İki Savaş Arası Dönem Ve Savaş Dönemi Polonya Edebiyat
• İki savaş arası dönemde Polonya edebiyatı, Avrupa edebiyatını etkileyen şair ve romancılarla karşılıklı etkileşim içinde gelişmiştir.
• 1918- 1939 yılları arası bir çok gelişmenin yanında bir çok yeni düşünce akımının doğmasına, var olanlarınsa gelişmesine olanak sağlamıştır. Bunlardan başlıcalarını oluşturan akımlar şunlardır: “Davranışçılık, Freudizm, Varoluşçuluk, Faydacılık, Felaketçilik.”
• Şiirde öne çıkan akımlar ise şöyledir: “Gelecekçilik, Dadaizm, Sürrealizm, Neoklasisizm, Ekspresyonizm.”
• İki savaş arası dönemde şiir gruplarına bakıldığında, modernizm geleneğinden gelen ustaların şiir
etkinliklerine devam ettikleri görülmektedir, ancak onların dışında gençlerin oluşturduğu, yeni şiir
grupları ortaya çıkmaktadır. Bunları “Skamanderler, Gelecekçiler, Krakov ve Lublin Avangardları, Żagary ve Kwadryga” olarak gruplandırmak mümkündür.
Ancak bu gruplara geçmeden önce modernizmden gelen sanatçılara göz atmak yerinde olacaktır.
Leopold Staf
• Tetmajer, Kasprowicz gibi modernizm döneminin en tanınmış
şairlerinden biri olan Leopald Staf iki savaş arası dönemde de şiir
etkinliğine devam etmiştir. Yenilikleri ve gelişen dinamikleri hızla takip eden şair, bu dönemde Bruno Jasieński tarafından Rozet Deliğindeki Kundura adlı şiirinde şiirin patronu olarak adlandırılmıştır.
• İki savaş arası dönemde şairin sanatçılığının kesin bir şekilde erken edebi dönemlerde ele alınan konuların bir uzantısı olarak ortaya çıkmasının yanı sıra, aynı zamanda Genç Polonya şiiri geleneğini de taşımaktadır. Üç dönem edebi akımların içerisinde önemli bir yere sahip olan Staf, uzun süren esaret yıllarını yaşadıktan sonra, gelen bağımsızlığı genç kuşak gibi coşkulu bir karşılamayla kucaklamamış, temkinli davranmıştır. “Gözyaşı ve Kanın Gökkuşağı, Memleketimiz”
gibi şiirleri yeni gelen bağımsızlığın mutluluğunu ve fakat geçmiş yılların uzun süren acılarını da içeren şiirleridir.
• Bundan sonra yayımladığı şiirlerinde ise Staf Skamander grubu şairlerinin eserlerinde ön plana çıkan günlük yaşamdan temalar seçer. Her şeyin kendine has bir değeri olduğunu göstermeye çalışır, özellikle de basit şeylerin ve normal aktivitelerin. Patates Tarlası adlı şiir bu yönelişe örnek olarak gösterilebilir.
• Duyguların şefaf ve açıkça dile geldiği dizeleri içeren “Ars Poetica” adlı şiirinde ise şair, basit bir dilin kullanılmasının gerekliliğini vurgulamaktadır.
• Klasik şiirselliğin şiirlerinde baskın olduğu, doğanın güzelliğinden, uyumundan ve basitliğinden büyülenmiş klasik bir lirik özneye dönüştüğü eserlerine örnek olarak “Ulu Ağaçlar” verilebilir.
• Modernizm döneminde olduğu gibi iki savaş arası dönemde de popülaritesini kaybetmeyen Leopald Staf, Polonya edebiyat tarihinde şiir etkinliğine ve yaratıcılığına bir sonraki döneme de taşımayı başaracak sanatçılardan biri
olacaktır.
• Tıpkı Staf gibi modernizmden bu yeni
bağımsızlık dönemine sanatçılığını taşıyabilen bir diğer sanatçı da Bolesław Leśmian’ dır.
Kaynaklar
• Prof. Dr. Neşe Taluy Yüce- Prof. Dr. Seda Köycü.
Polonya Edebiyatı: İki Dünya Savaşı Arasındaki Yirmi Yıl. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2017.
