Çağdaş Polonya Edebiyat

(1)

Çağdaş Polonya Edebiyat

(2)

1949-1955 Yılları Arası Polonya Edebiyat

• 1949-1956 Polonya’da sosyalist gerçekçilik doktrinin hüküm sürdüğü

yıllardır. Materyalist ve Marksist bir dünya görüşü üzerinde temellendirilmiş bu akım, edebiyat eserlerini partinin bir organına dönüştürmüştü. Dünyayı sadece siyah ve beyazın varlığı üzerinden yaratarak, parti karşıtlarını

emperyalizmin casusuları ve uşakları olarak, parti taraftarlarını ise iyi olarak değerlendirir.

• Sosyalist gerçekçi edebiyat, halkçılık, köycülük kavramları etrafında

şekillenir. Eserlerin omurgasını "insan, toplum ve üretim ilişkileri" oluşturur.

Sanatçılar bir mühendis gibi insan ruhunu parti ideolojisine uygun olarak biçimlemeye uğraşırlar.

Dolayısıyla toplum için sanat anlayışı vardır. Edebiyat eğitsel bir işlevle

yüklüdür. Sosyalist bireyselliğin geliştirilmesi bu edebiyatn ana amacıdır.

(3)

Bir tezi olan ve programa dayalı olan sosyalist gerçekçiliğe göre;

• Sanat her türlü dinsel ve töresel bağlardan kurtulmalıdır.

• Sanatn konusunu parti, işçiler, fabrikalar ve

anti-emperyalizm gibi başlıklar belirlemelidir ve iyimser bir bakış açısının egemen olduğu

yapıtlarda kolektivizm en temel motif olmalıdır.

(4)

• Polonya’da bu akımın şiir ve düzyazıdaki öncülerine bakacak olursak;

Şiirler:

• Andrzej Mandalian- Śpiewam pieśń o walce klasowej

• Adam Ważyk Piosenka o Coca-Cola

• Roman Bratny Droga zecera

• Jerzy Jurandot’ın Kobiety

• Władysław Broniewski Słowo o Stalinie Romanlar:

• Jerzy Andrzejewski- Popiół i diament

• Tadeusz Konwicki- Przy budowie

• Bogdan Hamera- Na przykład Plewa

• Jan Wilczek- Numer 16 produkuje

(5)

• Piosenka o Coca-Cola

• Dobrze wam było pić Coca-Cola.

• Ssaliście naszą cukrową trzcinę,

• zjadali nasze ryżowe pola,

• żuliście kauczuk, złoto, platynę,

• dobrze wam było pić Coca-Cola.

•

• My, co z bagnistych piliśmy studzien,

• dzisiaj pijemy wodę nadziei,

• męstwo, którego źródło jest w ludzie,

• pijemy wodę w górach Korei,

• my, co z bagnistych piliśmy studzien.

•

• Po Coca-Cola błogo, różowo

• za parę centów amerykańskich

• śniliście naszą śmierć atomową,

• pięć kontynentów amerykańskich.

• Po Coca-Cola błogo, różowo!

•

• My, co pijemy wodę nadziei,

• wiemy, gdzie sięga dziś nasza wola:

• wyszliście z Chin, wyjdziecie z Korei,

• my wam przerwiemy sen Coca-Cola,

• my, co pijemy wodę nadziei.

• Droga Zecera

• Partia to bicz,

• to bicie serc naszych, to matka

• (...)

• i wiem,

• gdy pisać przyjdzie:

• dobrobyt,

• szczęście,

• przyszłość nasza,

• podejmę się z niewielu liter

• wydobyć sens ten

• z liter: P A R T I A

(6)

• Pokłon rewolucji październikowej

• Kłaniam się rosyjskiej rewolucji

• czapką do ziemi,

• po polsku:

• radzieckiej sprawie,

• sprawie ludzkiej,

• robotnikom, chłopom i wojsku.

•

• Ta w ukłonie czapka - nie hetmańska,

• bez czaplego nad otokiem piórka,

• lecz więzienna, polska, kajdaniarska,

• Waryńskiego czapka z Schlüsselburga.

•

• My mamy sztywne karki,

• kłaniać się uczono nas długo,

• aż urwał się kańczug carski

• aż wyleźliśmy spod kańczuga.

•

• Kłaniam sie prochom Rylejewa,

• kłaniam się prochom Żelabowa,

• kłaniam sie prochom wszystkich

• rewolucjonistów.

•

• Grób Lenina - prosty jak myśl,

• myśl Lenina - prosta jak czyn,

• czyn Lenina - prosty i wielki

• jak Rewolucja.

•

• Kłaniam sie mogiłom Stalingradu,

• mogiłom Berlina i Moskwy -

• my, po latach stalowego gradu,

• na nich w przyszłość mościmy mosty.

•

• Na rosyjskiej i na polskiej ziemi,

• na ziemi krwi i miłości,

• rosną kwiaty

• - my je znajdziemy -

• pośród poległych kości.

(7)

Çağdaş Polonya Edebiyat