Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni
(Sayı 4/17, 27 Ocak 2017)
Geçen hafta neler oldu?
*** Anayasa değişikliği teklifi Meclis’ten geçti, referandum süreci başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ‘evet’ kampanyası için alanlarda olacağını açıkladı. Başbakan Yıldırım “Cumhurbaşkanımızla koordinasyon halinde güzel bir kampanyamız olacak”
dedi. Şu anda yürürlükte olan Anayasaya göre Cumhurbaşkanının tarafsız olması gerekiyor. Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, suikastların ve canlı bomba eylemlerinin devam edebileceğini belirterek, referandumdan 'evet' çıkması halinde bu durumun biteceğini öne sürdü. Muhalefet lideri Kılıçdaroğlu bunu bir itiraf ve şantaj olarak yorumladı.
*** Hükümet, referandum kampanyasını ‘terörle mücadele’ üzerinden kurgularken, OHAL ile ilgili olarak “Netice alana kadar yola devam edeceğiz” diyen Erdoğan da referanduma Olağanüstü Hal’de gidilmesinin “çok daha rahat bir zemin hazırlayabileceğini” söyledi.
*** OHAL kapsamında 4 yeni kanun hükmünde kararname daha yürürlüğe girdi. Gözaltı süresi 7 güne indirildi. Ancak “terör” suçlarında bu sürenin 30 gün olarak uygulanması devam ediyor. Ayrıca OHAL kapsamında yapılan işlemlerin incelenmesi için bir komisyon kuruldu. (Detaylar bültende...)
*** Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Genel Kurulu, Türkiye'nin yeniden denetim sürecine alınmasını öneren alt komite raporunun acil olarak görüşülmesi talebini oyladı;
oylamadan raporun görüşülmemesi sonucu çıktı.
*** Suriye’de altı yıldır süren iç savaşın çözümü için taraflar Astana’da biraraya geldi.
Zirve’den sadece ateşkesin denetimi ve uygulanması için Türkiye, Rusya ve İran arasında üçlü bir mekanizma kurulması kararı çıktı.
*** Tutuklu belediye eş başkanlarının sayısı 79’a çıktı, 3 DBP’li belediyeye daha kayyum atandı. Hakkında yakalama kararı çıkarılan 4 HDP’li vekil gözaltına alındı. Vekiller ifadelerinin alınmasının ardından serbest kaldı.
*** İçişleri Bakanlığı, Uluslararası Af Örgütü’nün sokağa çıkma yasağı uygulamalarıyla ilgili 6 Aralık 2016 tarihli ‘Sur Raporu’nun “PKK terör örgütünün propagandası olan mesnetsiz iddiaları içerdiğini” öne sürdü; yürütülen operasyonların ve alınan tedbirlerin
‘meşru, gerekli ve orantılı’ olduğunu savundu.
*** AİHM yargıcı Işıl Karakaş, darbe girişiminin ardından Türkiye’den AİHM’e gelen şikayet sayısının beş bine ulaştığını ve bu yoğunluğun AİHM’i bloke edebileceğini söyledi. Karakaş, başvuruların ‘dondurulduğunu’, Anayasa Mahkemesi’nin ulusal düzeyde bir karar almaması durumunda AİHM’in üzerine düşeni yapacağını belirtti.
*** Lirada yaşanan hızlı değer kaybının ardından Merkez Bankası faiz kararını açıkladı.
Faiz koridorunun üst bandını yükselten Merkez Bankası, politika faizine ise dokunmayarak “faizleri indirin” diyen Erdoğan’a ‘faiz artırmadım’ mesajı verdi.
*** PEN International’dan bir heyet, tutuklanan gazeteci ve yazarlarla dayanışma için İstanbul ve Ankara’da çeşitli temaslarda bulundu. Bağımsız İletişim Ağı-bianet’in Ekim- Kasım-Aralık 2016 dönemini kapsayan Medya Gözlem Raporu’nu açıkladı. (Detaylar bültende...)
*** Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2016 Yolsuzluk Algı Endeksi verilerine göre Türkiye 176 ülke arasında geçen sene bulunduğu 66'ıncı sıradan 75'inci sıraya geriledi.
Raporun tam metni için tıklayınız.
---
OHAL kapsamında 4 yeni KHK yayımlandı
Olağanüstü hal kapsamında 4 yeni kanun hükmünde kararname daha yürürlüğe girdi.
367 kişi kamu görevinden ihraç edilirken, iki televizyon kanalı kapatıldı. Daha önce OHAL KHK’leriyle 30 güne çıkarılan gözaltı süresi 7 güne indirildi, avukat görüşmesine, 5 güne kadar getirilebilen kısıtlama kaldırıldı. Ancak gözaltı süresi savcılığın emriyle 7 gün daha uzatılabilecek. Ayrıca Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlarda gözaltı süresi 30 güne kadar çıkabilecek.
Olağanüstü hâl kapsamında yapılan işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kuruldu. 7 kişilik komisyonun üyelerinin 3’ünü Başbakan, 1’ini Adalet Bakanlığı, 1’ini İçişleri Bakanlığı ve 2’sini HSYK belirleyecek. Komisyon kararlarına, idare mahkemesinde dava açılabilecek.
Ancak hukukçular, komisyonun, mağduriyetleri gidermekten çok AİHM engelini aşmayı amaçladığı görüşünde.
Öncelikle 7 üyesinin 5’ini hükümetin atadığı komisyonun ne kadar tarafsız ve bağımsız olacağı aşikâr. Bunun yanında komisyon OHAL işlemlerinin hepsini kapsayan bir yetkiye sahip. Yani kapatılan tüm dernekler, vakıflar, medya organları ve kamudaki tüm ihraçlarla ilgili başvuruları inceleyecek. OHAL döneminde 90 bini aşkın kamu görevinden ihraç, 10 binden fazla kurum kapatma işlemi olduğu düşünüldüğünde ortaya çıkan yekûn oldukça yüksek.
Kabaca 100 binin üzerinde işlem, 2 yıllık görev süresi olan komisyon tarafından incelenecek. Bu da günde ortalama 250 dosyanın karara bağlamasını gerektiriyor. Bu kararlara karşı idare mahkemesine yapılacak itirazları da hesaba dahil ettiğimizde iç hukuk yolunun tamamlanması yıllar sürecek. Nitekim Başbakan Yıldırım “Yaptığımız düzenlemeyle itiraz yolunu hukuki bir zemine kavuşturduk. Bu davaların AİHM’ye gitme ihtimaline karşı bir itiraz komisyonu oluşturduk” diyerek adeta bir itirafta bulundu.
Düşünce Suçu(?!)na Karşı Girişim
Türkiye'nin denetim sürecine alınmasını görüşmeyen Avrupa Konseyi'nden basın özgürlüğü eleştirisi
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) Strasbourg’daki Genel Kurul toplantılarında AKPM Siyasi İlişkiler ve Demokrasi Alt Komitesi’nin, ‘Türkiye’nin diyalog sürecinden çıkarılıp denetim sürecine alınmasını’ önerdiği demokratik kurumların işleyişini konu alan raporun acil olarak görüşülmesi talebi reddedildi.
Genel Kurul’da “Avrupa’da Gazetecilere ve Medya Özgürlüğüne Karşı Saldırılar” başlıklı rapor ve beraberindeki karar tasarısı ise oy çoğunluğuyla kabul edildi. Karar metninde, medya özgürlüğü konusunda “en sorunlu” Avrupa Konseyi üyesi ülkelerinden biri olarak belirtilen Türkiye'de basın ve gazetecilerin içinde bulunduğu durumdan endişe duyulduğu belirtildi. Tutuklu gazetecilerin serbest bırakılmasını isteyen AKPM, medya kuruluşlarının kapatılmasına ve yazar ile basın mensuplarının tutuklanmasına olanak tanıyan ‘olağanüstü hal kararnamelerinin gözden geçirilmesi’ çağrısı yaptı.
Türkiye’ye gelen PEN Heyeti’nin basın açıklaması engellendi
OHAL’le birlikte daha da artış gösteren düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik baskılara karşı tutuklanan gazeteci ve yazarlarla dayanışma için Türkiye’ye gelen PEN International heyeti, hükümet ve muhalefet partilerinin yanı sıra medya kuruluşları ve sivil toplum örgütleriyle de çeşitli temaslarda bulundu. Heyetin, tutuklu gazetecilere
destek vermek için Silivri Cezaevi önünde yaptığı basın açıklaması ise jandarma tarafından engellendi.
Jandarma, “Bugün buradayız. Bu duvarların önünde duruyoruz. Bir an önce yanımıza gelmelerini istediğimiz dostlarımızı onurlandırmak, onlarla dayanışmak için...” diyen PEN Başkanı Jennifer Clement’in basın açıklamasını yarıda kesti. PEN üyeleri ayrıca yazar ve gazetecilere dayanışma mektubu göndererek, “Sizi susturmak için yapılanlara karşı küresel ölçekte sesimizi yükselteceğiz” dedi. Heyet, bir haftalık Türkiye izlenimlerini ve ifade özgürlüğünün durumuyla ilgili endişelerini de düzenlenen bir basın toplantısıyla paylaştı.
BİA, ‘Medya Gözlem 2016 4. Çeyrek Raporu’nu yayımladı
Bağımsız İletişim Ağı-bianet’in hazırladığı Ekim-Kasım-Aralık 2016 dönemini kapsayan Medya Gözlem Raporu’nun verilerine göre ‘örgüt’, ‘terör’ veya ‘devlet kurumlarının eleştirisi’ ile bağlantılı suçlamalar kapsamında 131 gazeteci Ocak 2017’ye cezaevinde girdi.
4’ü uluslararası medya temsilcisi olmak üzere 41 gazeteci ve medya çalışanı gözaltına alındı, 54 gazetecinin mal varlığına el konuldu, 12 kez yayın yasağı kararı verildi, KHK ile 24 medya organı kapatıldı, 8 İnternet haber sitesi ile dropbox gibi bulut depolama servisleri sansüre maruz kaldı. 3 aylık dönemde 229 gazeteci, toplamda 11 müebbet ve 2 bin 584 yıl 6 ay hapis istemiyle hakim karşısına çıktı. Bu gazetecilerden 7’si yazı, görüş ve eleştirileri nedeniyle Erdoğan’a hakaret’ten yargılanıyor. Raporun tam metnine erişim için tıklayınız.
Yargılanan gazeteciler
İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, hakim ve savcıların indirimli ev sahibi olmasına ilişkin “Yargıda tartışılan konut satışı” başlıklı haberi nedeniyle yargılanan Cumhuriyet gazetesi muhabiri Canan Coşkun’u ‘kamu görevlisine hakaret’ten 12 bin 600 TL adli para cezasına mahkum etti, ceza ertelenmedi.
Diyarbakır’da yerel yayın yapan Silvan Mücadele gazetesinin İmtiyaz Sahibi Ferhat Parlak hakkında sokağa çıkma yasaklarıyla ilgili haberler ve bu haberlerle ilgili gazetenin sosyal medya hesaplarındaki paylaşımlar nedeniyle Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı. ‘Suç işlemeye alenen tahrik’, ‘suçu ve suçluyu övme’, ‘halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik’, ‘halkı kanunlara uymamaya tahrik’, ‘örgüt propagandası yapmak’ ve ‘örgüt üyesi olmak’ ile suçlanan Parlak’ın 27 yıla kadar hapsi isteniyor.
“ozguruz.org” haber sitesi yayına giremeden sansürlendi
Gazeteci Can Dündar’ın Genel Yayın Yönetmenliğini yaptığı “ozguruz.org” sitesine erişim engeli getirildi. 27 Ocak tarihinde yayına başlaması planlanan siteye bir haber bile girilmeden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından “idari tedbir” kararı uygulandı. Dündar, siteye erişim engeli getirilmesi kararını Twitter’dan “Ben de yasak nerde kaldı diyordum. Basılmamış kitabı yasaklayan, başlamamış siteyi de kapattı...”
ifadeleriyle duyurdu.
Kitaplar hakkında açılan davalar
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, “Dağın Kadın Hali” ve “Devrimin Rojava Hali”
kitapları nedeniyle yargılanan gazeteci Arzu Demir’i ‘örgüt propagadası’ suçlamasıyla toplamda 6 yıl hapse mahkum etti.
Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi, Aydınlık gazetesi yazarı Sabahattin Önkibar'ın
"Devlet Bahçeli ve Ülkücüler" kitabı hakkında toplatma kararı verdi. Bir hafta önce (20 Ocak 2017) piyasaya çıkan kitap hakkında MHP lideri Devlet Bahçeli, mahkemeye başvurarak kitabın dağıtımının durdurulmasını, dağıtılanların ise toplatılmasını istemişti.
Erdoğan’a hakaret davaları
3 Eylül 2015 tarihinde Meydan Gazetesi’nde yayınlanan “Zamanın vicdanında iki mahkum” başlıklı yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret etmekle suçlanan şair ve yazar Yılmaz Odabaşı, 1 yıl 8 ay hapis cezasına mahkum oldu.
Ankara’daki ‘Barış Mitingi’ne düzenlenen bombalı saldırıyla ilgili Aydın’ın Söke ilçesinde düzenlenen protestoya katılan ve attığı sloganlarla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret etmekle suçlanan Mehmet Şahin Işık 1 yıl 2 ay hapis cezasına mahkum oldu. Söke Asliye Ceza Mahkemesi Işık’ın cezasını ‘pişmanlık belirtisi göstermemesi’ nedeniyle ertelemedi.
Ardahan’da 5 kişi sosyal medya üzerinden Cumhurbaşkanına hakaret etmek ve terör örgütü propagandası yapmak suçlarından tutuklandı.
Katıldıkları eylem nedeniyle yargılanan 7 kişiye 1 yıl 3 ay hapis
Manisa’nın Salihli ilçesinde 21 Haziran 2015 tarihinde yapılan bir eyleme katıldıkları gerekçesiyle yargılanan 7 kişi hakkında, ‘2911 Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet’ suçlamasıyla 1 yıl 3 ay hapis cezası verildi.
İnternet kesintileriyle ilgili suç duyurusuna takipsizlik
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ağrı Milletvekili Dirayet Taşdemir ve Antep Milletvekili Mahmut Toğrul’un Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanlarının gözaltına alındığı 26 Ekim 2016’daki internet kesintilerine dair yaptığı suç duyuruları takipsizlikle sonuçlandı.
Gölbaşı Cumhuriyet Başsavcılığı “kesintilerin Başbakanlık emriyle, Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında, milli güvenliğin korunması gerekçesiyle yapıldığını” belirterek kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. Savcılık engellemeye gerekçe olarak “sosyal medyada vatandaşların suç işlemeye teşvik edilmesini, halkı kin ve düşmanlığa tahrik edilmesine yönelik yayın yapılmasını” gösterdi.
İHD Diyarbakır Şubesi, 2016 yılı hak ihlalleri raporunu açıkladı
İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkan Yardımcısı ve Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2016 Yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporu’nu bir basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaştı, insan hakları ihlallerinin OHAL ile birlikte sistematik bir şekilde artış göstermeye devam ettiğine dikkat çekti.
Raporun verilerine göre yargısız infaz veya silah kullanma yetkisinin ihlaliyle kolluk kuvvetleri tarafından 305 kişi öldürüldü, 134 kişi yaralandı. Bölge kentlerinde 74 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi, 34 ‘özel güvenlik bölgesi’ ilan edildi. Gözaltına alınan 216 kişi işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı. Yapılan gösterilere güvenlik güçlerinin saldırıları sonucu 54 kişi darp edildi. Bölge kentlerinde 3 bin 556 ev baskını düzenlendi; 150’si çocuk, 6 bin 860 kişi gözaltına alındı, 40’ı çocuk bin 724 kişi tutuklanarak cezaevine konuldu. Raporun tamamına erişim için tıklayınız.
Şiddetsiz Eylem Atölyesi’nin ikincisi yapıldı
Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim ve Şiddetsizlik Merkezi’nin birlikte organize ettiği Şiddetsiz Eylem Atölyelerinin ikinci buluşması “OHAL’de Hak Bilinci ve Korkuyla Baş Etmek” başlığıyla yapıldı.
22 Ocak Pazar günü Kadıköy kargART’da biraraya gelen katılımcılar avukat Baran Kaya ve psikolojik danışman Mevhibe Yalçın’la birlikte “Haklarımız nelerdir ve haklarımızı bilmek bize neler kazandırır?”, “Korkularımızı nasıl denetim altına alabiliriz?”, “Travma, toplumsal çatışma ve hukuksuzluğun bizde yarattığı endişelerimizi nasıl hafifletiriz?”
sorularına cevap aradılar. Bir sonraki buluşma Şubat ayının 3. pazar günü düzenlenecek.
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ’NDE BU HAFTA
Gündemden uzak kalmayın
Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin.
OHAL’de Meclis
Anayasa değişikliği halk oylamasının Nisan başında yapılması beklenirken, Yüksek Seçim Kurulu (YSK), anayasa değişikliği halk oylamasında bir sandıkta oy kullanacak seçmen sayısını 410-415 olarak belirledi.
Bağımsız Ankara milletvekili Aylin Nazlıaka, geçtiğimiz hafta Meclis’te darp edilmesinin ardından, AKP’li milletvekilleri Gökçen Özdoğan Enç ve İlknur İnceöz hakkında suç duyurusunda bulundu.
Mardin Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Ahmet Türk, sağlık sorunlarıyla ilgili tetkiklerin tamamlanması için tutuklu bulunduğu Elazığ Cezaevi’nden hastaneye götürüldü. HDP milletvekilleri Baydemir, Yıldırım, Taşçıer ve Adıyaman zorla ifadeye götürüldü. Dört milletvekili de ifadelerinin ardından serbest bırakıldı. Van’ın Muradiye ilçesinin Demokratik Bölgeler Partisi’nden (DBP) Belediye Eşbaşkanı Mehmet Ali Tunç tutuklandı.
Tutuklu Gazeteciler ve İfade Özgürlüğü
"Dağın Kadın Hali" ve "Devrimin Rojava Hali" kitapları nedeniyle ANF ve ETHA editörü Arzu Demir hakkında açılan iki davada karar çıktı. Gazeteci Demir'e "örgüt propagandası" yaptığı iddiasıyla her iki kitap için 3'er yıl hapis cezası verildi.
Türkiye Gazeteciler Sendikası, Kadıköy Belediyesi ev sahipliğinde, öldürülen gazeteci Uğur Mumcu'yu ölümünün 24. yıldönümünde andı. DİSK Basın-İş Sendikası ise gazeteciyi Çağlayan Adliyesi önünde andı.
Türkiye'nin adı neden Turkey (Hindi)?
Çünkü Türkler de hindiler gibi;
düşünüyor ama konuşamıyor...
Astana Görüşmeleri
Türkiye, Rusya ve İran'ın hazırladığı ortak açıklamayı okuyan Kazakistan Dışişleri Bakanı Kayrat Abdrahmanov, üç ülke arasında Suriye'deki ateşkesin izlenmesi amacıyla ortak mekanizma kurulmasının kararlaştırıldığını duyurdu.
Mizah
Mohammed Sabaanep tutuklu çizer Musa Kart‘ın köşesini boş bırakmadı.
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• Özgür Gündem gazetesi 'Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği' kampanyasına katıldıkları için yargılanan Ertuğrul Mavioğlu, Faruk Eren, İhsan Çaralan ve Gazete Yazı İşlerinden Sorumlu İnan Kızılkaya'nın davası 21 Şubat'a ertelendi.
GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI
• Eşcinsel olduğu için babası tarafından öldürülen Ahmet Yıldız'ın 24. duruşması 31 Ocak saat 09:00'da Kartal 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek. Katil baba 8 yıldır kayıp.
• Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan 'Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği' kampanyasına katılan Tuğrul Eryılmaz, Levent Döndü ve Zeki Kayar'ın duruşma 1 Şubat saat 09:50'de İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
