Çağdaş Polonya Edebiyat

(1)

Çağdaş Polonya Edebiyat

(2)

YİRMİNCİ YÜZ YIL POLONYA ŞİİRİNİN EN BÜYÜK DÖRT ŞAİRİ

• Tadeusz Różewicz

• Czesław Miłosz

• Zbigniew Herbert

• Wisława Szymborska

(3)

Zbigniew Herbert

• Sanatçının edebiyat sahnesine çıkışı Stalin’in ölümünden sonra yaşanan çözülme dönemine denk gelir.

• Sosyalist gerçekçiliğin sansürcü ve propagandacı yaklaşımı yüzünden yapıtlarını «çekmecesi» için yazmış, ancak özgürce yayım yapacağı 1956 yılına dek beklemiştir.

• Ne-klasisizmin öncüsüdür.

• Şiirlerinde Rönesans ve Antik dönemin sanat ve estetik anlayışını idealize eder.

• Yarattığı lirik özne Pan Cogito şairin kendisiyle özdeşleştirilir.

Ölümüne değin yazdığı birçok şiirde Pan Cogito karekterini bulmak mümkündür.

(4)

En Önemli Şiir Ciltleri

• 1956: Struna światła

• 1957: Hermes, pies i gwiazda

• 1961: Studium przedmiotu

• 1969: Napis

• 1974: Pan Cogito

• 1983: Raport z oblężonego Miasta i inne wiersze

• 1990: Elegia na odejście

• 1992: Rovigo

• 1998: Epilog burzy

(5)

• Dlaczego klasycy

• dla A. H.

• 1

• w księdze czwartej Wojny peloponeskiej

• Tukidydes opowiada dzieje swej nieudanej wyprawy

• pośród długich mów wodzów

• bitew oblężeń zarazy

• gęstej sieci intryg

• dyplomatycznych zabiegów

• epizod ten jest jak szpilka

• w lesie

• kolonia ateńska Amfipolis

• wpadła w ręce Brazydasa

• ponieważ Tukidydes spóźnił się z odsieczą

• zapłacił za to rodzinnemu miastu

• dozgonnym wygnaniem

• egzulowie wszystkich czasów

• wiedzą jaka to cena

• 2

• generałowie ostatnich wojen

• jeśli zdarzy się podobna afera

• skomlą na kolanach przed potomnością

• zachwalają swoje bohaterstwo

• i niewinność

• oskarżają podwładnych

• zawistnych kolegów

• nieprzyjazne wiatry

• Tukidydes mówi tylko

• że miał siedem okrętów

• była zima

• i płynął szybko

• 3

• jeśli tematem sztuki

• będzie dzbanek rozbity

• mała rozbita dusza

• z wielkim żalem nad soba

• to co po nas zostanie

• będzie jak płacz kochanków

• w małym brudnym hotelu

• kiedy świtają tapety

(6)

• Pan Cogito o cnocie

• 1

• Nic dziwnego

• że nie jest oblubienicą

• prawdziwych mężczyzn

• generałów

• atletów władzy

• despotów

• przez wieki idzie za nimi

• ta płaczliwa stara panna

• w okropnym kapeluszu Armii Zbawienia

• napomina

• wyciąga z lamusa

• portret Sokratesa

• krzyżyk ulepiony z chleba

• stare słowa

• - a wokół huczy wspaniałe życie

• rumiane jak rzeźnia o poranku

• prawie ją można pochować

• w srebrnej szkatułce

• niewinnych pamiątek

• jest coraz mniejsza

• jak włos w gardle

• jak brzęczenia w uchu

• 2

• mój boże

• żeby ona była trochę młodsza

• trochę ładniejsza

• szła z duchem czasu

• kołysała się w biodrach

• w takt modnej muzyki

• może wówczas pokochali by ją

• prawdziwi mężczyźni

• generałowie atleci władzy despoci

• żeby zadbała o siebie

• wyglądała po ludzku

• jak Liz Taylor

• albo Bogini Zwycięstwa

• ale od niej wionie

• zapach naftaliny

• sznuruje usta

• powtarza wielkie Nie

• nieznośna w swoim uporze

• śmieszna jak strach na wróble

• jak sen anarchisty

• jak żywoty świętych

(7)

En Önemli Düzyazıları

• Eseje:

• 1962: Barbarzyńca w ogrodzie

• 1993: Martwa natura z wędzidłem

• 2000: Labirynt nad morzem

• 2001: Król mrówek

• Drama:

• 1956: Jaskinia filozofów

• 1958: Drugi pokój

• 1960: Rekonstrukcja poety

(8)

KAYNAKLAR

• Stabro, Stanisław. Klasycy i Nie Tylko...: Studia o Poezji XX Wieku. Kraków: WUJ, 2012.

• Barańczak, Stanisław. A Fugitive from Utopia The Poetry of Zbigniew Herbert. Harvard

University Press, Cambridge,1987.