Çağdaş Polonya Edebiyat

(1)

Çağdaş Polonya Edebiyat

(2)

YİRMİNCİ YÜZ YIL POLONYA ŞİİRİNİN EN BÜYÜK DÖRT ŞAİRİ

• Tadeusz Różewicz

• Czesław Miłosz

• Zbigniew Herbert

• Wisława Szymborska

(3)

Czesław Miłosz

• 1911 yılında doğan sanatçının, iki savaş arası dönemde Żagary şiir grubuyla birlikte yazdığı ilk şiirleri karamsar ve felaketçidir.

• II. Dünya Savaşı sırasında yeraltı kültür faaliyetlerine katılır.

• Savaştan sonra 1946 yılında kültür ateşesi olarak New York’a gönderilir.

1950 yılında ise Paris’e gönderilir. Sosyalizmin despotizmini dışarıdan daha net bir bakışla gördüğü için Paris’ten Polonya’ya bir daha dönmez.

1960 yılında Amerika’ya gider ve Harvard üniversitesinde çalışmaya başlar.

• 1980 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanır.

• 1981 yılında uzun süren sürgün yıllarının ardından ilk defa Polonya’ya döner. Leh Wałęsa ve Solidarite hareketinin diğer direnişçileriyle buluşur.

• 2004 yılında, doksan üç yaşındayken ölür.

(4)

Sanatçılığı

• 1940 yılında savaş sırasında yazdığı şiirleri Jan Syruć takma adıyla yayınladı.

• 1945 yılında ise en önemli şiir ciltlerinin başında gelen kitabı «Ocalenie»yi yayımladı.

• Savaşta yaptığı tanıklıkları içeren kitapta, lirik özneyi şairin kendisiyle özdeşleştirmek mümkündür.

• İltica ettikten sonra ülke içinde bütün eserleri yasaklanır.

Bu rağmen ömrünün sonuna dek yazmaya devam eder.

• Yapıtlarında yaşadığı döneme yaptığı tanıklıklar yer alır.

(5)

En Önemli Şiir Ciltleri

• Wiersze, 1940

• Ocalenie, 1945

• Światło dzienne, 1953

• Traktat poetycki, 1957

• Król Popiel i inne wiersze,1962

• Gucio zaczarowany, 1965

• Miasto bez imienia,1969

• Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada, 1974

• Nieobjęta ziemia, Paryż 1984

• Kroniki, Paryż 1987

• Na brzegu rzeki, Kraków 1994

• To, Kraków 2000

• Druga przestrzeń, Kraków 2002

• Orfeusz i Eurydyka, Kraków 2002

• Wiersze ostatnie, Warszawa 2006

(6)

• W Warszawie

•

• Co czynisz na gruzach katedry

• Świętego Jana, poeto,

• W ten ciepły, wiosenny dzień?

•

• Co myślisz tutaj, gdzie wiatr

• Od Wisły wiejąc rozwiewa

• Czerwony pył rumowiska?

•

• Przysięgałeś, że nigdy nie będziesz

• Płaczką żałobną.

• Przysięgałeś, że nigdy nie dotkniesz

• Ran wielkich swego narodu,

• Aby nie zmienić ich w świętość,

• Przeklętą świętość, co ściga

• Przez dalsze wieki potomnych.

•

• Ale ten płacz Antygony,

• Co szuka swojego brata,

• To jest zaiste nad miarę

• Wytrzymałości. A serce

• To kamień, w którym jak owad

• Zamknięta jest ciemna miłość

• Najnieszczęśliwszej ziemi.

•

• Nie chciałem kochać tak,

• Nie było to moim zamiarem.

• Nie chciałem litować się tak,

• Nie było to moim zamiarem.

• Moje pióro jest lżejsze

• Niż pióro kolibra. To brzemię

• Nie jest na moje siły.

• Jakże mam mieszkać w tym kraju,

•

• Gdzie noga potrąca o kości

• Nie pogrzebane najbliższych?

• Słyszę głosy, widzę uśmiechy. Nie mogę

• Nic napisać, bo pięcioro rąk

• Chwyta mi moje pióro

• I każe pisać ich dzieje,

• Dzieje ich życia i śmierci.

• Czyż na to jestem stworzony,

• By zostać płaczką żałobną?

• Ja chcę opiewać festyny,

• Radosne gaje, do których

• Wprowadzał mnie Szekspir. Zostawcie

• Poetom chwilę radości,

• Bo zginie wasz świat.

•

• Szaleństwo tak żyć bez uśmiechu

• I dwa powtarzać wyrazy

• Zwrócone do was, umarli,

• Do was, których udziałem

• Miało być wesele

• Czynów myśli i ciała, pieśni, uczt.

• Dwa ocalone wyrazy:

• Prawda i sprawiedliwość.

•

(7)

• Który skrzywdziłeś

•

• Który skrzywdziłeś człowieka prostego

• Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając,

• Gromadę błaznów koło siebie mając

• Na pomieszanie dobrego i złego,

•

• Choćby przed tobą wszyscy się skłonili

• Cnotę i mądrość tobie przypisując,

• Złote medale na twoją cześć kując,

• Radzi że jeszcze jeden dzień przeżyli,

•

• Nie bądź bezpieczny. Poeta pamięta

• Możesz go zabić - narodzi się nowy.

• Spisane będą czyny i rozmowy.

•

• Lepszy dla ciebie byłby świt zimowy

• I sznur i gałąź pod ciężarem zgięta.

(8)

En Önemli Düzyazıları

• Eseje:

• Zniewolony umysł, 1953

• Rodzinna Europa, 1958

• Ziemia Ulro, 1977

• Ogród nauk,1979

• Szukanie ojczyzny, 1992

• Abecadło Miłosza, 1997

• Życie na wyspach, 1997

• Inne abecadło, 1998

• Przygody młodego umysłu, 2003

• Traktat o życiu. Myśli wybrane, 2014

• Powieści:

• Dolina Issy, 1955

• Zdobycie władzy, 1953

• Góry Parnasu, 2012

(9)

KAYNAKLAR

• Franaszek, Andrzej. Milosz: Biografia.Krakow:

Znak, 2011.

• Miłosz, Czesław. Świadectwo Poezji.

Warszawa: Czytelnik, 1990.

• Zawada, Andrzej. Miłosz. Wrocław: WD, 1996.