A R K İ T E K T
M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ Q Quarterly publication on Architec- r~j D r e i m o n a t s z e i t s c h r i f t für
ture city planning and decoration ba ukunst, staedtebuu und dekoration İMTİYAZ SAHİBİ VE BAŞ YAZARI : ZEKİ SA YAK. U. NEŞRİYAT MÜDÜRÜ ABİDÎN MORTAŞ ADRES : ARKİTEKT ANADOLU HAN No. 33 EMİNÖNÜ . İSTANBUL TELEFON : 2 2 1 3 0 7 Revııe trimestriele
D'archıtecture-D'urban.sme et des arts dieoratifs
KURULUŞU: 1931
Cild : 29 No. 299
A b o n e ş a r t l a r ı : Yıllığı 30— T.L. Altı aylığı 17.50 T.L. Bu sayı 10.— T.L. Yabancı memleketler için: 35.— T.L.A R K I T E K T ' i n K O L L E K S I Y O N L A R I : b e h e r cildi 1931 — 1935 1936— 1940 1941 — 1945 1946 — 1959 30.— T.L. 30.— T.L. 30.— T.L. 25— T.L.
"İlân t a r i f e m i z talep üzerine gönderilir. Y a z ı ; f o t o ; r e s i m v e a b o n e b e d e l l e r i
A R K İ T E K T ' i n adresine posta ile gönderil-melidir. Basılmıyan yazılar iade edilir. Adreslerini değiştiren abonelerin e n geç iki ay içinde i d a r e h a n e m i z i h a b e r d a r e t m e -leri lâzımdır. Aksi takdirde k a y b o l a n der-gilerden M ü d ü r l ü ğ ü m ü z mes'uliyet k a b u l
etmez.
Pour tout payement et demande des ren-•seignements; ainsi que pour tout envoi des
documents, tels que photos, articles, annon--ces bibliographie â inserer, s'adresser â la
Direction.
Adresse : A R K İ T E K T No. 33 Anadolu Han, Eminönü
İstanbul lurquie İTALYA MUHABİRİMİZ :
Baran ÇAĞA Ankara Mümessili Y. Mimar
Muzaffer VANLI
MESLEK POLİTİKASI:
YAPI VE İMARDA YENİ RUH
ZEKİ SAYÂR
27 Mayıs inkılâbından sonra, bir çok devlet inşaatının durdurulmasına zaru-ret hasıl olmuştur. On yıldanberi imâr işlerinin gaye ve hedefinden nasıl ay-rılmış olduğu, işlerin her şeyden önce, politika açışından görüldüğü hepimizin bildiği bir gerçektir.
Yapı ve imâr işlerine hâkim olması gereken teknik ve iktisadî faktörlerin bir tarafa atılıp, günlük politika zaruret-lerinin ön plâna alındığı o devirde, res-mî devlet yapılarının içinden çıkılmaz bir girdaba sokulduğu malûmdur.
Bilhassa, seçim devrelerinde daha da artan bu hesapsızlık sonunda, başlanıp yarım bırakılan yapılar, tesisler pek çok-tur. Normal olarak, bir yılda bitirilmesi gereken binalar, Nafia işleri, senelerce sürüncemede bırakılarak rantabl hale getirilememiş, âmme hizmetine sokula-mamıştır. Politikacıların baskılariyle, hiç lüzum ve zaruret olmayan yapılara baş-lanması, Nafia Bakanlığını ve diğer Dev-let dairelerini maddeten ve manen yıp-ratmıştır.
Barajlar, çimento ve şeker fabrika-ları, turizm namı altında yapılan hedef-siz ve gayehedef-siz masraflar, mesken inşaatı, eski hükümetin sakat şevki idaresi yü-zünden yanlış yollara yöneltilmiştir. Be-lediyelerdeki imâr namı altında yapılan işler bunlara ilâve edilirse, durumun ne kadar acıklı olduğu, meydana çıkar. Eski
idarenin çoktan iflâs etmiş imâr politi-kası, elbette ki, inkılâp hükümetinin gö-zünden kaçamazdı.
Memleketin millî servetini yıpratan bu yanlış gidişi durdurmak ve tasfiye etmek bir zaruretti. Nitekim, yeni hükü-metin aldığı çok yerinde bir kararla, yıl-lardanberi bitirilmeyen sürüncemede bı-rakılan, yapılmasında politikacıları mem-nun etmekten başka hiç bir amacı ol-mayan devlet yapıları, bir plân ve prog-rama bağlanmak için durdurulmuştur. Sağduyunun emrettiği bu hareketi be-nimsememek imkânsızdır. On seneden-beri memleket mühendis ve mimarlığı, yapılan hatalı müdahale ve tasarruflar-dan, ıztırab içinde idi.
Teknik ve san'at işlerine, ihtisası çiğneyerek yapılan müdahaleler memle-keti iktisaden harab ederken, entellek-tüel hayatımızı da zedelemekte idi. Eski idarecilerin haksız müdahaleleri teknik ve san'at çevrelerimizde zaman zaman haklı reaksiyonlara sebebiyet vermiş, bir çok tecrübeli ve kıymetli elemanlar görevlerinden ayrılmak mecburiyetinde kalmışlardı.
Şunu da kaydetmek icap eder ki, eski amatör idareciler bu müdahalelere, hayır! demesini bilmiyen bazı fen adam-larını da bulmuşlardır. Hatta, bu yanlış ve eğri gidişi maalesef alkışlıyanlar, teşvik edenler olmuştur.
Kervansaray — Caddeden görünüş
27 Mayıs ile, teknik san'at hayatı-mızı yıpratan, zedeleyen buhrana son ve-rilmiştir. Yeni İdarenin ihtisasa saygı gösteren tutumu mühendis ve mimar-larımızın meslek umdelerine sıkı sıkıya sarılmalarına imkân veren teminatı haiz-dir.
İdareci - meslek adamı münasebet-lerini dünyanın kabul etmiş olduğu pren-siplere sadakatle yürütmeliyiz. Memle-ket menfaatleri bunu icap ettirmekte-dir. Artık amatörler yurdun Bayındırlık işlerine tasarruf edemiyeceklerdir.
Ge-çen devir bizim için ibret alınacak ders-lerle doludur.
U c u z M e s k e n dâvası adı altında yapılan bir A t a k ö y , imâr namı altında İstanbul'da şahit olduğumuz istimlâk faciaları, israflar, bir daha ol-mıyacaktır.
İkinci Cumhuriyetle, kendi sahamız-da iyi bir devreye girmekteyiz. Bütün işlerimize program ve plân hâkim olma-lıdır. Eski idare, tamamen kapris ve bilgisizlik yüzünden bitmemiş işler, za-rarlı teşebbüsler bırakmıştır. Şimdi, bun-ların tasfiyesi yapılacaktır.
U c u z M e s k e n problemini, h a s t a h a n e , o k u l ihtiyacı, y o 1 ve şehircilik dâvalarını günlük politikayı karıştırmadan, teknik ve ihti-sas anlamına göre programlayıp yürütür-sek, belki on senede .kaybettiğimiz me-safeyi kapatabiliriz.
Şimdiye kadar mühendis ve mimar-larımız, Bayındırlık konusunda idareci-lerin müdahale ve lüzumsuz tasarruf-larından bizar idi. Bundan böyle, bu mü-nasebetlerin ihtisasa karşı anlayışlı ola-cağım ümit ediyoruz.
