan ve o sürecin sonucu olarak değişen açık sistemler.

• Geçirimsiz sınırları olan ve dışarıyla iletişim içinde olmayan kapalı sistemler.

• Sınırlar, bir sistemin limitlerine veya sınırlarına atıfta bulunmakta ve spesifik bir sistemin içeride veya dışarıda tesis edilmesi için bir temel olarak hizmet etmektedir.

• Enerji, harici dünya ile veya dahili kaynaklardan değişim aracılığıyla

faaliyet döngüsünü sürdüren sürece atıfta bulunmaktadır.

(4)

• Entropi ve negentropi, ayni sürecin zıtlarıdır. Entropy, bir sistemin ithal ettiğinden daha fazla enerji ihraç ettiğindeki durumları tanımlamaktadır (giderek çürümeyle son bulur) ve negentropi, tükettiklerinden daha fazla enerji ithal eden sistemler için daha fazla büyüme-odaklı bir terimdir.

• Homeostazi (özdenge), ‘kendini düzeltme’ye veya rahat bir denge durumuna dönmeye bir ihtiyacı olan herhangi bir sistem için denge ve eğilime atıfta

bulunmaktadır.

• Geri bildirim; tipik olarak, açık sistemlerde sistemin, değişim için bir temel olarak bilgiyi kullandığı ve kabul ettiği yerde bulunan süreçtir.

•

(5)

SİSTEMLERİN DAHA FAZLA KULLANIMI İÇİN NEDENLER

• Yaklaşımların kültürel uyumlu olması gerekir ki hizmetler, değişen nüfusa yararlı, anlaşılabilir ve duyarlı yollarla sunulabilmelidir.

• Hizmetler, yönetilebilir veya gereksiz tekrarlardan kaçınmak için diğer kaynaklarla iyi koordine edilebilir olmalıdır.

• Son olarak; hizmetler ve müdahaleler, müracaatçıyı güçlendirmelidir ki, o gelecekte benzer sorunlarla bağımsız olarak başa çıkabilmelidir.

• Bu etkenler, sosyal hizmetler ve ilgili alanların daha fazla sistem odaklı

olmalarını sağlayan nedenlerdir.

(6)

• Sistemlerin müdahaleleri, entegre edilen ve kullanılan çoklu koordine

edilmiş kaynaklara dayalı bir sistemler oryantasyonu kullanan sosyal

hizmet modelleridir. Bu sistem müdahaleleri; olgu yönetimi, şebeke

müdahalesi, sistem geliştirme, aile ve grup sistemleri sosyal hizmet

modelleri ve ekolojik perspektiftir

(7)

GENELCİ YAKLAŞIM

• Klinik sosyal hizmet uygulaması; karmaşık ve sofistike seviyede sistemlerin müdahaleleriyle sürekli entegre eden, genelci bir yaklaşımı içerir.

• Sosyal Hizmet Sözlüğü (Barker, 1995), genelciyi “Bilgi ve becerileri geniş bir spektrumu kapsayan ve sorunları ve onların çözümlerini kapsamlı olarak değerlendiren sosyal hizmet pratisyeni” olarak tanımlar.

• Genelci yaklaşım, çoğu kez uzmanlar arasında iletişimi kolaylaştırarak

onların çabalarını koordine eder ve böylece bakımın sürekliliğini teşvik

eder

(8)

• Tarihi olarak; genelci yaklaşım, bir sistemler ve “Çevresi İçinde Birey”

(PIE) perspektifiyle çalışan sosyal hizmet uzmanları için ana yaklaşım olarak görülmektedir.

• Genelci uygulama boyunca yaygın olan teorik perspektif, genel sistemler, sosyal sistemler ve ekolojik teorilerle birleştirilmektedir

• genelci uygulamanın özellikleri şunlardır: (a) ekolojik bir perspektife

sahip oluşu, (b) çok düzeyli bir yaklaşım oluşu, (c) teorilerin ve

müdahalelerin açık bir seçimi ve (d) bir problem çözme sürecine sahip

oluşu.

(9)

• Ekolojik bir perspektif, genelci uygulamaya gereklidir, çünkü birey ve

çevrenin değişik “bölümler”de ve sınırda birbiriyle karşılaştığında

oluşan etkileşim ve işlemlere vurgu yaparak çevre içindeki bireyin

bakışını yükseltmektedir