ARKITEKT M İ M A R L I K. Ş E H İ R C İ L İK VE B E L E D İ Y E C İ L İK D E R G İ Sİ

ARKITEKT

M İ M A R L I K . Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ

Skültür

Hâdi BARA

R Şehrimizde arsa spekülasyonu Y. Mimar Zeki Sayâr — Türk Ticaret Bankası ikramiye evleri Y. Mimar Muallim Seyfi Ar- kan — Caddebostan. Bostancı deniz otobüsleri — Bir sinema ve pasaj projesi Y. Mimar Ş. Gökcan ve Ferruh Narman — V inci Milletlerarası sanat tenkitçileri kongresi — Almanya- da bir kütüphane — Bir sanat müzesi (Finlanda) — Bir ofis binası (Milano) — Bir araştırma laboratuarı — Bir okul bina- sı — Belediye Jimnasyumu — Bir kitapçı dükkânı — İngil- terede bir ortaokul binası — Haydarpaşa Silo inşaatı — Hafif beton ve İsveçte kullanılışı Tercüme eden B. Yüngül — Dün- yanın en mükemmel sulu boya ressamlarından biri: Dong Kingman — Haberler — Bibliografya — Unesco programında müzeler ve tarihî eserler — Mimar Halit Femir — Muasır

cemiyette Mimar Tercüme eden: Halûk Togay.

7-8

J

XXIII ncii

Y ı l .

K u r u ş

İ N G İ L İ Z M A M U L Â T

B I T Ü M EMÜLSYONLARI

TECRİT, MUHAFAZA, BAKIM ve TAMİR İŞLERİNDE EMNİYET, KO- LAYLIK ve UCUZLUK TEMİN EDER

Şell Kompani of Turkey Limited

Voyvoda Caddesi, A s s i k ü r a z i o n i H a n , Galata • İ s t a n b u l

T e l e f o n : 4 4 7 2 3 P . K . : 1 1 5 2

Hususî profil demir pencere faydaları

Rigidite

— Hafif

— Mimarî basit görünüş

— Tam tecrit

— % 93 ışıklanma

— Uzun ömür

P R O F İ L O DEMİR P E N C E R E F A B R İ K A S I

T e l e f o n : 43602 - 81547 P o s t a K u t u s u 2138 Beyoğlu

H A R N O L İ N Marka Boyalar

HARİCE, DENİZ ve Hava tesir-

lerine karşı çok dayanıklı ve

parlaktır.

İnşaatta en mühim boya işlerinde

emniyetle kullanılır.

Ü s t ü n k a l i t e H A R N O L İ N b o y a l a r ı n ı d a i m a t e r c i h ediniz.

f

K Ü Ç Ü K C E Y L A N

>

HER NEVİ İNŞAAT MALZEMESİ

£ STANDART R E N K L İ BANYO

£ LAVABO, FAYANS

£ SERAMİK M E R K E Z İ

A d r e s : Galata, T ü n e l C a d d e s i No. 33 İ s t a n b u l

T e l e f o n : 43476

MODERN MOZAİK EVİ

GARBİS ÇİNAR

MOZAİK, BASAMAK VE ÇİNİ İMALÂTHANESİ

L A V A B O

T E K N E , K U Z I N A

Galata, B a n k a l a r Cad. Y a n ı k K a p ı Sok. No. 20

İ S T A N B U L — T e l e f o n : 45530

A. BEZAZ

Her nevi Çimentolar Beyaz ve Renkli MOZAİK TAŞLARI

Kiremit ve Her nevi TUĞLALAR

YAPI MALZEMESİ

Her kuturda Çimento ve Toprak KÜNKLERİ Sıhhi Malzeme, Boru,

Çini, KARO-SİMAN Telefon: 43068

Galata, Perşembepazarı, Mahmudiye Caddesi Ziya S. 1

Mimar ve Mühendislerin

k o p y a i ş l e r i için, «OZALİD» i tavsiye ederiz.

K â ğ ı t l a r ı m ı z şu r e n k l e r d e d i r : A — K o y u kırmızı

B — Siyah C — Mavi D — M a r o n

A y r ı c a ş e f f a f ve m u ş a m b a ozalidleri v a r d ı r .

— «OZALİT» k o p y a M A K İ N E L E R İ M İ Z , cıva l â m b a l ı A r k l â m b a l ı ve K u v a r t z l â m b a l ı d ı r .

— P l â n l a r ı n k e n a r ı n a ç e k m e k için t a k v i y e b a n d ı , 10 m / m ve 13 m / m l i k t i r .

S A T I Ş D E P O S U :

ŞEVKİ! FİNCANCIOĞLU

K a r a m u s t a f a p a ş a Cad. No. 69 Galata - İ s t a n b u l

T E L E F O N : 44430

ÖZTAŞ İNŞAAT BUROSU

Mimar ve Mühendislere :

PROJELERİNİZİN OZALİT KOPYALARINI

EN YENİ MAKİNE ve EN MÜSAİT ŞARTLARLA

ÇOK ÇABUK OLARAK YAPTIRABİLİRSİNİZ

Adres : ÖZTAŞ İnşaat Bürosu Babıâli caddesi No. 14

kat 3. Türbe — Belediye

Telefon: 23340

1 . 5 0 0 . 0 0 0 L İ R A

B A H Ç E L İ E V

ı mart b a h ç e : ı , i 3 E v

3 mayıs „ 3 „ 1 7emrtıuz

25 ağustos

1 Tiasım

3 0 aralık

Ç&UTU PAKA IHBOMÂAJ&TEAI

TÜRKİYE İS BANKASI^

E M I K

H I R D A V A T S A T I Ş EVİ

YENİ MODELDE KAPI KOLLARI

T E L E F O N : 42733

r E L G R A F : B E R C E M E K - G a l a t a

FERMENECİLER 163 GALATA İ S T A N B U L

T. C.

ZİRAAT BANKASI

Y u r t i ç i n d e 465 Ş u b e ve A j a n s ı d ü n y a n ı n h e r t a r a f ı n - d a k i m u h a b i r l e r i y l e sayın m ü ş t e r i l e r i n i n e m r i n d e d i r .

Vadeli, vadesiz tasarruf hesapları 1954ikramiye

yekûnu:

1.500.000 Liradır

Bu Zengin Plânda

Evler, Apartıman daireleri, Traktörler ve ayrıca

dolgun para ikramiyeleri bulunmaktadır.

RECEP ÇETINKAYA

Galata, A z a p k a p ı Yenikapı c a d d e s i No. 19

Telgraf T e l e f o n Posta k u t u s u

H e m t a ş - Galata 41996

1554

H E M A T E K T

Saî hitamdan mamul, çatı, taraça, cephe ve temellerde katîyyen sıı ve rutubet geçirmez em emniyetli tecrit maddesidir.

A l m a n y a d a k i f a b r i k a s ı n ı n f o r m ü l l e r i l e i m a l e t m e k t e o l d u ğ u m u z H e m a t e k t t e c r i t m a d d e s i , s e n e l e r d e n b e r i m e m l e k e t i m i z d e , N a f i a i3İarile diğer birçok resmî ve hususî müessesesatın mühim t e c r i t i ş l e r i n d e ve v a g o n d a m l a r ı n d a m e m n u n i y e t l e k u l l a n ı l m a k t a d ı r H E M A T E K T H a r i ç t e n g e l e n e n b i r i n c i t e c r i t m a d d e l e r i a y a r ı n d a

T i i r k i y e d e i m a l e d i l e n y e g â n e t e c r i t m a d d e s i d i r .

HEMATEKT

M e m l e k e t i m i z için b i r v a r l ı k t ı r .

M U F A S S A L M A L U M A T İ Ç İ N B R O Ş Ü R Ü M Ü Z Ü İ S T E Y İ N İ Z .

H R İ S T O V. K E Ç E C İ O Ğ L U

İNŞAAT VE FABRİKA LEVAZIMATI TİCARETHANESİ

H e r n e v i N a l b u r i y e — l l u b e r o i t M u ş a m b a l a r ı — T e c r i t için h a r ç k a t ı k l a r ı — R u t u b e t B o y a l a r ı — Ses geçir- mez t e c r i t l e v h a l a r ı .

B i n a l a r ı n ı z ı k o r u m a k için A l m a n s a n a y i i n i n e n m ü k e m m e l , f e v k a l â d e d a y a n ı k l ı m u h a f a z a ve t e c r i t m a d d e l e r i daimî T i c a r e t h a n e m i z d e b u l u n u r .

İ n ş a a t ı n ı z a m a l z e m e t e d a r i k e t m e d e n evvel T i c a r e t h a n e m i z i ziyaret e t m e n i z m e n f a a t i n i z d i r .

A D R E S : G a l a t a . K ü r e k ç i l e r sokağı D e m i r h a n a l t ı n d a No. 13

Telgraf : K E H R I S • İ s t a n b u l . T e l e f o n : 41423

V

K A B Î R O İ T

T E C R İ T E N S T İ T Ü S Ü

Müh. M. CAHİT GÜNDOĞDU T E C R İ T M A D D E L E R İ

İZOLASYON

11SVIVI BETOKU

ı r

T E C R İ T DÖŞEMELERİ H E R T Ü R L Ü TEMEL, TRAS, ÇATI T E C R İ T

E T Ü D L E R İ YAPILIR. M Ü T E A H H İ T L E R E , İNŞAAT SAHİPLERİNE T E C R İ T P R O J E L E R İ H A Z I R L A N I R .

T E C R İ T M A D D E L E R İ , T E C R İ T ŞEKİLLERİ HAKKINDA İ Z A H A T VERİLİR. T E C R İ T M A D D E L E R İ T E C R Ü B E V E T A H L İ L L E R İ YAPILIR.

R ı h t ı m c a d d e s i Fazlı H a n K a t 3. Galata - İ s t a n b u l .

G A R A N T İ M İ Z ALTINDA H E R T Ü R L Ü İZO- LASİYON İŞLERİ YAPILIR. İZOLASİYON İŞLERİ KONTROLÜ KABUL EDİLİR.

R ı h t ı m c a d d e s i Fazlı H a n K a t 3. Galata - İ s t a n b u l .

Y E N İ S İ S T E M

AĞIRLIKSIZ, İPSİZ OLARAK

kullanılan

P E N C E R E M A K A R A L A R I

A V R U P A M A M U L Â T I K A P I v e P E N C E R E T A K I M L A R I GELMİŞTİR

DUURALİT Cinsinden presli inşaat levhaları

K. M A L H A S

HALEFİ ARA MALHAS

H I R D A V A T M A Ğ A Z A S I TERSANE CADDESİ No. 19

Telefon: 41404

Her gün 14 - 17 arasında Telefon: 24748

Her gün 18 den sonra 46064 Tel. numarasına müracaat edebilirsiniz.

Süreyya Tezer Venetian Blind

Amerikan Tipi Ayarlı Jaluji

Perde H E M „

Pancur M U H T E L İ F R E N K T E Solmaz

Eskimez Bozulmaz Eski tip storların karanlığından an- cak böyle bir pancur sayesinde

kurtulabilirsiniz.

Müracaat Yeri :

Türkiye Genel Vekili:

BURKHARD GANTENBEİN VE Ş-SI

İSTANBUL, G A L A T A , 3üyük Tünel Han, P. K. 1 1 76, Telefon: 4 4 6 7 1 / 4 4 6 7 2 .

AMERIKAN SİSTEMİ

GENERAL ÇELİK GAZOSİFONU

Banyonuzun ve evinizin sıcak suyunu kolay, teiniz ve ucuz hazırlar.

Ç i f t c i d a r l ı o l d u ğ u n d a n , g ü n l ü k sıcak su ih'iyacınızı 20 k u r u j l u k p e t r o l ile t e m i n e d e r .

G A R A N T I L I D I R

A d r e s : G E N E R A L Ç E L İ K

Ş i ş h a n e yokuşu, T u t s a k s a k a k 20. T e l e f o n : 40468

A N A D O L U

A N O N İ M T Ü R K S İ G O R T A Ş İ R K E T İ SERMAYESİ : 1.509.09. — T. L.

YANGIN

KARA ve DENİZ Nakliyatı

KAZA H A Y A T

S i g o r t a l a r ı n ı e n m ü s a i t ş a r t l a r l a y a p m a k için Sayın m ü ş t e r i l e r i n i n e m r i n e â m a d e d i r .

Y u r d u n h e r t a r a f ı n d a k i İş ve Z i r a a t B a n k a l a r ı T ü r k i y e n i ı ı b u e n eski ve e n b ü y ü k s i g o r t a Ş i r k e t i n i n a c e n t e l e r i d i r . T e l e f o n l a r : S A N T R A L 44653/2/1-44659

4 7 5 5 0 / 8 / 9 M ü d ü r 44039 F e n m ü ş a v i r i 43954 M ü d ü r Muavini 46327 A n k a r a Şubesi 10109 Galata B ü r o s u 43949 İ z m i r B ü r o s u 5915 Telgraf A d r e s i : İ m t i y a z — İ s t a n b u l

P o s t a K u t u s u : 845 — Galata

IUAP .

HVİV>I

DÜKKANLI veya BAHÇELİ

ve zengin para ikramiyeleri Ayrıca

Muhtelif şubelerimiz için Dükkânlı Ev

H u s u s i k e ş i d e l e r i

EMSALSİZ RENKLERİ LE EVİNİZİ KADİFE GÜZELLİĞİNDE TEZYİN EDER

YAĞLI BOYADAN ÜSTÜN. BADANADAN KOLAY VE UCUZDUR.

Bir kilosu, bir Odayı boyamaya kâfidir.

BOYACILARDAN ARAYINIZ

TÜRKIYE İMAR BANKASI

T. A. Ş.

Sermayesi: 1,500,000 T. L.

İhtiyat Akçeleri: 786.322.40

K U R U L U Ş U : 1928

Banka muameleleri ve bilhassa teminat mektupları

Yeni Postane arkasında, Aşir Efendi caddesi İmar Han No. 3 5 / 3 7

TELF.: 24527 - 28

H . R Ü T T İ M A N N

Dipl. İnş. Mühendisi

İNŞAAT MALZEME TİCARETHANESİ

İstanbul - Galata - Voyvoda cadd. 28, Bahtiyar Han 49 Telgraf adresi: «SİKA» İstanbul - Telefon : 49289. Posta kutusu 1119

HER NEVİ İNŞAAT TECRİT VE MUHAFAZA MALZEMESİ

Her nevi mühendislik ve nafia inşaatı izolâsyonu, bodrum, taraça, çatı, cephe ve duvar rutubetleri tecridi. - Kimyevî tahallülere karşı muhafaza. - Emaye vernik boyaları. - Bitümlü emülsiyonlar. - Hususî yapıştırma maddelerile çatı kartonları. - Alüminyum boyalan. - Ahşap muhafaza vesaiti. - Hususî

taban döşemeleri, ilâh. -

SIKA - SİKAPLAST - İGOL - İGAS - SAURIERPASTA - F L I N T K O T E - D U R O M I T - SIEGLE Ç İ M E N T O BOYALARI - FRIKO VERNİK BOYALARI -

HONSALIN - H I Y A L I T - AV ITT A - ODAN -

İş hakkında teknik ve ihtisas danışmaları için para alınmaz.

Satınalırken Bizim orijinal hakikî mallarımızı isteyiniz ve etiketimize dikkat ediniz!

Sayın Mimar ve Mühendislere ^f

Çimentoya kat'iyyen su geçirmeyen ve rutubete karşı hakikî bir tecrit maddesi olan PUDLO'yu kullanınız.

Çimentoya karıştırılırken temeller, taraça kaplaması, havuzlar ve sair işlerde kullanıldığında rutubetin sızmasına mâni olmaktadır.

Binanızın sıhhatini, % 100 İngiliz mamûlu olan PUDLO ile koruyunuz.

Stoktan satış yeri:

G. ve A. BAKER Ltd.

T a h t a k a l e - P r e v u a y a n s h a n - İ S T A N B U L

SUN I DERİLERİ ISRARLA TERCİH EDİLMEKTEDİR

Çiinki: ALEV ALMAZ, LEKE TUTMAZ FEVKALÂDE SAĞLAMDIR ÇATLAMAZ ve SOYULMAZ ZENGİN RENK ÇEŞİDİ VARDIR RENKLER KAT'iYYEN SOLMAZ

HAŞARAT BARINDIRMAZ SABUNLU SUYLA YIKANIR ELÂSTİKİDİR, TATBİKİ KOLAYDIR

VİNYLEX„ KONFOR, ZERAFET ve EKONOMİ DEMEKTİR.

" / V MÜRACAAT: HÜSEYIN ALTAN

ve

i

V!NYLEX„ MAMULLERININ SATıŞ MERKEZI: VEZIR ISKELESI M>. 162 SIRKECI.TELF: 256S?

ADRES: FABRİKA ; RIH TIM CADDESI IZZETTIN S. NO. 6 KA D!KÖY. ISTA NBUL. | V î N Y L E X 1

S S

w S

SOĞUK TUTKAL

( S Ü T E R K A L ) ile: T a y y a r e , G e m i l e r a k s a m ı n a , A r a b a l a r a , K a r o s e r i , V a g o n l a r a , Mobilyalara, K a p l a m a l a r a , B a h ç e Mobilya- l a r ı n a , T a h t a , D e m i r , Cam, P o r s e l e n , Taş;

Beton, M a n t a r , Deri, M u ş a m b a , K â ğ ı t ve b i l c ü m l e d o ğ r a m a i ş l e r i n i y a p ı ş t ı r ı r .

Suya k a r ş ı g ö r ü l m e m i ş b i r m e t a n e t , y ü k s e k b i r y a p ı ş t ı r m a h a s s a s ı e n t a s a r r u f - lu ve k u l l a n ı l m a s ı ve h a z ı r l a n m a s ı en ko- lay b i r m a d d e . Sıcağa m u h t a ç d e ğ i l d i r . A ç ı k t a k u l l a n ı l a b i l i r . T a h t a l a r ı yapıştıra- d a n evvel ı s ı t m a k lâzım d e ğ i l d i r .

Emsalinden Daha Mükemmel ve Daha Ucuzdur.

Bursa Süttozu Fabrikası Kollektif Şirketi Kimyevî Sanayi

Şubesi «SÜTERKAL» Soğuk Tutka!

TOZ HALİNDE SOĞUK

T U T K A L

Telgraf: SÜT — BURSA. Telefon : 2222

2223

L ' A R C H I T E C T E :

R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H İ T E C T U R E D ' U R B A N İ S M E e t d e D E C O R A T I O N Publie par: Abidin Mortaş et Zeki Sayâr, Architectes

S O M M A I R E Architecte No. 7 - 8 1954

La speculation sur les terrains en Ville ... 107 Arch. Zeki Sayâr Les maisons de loterie de la «Türk Tica-

ret Bankası» 109 Arch. Seyfi Arkan

Les canots otobüs «Caddebostan et Bos-

tancı» 111 Un projet de cinema 113

Arch. Ş. Gökcan, F. Narman Le cinquieme Congres international des

critiques d'arts 116 Une bibliotheque en Allemagne 121

De la revue Baumeister

Un Musee d'art en Finlande 123 De la revue Arkkitehti

Un edifice pour les offices â Milan 125 De la revue Edilizia Moderna

Un laboratoire des recherches scienti-

fiques en Grande Bretagne 127 Journal of the Royal İnstitute of British

Architects

Un bâtiment d'ecole 128 De la revue Bowkundig Weekblad

Gymnasium Municipal â Tokyo 129 De la revue Kenchiku Bunka

Une librairie 131 De la revue Bowkundig Weekblad

Un bâtiment d'ecole secon daire en Grande

Bretagne 132 De la revue The Architects Journal

La construction d'un silo â Haydarpaşa ... 134 Le ciment leger et son emploi en Suede ... 136

Traduit par l'ing. B. Yüngül L'un des plus brillants aquarelliste du

monde 138 Dong Kingman

L'architecte contemporain dans la societe

moderne 139 Traduit par l'arch. H. Togay

A la memoire de l'architecte Halit Femir 141 Les Musees et les oeuvres historiques dans

le programme de l'UNESCO 144

La bibliographie 145 Les nouvelles 149

T H E A R C H ITECT :

M O N T H L Y PU BLICATION O N A R C H I T E C T U R E , C I T Y P L A N N I N G A N D D E C O R A T I O N

Published by Abidin Mortaş and Zeki Sayâr, Architect.

C O N T E N S E Architect No. 7 - 8, 1954

— Land speculation in istanbul 107 Arch. Zeki Sayâr

— Lottery houses of the Türk Ticaret Bank 109 Arch. Seyfi Arkan

— Caddebostan - Bostancı sea buses 111

— The project of a cinema and arcade 113 Arch. Ş. Gökçan and F. Narman

— 5th International Congress of art Revie-

wers 116

— A library in Germany 121 From the magazine Baumeister

— A Museum of Arts (Finland) 123 From the magazine Arkkitehti

— An office Building (Milan) 125 From the magazine Edilizia Moderna

— A Research Laboratory 127 From the magazine Journal of the Royal

institute of British Architects

— A School Building 128 From the magazine Bouwkundig Weekblad

— A Municipality Gymnasium 129 From the magazine Kenchiku Bunka

— A bookstore 131 From the magazine Bouvvkundig Weekblad

— A secondary school in England 132 From the magazine The Architecs Journal

— The construction of the silo at Haydar-

pacha, istanbul 134

— One of the best water colour painters in

the World: Dong Kingman 138

— The Architect in Modern Society 139 Translated by Halûk Togay

— Architect Halit FEMİR 141

— Museums and Historical buildings in the

Unesco program 144

— Bibliography 145

— News 147

ARKİTEKT

M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E R E V U E M E N S U E L L E D ' A R C H I T E C T U R E - _ M O N T H L Y P U B L I C A T I O N D ' U R B A N I S M E E T D ES A R T S D Ğ C O R A T I F S " T u R E C I T Y P L A N N I N G A N İ M T İ Y A Z S A H İ B İ V E B A Ş Y A Z A R I : Z E K İ S A Y Â R , A D R E S : A R K İ T E K T A N A D O L U H A N N o 3 3

B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ O N A R C H I T E C - _ M O N A T S H E F T F Ü R B A I J K U N S T D D E C O R A T I O N — S T A E D T E B A U U N D D E K O R A T I O N U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü A B I D I N M S R T A Ş E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F . : 2 1 3 0 7

K U R U L U Ş U : 1931 Sayı: 273 — 274

A b o n e ş a r t l a r ı :

Yıllığı 15.— T.L.

Ahi Aylığı 8.— T.L.

Sayısı 4.— T.L.

Yabancı memleketler için : 17.50 T.L.

İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir.

ARKİTEKT'in KOLLEKSİYONLARI :

MESLEK POLİTİKASI

1931 — 1935 1 9 3 6 — 1940 1941 — 1945 1 9 4 6 — 1953

25.— T.L.

20.— T.L.

18.— T.L.

16.— T.L.

Bütün yazı; foto; resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil- melidir. Basılmıvan yazılar iade edilir.

Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi haberdar etme- leri lâzımdır. Aksi takdirde kaybolan der- gilerden Müdürlüğümüz mes'uliyet kabul

etmez.

Pour tout payement et demande des ren- seignements; ainsi que pour tout envoi des documents, tels que photos, articles, annon- ces bibliographie â inssrer, s'adresser â la

Direction.

Adresse : A R K İ T E K T No. 33 Anadolu Han, Eminönü

İstanbul Turquie

Ankara Mümessilimiz : Y. Mimar Neşet A K A T A Y

ŞEHRİMİZDE ARSA SPEKÜLASYONU!

Zeki SAYÂR

İstanbul'da arsa fiyatlarının yüksekliği hepimizin malûmudur. Bu yüksekliğe muh- telif sebepler arasında bilhassa, Adana, İz- mir gibi bölgelerden gelen büyük ziraatçı- ların sebebiyet verdikleri, bazı hoş hikâye- lerle anlatılmaktadır. Bunlardan bir kaçını bizde dinledik:

Bir köşe başındaki arsayı beğenen mut- laka ele geçirmek isteyen bir zat, arsa- nın sahibine müracaat eder, fakat satmak istemediğini öğrenir. Arsayı mutlaka satın almak isteyen bu zat, malsahibine cüzdanı açıp teklif ettiği fiyatı mütemadiyen arttırır ve parayı her sayışında yeter mi diye sorar.

Arsanın değerinden bir kaç misli fazlasını bulan zat, nihayet rıza gösterir.

Bir ikinci vak'a da şöyle cereyan eder;

Beyoğlunda bir arsa almak isteyen diğer bir vatandaş:

Tellâlara şöyle der: — Ben şunu bunu bilmem, arsayı yüzlük banknotla kaplarım, işinize gelirse verirsiniz, gelmezse vermez- siniz. Hesap ederler, arsanın metre kare- sinin 7500 liraya geldiği görülür.

•

Hayatının uzun senelerini Avrupanm muhtelif şehirlerinde geçirmiş ve orada mülk edinmiş bir vatandaşımız, bunları du- yunca hayret etti ve şunları söyledi:

Hiç bir Avrupa şehrinde arsalara bu kadar fahiş fiyat istendiğini işitmedim. Pa- ris'in en mütena semtlerinde, İsviçre şehir- lerinin en büyük caddelerinde, mey- danlarında bile, arsa fiyatları bu derece, hatta yarısı kadar yüksek değildir.

•

Yabancı — Türk bir sanayi Şirketinin kuracağı bir montaj fabrikasına İstanbul'- un sanayi bölgesinde, münasip bir yer bul- mak için, dolaşmamız icap etti. Teklif edi- len fiyatların yüksekliği karşısında yabancı sanayiciler hayretlerini ifade ederlerken,

âdeta dillerini ısırıyorlardı. En nihayet iç- lerinden biri, dayanamıyarak sordu:

Belediyenizin sanayi bölgesinde fabri- ka kuracaklara tahsis edebileceği makul fiyatlı yerler yok mudur? Avrupanm muh- telif şehirlerinde altı fabrika kurdum. Fa- kat hiç bir yerde, bu derece aşırı toprak fiyatına tesadüf etmedim. İtalya'da bize, yolları, kanalizasyonu yapılmış, suyu elek- triği getirilmiş düz bir sahada yer tahsis ettiler. Fiyatı da burada istenilenin en az dörtte biri idi, dedi. Ve ilâve etti: Şehrin sanayi inkişaf bölgesi için kanunlarınız yok mudur?

Verecek cevap yoktu. Çünkü hakika- ten Belediyemiz sanayi bölgesi diye şeh- rin muhtelif semtlerini tayin ederken, neti- cenin ne olacağını, dönümle satılan yerle- rin, bu mazhariyete, yani sanayi bölgesine tahsis edildikten sonra bilgisizliğimiz, ted- birsizliğimiz yüzünden, spekülâsyoncuların kucağına atılacağını düşünmemişti.

•X.

Şehrin gerek ikâmet, gerekse sanayi bölgelerinde arsalara istenen fiyatlarda, iki sene evveline, hatta altı ay öncesine naza- ran ölçüsüz bir artış vardır. Bunun neden meydana geldiğini incelemek icap etmek- tedir. Bazılarının iddia ettikleri gibi, yal- nız mütemadiyen artmakta olan hayat pa- halılığını sebep olarak göstermek kâfi de- ğildir. Muhakkak ki, para kıymetinin düş- mesi sebeplerden biri olabilir. Ancak da- ha başka sebepler de vardır. Memleketi- mizde sanayi kurmayı ne kadar arzu edi- yorsak, onu sağlayacak imkânları da, o nisbette ihmal etmekteyiz.

. Altı yedi sene önce, Topkapı ve Rami semtlerindeki arsaların, -arsa değil tarlala- rın- fiyatları metre karesi, 150 - 250 kuruş iken, bugün 1 5 - 3 0 liraya çıkmıştır. Bu- ralarda ilk defa, kurulan bir iki fabrika,

hemen civarındaki topraklarda spekülâsyo- na sebebiyet vermiştir. Sanayi bölgesi için aranan bazı şartlar vardır. Yol, su, elek- trik, işçi bölgesi gibi faktörleri her yer temin edemez. 7 - 8sene evvel, Topkapı'ya şehrin plânı ve ilk defa kurulan Gene- ral Elektric ampul fabrikası bu semt- te, ileride bir fabrika sahası olmak şansını kazandırmış, onu takiben bir çok fabrika daha kurulmuştur. Teşekkül etmekte olan bu sanayi bölgesinde halen vasî bölgeler vardır. Ancak bugün burada yer satın al- mak bir lüks olmuştur. Eskiden 1 - 1,5 li- raya dönümle satılan yerlerin metre kare- sine, caddeye, elektrik cereyanına yakınlık veya uzaklığına göre 1 5 - 3 0 lira istenmek- tedir. Kurulacak fabrikaların inkişafı da göz önünde tutularak daima fazla yer almak icap ettiğinden, bir tesisin yalnız toprağı için verilecek parayı siz düşününüz? Fabrika kuracak sermayedarların yalnız toprak için bir servet yatırmaları icap ediyor ki, bu da yabancı memleketlerdeki mümessil işleri bilenleri düşündürmekte ve hayrete düşür- mektedir. Kazlıçeşme, Eyüb, Rami, Levend'- in veya Maltepe, Kartal civarındaki bölge- lerde vaziyet Topkapı'nın aynıdır. Hatta bazan daha pahalıdır. Bu yüzden şehri-

miz, sanayi kurulması şansını belki yavaş yavaş kaybedecektir. Temas ettiğimiz bazı yabancı sanayiciler İstanbul'da sanayie tahsis edilen toprak fiyatlarının yüksekli- ğinden dolayı başka şehirlere gitmeği dü- şünmektedirler. Halen yalnız bu sebepten dolayı fabrikaları İstanbul hudutları dışın- da kurmağa başlayanlar bile vardır.

Bu gün İstanbul, Avrupadaküerle mu- kayese edilebilecek bir sanayi şehri olmak- tan uzaktır. Fakat ileride bir sanayi şehri olmaya namzettir. İşte, bütün hüsnüniyet- lerile şehrimizin hudutları içindeki teşebbüs- leri daha ilk adımda yani toprak temininde fahiş fiyatlar istemek suretile baltalarsak, bundan toprak sahihleri gibi, şehrin iktisa- diyatı da zarar görecektir.

Bu mevzuuda Belediyemiz, bütün top- rak meselelerinde olduğu gibi hareketsiz- dir. D a h a doğrusu bu mevzuu incelemediği, zamanında tedbir almadığı için hiç bir şe- kilde sanayi bölgelerindeki arazi üzerinde, şehir menfaatleri bakımından bir teşebbüs yapamaz. Olan olmuştur. Şehir sanayi böl- gesi plânını bile daha kat'î bir şekilde tan- zim etmiş değildir ki, arazi spekülâsyonuna mâni olabilsin.

Yabacı sanayicilerin dediği gibi, sana- yi bölgesi tayin edilecek sahaları önceden Belediyenin istimlâk etmesi, yol, su ve elek- trik cereyanını getirdikten sonra kurulacak fabrikalara makul fiyatlarla satması, spe- külâsyonu önleyecek en müessir tedbir ola- bilir. Şüphesiz ki, bunu yapabilmek için hususî kanunlara ihtiyaç vardır. Aksi tak- dirde, şehrin civarında sanayicilere yeni sanayi bölgeleri göstermek, bunları tayin ederken de, evvelki tecrübesizliğimizden ders alarak spekülâsyona mani olmak icap eder. Şurası da muhakkakdır ki, sanayi bölgelerini çok dağıtmamak en mühim ik- tisadî şarttır.

Sanayi kurulması için bir çok Avrupa şehirleri rekabet halindedirler. Kasabaları- nın iktisadî hayatını yükseltmek için İsviç- re Belediyelerinin, bütün medenî ihtiyaçla- rı temin edilmiş arazi makul fiyatlarla hat- ta maliyetine sanayicilerin istifadesine arz ve teklif ettiklerini müşahade ediyoruz.

Sanayi kuracaklara, Avrupalılar bütün kolaylıkları gösterirken, İstanbul'da daha ilk adım olan toprak temininde en müsait şartları bizde hazırlamalıdır.

Zeki SAYÂR

Ecnebî karikatürü

Yemeğe gidiyorum, bir az sonra gelirim.

Cephe

T Ü R K T İ C A R E T BANKASI İ K R A M İ Y E E V L E R İ

Y. Mimar Muallim Seyfi Arkan

Türk Ticaret Bankası için Y. Mimar Sey- fi Arkan'ın tanzim ettiği projelere göre in- şa edilen bu ikiz ikramiye evleri ikişer kat-

lı ve beşer odalıdır. Evlerin inşaatı yığma taş ve tuğla usulüne göre yapılmıştır. Plâ- nın tertip tarzı muvaffakiyetli olup, dış

mimarî itibariyle nisbetli ve güzel bir eser- dir.

Kat plânları

P R O J E MÜSABAKASI

Sarrebruck şehri yeni Radyoevi binası, beynelmilel proje müsabakası

ISarrebruck» şehri Radyoevi binası- nın projesinin tanzimi için bir müsabaka açılmıştır. Bu konkura Avrupa Konseyine dahil memleketlerin mimarları iştirak ede-

1 inci derece

2 » »

2 » »

bilirler.

Müsabakada derece alan projelere şu mükâfatlar verilecektir:

1.500.000,— ffrs.

1.250.000,—

900.000,—

750.000,—

600.000,—

400.000,—

350.000,—

250.000,—

Gouvernement de la Sarre - Ministere des Travaux Publics, Genferstrasse 2

SARREBRUCK

Ecnebî karikatürü

Güneş ihtiyacı ve iştiyakı

B o s u n c i

CADDEBOSTAN, BOSTANCI D E N İ Z OTOBÜSLERİ

İnsa eden : Denizbank İstinye Tersanesi

U M U M İ M A L U M A T Bu teknelerin dizaynı, İstinye Tersane- sine siparişi veren Şehir Hatları İşletmesinin isteklerine en uygun şekilde yapılmıştır. Bu hususta İşletmenin esas talepleri şöylece hü- lâsa edilebilir.

1 — Azamî taşıyabileceği yolcu adedi 250 ki;i olacaktır.

2 — İhtiyaca göre Haliç dahilinde ve- ya haricinde liman seferlerinde yolcu taşı- yacaktır. Bu bakımdan Galata Köprüsü al- tından daima geçebilmesi mevzuubahistir.

Bu şart teknenin suüstü yüksekliğinin 5 m.

nin altında olmasını mecburî kılmaktadır.

3 — Gemi boyu, Ulaştırma Bakanlığı Liman Tüzükleri mucibince Filika taşımıya- cak bir boyda seçilecektir. Bu talep gemi sıı hattı boyunun 30 m. den daha yukarı ol- mamasını şart koşmaktadır.

4 — Gidiş istikametine ters oturan bir

yolcu ekseriya rahatsızlık hissettiğinden oturma yerleri otobüslerde olduğu gibi mümkün olduğu kadar gidiş istikametinde tertiplenecektir.

5 — Bu tipin, aynı zamanda şehri görmeğe gelen seyyah kafilelerini gezdir- mek için kullanılması düşünüldüğünden yolculara tam konforu verebilecek oturma yerleri sağlanacaktır ve haricî görüş kolay- lıkla temin edilecektir. Bu bakımdan tek- nenin plânlan bu talepleri yerine getirecek ve Ulaştırma Bakanlığının Liman Tüzük- lerine uygun olabilecek şekilde hazırlan- mıştır.

Geminin gerek tekne kısmında ve ge- rekse üst kısmın haricî görünüşünde, mev- cut klâsik tipler kopye edilmek istenme- miş, bu sebepten, belki de alışmıyan bazı gözlerin yadırgayacağı yeni bir tip ortaya çıkarılmıştır. Galata Köprüsünün altından

geçebilmesini temin maksadiyle, baş direk kırma olarak tertip edilmiş olup tazyikli hava ile çalışmaktadır. Kaptan köşkü mah- dut su üstü yüksekliği sebebile baş tarafta tertiplenmiştir. Bu suretle, umumiyetle kü- çük gemilerde görülen ve geminin estetiği- ni bozan, «boya nisbetle fazla irtifa»

mahzuru kendiliğinden halledilmiştir.

Deniz otobüslerinde yapılan bir yeni- lik de, makine kaportasının ortadan tama- men kaldırılmış olmasıdır. Bu suretle ka- zanılmış olan geniş saha, antre olarak tah- sis edilmiş ve diğer gemilerde mevcut ol- mıyan bir nisbette, yolcuların giriş ve çı- kışları kolaylaştırılmıştır. Aynı zamanda, gemiyi orta yerden bölen bir makine ka- portasının mevcut olmaması sebebiyle, nis- .beten küçük bir gemide oldukça geniş bir

dahilî görünüş temin edilebilmiştir.

İkisi gezinti güvertesi, ve diğer ikisi

B a n m a n m n n o

alt güvertede olmak üzere dört salon var.

dır. Ayrıca kıç üstünde açık bir yeri mev- cuttur. Oturma yerleri, en iyi şekilde kon- foru temin edebilen ve bugün modern ge- mi tiplerinde geniş mikyasta kullanılan L A T E K S köpüğünden yapılmıştır.

Yerler, desenli lâstik ile kaplanacak- tır. Bordalar, pencere seviyelerine kadar, ceviz kaplama olarak tertip edilmiştir.

Normal aydınlatma lâmbalarından başka ayrıca, bordalara aplikeler ilâve edilmiş ve bu suretle mütecanis bir aydınlatma te- min edilmiştir.

Teknenin ana ölçüleri aşağıda veril- miştir.

T a m boy : 32,40 m.

Su hattı boyu : 30,00 m.

Kalıp genişliği : 6,60 m.

Çektiği su : 1,70 m.

Azamî su üstü yüksekliği : 4,60 m.

Deplasmanı : 140 ton Taşıyacağı yolcu adedi : 250 Sür'at : 11 Knot

(Devamı 115 inci sayfada)

112

Maket

İstanbul şehrinin en kıymetli ve seç- kin muhitlerinden biri olan ve nisbeten yeni teşekkül etmiş bulunan Nişantaşmda, yerin ve muhitin ihtiyacına cevap verecek bir sinema inşaatı için faaliyete geçilmiş bulunmaktadır.

Teşvikiye ve Emlâk caddelerini biribir- lerine irtibatını temin maksadile ve aynı zamanda tramvay caddesindeki trafiği hafif- letmek gayesiyle şimdiki Bayer apartımanı yanından Emlâk caddesine de bir pasaj ve bu pasaj içinde o muhitin ihtiyacını karşı- lıyacak şekilde asma katlı lüks dükkânla- rın yerleştirilmesi düşünülmüştür. Bu pasa- jın yapılmasiyle önemli şehircilik dâvası

BİR S İ N E M A V E PASAJ PROJESİ

Y. Mimar Şinasi Gökcan ve Ferruh N a r m a n

olan trafik meselesini de halletmek imkân dahiline girecektir.

Plânlar, sinema binası adanın ortasında olacağına göre tanzim olunmuştur. Aynı za- m a n d a Yapı ve Yollar Kanununa uygun ol- masına bilhassa dikkat edilmiştir. Bu se- beptendir ki, salon kısmı zemin seviyesinden 8 metre aşağıda tanzim edilmiştir. Buna gö- re binanın toprak üstü seviyesi 4 metredir.

Sinema 850 kişiyi rahat bir şekilde ala- bilecek durumdadır. Bir balkon ve bir de parter mevcuttur. Sinemaya giriş ve çıkışlar rampalarla halledilmiş olup salonların hava- landırılması için de tertibat yapılmasına imkân bırakılmıştır.

Sinema salonunun tavanı memleketi- mizde ilk defa yapılmasını düşündüğümüz betonarme kabuk inşaat sistemiyle meydana getirilmesi, akustik, hafiflik ve ucuzluk ba- kımından tercih edilmiştir.

Giriş ve çıkışlar çok geniş rampalarla temin edilecek, kısmen pasaja ve kısmen de Teşvikiye caddesine çıkışlar olacaktır.

Teşvikiye caddesindeki pasaj üzerine aynı zamanda ikametgâh olarak apartıman inşa edilecektir.

Sahne sinemoskop tertibatını ihtiva edecek şekilde hesaplanmıştır.

T

ı

i '

ı

i

Maket ve plân

Zemin kat plânı

i i ı V İ 11 I II i I l î I I ^ ı VMİMAC. SİUASİ GÖttiH -İÎKPUU NABMAtt

(Baş tarafı 112 nci sayfada) Geminin esas bünyesi çelik olup tama- men kaynaklıdır. Üst bünye ise, hafifliği temin maksadiyle alüminyum konstrüksyon olarak yanılmıştır.

Geminin idare edilmesinde, kaptanın kara nakil vasıtalarında olduğu gibi şoför vazifesini görmesi düşünülmüş, yâni maki- nenin. diğer gemilerde olduğu gibi makine telgrafı vasıtasiyle ayrı olarak çalıştırıl- ması yerine, kaptan tarafından direk ola- rak kullanılması yoluna gidilmiştir. Aynı zamanda kolay manevra kabiliyetini temin etmek maksadile tekneye en uygun sevk vasıtası olarak DiesîI-EIektrik-sistemi seçil-

miştir. Bu şekilde tekmil makine kontrolü kaptanın eli altında bulunuyor demektir.

M A K İ N E L E R

Diesel motörleri 2 adet 220 beygir gü- cünde olup dakikada 1350 devir yapmakta ve kendilerine direk olarak bağlı elektrik jeneratörlerini tahrik etmektedirler. Bu je- neratörlerden hasıl olan akım ile pervane motörleri tahrik edilmektedir. Pervane mo- törleri 2 adet ve 160 ar beygir gücünde olup devirleri dakikada 1250 dir. Bunlardan ha- sıl olan dönme kuvveti birer dişli redüksi- yonla 300 devir/dakikaya düşürülerek pervanelere verilir. Pervanenin malzemesi Manganez-Bronz olup minumum kopma

mukavemeti 43 K g / m m 2 ve uzaması

% 20 dir. Çap 1280 mm, hatve 1552 mm, ve kanat sayısı 4 dür. Pervane modern per- vanelerin kanat biçim ve profillerine sahip olup hesabı sirkülasyon teorisine göre ya- pılmış ve bu suretle en iyi maktalar ve hat- ve elde edilmiştir.

Yardımcı makineler olarak, 2 adet 12 şer Kw. Iık Disel-jeneratör, bir adet 20 H.P. lik kompresör, birer adet sintine, de- niz suyu, tatlı su, mazot transfer tulumba- ları monte edilmiştir.

Elektrik makineleri ve kabloları Sie- mens-Schuckertwerke A. G., A n a ve yar- dımcı Dieseller Motorenvverke Mannheim A. G. firmalarının mamulâtıdır.

V ci M İ L L E T L E R A R A S I S A N A T T E N K İ T Ç İ L E R İ K O N G R E S İ

Sculpture 1952 Hâdi BARA

Milletlerarası Sanat Tenkidçileri Cemiyetinin 5 inci kon- gresinin İstanbulda toplanması, memleketimizin umumiyetle uyuşuk geçen san'at ve fikir hayatında, bugüne kadar eşine rastlamadığımız bir heyecan havası yarattı. Münferit çalışma- lariyle birer büyük kıymet olan sanatkârlarımızı, on gün için, bir araya toplayıp, sanat ile meşgul olan, dünyanın en kıy- metli unsurlariyle konuşma ve münakaşa fırsatı vererek, alâ- kasızlık içinde senelerdenberi çalışmanın verdiği bezginlikten hiç olmazsa bir müddet içinde kurtardı.

Kongre, Şale köşkünde Hariciye Vekili Prof. F . Köprü- lünün bir konuşması ile 8 Eylülde acildi ve çalışmalara Gü- zel Sanatlar Akademisinde başlandı. 16 Eylüle kadar devam eden bu çalışmalarda «Şark ve Garp», «Felsefe ve sanat ten- kidi», «Plâstik sanatlarda kalite ve stil», «Sanat ve terbiye»,

«ilim ve sanat arasında münasebetler, kübizm ve renk» gibi çok mühim temler üzerinde tebliğler okundu ve münakaşalar yapıldı.

Kongrenin, Venturi, Firens, Read, gibi ekol yapmış, bir mânada durulmuş beynelmilel kodamanları arasında, bilgi, araştırma ve dinamizmleriyle ortaya çıkan gençler (medenî dünyanın fikir ve sanat âleminde gençlik altmışına kadar devam eder) münakaşasiyle ayrı hava verdiler. Bunlardan, bilhassa, Sorbonne'da sanat tarihi ve sosyoloji profesörü Francastel, yıkıcı ve yapıcı fikirleri, heyecanlı ve âhenkli konuşmasiyle kongreyi tek başına temsil etti denilebilir.

Kongresistler, akademide açılan, modern Türk resim ve heykel sergisini alâka ile gezdiler, ressam ve heykeltraşları- mızla tanıştılar. Eski âbidelerimize, müzelere cami ve tarihî yerlere, halk oyunlarına, Bağdat Köşkü terasında Olgunlaşma Enstitüsünün hazırladığı defileye, hayran oldular.

16 Eylül gecesi Vali Prof. Gökayın verdiği ziyafetle kon- gre kapandı ve yirmi altı milletin, sayısı yüzü aşan temsil- cileri, İstanbulda gördükleri sanat eserlerini, güzellikleri, sami- miyet ve misafirperverliği daima zevkle hatırlayacaklarını her

fırsatta söylediler, ve her biri bir Türk dostu olarak memle- tanbulda toplanmasını temin edenlerle, kongrenin imkânlarımız ketimizden ayrıldılar. dahilinde, muvaffak olmasına çalışanları tebrik etmek her

Beşinci milletlerarası sanat tenkidçileri kongresinin îs- münevverin vazifesidir. ARKİTEKT

G L A D B E C K W E S T F A L E N ' D E K İ Y E N İ SERBEST K Ü T Ü P H A N E Mimar: Helmut Werneke

Harpte harap olmuş bir jimnastikha- nenin temelleri üzerine kurulmuş olan kü- tüphane, şehrin ortasında Belediye parkı- nın en güzel meydanında erişebilinmesi kolay ve bununla beraber modern trafik gü- rültüsünden âsude bir mevkide bulunmak- tadır.

Bir uzun orta kısım ile iki yan pi- yeslerden müteşekkil bulunan yapı diğer kültürel gayeler için de düşünülmüştür.

Pencereler parka bakmaktadır. İki yan piyeslerden biri kütüphane idaresine ait olup diğeri okuma salonudur.

Tesisin merkezi orta binada bulunan serbest tevzi salonu olup bu salon ışıklı tavanı ve galerisiyle esaslı bir şekilde ihti- yaçları karşılamaktadır.

Zemin katta taallûk ettiği mevzulara göre ayrılmış dolaplarda takribi olarak 5000 cildi havidir. Galeri katında da bu sayıya yakın kitap bulunmaktadır. Mün- hani bir merdiven salonun ortasından gale- riye doğru yükselir.

Tevzi salonunun üzerindeki plexi ca- mından mamul tavan konstrüksiyonu hare- ket edecek bir şekildedir. Bu suretle salon mihaniki bir şekilde havalandırılabilir.

«Baumeister»den Yapı hacmi 1900 M3 olup inşa mas- rafı 152.000 D.m. dır. «Faydalanılmış olan eski temelin değeri 29.000 D.m. bu rakama ilâve edilmelidir.

İç teçhizat masrafı (etajerler, mo- bilyalar kara ağaçtan mamuldür.) takribi olarak 40.000 D.m. dır. Kütüphane Glad- beck şehri belediyesinin kültürel eksiklik- lerinin tamamlanması için yaptığı çalışma- larının güzel bir delilidir.

Küçük kültür yuvasının, yapılması kararlaştırılmış olan büyük bir iş hanının arsasının yanında olması herhalde bir te- sadüf eseri değildir.

İçten görünüşler

YABANCI MİMARÎ

BİR S A N A T MÜZESİ, (Finlanda)

Mimar Olavı S A H L B E R G

Arkkitehti dergisinden

Bu müze Finlanda'da 1838 de C. L. En- gel tarafından inşa edilmiş bir zahire amba- rının tadili neticesinde meydana getirilmiş-

tir. Eski binanın ana duvarları muhafaza edilmiş, içi günümüzün en ileri teşhir bil- gisine göre tadil edilmiştir. Yeni yapılan

standlar bilhassa ziyaretçilerin eserleri iyi bir şekilde görebilmelerine müsait mesafeyi temin etmektedir.

Vaziyet plânı

Kat plânları

123

İ T A L Y A

B İ R O F İ S B İ N A S I (Milâno)

Edilizia Moderna'dan Bu ofis binasının projeleri Mühendis Giuseppe Valtolina tarafından yapılmıştır. Milano'nun yeşil sahalı kısmında en yeni inşa metodlarına göre yapılan bu bina gerek malzeme, gerekse proje bakımından büyük alâka uyandırmıştır. Binanın iskeleti betonarme olup, cephe kaplamaları prefabrike madenî plânlardandır.

İgten iki görünüş

BİR A R A Ş T I R M A L A B O R A T U A R I

COSELEY, Wolverhampton

Mimarları: Lavender, Twentyman and Percy ( F / A )

Journal of the Royal İnstitute of British Architects'den Bina bir ana yol üzerinde yerleştirilmiş, üç büyük şirketin

merkezî araşdırma laboratuarı olarak dört ana bloktan ibaret olarak inşa edilmiştir.

İdare bloku, antre, hol, bürolar, kantin ve kütüphaneden ibarettir. Aynı zamanda 90 kişilik bir toplantı salonu vardır.

Bu kısım 2 kattan ibaret olup, bir sinema projeksiyon salonu vardır.

Laboratuar bloku, 4. 80 genişliktedir. Kimya laboratuarı müstakil olup, diğer laboratuarlar yan yanadır. Bu bölmeler, 5 ayak genişliğinde kabul edilen bir aksa göre istenilen şekilde büyütülüp, küçültülmektedirler. Bu blokun altındaki bodrumda karanlık film odaları, depolar bulunmaktadır. Binanın depo kısmı merkez olup servislerle irtibatlıdır.

Atölyeler bloku, tek katlı olup, içinde fazla gürültü ile çalışan ağır makineler bulunan bölümlerden ibarettir. U m u m î inşaat sistemi betonarme olup bunun tercih sebebi çelikten ta- sarruf olmakla beraber, daha ziyade mimarî tesir elde etmek içindir. Çatı kaplaması bakırla yapılmıştır. Çatı ve diğer döşe- meler asmolendir. Bunların kirişleri dış duvardan, koridor ara- sına kadar uzanmaktadır.

B İ R O K U L B İ N A S I

Mimar A. Vander Linden

Yedi sınıflı bu küsük okul iki katlıdır. Zemin kat kısmen helâ ve vestiyerlere, kısmen çocukların oynaması için üstü kapalı ve camekânlı bahçeye tahsis edilmiştir. Birinci katta yalnız sınıflar vardır.

BELEDİYE J İ M N A S Y U M U (Tokyo) (Kenchiku Bunka)dan

Tokyo belediyesi büyük bir Kapalı jimnasyum inşa ettir- miştir. Binanın karkası betonarmedir.

rr

'•İS

. j | j ş * ı î * w

il

a; A • JIJŞD

rhı-f-H fe-i. t

S f î t 1 if -

. Ş f t ? . L 3T Bi rtRUHî

H jt » » 19 M

1 fa tt ffl o ıs

iü A •

.„ SBİAC 0.

İFSO

!«tf S f m

« A O ,

»*0 2

2 n d f l o o r

«S a; a t

IST Cephe ve kat plânlan

- - M ili A ü

İç görünüş

i

Ccohe

B İ R K İ T A P Ç I D Ü K K Â N I (Arnhem)

«Bouwkundig Weekblad» dan Üstü ikametgâh olan ve bir asma katı olan bu kitapçı dükkânı mimarının ihtimam ve dikkatli çalıştığını göstermek- tedir.

Kat p l â n l a n

Dükkânın içinden görünüşler

UM

İ N G İ L T E R E D E de BİR O R T A O K U L BİNASI

--The Architects Journal=> den 680 talebelik bu ortaokul İngilterede Kent eyaletinde inşa edilmiştir. Bu okul bulunduğu muhitte aynı zamanda bir sosyal toplantı yeri olarak düşünüldüğü için büyük toplantı salonlarını havidir. Binanın ana bloku doğu - batı istikametindedir. Arsa- nın topoğrafik durumu batıya doğru yükselmekte olduğundan en alçak tarafa toplantı jimnastik salonları, kantin, mutfak ko- nulmuştur.

Yüksek tarafta, laboratuarlar, atölyeler yerleştirilmiştir. Bi- nanın ana blokunda sınıflar, İdare kısmı, talebe gardropları vardır.

Vaziyet ve kat plânları

ploycoı

Sınıflar azamî güneş alacak cephede, ve gürültüden uzak yerlere konmuştur. Her sınıfta vantilasyon tesisatı vardır. Tale- beler, okula ana blokun kuzeyindeki teraslardan girer, gardrop- lardan geçip ana koridora geçerler. Buradan da güney istikame- tindeki sınıflarına dağılırlar. Gardroplarm üzerinde oyun ve el işleri atölyeleri vardır. Bütün bloklar betonarme karkas sis- teminde olup, yalnız jimnastik salonu çelik iskelettedir. Dış du- varlar tuğladır. Döşemeler, çatılar atölyeler (prekontren) be- tonarmedir. Dış duvarların kaplaması sarı ve koyu kahve rengi tuğladandır. Antrelerde ve merdivenlerde, duvar satıhları muh- telif renklerde olup, içde üç buutlu tesir yaratmaktadır. Okulda gri, cadmiyum kırmızısı, hardal rengi, mavi, donuk mavi renk- ler kullanılmıştır.

Döşemelere termoplastik karolar kaplanmıştır. Koridorlar siyah mermer taklidi bir malzemedir. Sınıflarda zemin gridir.

Toplantı odasında zemin parkedir. Helâ bölmeleri mozaiktir.

Kütüphanenin iç kaplaması bir Afrika ağacındandır.

Okul, mazııtla işleyen kaloriferlerle teshin edilmiştir. Sıcak su ve diğer tesisat boruları yer altından geçmektedir. Mutfak- taki ocaklar elektrik ve petrolle işlemektedir.

Toplantı salonu ve bütün sınıflar radyo ve zil sistemi ile mücehhezdir.

Bina 160.000 İngiliz lirasına çıkmıştır.

Kesitler

H A Y D A R P A Ş A S İ L O S U İ N Ş A A T I

Kayar kalıp ile inşaat, yüksek irtifada betonarme tesislerin inşasında kullanılan seri ve hususî bir usuldür (hububat, çimento, sun'i gübre v.s. siloları). Bu metot çok katlı binaların inşaatına da uygun düştüğü için halen Almanya ve diğer şimalî Avrupa memleketlerinde bu kabil inşaatlara da tatbik edilmektedir. Ka- yar kalıp metodunun avantajları, çok kısa bir zamanda ve nis- beten daha iz yardımcı malzeme sarfı ile istenilen inşaatın mey- dana gelmesidir. Bu metot yıllardanberi bilinen ve kullanılage- len bir usûl olmakla beraber bu gün Haydarpaşa Silo inşaatında tatbik edilen kayar kalıp sistemi en yeni ve en modern tarzıdır.

Burada esas prensip bina dış duvarlarını meydana getire- cek kayar kalıbın az irtifalı (1,20 m.) olmasıdır. Bu kalıbın iç

ve dış yüzleri demir profil bağlantılarla birbirlerine raptedilmiş- lerdir. Bu bağlantılara kaldırıcı denilen bir nevi kriko tertibatı monte edilmiştir. Bu kaldırıcıların içinden 25 mm. kutrunda çe-

lik çubuklar geçer. Bütün kaldırıcılar (Haydarpaşa Silo inşaa- tında 102 adet vardır) yağ boruları ile yekdiğerlerine merbut olup merkezdeki bir yağ tazyik tulumbasına bağlıdırlar. Tulum- ba çalışınca yağdaki tazyik, borular vasıtasile kaldırıcılara inti- kal eder. Bu tazyik dolayısile kaldırıcılardaki hususî ve patentli bir tertibat harekete geçer ve kaldırıcılar, çelik çubuklar üze- rinde 2,5 sm. yükselir ve kendilerine merbut olan kalıbı da yükseltir.

İşe başlarken önce 1,20 m. yükseklikteki kalıbın demir teçhizatı konur ve arası betonla doldurulur. Bundan sonra yağ

tulumbası harekete getirilerek kalıp 2,5 cm. kaldırır ve bu ame- liye saatte 6-10 defa tekerrür eder ve bu arada gerekli demir teçhizat ve beton doldurulur. Bu suretle 24 saat zarfında orta- lama 3 - 3,5 m. irtifaında inşaat yapılabilir. Kalıbın alt kenarını terkeden beton 6 - 7 saatlik olduğu için, kendi kendisini tutabile-

cek kadar sertleşmiş olur. Kayar kalıbın kayma sürati herşeyden önce dışardaki suhunete tabidir. Eğer bu suhunet düşük ise be- tona sertleşecek zaman bırakmak için kalıp yavaş çekilir, eğer aksi vaki yani dış suhunet yüksek olursa, betonun kalıba yapış- maması için kayma suretinin daha büyük olması gerekir. Hay- darpaşa inşaatında haricî hararete karşı beton dış satıhları dai- mî şekilde ıslak tutulacak çuval bezleri ile muhafaza edilmek- tedir. Bundan başka kayar kalıptan çıkan taze beton mala per- dah edilerek nisbeten kaypak bir satıh elde edilmektedir.

Haydarpaşada inşa edilmekte olan Toprak Mahsulleri Ofi- sine ait 34000 tonluk Silo, 4 kademede teşkil edilecektir. Beher kademede 5,1 m. kutrunda 15 adet yuvarlak kuyu ve 12 adet ara kuyu inşa edilecektir. İlk kademe inşaatının kayar kalıbına 27.9.1954 günü başlanılmış bulunmaktadır. Bu kademedeki 30 m. yüksek silo kuyuları inşaatı 9-10 gün içerisinde ikmal edil- miş olacak ve bu arada 17 cm. kalınlıktaki kuyu duvarlarının teşkili için 1400 m3 beton sarfedilecektir.

A.H.I-BAU D Ü S S E L D O R F ve İ B R A H İ M YOLAL firma- ları işbirliği tarafından inşa edilmekte olan Toprak Mahsulleri Ofisi Haydarpaşa Silosu inşaatında Türkiyede ilk defa olarak tatbik edilen kayar kalıp sistemi, bundan sonra gene aynı fir- malar tarafından inşa edilmekte olan Toprak Mahsulleri Ofi- sinin 20000 tonluk İ Z M İ R / A L S A N C A K silosu inşaatında da tatbik edilecektir.

A.H.I-BAU firması, Almanyada kayar kalıp sistemi ile pek çok silolar inşa etmiş olduğu gibi 40 m. yüksekliğe kadar mü- teaddit binaları da bu usûl ile inşa etmiş bulunmaktadır.

HWMRP»S» suasu

I JSTF

H A F İ F BETON ve ISVEÇTE K U L L A N I L I Ş I Tercüme eden: Bülent YUngül Hafif beton 30 senedenberi muhtelif inşaat elemanlarında kullanılmaktadır; bu sahadaki endüstri zamanla inkişaf ederek bugünkü halini almıştır.

Halen İsveçte inşa edilen binaların % 70 i kısmen veya tamamen hafif malzeme ile kurulmuşlardır; bilhassa kimyevi su- rette elde edilen boşluklu beton en çok kullanılandır.

İsveçte hafif beton sanayiini geniş ölçüde kurmuş ve terakki ettirmiş olan «Ytong şirketinin» çalışmaları bilhassa şayanı tak- dirdir.

Şimdi evvelâ hafif beton elde edilmesine ait umumi esas- ları gözden geçirelim.

Hafif beton imali başlıca 4 usulle mümkün olmaktadır:

1. — Bilhassa birleşik devletlerde ve bazı diğer memleket- lerde pek revaçta olan hafif aglomere kullanılmak suretile hu- susî makinelerle imal edilen inşaat bloklarıdır.

2. — İri bos bloklar.

3. — Köpürtülmek suretile boşluklu hale getirilen beton.

4. — Kimyevi vasıtalarla boşluklu beton elde edilen sistem.

Bu son katagoride elde edilen betonun kesafeti diğerlerine nazaran bir hayli düşük olup, mukavemet emsali de daha yük- sektir; esasen İsveçte tekâmül eden ve diğer memleketlerde de bilhassa kullanılan bu şekildir.

İSVEÇTE H A F İ F B E T O N U N K U L L A N I L M A S I : Bugün en çok kullanılan Ytong hafif betonu, İsveç piya- sasının ihtiyacını karşılayabilmek için 6 fabrikada imal edilmek- te olup günlük istihsali 2000 m3 civarındadır. Altıncı fabrika en son 1954 ağustosunda faaliyete geçmiştir.

Bütün bu istihsalin % 80-90 ı muhtelif eb'ad ve şekilde standart bloklar imaline aittir. Diğer kısım betonarme plak- lar, çatı dalleri, izolan levhalar, kapı ve pencere lentolarıdır.

Bu standar bloklarla 5 katlı binalar yapmak mümkündür.

Ytong plâkları 18 kata kadar betonarme karkas malzemesi olarak da kullanılabilmekte ve büyük ekonomiler sağlamakta- dır. Ahşabı az ve pahalı olduğu memleketlerde kalıp olarak çok istifadelidir.

İsveçte diğer memleketlerdeki, yapılanın aksine olarak, bu izolan maddelerle binaların dışı da kaplanmakta ve böylece fev- kalâde bir termik izolasyon elde edilmektedir, esasen hafif be- tonun sathı, normal betondan daha da iyi sıva tutmaktadır.

U C U Z İ M A L Â T

«Ytong» hafif betonu muhtelif cinste silisli malzeme (kum, maşfer, letiye, sünger taşı) ile sönmüş kireçten elde edilir. Kireç burada ehemmiyet itibarile ikinci derecede kalmaktadır, dolo- mitli olmayan bütün kalkerler istifadelidir. Bu imalâtla maliyet gayet düşüktür. Bir metre küp Ytong betonu elde etmek için 2 saatlik amele mesaisi kâfi gelmektedir.

Bloklar testere ile kesilebilir

İ M A L A T M E T O D U

Kireç ve silisli maddeler evvelâ kırılıp, ezilmekte, toz hali- ne getirilmekte ve incelik derecesi itina ile kontrol edilmektedir.

Karıştırma ve üfleme ile homojen hale getirilen toz ha- lita fabrikanın diğer kısmına gönderilerek içine su ve bilâhare Alüminyum veya kÖDÜrtiicü bir madde ilâve edilmektedir. Bü- tün bu kullanılan malzemelerin dozajına göre muhtelif ke- safette beton elde edilir.

\

M. flpi

%

Hafif bölmelerin üzerine kâğıt kaplanabilir

Pencere lentoları aynı malzemedendir.

10 tuğlaya tekabül eden bir blok

Bilâhare karışım, kalıplara dökülerek orada soğutulur, ha- raret muayyen bir dereceye düşünce blok ve levhalara kesilerek

10 atm. lik tazyikte buhar altında etüve sevkedilir.

Böylece hafif betonun bir an önce sertleşmesi ve piyasaya arzolunması temin edilmiş olur.

H A F İ F Y T O N G B E T O N U N U N T E K N İ K HASSALARI!

Kullanıldıkları yerlere göre Ytong betonu muhtelif kesafet- lerde imal edilmiştir. Takriben % 60 ı normal bir kesafette olup umumiyetle 3 kata kadar olan binaların haricî duvarlarını inşa etmek için kullanılmaktadır. Ahşap binaların temellerinde kul- lanılan blokların ezilme gerilmesini İsve: 1950 nizamnamesi 3 kg/cm2 olarak tesbit etmiştir.

Kesafeti 0,65 olan bloklar dahilî ve harici duvarlarda kul- lanılmakta olup_ ezilme emniyet gerilmesi 6 k g / c m 2 yi geçme- mektedir. Betonarme döşeme ve çatı plâklarının ise kesafeti 0,40 civarındadır.

P L Â K L A R

Muhtelif yerlerde ve bilhassa duvarlarda bölme olarak kul- lanılan plâklar 7 cm. den 25 cm. ye kadar muhtelif kalınlıkta tiplerdir. Kesafetleri 0,5 olup en çok kullanılan inşaat eleman- larıdır. Büyük bloklar halinde süratle inşa edilip büyük bir eko- nomi saklamaktadırlar.

ÇATI P L A K L A R I

Çatıda kulan ilan Ytong plâkları normal 0,5 kesafette be- tonla imal edilmekte olup gayet basit bir sistemle yerlerine kon- maktadır. Plâkların arasında bulunan yuvaya çelik çubuklar o- turtulmakta bilâhare bu aralara beton dökülerek yekpare bir küt- le elde edilmektedir.

Yalnız fazla rutubetli memleketlerde çelikleri pastan ko- rumak için tedbirler almak veya başka bir sistem düşünmek lâzımdır.

D Ö Ş E M E P L Â K L A R I

Ytong döşeme plâkları, çatı plâkları gibi aynı prensiple i- mâl edilmektedir. Mukavemetleri, yüklenecekleri ağırlıklara ve yerlerine göre hesaplanmışlardır.

Döşeme plâkları umumiyetle 0,7 kesafetinde, ve en iyi bir akustik izolandırlar. 1 0 0 x 6 5 x 1 0 cm. eb'adında ve 0,65 kesafe- tinde plâklar en çok kullanılan tiplerdir, bunların kalınlıkları yerlerine ve alacakları yüklere tâbi olarak değişirler.

Çelik bir iskelet üzerine harçla tesbit edilmek suretiyle yerleştirilirler. Bu metot Avrupada delikli bloklarla yapılan dö- şeme tarzına benzemektedir.

BAŞKA M E M L E K E T L E R D E İ M A L Â T

Bugün artık «Ytong» hafif beton imalâtı İsveçin hudut- larını aşmış, yabancı memleketlere yayılmıştır. «Ytong» Norveç- te Oslo'nun 60 km. şimalinde «Hokksund» fabrikasında imal edilmeye başlanması, Polonyada 3 fabrikada, Almanyada 3 fab- rikada, Belçikada «Anvers» ve Calgary de, Alberta eyaletinde.

Kanada da kurulmuştur. H a y f a ve Telaviv arasında «The Israel Ytong Corporation Ltd.» yeni bir şirket kurulmuştur.

Ayrıca bir çok diğer memleketler de bu sahada teşebbüse geçmiştir.

Ressamın kalemile İstanbul limanı

« D Ü N Y A N I N E N M Ü K E M M E L SULU BOYA RESSAMLA- R I N D A N BİRİ» : D O N G K İ N G M A N

— (USIS) — Beyoğlunda Amerikan Haberler Merkezinde 18 Ağustosta 20 eser teşhir eden Amerikalı san'atkâr Dong King- man, Time dergisi tarafından «dünyanın en mükemmel sulu bo- ya ressamlarından biri» olarak vasıflandırlmıştır.

Metropolitan Müzesi, Modern San'at Müzesi ve Boston Güzel San'atlar Müzesi de dahil olmak üzere, Birleşik Amerika-

da mevcut en büyük san'at galerilerinin daimî kolleksiyonları arasında Dong Kingman'ın eserleri de vardır.

San'atkârın sulu boya tablolarının renkli kopyaları, Time, Newsweek ve Life de dahil olmak üzere bir çok Amerikan der- gilerinde neşredilmiştir.

Halihazırda New York'da, Columbia Üniversitesinde san' at öğretmeni olan Dong Kingman, milletlerarası bir çok müsa- bakalarda mükâfatlar kazanmıştır. San'atkâr dört kitabı resimler- le süslemiştir. Bunların arasında Vanya Oakes'un «Bambu Kapısı» ve Enid La Monte Meadovvcroft'un «Çin Hikâyesi» adlı

eserleri de vardır. Ressam, iki defa Guggenheim ile taltif edil- miştir.

Time Dergisi, Kingman'ın eserlerinden bahsederken şöyle demektedir:

«Bu tablolar, patlıyan Çin fişekleri gibi neşe saçmaktadır.

Kompozisyonları üzerinde titizlikle çalışarak, parlak ve donuk renkleri büyük bir ustalıkla kullanan Kingman, insanda derin bir intiba bırakan, beşerî vüs'at ve derinliğini haiz eserler mey- dana getirmektedir.»

Bir münekkit, san'atkârın New York şehrinden mülhem sulu boya eserleri hakkında şu satırları yazmıştır: «Şehrin ka- rışık ve muğlak taraflarını aksettiren bu tablolar karşısında in- san, tıpkı Manhattan'ı görmüş gibi şaşırıyor.»

Dong Kingman, San Francisco'da doğmuş ve Çin'de yetiş- miştir. H a r p esnasında Birleşik Amerika Ordusunda ve Birle- şik Amerika Stratejik Hizmetler Bürosunda (O.S.S.) vazife gör- müştür.

MUASIR C E M İ Y E T T E M İ M A R

Yazan: Lucio COSTA Tercüme eden: Halûk T O G A Y

UNESCO'nun Muasır cemiyette sanatkâr adlı kitabından

Bu rapor için arka arkaya, birbirini tamamlıyan iki mevzu teklif edilmiştir. Bunlardan ilki daha mahdut olmak üzere «İkâ- metgâh ünitesi», ikincisi ise daha geniş olmak üzere «Muasır cemiyette mimar» mevzularıdır. Zaten «ikâmetgâh ünitesi» nin modern anlamı, menfaat gayesi gütmeden, insan ve ailesinin da- ha mükemmel ve ahenkli bir hayatı için düşünülen ikâmetgâhı ihtiva eder. Mimarın muasır cemiyette birinci vazifesi ise inşa edilen boşluğu tahdit etmek ve nizamlamaktır. Bu tahdit ve nizam sadece randıman noktayı nazarına bağlanmaz. Aynı za- manda ikâmet edeceklerin maddi refahlarını da nazarı itibare alır. Fakat bu refah sadece maddi konfor bakımından da değil- dir, aynı zamanda ferdlerin ruhî muvazenesini de tatmin eden ölçünün şumulüne giren mimarî bir anlayıştır.

Bu bakımdan ile olarak ikâmetgâh üniteleri mevzuunu mü- talea etmek faydalıdır. İkâmetgâh ünitelerinin bilhassa bu kon- feransın diğer kısımlarının raporları için teklif edilmiş olan mevzuların vahdetini hatırlatan umumi fikirlere müsteniden, günlük hakikatlerden alınma vazıh ve objektif bir misal ver- mesi dolayısiyle günün meselesi olduğu münakaşa kabul etmez bir hakikattir.

«İkâmetgâh ünitesi» anlamı, meskenlerin şakulî şekilde te- kasüf ettirmeleri esasına cevap vermektedir. Yani meskûn aile- lerin hey'eti umumiyesinin ihtiyaçları olan umumî servisleri ih- tiva eden, civarında ağaçlandırılmış geniş sahaları bulunan ve böylelikle bütün ikâmetgâhlara daha geniş ve serbest bir ufuk görmesini saranti eden büyük müstakil blokları inşa etmektir.

Burada mimarî ünitelerin yeni büyüklük ölçüsüne göre olan da- hilî bitişikliğine rağmen netice itibarile daha geniş bir samimiyet tesiri doğmaktadır. Bu blokların tatbikatı, daha doğrusu göre- ceğimiz gibi modern sanayi tekniğinin bu iştirası, tamamiyle Le Corbusier tarafından takriben yirmi sene önce düşünülmüş ve gene kendisi tarafından az bir zaman önce Marsilyada inşa edilmek suretiyle tahakkuk ettirmiş olduğu şahsî bir buluştur.

Hemen şurasını ilâve edelim ki davamız, müstakil ferdî ikâmetgâh tezine karşılık bitişik ikâmetgâh tezini müdafaa et- mek değildir. Şurası muhakkaktır ki, eğer dava o kadar basit olsa idi, herkes bahçe içinde konforlu, garajlı ve meyvalıklı müstakil güzel bir evi tercih ederdi. Fakat biz mevzuya girer girmez ikâmetgâh davasının, imtiyazlı bir azınlığa veya nufu- zun ekseriyetini teşkil eden kütleyi nazarı itibare almamıza göre değişeceğini peşinen kabul etmeliyiz.

Hatta biran bütün şehir topluluklarındaki sakinler için mü- tevazi fakat müstakil ferdî ikâmetgâhlar yaptırabileceğimizi mümkün görsek bile; şehirdeki arsa yayılmasını, gerekli yol ve kanalizasyonların uzunluğunu hesap etmekle, bukadar mas-

rafın sadece halkı banliyölerdeki küçük arsa ifrazlarına, mini mini ve birbirlerinin içine bakan konforsuz evlere vasıl olabil- mek için yapıldığını düşünmekle gayenin manasızlığını belirt- miş oluruz. Diğer cihetten, ne umumî servisleri bulunan, ne de hiçbir umumî fayda ve rahatlığı olmıyan, daha fenası uzak ve birbiri içine girmiş küçük müstakil evlerin nadir faydalarını da ortadan kaldıran, buna mukabil bir menfaat temin edemiyen, gayri sıhhî arsalara inşa edilen kira evleri de davayı hal etmiyen kötü bir sureti haldir.

Eğer dava kat'i olarak ve beşerî esasların tabiî olarak mü- talea edilirse (eğer dava uygun bir ölçü ile ele alınırsa malî ve iktisadî bakımdan da muteber olacağı meydana çıkar), aile haya- tı muvazenesine bahşettiği müstesna uygun şartlardan dolayı ve aile ocağı ile ferdî serbestiyeti meczettiği için, tabiatiyle Le Cor- busier'nin «uygun büyüklükte ikâmetgâh ünitesi» diye isimlen- dirdiği üniteyi tercih cihetine gideriz.

Banliyölerdeki küçük evlerde oturanlar, bir ailenin içinde normal olarak görülen farklı yaşlardaki şahıslar -çocuk, genç, o r t a . yaşlı, ihtiyar- için «hayatî saha» ve uygun mahallerin ek- sikliğinden dolayı, bu evlerd; tatmin olunamazlar. Bunun neti- cesi olarak ailede öfke ve sıkıntı havası daha sonra bu halin işbaşı ve nihayet ailenin dağılması mukadderdir. Buna mukabil bitişik ikâmetgâhlarda meskenlerin fazla temerküzü, muhtelif fayda ve faaliyet sınıflarına göre düşünülmüş hususî mahalle- rin inşaasını ve herkesin tabiî hakkı olan serbestiyet ve geliş- mesinin tatminini mümkün kılar. Zevkleri ve yaşları ne olursa olsun evin sakinleri, ikâmetgâh ünitesi çerçevesi içinde ikinci bir ev bulmuş olurlar.

Hakikî ikâmetgâhın tamamlayıcısı veya ilâvesi olan bu ma- haller, toplu halde neş'e içinde, ailenin alışılmış hususlarına za- rar vermeden yaşamayı mümkün kılar. Bu suretle bütün aile için yeri doldurulmaz tabiî aile ocağı çekiciliği ihya edilir.

Bu yeni «bitişik ikâmetgâh» anlamının faydalarını daha yakından gözden geçirelim.

Evvelâ, eğer şakulî bir temerküz prensibi kabul edilirse, birkaç yüz aileyi iskân etmek için icap eden arsa hissedilir şe- kilde azalır. Bu suretle inşa edilen blokun c i v ^ ı n d a ikâmet ede- cekler için serbest bir görüş imkânı veren ve faydalı müstakil olma hissini temin edebilecek olan serbest sahalar temin edilebi- lir. Aynı zamanda katların muntazam tertibi, bütün ikâmetgâh- lar iklime göre en uygun güneş ve hava şartlarından istifade edebilecek şekilde cihetlendirmeyi de mümkün kılabilir. Böy-

lelikle şehir daha az yayılmış olmasına rağmen daha geniş gö- rünür ve muazzam yeşil bir boşluk içinde yer yer müstakil