ARKİTEKT
M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ
Revue d'architecture d'urbanisme et des art s deooralifs
Periodicly pabiiahed on architec-tııre city plannmg and decoration
•
Mouatslıeft t'Ur Baukuast Staedteoau und Dekoration İMTİYAZ SAHİBİ VE BAŞ Y A Z A R I : Z E K l SA YAK. U. NEŞRİYAT MÜDÜRÜ ABİDÎN MORTAŞ ADRES : A R K İ T E K T ANADOLU HAN No. 33 EMİNÖNÜ . İSTANBUL T E L E F O N : 2 2 1 3 0 7
KURULUŞU: 1931 Cild : 26 No. 288 A b o n e ş a r t l a r ı : Yıllığı 20.— T.L. Altı aylığı 12.— T.L. Bu sayı 6.00 T.L.
Yabancı memleketler için: 25. T.L. ARKİTEKT'in KOI.LEKSİYONLARI : 1931 — 1935 1936— 1940 1941 _ 1945 1946— 1956 beher cildi 25.— T.L. 22,50 T.L. 20.— T.L. 20.— T.L. İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir. Bütün yazı; foto; resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil-melidir. Basılmıyan yazılar iade edilir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haberdar etme-leri lâzımdır. Aksi takdirde kaybolan der-gilerden Müdürlüğümüz mes'uliyet kabul
etmez.
Pour tout payement et demande des ren-seignementş; ainsi que pour tout envoi des docıımeııts, tels qııe photos, articles, annon-ces bibliographie â inserer, s'adresser â la
Diıection.
Adresse : A R K İ T E K T No. 33 Anadolu Han, Eminönü
İstanbul Turquie
Ankara Mümessili Y. Mimar Muzaffer VANLI
M E S L E K P O L İ T İ K A S I :
İ M A R V E K Â L E T İ T E Ş K İ L İ M Ü N A S E B E T İ Y L E
Y. Mimar Zeki SAYAR
İkinci Dünya Harbinden sonra, bil-hassa harpten zarar gören memleketler-de, muhtelif isimler altında, fakat gaye itibariyle, memleketlerinin imâr ve iskân meseleleriyle uğraşan vekâletler kurul-muştur.
Bizde, İmâr Vekâletinin bu kadar geç kalmış olması, yurdun imâr ve mes-ken dâvalarının daima ikinci plânda kal-masını intaç etmiştir. Nihayet imâr, is-kân ve mesken gibi, her biri birer dev mesele olan işlerle, müstakilen uğraşa-cak bir Vekâletin kurulmasını falihayır sayabiliriz.
Bu üç meselenin, bugüne kadar ne şekilde yürütüldüğünü gözden geçirir-sek, İmâr Vekâleti teşkilindeki mücbir sebepler daha iyi anlaşılır.
Şehir ve kasabalarımızın şehircilik işleriyle bugüne kadar, Nafia Vekâleti uğraşmakta, ancak belediyelerin hazır-ladıkları plânları tasdik etmek ve bazı şehircilik kanun ve nizamnamelerini tan-zim etmekle yetinmekteydi. Bir kaçı müstesna, Belediyelerimizin teknik kad-rolarının durumu ve kifayetsizliği ma-lûmdur. Hal böyle iken, Nafia Vekâleti, yollar, köprüler, limanlar, su işleri gibi esas vazifeleri arasında şehircilik işlerini daima ikinci plâna atmak mecburiyetin-de kalmıştır.
Mesken dâvamıza gelince, ihtiyaç-lar karşısında her teşekkül kendi ken-dine hareket mecburiyetinde kalmış bu işin yürütülmesi, bugüne kadar umumî bir organizasyona bağlanamamıştır.
Mesken dâvası hakkında, yerli ve yabancı mütehassıslar, bilhassa, müsta-kil bir mesken idaresi teşmüsta-kilini, bir çok defalar hükümete tavsiyede bulunmuş-lardır. Mesken finansmanlarını en bel-li başlı müessese olan T. Emlâk Kredi Bankası, hiç bir zaman, Avrupa mem-leketlerinin anladığı şekilde organize edememiş Kredilerin evvelâ hangi sınıf halk ihtiyaçlarına tahsis edileceğini, şüp-hesiz, idarî müdahaleler yüzünden!.. İyi-ce tayin edememiştir.
Bu yüzden önce yapılması icap eden küçük halk meskenleri yerine, büyük müstakil evler, mebus mahalleleri inşası ön plânda gelmiştir. Başını sokarak evi olmayan aileler dururken, mülk sahibi olanlar, mesken kredisi temin edebilmiş-lerdir.
Bu isabetsiz tesisler, şüphesiz ki, mesken dâvasının finansman metodlarını iyi, bilmediğimizden ileri gelmiştir.
Son sıkıntılar, malzeme'nin kredi kadar, belki de daha mühim olduğunu göstermiştir. Hususî sektörde, bugün de-mir, çimento, çinko vesaire gibi ana
in-şaat malzemesindeki hakikî sıkıntı bize, geçen sene Birleşmiş Milletler yardım heyetinden gönderilen komisyonun tav-siyelerini ve tenkitlerini hatırlatmakta-dır.
Kemisyon âzası inşaat malzemesi sanayiindeki, geri durumumuza işaret ederek, bu sanayiin tesis ve lüzumunun finansman kadar, mühim olduğunu be-lirtmiş, maalesef, buna hiç ehemmiyet vermediğimizi, müşahede ettiklerini, ra-porlarında zikretmişlerdir.
Mesken bölgelerinin, mesken proje-lerinin tesbit ve tayininde henüz mem-leketin hakikî ihtiyaçlarını gözöniinde tutarak hareket etmemekteyiz.
Bu hususta, hususî bir metoda, ana prensiplere sahip değiliz. Bunların mü-nakaşası dahi henüz yapılmış değildir. Dünyada, halk meskenlerinin plânları yepyeni prensiplere göre hazırlanırken, bizde bu konuda en küÇük bir faaliyet bile yoktur.
Son senelerde yeni birer teşekkül olan İşçi Sigortaları, Emekli Sandığının mesken ve imâr dâvalarında rolleri ve iştirâkleri küçümsenmemelidir. Bunlar-dan maada bir çok devlet işletmelerinin de, mesken meseleleri olduğu muhak-kaktır.
Diğer taraftan, Türkiyenin bir iç is-kîn dâvası vardır. İskân Umum
Müdür-lüğümüz, yeni göçmen köyleri teşkili, bazı köylerin nakilleri ve verimsiz yer-lerdeki halk kesafetinin verimli bölge-lerde tesis edilecek köylerle nakli gibi, bir iç kolonizasyon meselesi var.
Türkiye Ziraat Bankasının Ziraî te-sisler kredisi gibi köyleri yeniden kur-mak ve kalkındırkur-mak için henüz nazarî safhada olan bir programı vardır.
Bu büyük ve şumullü dâvaların bir-birleri ile olan münasebetlerini, malî teknik ceplıeleriyle düşünürsek, İmâr Vekâletinin iştigal sahasının genişliğini daha iyi ihata etmiş oluruz.
İmâr Vekâletinin memlekete hayırlı olmasını temenni ederiz.
