Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni
(Sayı 16/17, 21 Nisan 2017)
Geçen hafta neler oldu?
*** Türkiye’de parlamenter sistemi sona erdiren Anayasa değişikliği yüzde 48.6 ‘hayır’
oyuna karşılık yüzde 51.4 ‘evet’ oyuyla kabul edildi. ‘Evet’ ve ‘Hayır’ oyları arasındaki farkın 1 milyon 250 bin olduğu referandumda YSK, yasal düzenlemeleri hiçe sayarak, henüz oylama sürerken bir kural değişikliği yaptı, sandık kurulu mührü taşımayan pusula ve zarflar geçerli sayıldı.
*** CHP ve HDP, çok sayıda ihlal iddiasının gündeme geldiği ve YSK’nın skandal bir karara imza attığı referandumun iptal edilmesini istedi. CHP lideri seçim sonuçlarını tanımadıklarını açıkladı. Bir çok ilde protestolar düzenlendi. Ancak YSK iptal talebini reddetti. Ülke genelinde ‘Evet’i meşru göstermeyerek halkı galeyana getirmek’ iddiasıyla gözaltı operasyonları başlatıldı.
*** AGİT, referandumla ilgili ilk tespitlerini açıkladı; referandumun OHAL döneminde, eşit olmayan şartlarda yapıldığına dikkat çekti, YSK kararının yasalarla çeliştiği belirtti.
AGİT’e “haddinizi bilin” diye çıkışan Erdoğan, gözlemcilerin ‘terör örgütü temsilcileri’
olduğunu iddia etti. AGİT referandumla ilgili usulsüzlük ve şaibe iddialarının araştırılmasında Türkiye’nin işbirliğine yanaşmadığını açıkladı.
*** Referandumun ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan bir kez daha ‘idam’ tartışmasını gündeme getirdi, “Parlamentodan geçsin ben onaylarım” dedi. Erdoğan, gerekirse idam için de bir referandum yapılabileceği sinyalini verdi.
*** Referandumun ardından hükümetin ilk icraatı ise OHAL’ın 3 ay daha uzatılması oldu.
Üçüncü kez yapılan uzatmayla birlikte Türkiye OHAL koşullarında 1 yılı geride bırakmış olacak.
*** HDP Muş Milletvekili Burcu Çelik Özkan tutuklandı. Cezaevindeki HDP'li vekillerin sayısı 13'e yükseldi. Ayrıca vekilliği ve parti üyeliği Yargıtay tarafından düşürülen HDP eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ da halen cezaevinde.
*** Cumhuriyet gazetesi yönetici ve yazarları hakkındaki iddianame İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. 11’i tutuklu 19 kişi operasyondan aylar sonra 24 Temmuz 2017’de ilk kez hakim karşısına çıkacak.
*** Gülen Cemaatinin medya yapılanmasına yönelik soruşturma kapsamında tutuklu yargılandıkları davada tahliye edilen gazetecilerden 12’si yeniden tutuklandı.
*** PKK ve PAJK davalarından tutuklu veya hükümlülerin başlattığı açlık grevi, KCK’nin çağrısının ardından 64. gününde sonlandırıldı.
---
Referandum sonuçlandı: Yüzde 51,4 Evet, yüzde 48,6 Hayır
Türkiye’de parlamenter sistemi sona erdiren ve ‘cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi’ni getiren Anayasa değişikliği yüzde 48.6 ‘hayır’ oyuna karşılık yüzde 51.4 ‘evet’ oyuyla kabul edildi. Referandumda ‘kabul’ ve ‘ret’ oyları arasındaki fark 1 milyon 250 bin oldu, 1 milyon oy geçersiz sayıldı.
OHAL baskısı altında girilen ve devletin tüm imkanlarının ‘evet’ kampanyasında kullanıldığı referandumda çok sayıda ihlal iddiası gündeme gelirken, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ise skandal bir karara imza attı. Kurul; henüz oylama sürerken bir kural değişikliği yaptı, sandık kurulu mührü taşımayan pusula ve zarflar geçerli sayıldı.
İki gün sonra gerekçeli kararını açıklayan YSK; “Mühürleme işleminin yapılmaması seçmenin oyunun geçersiz sayılması için yeterli değildir” dedi. Kurul, aksi durumun yönetime katılma hakkının özünü ortadan kaldıracak bir sonuç yaratacağını savundu.
CHP ve HDP, YSK’nın skandal bir karara imza attığı referandumun iptal edilmesini istedi.
Ancak YSK bu başvuruları reddetti.
AGİT: “Referandum eşit şartlarda yapılmadı”
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Anayasa değişikliği referandumu ile ilgili ilk tespitlerini açıkladı. Referandumun OHAL döneminde, eşit olmayan şartlarda yapıldığına dikkat çeken AGİT gözlem heyeti, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) pusula ve zarflarda mühür zorunluluğu uygulamasını kaldırmasıyla ilgili “Önemli bir güvenlik tedbiri kaldırıldı” dedi.
Raporda OHAL altında ifade özgürlüğünün daha da kısıtlandığı, örneğine rastlanmamış sayıda gazetecinin tutuklanması ve basın-yayın organlarının kapatılmasının geniş çaplı oto-sansüre yol açtığı tespiti yer aldı. Medya izleme sonuçlarının ‘evet’ kampanyasının medya yayınlarına hakim olduğunu gösterdiği belirtildi. AGİT heyeti, kamu kaynaklarının kötüye kullanımının yanı sıra, ‘hayır’ kampanyası yürüten birtakım partilerin ve sivil toplum örgütlerinin engellendiğini de vurguladı. Raporun nihai hali sekiz hafta sonra yayınlanacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, AGİT heyetinin açıklamasına "Önce haddinizi bilin haddinizi.
Sizin hazırlayacağınız o siyasi içerikli raporları, biz ne görürüz ne duyarız ne biliriz"
diyerek yanıt verdi. Bununla da yetinmeyen Erdoğan Türkiye’ye gelen gözlemcilerin
‘terör örgütü temsilcileri’ olduğunu iddia etti. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da raporun taraflı ve ön yargılı olduğu öne sürüldü.
Rapora karşı Türkiye’den gelen tepkilerin ardından AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofis Direktörü Michael Georg Link, usulsüzlük ve şaibe iddialarının araştırılmasında Türkiye’nin işbirliğine yanaşmadığını açıkladı. YSK kararının yasalara aykırı olduğunu belirten Link, kampanya sırasında ise ulusal ve uluslararası standartlara uyulmadığını, ‘hayır’ diyen kesimin dezavantaja uğratıldığını ve basın özgürlüğünün kısıtlanmış olmasının da ciddi bir problem doğurduğunu kaydetti.
AGİT ön gözlem raporu için;
https://www.osce.org/tr/odihr/elections/turkey/311736?download=true
YSK kararını protesto edenlere operasyonlar
Referandum sonuçları ve ihlal iddiaları ülke genelinde protestolara neden olurken, hemen ardından bir çok şehirde “Evet sonucunun meşru olmadığı iddiasıyla halkı galeyana getirmek” suçlamasıyla gözaltı operasyonları başlatıldı.
İstanbul’da ‘Hayır’ kampanyası yürüten ve YSK'nin 'mühürsüz oy' kararını protesto eden 19 kişinin evlerine Terörle Mücadele Şubesi’nden polisler baskın düzenledi. İstanbul Emniyeti “protestocuların Gezi Parkı eylemlerine benzer olaylar başlatmak istedikleri” için gözaltına alındıklarını duyurdu. İzmir’de de YSK’nın mühürsüz zarf kararını protesto için basın açıklaması yapan 19 kişi ‘2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Kanunu’na muhalefet’, ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ ve ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’
suçlamalarıyla gözaltına alındı.
Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) tarafından neredeyse her gün sansürlenen
“sendika.org” haber sitesinin ofisi de polis tarafından basıldı. Binada arama yapan polis sitenin editörü Ali Ergin Demirhan’ı, ‘Evet’i meşru göstermeyerek halkı galeyana getirdiği’ iddiasıyla gözaltına aldı. Bu arada site hakkında bir kez daha erişim yasağı kararı alındı. Böylelikle site son 18 ayda 32’inci kez, referandum süreci boyunca da 18’inci kez sansürlenmiş oldu.
Cumhuriyet gazetesi soruşturmasında iddianame kabul edildi
İstanbul 27. Ağır Ceza Mahkemesi, Cumhuriyet gazetesi yönetici ve yazarları hakkında hazırlanan iddianameyi kabul etti. Davanın ilk duruşması 24 Temmuz 2017’de görülecek.
Gazeteye yapılan operasyondan 156 gün sonra tamamlanan iddianamede aralarında Mehmet Murat Sabuncu, Kadri Gürsel, Akın Atalay, Musa Kart ve Ahmet Şık’ın da olduğu 11’i tutuklu 19 kişi gazetecilik faaliyetleri nedeniyle ‘örgüt üyeliği’ ile suçlanırken, gazetede yayımlanan haberler, köşe yazıları ve gazetecilerin paylaştığı tweet’ler de bu suçlamalara delil olarak gösterildi.
Tahliyelerinin ardından gözaltına alınan 12 gazeteci tutuklandı
Gülen Cemaatinin medya yapılanması soruşturması kapsamında tutuklu yargılandıkları davada tahliye edildikten sonra gözaltına alınan gazeteciler yeniden tutuklandı. 31 Mart’ta tahliyelerine karar verildikten sonra cezaevi çıkışında ‘darbe girişimi’
soruşturması kapsamında yeniden gözaltına alınan ve 14 gün boyunca gözaltında tutulan 13 şüpheliden 12’si çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı. Bir gazeteci ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
Aralarında Meydan Gazetesi köşe yazarı sanatçı Atilla Taş’ın da bulunduğu isimler
‘Anayasal düzeni ve Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs’ ile suçlandı. Savcılık, gazetecilerin “darbe girişimi esnasında ve öncesinde örgütsel kamuoyu oluşturmak maksadıyla örgütün medya yapılanmasında yer aldıklarını” öne sürdü.
Gazeteci Meltem Oktay’a verilen hapis cezası onandı
Nusaybin’de sokağa çıkma yasağı döneminde haber takibi yaparken tutuklanan ve yaptığı haberler nedeniyle yargılandığı davada ‘örgüt propagandası’ndan mahkum olan gazeteci Meltem Oktay hakkındaki karar Yargıtay tarafından onandı.
OHAL döneminde kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhabiri Oktay, Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı davanın ikinci duruşmasında tahliye edilmiş ardındansa 2 yıl 4 ay hapis cezasına mahkum olmuştu. Gazeteci, kararın onanmasının ardından cezanın infazı için tutuklanarak Gebze Kadın Kapalı Cezaevi’ne gönderildi.
6 gazeteciye TCK 301’den dava
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 6 gazeteci hakkında, askeri operasyonlarla ilgili yaptıkları haberler nedeniyle TCK 301’den başlattığı soruşturmada Adalet Bakanlığı gazetecilerin yargılanması için izin verdi.
OHAL KHK’sıyla kapatılan Dicle Haber Ajansı (DİHA) muhabirlerinden Selman Keleş, Özgür Paksoy, Kenan Kırkaya ve Aziz Oruç ile Özgürlükçü Demokrasi Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ersin Çaksu ve gazetenin Yazı İşleri Müdürü İshak Yasul hakkında
‘Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama’
suçlamasıyla hazırlanan iddianame İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderildi.
Modacı Barbaros Şansal'a TCK 301'den dava
Modacı Barbaros Şansal hakkında yılbaşı gecesi sosyal medyadan paylaştığı bir video nedeniyle, Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesinde yer alan ‘Türk milletini ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni alenen aşağılama’ suçundan iddianame hazırlandı. Asliye Ceza Mahkemesi'ne gönderilen iddianamede Şansal'ın 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması talep edildi.
Şansal, yılbaşı gecesi Twitter paylaşımları nedeniyle Kıbrıs'ta gözaltına alınmış, getirildiği Atatürk Havalimanı'nda linç edilmek istenmiş, ardından da çıkarıldığı mahkemece tutuklanmıştı. Bu tweetler nedeniyle de ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ten de yargılanan Şansal bir süre önce tahliye edilmişti.
Kendisini açığa alan valiye mektup yazan Gergerlioğlu hakkında iddianame
MAZLUMDER (İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği) eski genel başkanı Dr. Ömer Faruk Gergerlioğlu, Kocaeli Valisi Hasan Güzeloğlu'na yazdığı mektup nedeniyle ‘kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret etmek’le suçlandı.
Sosyal medya paylaşımları nedeniyle Kocaeli Valiliği tarafından İzmit Seka Devlet Hastanesi'ndeki görevinden açığa alınan ve ardından 679 sayılı OHAL KHK’siyle ihraç
edilen Gergerlioğlu mektubunda "Yasa dışı keyfiliklerin hesabını sormaya hakkım var...
haksızlıklar karşısında susmayacağım..." demişti.
Hazırlanan iddianamede savcılık, Gergerlioğlu’nun “yasadışı ve keyfi kararlar verme'' iddiasıyla valinin hukuka aykırı işlemler yaptığı yönünde algı oluşturmak istediğini öne sürdü, hakaret suçundan cezalandırılması istedi.
Laiklik çağrısı yapan gençlerin 3 yılda kadar hapsi istendi
Yılbaşı gecesi Reina'ya düzenlenen saldırının ardından İstanbul Okmeydanı'da bir kahvehanede yaptıkları konuşmayla ilgili tutuklanan Halkevleri üyeleri Hamit Dışkaya ve Ayşegül Başar hakkında yürütülen soruşturma tamamlandı, gençlerin ‘halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ suçlamasıyla 3'er yıla kadar hapis cezasıyla yargılanmasını istendi.
Savcılık, yapılan konuşmanın “sosyal demokrat yapıya sahip olan insanları, muhafazakar ve milliyetçi görüşe sahip insanlara karşı kışkırttığını, sosyal paylaşım sitelerinde, farklı halk kitleleri arasında gerilime ve ciddi tartışmalara sebebiyet verdiğini” öne sürdü.
İhraçlara tepki gösteren akademisyenlere soruşturma
OHAL KHK’sıyla yapılan ihraçlara tepki gösteren İstanbul Teknik Üniversitesi’nden (İTÜ) dört akademisyen hakkında disiplin soruşturması açıldı. Akademisyenler Ar. Gör.
Burak Üzümkesici, Ar. Gör. Ceyda Sungur, Doç. Dr. Devrim Kaymak ve Ar. Gör. Hüseyin
Mercan öğrencilerle birlikte 17 Şubat’ta kampüs içerisinde ihraçlara karşı etkinlik yapmak istemiş, izin verilmemesi üzerine “Sıranın İTÜ’ye gelmesine HAYIR” pankartı ile bir açıklama yapmıştı. Üniversite, aynı eylem nedeniyle 24 öğrenci hakkında da disiplin soruşturması açmıştı. Üniversite yönetimi akademisyenleri ‘izinsiz toplantı düzenlemek’le suçladı.
Barış İçin Akademisyenler’in “Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisine imza attıkları için 14 akademisyenin işine son veren Mersin Üniversitesi de ihraç edilen akademisyen Esra Ergüzeloğlu Kilim’i üniversiteden şarkılarla uğurlayan meslektaşlarına ve öğrencilere soruşturma açtı. Rektörlük, uğurlama etkinliğini ‘izinsiz gösteri ve basın açıklaması’
olarak niteledi.
‘Gollum Davası’nda beraat kararı
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Yüzüklerin Efendisi filmindeki ‘Gollum’ karakterinin fotoğraflarının yan yana konulduğu bir ‘caps’ paylaştığı için yargılanan doktor Bilgin Çiftçi beraat etti.
Çiftçi’nin 'kamu görevlisine hakaret' suçlamasıyla yargılanıp memuriyetten atılmasına neden olan ve mizah dergilerine konu olacak davada iki yılın ardından karar çıktı. Aydın 3. Asliye Ceza Mahkemesi, paylaşılan fotoğrafın kanunda suç olarak tanımlanmadığını belirterek beraat kararı verdi. Çiftçi’nin avukatı Hicran Danışman, “Müvekkilim memuriyetine de geri dönerse demokrasimiz adına utanılacak olan bu süreçten geri dönülmüş olacaktır” diye konuştu.
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ’NDE BU HAFTA
Gündemden uzak kalmayın
Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin.
OHAL’de Siyaset
AGİT yayınladığı ara raporda seçimin eşit koşullarda gerçekleşmediğini ve YSK kararının seçim güvenliğini tehdit ettiğini belirtti. AGİT temsilcileri bugün YSK'da. Referandum sonuçları tartışılırken OHAL'in bir kez daha uzatıldı.
Referandumda ülke çapında yapılan ihlallere ve YSK'nın son anda aldığı karara karşı Türkiye'nin çeşitli illerinde itiraz yürüyüşleri yapılıyor. "Hayır" oyu veren ve oylarının çalındığını düşünen yurttaşlar evlerinde tencere tava çalarak ya da akşamları sokağa çıkarak seçimleri protesto ediyor.
Referandum
Referandumda "resmi" sonuç %51.4 Evet, %48.59 Hayır, fakat YSK'nın son anda aldığı
"mühürsüz oylar dışarıdan getirildiği kanıtlanamazsa geçerlidir" kararı ve yapılan bir sürü ihlale ilişkin bildiriler sonucu belirsiz kılıyor. CHP ve HDP sonuçlara ve seçimde uygulanan usullere itiraz etti, YSK itirazları kabul etmedi.
İfade Özgürlüğü
Günaşırı erişimi engellenen Sendika.org haber platformunun bürosuna sabah saat 05.45’te baskın düzenleyen polis, editör Ali Ergin Demirhan’ı “Yapılan oylama sonucunu meşru göstermemeye çalışarak sosyal medya hesaplarından yapılan eylemleri organize etme” gerekçesiyle gözaltına aldı. Ülke çapındaki protestolar sonrasında gözaltılar devam ediyor.
10 günü aşkın süredir gözaltında olan İtalyan gazeteci Gabriele Del Grande açlık grevine başladı.
Mardin’in Nusaybin ilçesinde sokağa çıkma yasağının devam ettiği süreçte tutuklanıp ikinci duruşmada serbest bırakılan gazeteci Meltem Oktay yeniden tutuklandı.
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• Özgür Gündem Nöbetçi GYY yaptığı için hakkında dava açılan Erol Önderoğlu'na sivil itaatsizlik eylemiyle destek veren Şanar Yurdatapan, Zeynep Serinkaya ve Doğan Özkan hakkında açılan ve 18 Nisan’da İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen dava 14 Eylül 2017 tarihine ertelendi.
GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI
• Ahmet Şık'ın Silivri Cezaevi çıkışında söylediği sözler nedeniyle hakaret suçlamasıyla yargılandığı davanın duruşması 26 Nisan tarihinde Silivri 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Sokağa çıkma yasakları döneminde “Çocuklar öldürülmesin” dediği için ‘örgüt propagandası’yla suçlanan Ayşe Çelik'in ve Çelik’i savunmak için eylem yapan sivil itaatsizlerin yargılandığı davanın bir sonraki duruşması 26 Nisan saat 14'te Bakırköy 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Sevan Nişanyan'ın kendi internet sitesinde yayınladığı ''Nefret suçlarıyla mücadele etmeli'' başlıklı yazısında Hz. Muhammed'e hakaret içeren sözler sarf ettiği iddiasıyla açılan davanın yeniden yargılanmasının yapılacağı duruşma 27 Nisan'da İstanbul 14. Sulh Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
