ARKİTEKT
M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V £ B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ Q ı ı a r t e r l y p u b l i c a t i o n on A r c h i t e c -Revııe t r i m e s t r i e l l e D'ar;1' i ; c c t u r e -D ' ı ı r b a u i s m e et d e s u r t s d Ğ c o r a t i f s D r e i m o n a l s z e i t s c h r i f t l'Ur ' - a u k u n s c , s t a e d t e b a u ıınd d e k o r a t i o n İ M T İ Y A Z S A H İ B İ V E B A Ş Y A Z A R I : Z E K Î S A YÂR. U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü A B İ D İ N M O R T A Ş A D R E S : A R K İ T E K T A N A D O L U H A N No. 83 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F O N : 2 2 1 3 0 7 K U R U L U Ş U : 1931Cilt : 30 No. 304
A b o n e ş a r t l a r ı : Yıllığı 3 0 — T.L. A l t ı aylığı 17.50 T.L. B u sayı 10.— T.L. Y a b a n c ı m s m l e k e t l e r için: 35.— T.L. A R K I T E K T ' i n K O L L E K S I Y O N L A R I : 1931 — 1935 1936 — 1940 I 941 — 1945 1 9 4 5 — 1960 beher cildi 30.— T.L. 3 0 — T.L. 3 0 — T.L. 3 5 — T.L.İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir. Yazı; f o t o ; r e s i m ve a b o n e b e d e l l e r i A R K İ T E K T ' i n adresine posta ile gönderil-melidir. Basılmıyan yazılar iade edilir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haberdar etme-leri lâzımdır. Aksi takdirde kaybolan derg i l e r d e n M ü d ü r l ü ğ ü m ü z m e s ' u l i y e t k a
-b u l e t m e z .
Muhabirlerimiz :
A l m a n y a : Prof. Muhittin B İ N A N — Fransa : Y. M i m a r Halûk T O G A Y — İs-viçre : Y. Müh. Mimar Güneri D U T İ P E K — İtalya : Baran Ç A Ğ A — İzmir : Y. Mimar Harbi H O T A N .
M e s l e k P o 1 i t i k a s
D Ü Ş Ü N D Ü R Ü C Ü O L A Y L A R !
Yazan : Zeki S A Y A R
Kalfalar Cemiyeti sözcüsü bir basın toplantısı yapıyor, son zamanlarda yapılan binaların % 90 nının çürük olduğunu iddia ile bu duruma Belediyenin dikkatini çekiyor! Ne gariptir ki, aradan bir ay geçmeden, Kadıköyde inşa halinde 4 katlı, mes'ul mi-marı. mühendisi olan bir apartman yıkılı-veriyor!
Bu. her halde Kalfalar Cemiyeti sözcü-sünün bir kehaneti olmasa gerek!...
Şehirde inşaat miirakabesi, o kadar lâu-bali bir hal almıştır ki, İmar Müdürlüğü yetkili ve sorumluları! bu işi o kadar hafif-ten ele almaktadırlar ki, her gün yeni bir yapının yıkılmadığına şükretmelidir.
Belediyenin bu umursamazlığına karşı, ikazın Mühendis Mimar Odalar Birliğinden gelr:esi beklenirken, mütevazı inşaat kalfa-larından gelmesi hayli düşündürücüdür. Oda-mız bu gibi olaylar karşısında tamamen ilgi-sizdir. Oda, el'an yapı kontrol işlerinin da-ha geniş bir serbestlik içinde yapılmasına taraftardır. A m m a , mes'uliyet hissinin zayıf veya hiç bulunmadığı ahvalde, serbestlik isteyen bir teşkilâtın aksaklıklara karşı ne şekilde hareket edeceğini de. önceden tâyin etmesi gerekmez mi?
Belediyeden alınması istenen inşaat
mu-rakabe fonksiyonuna karşılık. Odamız, üye-leri üzerinde meslek disiplinini kuramazsa, İstanbul yapılarının daha kötü sonuçlar vermesi muhtemeldir.
Odamız, proje ve ruhsat müessesesi üzerine kurduğu lüzumsuz murakabe ve vi-zeler yerine, biraz da inşaat kontrolları ile de ilgilense daha iyi olacaktır.
V A L İ T U L G A ' N I N S Ö Z L E -R İ N D E K İ G E -R Ç E K P A Y !
Bizim de işaret ettiğimiz gibi. Belediye ve İmar işleri iyi yürümemektedir. Geçen ayki basın toplantısında. Vali ve Belediye Reisi Tulga, d u r u m d a n duyduğu üzüntüyü gazetecilere haklı olarak, görevli mimarla-rın, şehircilerin yeteri kadar çalışmadıkları şeklinde açıkladı. Müeddeb bir şekilde söy-lenen bu sözler, bazı gazetelerde maalesef çok kaba şekilde aksettirildiği için olacak, mimarlar arasında, dolayısiyle. Oda Yönetim Kurulu üzerinde tepki yarattı ve Valinin be-yanatını protesto etti.
Tulga'nm sözlerinde, acaba hiç gerçek payı yok mu idi ki. Odanın bu derecede meslek gayreti göstermesine sebeb oldu.
Bizim kanımıza göre, Tulga haklı idi. El'an Belediye mimarlarının mesaileri ran-dıman vermemekte devam etmektedir. Yal-nız bir noktayı da, kaydetmeden geçemiye-ceğiz. İmar Müdürlüğünde bir buçuk iki yıl önce yapılan değişiklikler, plânlama büro-sunun İmardan ayrı, müstakil bir Müdürlük haline getirilmesi, İmar teşkilâtını iki başlı bir organ haline sokmuştur.
Yalnız imar plânlariyle uğraşması ge-reken plânlama bürosu o hale getirilmiştir ki, iş sahiplerinin müracaatlarına cevap vermeğe başlamış, bu suretle İmar Müdürlüğünün yet-kilerini bölüşmüş, bazı ahvalde âdeta üstün bir merci gibi davranışlarda bulunmuştur. Bu hal, imar işlerini tamamen bir çıkmaza sokmuştur. Plânlama bürosunun bu hale gel-mesi, İmarda görevli bir kaç mimarın ida-recilere yaptıkları telkinlerden ileri geldiği malûmdur.
B E L E D İ Y E N İ N H A K S I Z T A S A R R U F L A R I :
Geçen ay inşaat ruhsatı almak isteyen-lerden metre kare için 250 kuruş istenmesi, halkın haklı itirazlarına yol açtı. Küçük bir
yapıdan yüzlerce lira ruhsat harcı istenin-ce, mal sahipleri — Hükümetin mesken po-litikası ne oldıı! — diye sızlandılar.
Meseleyi yine hukukçular halletti. 5237 sayılı Belediye Gelirleri K a n u n u n a göre in-şaattan metre kareye alınan 15 kuruş h a r c ı r yeni bir kanun çıkmadan arttırılmıyacağı anlaşıldı. Bu hatayı Belediye kısım müdür-lerinden kurulu bir Encümenin yaptığı anla-şıldı. Halen bir meclisi olmayan ve ihtisas encümenleri bulunmayan belediyenin, bele-diye seçimlerine kadar yeni hatalara düşme-mesini dilemekten başka bir diyeceğimiz yoktur.
İmar durumları harcı da, garip bir ş;kil-de arttırılmıştır. Eskiş;kil-den hemşehriye bir kül-fet olmayan bu harç, arsaların yüzölçümle-rine göre alınmaktadır. Bu ise büyük, fakat değersiz arsalardan maddî değeri yüksek arsalara nazaran bir kaç misli harç alınma-sına sebep olmaktadır ki, metre karenin âdil bir matrah, clamıyacağı gerçeğini or-taya koymaktadır.
Biten binalardan « k u l l a n m a » izni münasebetiyle alınan harç da 5 misli arttı-rılmıştır. H e r metre küb inşaat için 75 ku-ruşa çıkarılan bu harç bazan mal
sahiple-rine binlerce liraya mal olmaktadır. Şimdi hukukçular bu zammın da kanunî olup ol-madığını araştırmaktadırlar.
Belediyenin inşaattan çeşitli şekilde al-dığı harçlar bir araya gelince ve bunlara, gaz, su, elektrik bağlama harçları da ilâve edilince, bina maliyetlerinin % 5 - 7 bir ar-tış kaydettiği görülmektedir ki, ehemmiyetli bir yekûn teşkil ediyor!
M A H U D T A A H H Ü T N A M E : Pra.ie ruhsatlarında lüzumsuz formali-telerle işleri biraz d a h a uzatan Odamız, iivele-inî bir d ; taahhütname imzalatmakta-dır. H : r halde mimarların haklarını koru-mak için düşünülen bu taahhütnamenin, di-ğ : r taraftan şahsî şeref ve haysiyetleri inci-ten bir vesika haline geldiğine dikkati çek-mek isteriz. Odanın mal sahibiyle mimarın malûm olan münasebetlerini düzenleyecek esas'arı bir araya getirerek üyelerine tevdi etmekle yetinmesinin en doğru hareket ola-cağına inanıyoruz. Mimarların, Odanın, in-san hakları ve vicdanlar üzerine uzattığı kontrolü hiç bir veçhile tasvip etmiyeceğini hatırlatmak isteriz.
